"ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ပါးခ်မ္းသာေရး ေဘာဂေဗဒ "

Min Thant Syn created the doc:

က်ေနာ္တုိ႔ အသက္ရွင္ ေနရတဲ့ ေခတ္က ေၾကာင့္ၾကမွႈေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္ေနတဲ့ ေခတ္ပါပဲ။ ကမၻာၾကီး တခုလံုး အတုိင္းအတာနဲ႔ မၾကံဳစဖူး ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာလာေပမယ့္၊ မလံုျခံဳမွႈ၊ မျငိမ္သတ္မွႈေတြ၊ အလိုမက်မွႈေတြနဲ႔ ျပည့္ႏွက္လို႔ေနပါတယ္။
"အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုၾကီး လမ္းမွားေပၚမွာ ေလွ်ာက္ေနျပီ" လို႔ အေမရိကန္ အေတာ္မ်ားမ်ား က ယံုၾကည္ေနၾကသလုိ တျခားႏုိင္ငံေတြမွာ လည္း ဒီလို အဆုိးျမင္မွႈေတြက မိုးထိေအာင္ ျမင့္တက္ေနပါတယ္။

ဒီလို ေနာက္ခံအေျခအေနမွာ လူတေယာက္ရဲ႕ စီးပြားေရးဘ၀ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕မွႈမွာ အဓိကက်တ့ဲ အေျခခံ အေၾကာင္းတရားေတြကို ျပန္စဥ္းစားရမယ့္ အခ်ိန္ေရာက္လာပါတယ္။ လူေတြဟာ ၀င္ေငြမ်ားမ်ားရ၊ မ်ားမ်ားတိုးဖို႔ ဆုိတဲ့ ေနာက္ကို အငမ္းမရလုိက္ရင္၊ ပိုျပီး ေပ်ာ္ရႊင္စရာ ေကာင္းတဲ့ဘ၀၊ ေက်နပ္စရာေကာင္းတဲ့ဘ၀ကို မရဘဲ၊ မၾကံဳစဖူး မညီမွွ်မွႈနဲ႔ ေၾကာင့္ၾကမွႈေတြ ဆီကိုပဲ ဦးတည္သြားေနၾကပါတယ္။

စီးပြားေရးတိုးတက္မွႈဟာ လူ႔ဘ၀ရဲ႕ အရည္အေသြးကို အမ်ားၾကီး တိုးတက္ေစလုိ႔ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ (စီးပြားေရး တိုးတက္မွႈေနာက္လိုက္ေနတဲ့) တခ်ိန္တည္းမွာ တျခားရည္မွန္းခ်က္ေတြကို မ်က္ေျခမျပတ္ဖို႔ေတာ့ လိုပါတယ္။

ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္လာရင္ ဟိမ၀ႏၱာေတာင္တန္း ေဒသမွာရွိတဲ့ ဘူတန္ဆုိတဲ့ မင္းႏုိင္ငံကေလးဟာ ထိပ္ဆံုးက ဦးေဆာင္ေနပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၄၀ တုန္းက ဘူတန္ရဲ႕ စတုထၳေျမာက္ မင္းပ်ဳိမင္းလြင္ကေလးဟာ နန္းတက္တယ္ဆုိရင္ပဲ အင္မတန္အေရးၾကီးတဲ့ ေရြးခ်ယ္မွဳတခုကို ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။

ဘူတန္ႏုိင္ငံဟာ တမ်ဳိးသားလံုးစုစုေပါင္း ထုတ္လုပ္မွဳ (Gross National Product) ဆုိတာထက္ တမ်ဳိးသားလံုးေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ့မွႈ (Gross National Happiness) ေနာက္ကို လုိက္မယ္လို႔ ေရြးခ်ယ္လုိုက္တာပါ။
အဲဒီအခ်ိန္ကစလို႔ ဘူတန္ႏိုင္ငံဟာ ဖြ႔ံျဖိဳးတိုးတက္မွဳေနာက္ကို လုိက္တဲ့အခါမွာ စီးပြားေရး ဖြ႔႔ြံျဖိဳးတိုးတက္မွႈ တခုတည္းကို မၾကည့္ေတာ့ဘဲ၊ ယဥ္ေက်းမွႈ၊ စိတၱသုခ၊ ကုိယ္ခ်င္းစာတရား၊ ကုိယ့္ရဲ႕ အသုိက္အ၀န္း ဆုိတာေတြကို အေလးေပးတဲ့ ခ်ဥ္းကပ္မွႈ အသစ္ကို က်င့္သံုးလာခဲ့ပါတယ္။

သိပ္မၾကာေသးတုန္းကပဲ ဘူတန္ႏုိင္ငံျမိဳ႕ေတာ္ သင္းပူး ျမိဳ႕ (Thimphu) မွာ ပညာရွင္ေတြ စုေ၀းၾကျပီး ႏုိင္ငံရဲ႕ အရပ္ရပ္အေျခအေနေတြကို သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ကိုယ္တုိင္က ဘူတန္၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ ဂ်င္မီ သင္နေလး Jigme Thinley န႔ဲ ပူးတြဲသဘာပတိအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။

ဂ်င္မီ သင္နေလး ဟာ ေရရွည္ဖြံျဖိဳးတိုးတက္မွႈနဲ႔ GNH ဆုိတဲ့ တမ်ဳိးသားလံုး ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမမွႈ အယူအဆနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေရွ႕ဆံုးက ဦးေဆာင္ေနသူလည္းျဖစ္ပါတယ္။
ဇူလုိင္လတုန္းကုလသမဂၢရဲ႕အေထြေထြညီလာခံကေန ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ မူ၀ါဒခ်တဲ့ေနရာမွာ ျပည္သူေတြရဲ႕ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ပါး ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕ေရးကို ျမွင့္တင္ဖို႔ဆုိတာကိုလည္း ထည့္သြင္း စဥ္းစားဖုိ႔ တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ရဲ႕ အစည္းအေ၀းဟာ အဲဒီတုိက္တြန္းမွႈရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။

သင္းပူးျမိဳ႕ အစည္းအေ၀းတက္ေရာက္လာၾကတဲ့ လူအားလံုးကေတာ့ တုိင္းျပည္၀င္ေငြေနာက္ လုိက္ဖို႔ထက္ စိတ္ခ်မ္းေျမ့မွႈက ပိုအေရးၾကီးတယ္ဆုိတာကို သေဘာတူခဲ့ၾကပါတယ္။
ဒါေပမဲ႔ အဓိက ေဆြးေႏြးၾကတဲ့ ကိစၥက ျမ္ိဳ႔ျပလကၡဏာေတြ အလြန္ ကူးစက္ျမန္ေနတဲ့ေခတ္၊ မီဒီယာေခတ္၊ အရင္းရွင္စီးပြားေရး လကၡဏာေဆာင္လာတဲ့ေခတ္၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ေတြ ယိုယြင္းလာေနတဲ့ ယေန႔ ကမၻာမွာ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႔ဆုိတာကို ဘယ္ပံုဘယ္နည္းနဲ႔ ရယူႏုိင္မလဲ ဆုိတဲ့ ေမးခြန္းပါပဲ။

ေစာေစာက ေျပာသလို တဦးေပၚ တဦး ယံုၾကည္တဲ့စိတ္နဲ႔ မိမိအသိုက္အ၀န္း ဆုိတဲ့ (မိသားစု) စိတ္ဓာတ္၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ အရွည္ တည္တ့ံေအာင္ ထိန္းသိမ္းခ်င္လာေအာင္ စီးပြားေရးဘ၀ကို ဘယ္ပံုဘယ္နည္းနဲ႔ ျပန္လည္ပံုသြင္းမလဲဆုိတဲ့ ေမးခြန္းပါပဲ။

ေလာေလာဆယ္ နိဂံုးခ်ဳပ္ခ်က္တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ဒီလိုပါ။ အရင္ဆံုး စီးပြားေရးဖြ႔႔ံျဖိဳးတိုးတက္မွႈရဲ႕ တန္ဖုိးကို သိကၡာမခ်မိဖုိ႔ လိုပါတယ္။ လူေတြဟာ အူမ မေတာင့္ရင္၊ အေျခခံလိုအင္ဆႏၵေတြျဖစ္တဲ့ ေရေကာင္းေရသန္႔၊ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွႈ၊ ေလွ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္တဲ့ အလုပ္အကိုင္ေတြမရွိရင္ ဒုကၡေရာက္ၾကမွာေပါ့။ ဆင္းရဲမွႈေတြကို ဖ်က္သိမ္းျပီး စီးပြားေရး ဖြ႔ံျဖိဳးတိုးတက္ ဖို႔ဆုိတာ စိတ္ခ်မ္း သာမွႈရဖုိ႔ အေရးၾကီးတဲ့ ေျခလွမ္းတရပ္ပါပဲ။

ဒုတိယနိဂံုးခ်ဳပ္ခ်က္ တခုကေတာ့ တမ်ဳိးသားလံုးစုစုေပါင္းထုတ္လုပ္မွႈ (GNP) ေနာက္ကို တေကာက္ေကာက္လုိက္ရင္း၊ တျခားရည္မွန္းခ်က္ေတြကို ပစ္ပယ္ထားမယ္ဆုိရင္ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕မွႈနဲ႔ ေ၀းမယ္ဆုိတဲ့ အခ်က္ပါပဲ။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ အတြင္းမွာ GNP သိသိသာသာကို ျမင့္တက္ခဲ့ပါတယ္။ လူေတြရဲ႕ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ့မွႈကေတာ့ ျမင့္တက္မလာခဲ့ပါဘူး။ GNP ျမင့္တက္ေရးဆုိတဲ့ တခုတည္းေသာ စိတ္ေၾကာင့္ ဆင္းရဲခ်မ္းသာ ကြာဟမွႈ၊ အာဏာေတြ အၾကီးအက်ယ္ကြာဟ သြားခဲ့ပါတယ္။ ေအာက္တန္းလႊာက ဆင္းရဲသားဦးေရ ၾကီးထြားလာျပီး၊ ကေလးသန္းခ်ီျပီး ဆင္းရဲမြဲေတမွႈထဲမွာ ပိတ္မိသြားပါတယ္။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္လည္း အၾကီးအက်ယ္ ယိုယြင္းပ်က္စီးသြားပါတယ္။

တတိယအေရးၾကီးတာက စိတ္ခ်မ္းေျမ႕မွႈဆုိတာကို တဦးခ်င္းစီနဲ႔ မိမိပတ္၀န္းက်င္၊ မွ်မွ်တတ ျဖစ္မွသာ ရႏုိင္တဲ့ ကိစၥျဖစ္ပါတယ္။ တဦးခ်င္းအေနနဲ႔ မိမိတို႔ရဲ႕ ရုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ လုိအပ္ခ်က္ေတြကိုမွ မရဘူးဆုိရင္ ဘယ္သူမွ ေပ်ာ္ႏုိင္ၾကမွာမဟုတ္ပါဘူး။

အဲသလိုပဲ က်ေနာ္တို႔ဟာ ကိုယ့္ မိသားစုေတြ၊ ကိုယ့္အေပါင္းအသင္း၊ ကုိယ့္အသုိက္အ၀န္း၊ ကိုယ္ခ်င္းစာတရားဆုိတာကို ေမ့ျပီး၊ ေငြေနာက္ပဲ တေကာက္ေကာက္ လုိက္မယ္ဆုိရင္ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႔မွႈနဲ႔ ေ၀းေနဦးမွာပါပဲ။

လူမွႈအသိုိက္အ၀န္း တခုလံုးအေနနဲ႔ လူမွႈအဆင့္အတန္းကို ျမွင့္တင္ေပးႏုိင္ေရးဆုိတဲ့ စီးပြားေရးေပၚလစီဟာ လုိအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ လူမွႈအသိုက္အ၀န္းမွာရွိေနတဲ့ တျခားတန္ဖုိးေတြအားလံုးကို လက္ေအာက္ခံထားျပီး၊ ဒါကိုပဲ မရအရယူမယ္ဆုိတာမ်ဳိးနဲ႔က တျခားစီပါ၊။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ႏုိင္ငံေရးေလာကမွာေတာ့ ေကာ္ပိုရိတ္ေတြရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားက တရားမွ်တေရး၊ လူလူခ်င္း ယံုၾကည္မႈဳ၊ စိတၱဗလ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဆုိတာေတြ အားလံုးကို ေက်ာ္ျပီး ျခယ္လွယ္ခြင့္ ပိုရေနပါတယ္။ ေကာ္ပိုရိတ္ေတြရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားဟာ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ အျမင့္ဆံုးတရားရံုးခ်ဳပ္ရဲ႕ မ်က္ႏွာသာေပးမွႈနဲဲ႔ ဒီမုိကရက္တစ္ ျဖစ္စဥ္ကို ဖ်က္စီးေနပါတယ္။

စတုထၳအေရးၾကီးတာကေတာ့ ကမၻာ့အရင္းရွင္စနစ္ဟာ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ႕မွႈကို တိုက္ရုိက္ ဖ်က္စီးေနပါတယ္။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ကမၻာ့ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမွႈ၊ အျခား ညစ္ညမ္းမွႈမ်ဳိးစံုနဲ႔ ဖ်က္စီးေနပါတယ္။ ေရနံကုမၼဏီေတြရဲ႔ အဆက္မျပတ္ ၀ါဒျဖန္႔မွဳေၾကာင့္ ဒီအေၾကာင္းေတြကို လူေတြ မသိၾကေတာ့ပါဘူး။

လူေတြအခ်င္းခ်င္းၾကားမွာ တဦးႏွင့္တဦး ယံုၾကည္မွႈအားနည္းလာ၊ စိတ္တည္ျငိမ္မွႈေတြ ခ်ိနဲ႔လာျပီး၊ စိတ္က် ေရာဂါျဖစ္ပြားႏွုန္းက သိသိ သာသာတိုးလာေနပါတယ္။ မီဒီယာေတြကလည္း ေကာ္ပိုရိတ္ေတြရဲ႕ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိေရးသမားေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။

ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သိပံၸပညာကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္းပဲ ဆန္႔က်င္ကုန္ၾကပါျပီ။ စားသံုးသူ အယူအဆအစြဲအလမ္း consumer addictions ၾကီးတဲ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသားေတြ၊ ပိုပိုၿပီး ဒုကၡမ်ားေနၾကပါတယ္။
အဆီခဲေတြ၊ အဆီေတြ၊ သၾကားေတြနဲ႔ တျခား စြဲေစတဲ့ အရာေတြကို သံုးထားတဲ့ အျမန္စား လုပ္ငန္းေတြက ထုတ္လုပ္တဲ့ အစားအစာေတြကို စားျပီး၊ အ၀လြန္ေရာဂါလုိ ေရာဂါေတြရျပီး၊ လူေတြ ဘယ္ေလာက္ က်န္းမာေရးထိခုိက္ေနသလဲဆုိတာကို စဥ္းစားၾကည့္ပါဦး။

အခု အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု လူဦးေရရဲ႕ သံုးပံုတပံုဟာ အ၀လြန္ေရာဂါ ျဖစ္ေနၾကပါတယ္၊ က်န္းမာေရးကို ထိခုိက္ေစတဲ့၊ စြဲလမ္းေစတဲ့ အစားအစားေတြကို လူငယ္ေတြ မစားစားေအာင္ ကုမၼဏီေတြက ေၾကာ္ျငာေနၾကတယ္။ အကယ္၍ ကုမၸဏီေတြရဲ႕ လုပ္ပံုကုိင္ပံုေတြကို စည္းကမ္းမတင္း က်ပ္ၾကရင္ေတာ့ က်န္တဲ့ တကမၻာလံုးလည္း အေမရိကန္ေတြေနာက္ လုိက္ရဖုိ႔ ရွိေနပါတယ္။

ျပသနာက အစားအစာတမ်ဳိးတည္းေၾကာင့္ မဟုတ္ပါဘူး၊ ေဖာင္းပြေနတဲ့ ေၾကာ္ျငာေတြေၾကာင့္ လူထုၾကားထဲမွာ စားသံုးသူ၀ါဒ စြဲလမ္းမွႈေရာဂါရျပီး၊ လူထုက်န္းမာေရးက႑မွာ ေပးလုိက္ရတဲ့ အဖိုးအခေတြလည္း မနည္းပါဘူး။ ဥပမာအေနနဲ႔ တယ္လီေဗးရွင္းအလြန္အကြ်ံၾကည့္တာ၊ ေလာင္းကစားတာ၊ မူးယစ္းေဆးသံုးစြဲတာ၊ စီးကရက္ေသာက္တာ၊ အရက္စြဲတာ စတာေတြျဖစ္ ပါတယ္။

စတုထၳအေနနဲ႔ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ့မွႈ တုိးပြားေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ GNP ထက္ တျခားလုပ္စရာေတြကို ေဖာ္ထုတ္ဖုိ႔ လိုပါတယ္။ ႏုိင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ GNP အေပၚမွာ အာရံုစုိက္ျပီး၊ ေစာေစာက ေျပာတဲ့ အျမန္စား သေရစာေတြ၊ တီဗြီ အၾကည့္လြန္တာ စတဲ့ က်န္းမာေရးထိခုိက္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းေတြ၊ လူမွဳေရးယံုၾကည္မွႈနည္းလာတာ၊ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ယိုယြင္းလာတဲ့ အေပၚမွာ အာရံုစိုက္မွႈ နည္းေနပါတယ္။ ဒါေတြကို နားလည္သြားျပီး ဆုိတာနဲ႔ လက္ေတြ႔ လုပ္လို႔ ရသြားပါျပီ၊

ေကာ္ပိုေရးရွင္းေတြရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားေနာက္ အရူးအမူးလုိက္ေနၾကတာက ကြ်န္ေတာ္တို႔ အားလံုးကို ျခိမ္းေျခာက္ေနပါတယ္။ စီးပြားေရးတုိးတက္မွႈ၊ ဖြ႔ံျဖိဳးတိုးတက္မွႈေတြကို ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ေထာက္ခံသင့္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ႔ အကန္႔အသတ္ေတာ့ရွိရပါမယ္။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို အရွည္ တည္တံ့ေစရမယ္၊ တဦးေပၚတဦးယံုၾကည္မွဳရွိဖုိ႔ဆိုရင္ အၾကင္နာတရား၊ ကိုယ္ခ်င္းစားတရားနဲ႔ ရိုးသားမွႈေတြ လုိအပ္ပါတယ္္။

က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ့မွႈအေၾကာင္းေျပာတဲ့အခါမွာ ေတာင္တန္းေတြၾကားထဲက ဘူတန္ႏုိင္ငံေလးက လွလုိက္တာဆုိတာေလာက္နဲ႔ ေဘာင္သတ္ထားလို႔ မရေတာ့ပါဘူး။
ေနသြင္