SIA အတိုင္းလုပ္ပါလို႔ေျပာရင္ လွ်ာမ်ားအျဖတ္ခံရမလား

by Naing Htoo Aung on Wednesday, September 21, 2011 at 6:05pm

 

ေအာက္ပါအေၾကာင္းအရာမ်ားကေတာ့ SIA လုပ္ရင္ ဘာေတြကို ဦးစားေပးေဆာင္ရြက္ရမယ္ ဘာေတြကို အေျခခံျပီးလုပ္ဆာင္ရမယ္ အဲဒီလိုလုပ္ရင္ ဘာေတြရလာမလဲဆိုတာေတြကို ပ်င္းေလာက္ေအာင္ ေရးျပထားတာပါ။ အဓိက အႏွစ္ခ်ဳပ္လိုက္ရင္ေတာ့ SIA လုပ္တယ္ဆိုတာ အေျခခံလူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစားလိုက္နာေအာင္ စနစ္တက် ေလ့လာစာရင္းျပဳစုျပီး အတက္ႏိုင္ဆံုး ညွိႏိႈင္းေပးဖို႔အတြက္ ပညာရွင္ေတြဆီက အၾကံဥာဏ္ ရယူတဲ့သေဘာပါ။ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ လူကိုလူလို စဥ္းစားေပးေအာင္ ဥပေဒအရေသာ္လည္းေကာင္း လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ အဆင့္တစ္ခုအေနနဲ႔ လည္းေကာင္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကတာပါ။


EIA SIA ေတြကို အျဖစ္ေလာက္ပဲလုပ္လုပ္ တကယ္ပဲလုပ္လုပ္ အဓိကတာဝန္ရွိသူေတြက ထည့္သြင္းစဥ္းစားျခင္း ရွိမရွိဟာ အေရးအၾကီးဆံုးပါပဲ ပညာရွင္ေတြအေနနဲ႔ကေတာ့ အတက္ႏိုင္ဆံု ဆိုးက်ိဳဳးသက္ေရာက္ႏိုင္မႈေတြကို ဘယ္လိုအနည္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရမယ္ဆိုတာကို အေကာင္းဆံုး အၾကံဥာဏ္ေပးရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒိလို ေလ့လာဆန္းစစ္ အၾကံဥာဏ္ေပးတဲ့ေနရာမွာ လူ႔အခြင့္ေရးေတြကို ေလးစားလိုက္နာေပးျပီး အတက္ႏိုင္ဆံုး ေဆာင္ရြက္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ရလာတဲ့ အၾကံဥာဏ္ေတြကို အဆံုးအျဖတ္ေပးရမယ့္သူေတြက ေသေသခ်ာခ်ာ ထည့္သြင္းစဥ္းစားျပီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ် ေဆာင္ရြက္ရမွာပါပဲ။
ေငြမ်က္ႏွာကိုလိုက္ျပီး လူကိုလူလိုသေဘာမထားတဲ့ႏိုင္ငံတစ္ခုမွာေတာ့ ဒီကိစၥေတြဟာ ရီစရာမ်ားျဖစ္ေနမလားပါပဲ။ အမ်ားသူငွာ ဝိုင္းဝန္းေတာင္းဆိုေနတဲ့ ေနရာမွာေတာင္ ဒီေလာက္တင္းခံေနရင္ SIA အတိုင္းလုပ္ပါလို႔ေျပာရင္ လွ်ာမ်ားအျဖတ္ခံရမလား စိုးရိမ္စရာပါပဲ.....

SIA အေၾကာင္းကို ေျပာရမယ္ဆိုရင္ အဓိကအားျဖင့္ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား၊ အေျခခံဥပေဒသမ်ား ႏွင့္ အဓိက အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား ပါဝင္သည္ဟု ဆိုၾကပါသည္။

SIA ကိုေလ့လာသံုးသပ္ျပီး ရရွိလာေသာ အၾကံဥာဏ္ အခ်က္အလက္မ်ားကို အက်ိဳးရွိရွိ အသံုးျပဳျခင္းအားျဖင့္

1. ဓေလ့ထံုးတမ္း အစဥ္အလာမ်ား အပါအဝင္ လူသားတိုင္း တန္းတူညီမွ် ရရွိရမည့္ အေျခခံက်ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား
2. အေျခခံလူ႔ အခြင့္အေရးမ်ားကို တရားမွ်တစြာ ရရွိေစႏိုင္ရန္အတြက္ တိက်၍ သာတူညီမွ်ေသာ ဥပေဒမ်ားျဖင့္ လူတိုင္းအတြက္ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းမ်ား
3. လူတိုင္လူတိုင္းအတြက္ လူမႈဘဝပတ္ဝန္းက်င္ တိုးတက္ဖြံျဖိဳးလာေစႏိုင္သည့္ ေကာင္းမြန္ေသာ ဘဝအေနအထားမ်ားရရွိေစရန္ႏွင့္၊ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္စြာျဖင့္ မိမိတို႔၏ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ေနထိုင္ႏီုင္ခြင့္ရွိေစရန္မ်ား
4. ပတ္ဝန္းက်င္အေပၚထားရွိသည့္ လူမႈရႈေထာင့္မ်ား ျဖစ္တဲ့ အဓိကအားျဖင့္ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းေသာဘဝ ေကာင္းမြန္ေသာလူမႈဆက္ဆံေရး အေနအထား၊ ေၾကာက္ရြံစရာ အေျခအေနမ်ားမွ ကင္းလြတ္မႈ၊ ပိုင္ဆိုင္မႈမ်ား စတာေတြဟာ လူေတြရဲ႕ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္တဲ့ ဘဝအတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ အေျခခံ အခ်က္အလက္မ်ား
5. လူထုမွာ မိမိတို႔ဘဝ အေျခအေနအတြက္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မယ့္ စီမံကိန္းေတြ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြမွာ ပါဝင္အၾကံဥာဏ္ေပး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးပိုင္ခြင့္ေတြလဲ ရွိျခင္း
6. ေဒသခံမ်ားဆီမွ ရရွိလာမယ့္ အေတြအၾကံဳေတြ အသိပညာေတြဟာ စီမံကိန္း စီစဥ္ေဆာင္ရြက္သူေတြနဲ႔ အဆင့္ျမင့္ ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ရွိသူတို႔ရဲ႕ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားမွာ ထိေရာက္စြာ အသံုးခ်ႏိုင္ျခင္း

စတဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြရလာႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။

SIA ေလ့လာေဆာင္ရြက္ရာတြင္ အဓိကအေလးထားျပီး ေစ့စပ္ညွိႏိႈင္းမႈအတြက္ ထည့္သြင္းျပီး စဥ္းစားရမည့္ အေျခခံဥပေဒသမ်ားကေတာ့

1. မည္သည့္လုပ္ငန္းတြင္မဆို လူ႔အခြင့္အေရး အေပၚ ေလးစားလိုက္နာမႈ စိတ္ဓါတ္ကို အေျခခံရပါမယ္
2. တန္းတူ(သာတူ)ညီမွ် ေဆာင္ရြက္တက္မႈဟာ ဖြံျဖိဳးတိုးတက္မႈ အတြက္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းတိုင္းမွာ အဓီကအေျခခံျဖစ္သင့္ျပီးေတာ့ မည္သည့္ေလ့လာဆန္းစစ္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားမွာမဆို ဆင္းရဲသား အေျခခံလူတန္းစားမ်ား အတြက္ အဓိကထား သံုးသပ္ေလ့လာရပါမယ္
3. ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးတမ္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြအၾကားမွာ ကြဲျပားျခားနာခ်က္ေတြ နဲ႔ ရင္းႏွီး ျမဳပ္ႏွံ လုပ္ကိုင္သူမ်ားအၾကား အက်ိဳးအျမတ္ ကြဲျပားျခားနားျခင္းေတြ ရွိေနၾကပါတယ္ ဆိုတာကိုလဲ နားလည္ လက္ခံျပီး က်ိဳးေၾကာင္းဆီေလွ်ာ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပး၇မွာပဲျဖစ္ပါတယ္
4. ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်သူေတြ အေနနဲ႔လဲ သမာသမတ္က်က်၊ မွ်မွ်တတနဲ႔ အမ်ားျမင္သာထင္သာတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ခ်မွတ္ရမွာျဖစ္ျပီး မိမိရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို တာဝန္ခံႏိုင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္
5. ဖြံျဖိဳးတိုးတက္မႈဆိုင္ရာ စီမံကိန္းမ်ားအေနနဲ႔လဲေစ့စပ္ညွိႏိႈင္းမႈေတြေၾကာင့္ ရရွိလာေသာ ဆိုးက်ိဳး ေကာင္းက်ိဳးေတြကို အဆိုပါလူမႈအဖြဲ႕အစည္းေတြမွ နားလည္လက္ခံျပီး ေထာက္ခံမႈရွိသင့္ပါတယ္
6. ကၽြမ္းက်င္သူေတြရဲ႕ သေဘာထား အျမင္ေတြကိုပဲ အေျခခံျပီး ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ျခင္း မ်ိဳးမျဖစ္သင့္ပါဘူး
7. ဖြံျဖိဳးတိုးတက္မႈ လုပ္ငန္းေတြရဲ႕ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ အေျခခံသေဘာတရားေတြက ေကာင္းမွန္တဲ့ ရလဒ္မ်ားျဖစ္တဲ့ ေဒသတြင္းဖြံျဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ တည္ေဆာက္ျခင္း၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အခြင့္အလမ္းမ်ား တိုးတက္လာေစျခင္း၊ လူသားထုႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႕ အစည္းအတြင္း တစ္ဦးေပၚတစ္ဦး ေသခ်ာစြာ နားလည္သေဘာေပါက္လာေစျခင္း စတာေတြကို ရည္ရြယ္သင့္ပါတယ္
8. ဒီေနရာမွာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုတာကို လူမႈအဖြဲ႕အစည္း နဲ႔ လူသားဆန္ေသာ ရႈေထာင့္ကေနျပီး ႏိုင္ငံနဲ႔ခ်ီတဲ့ အတိုင္းအတာအေနနဲ႔ ေသခ်ာစြာ အေလးအနက္ဂရုျပဳရမယ့္ ကိစၥျဖစ္ေၾကာင္း အားလံုးဆႏၵနဲ႔ အတည္ျပဳဖြင့္ဆိုသင့္ပါတယ္

SIA ေလ့လာေဆာင္ရြက္ရာမွာ လက္ေတြ႕ေဆာင္ရြက္ရမွာမ်ားကေတာ့

1. ဖြံျဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေသာ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈ ကိစၥရပ္တိုင္းအတြက္ သာတူညီမွ်ျဖစ္ေရးသည္ အေျခခံအက်ဆံုးေသာ အခ်က္ျဖစ္ပါသည္
2. မ်ားစြာေသာ လူမႈဘဝကို အက်ီဳးသက္ေရာက္ေစႏိုင္ေသာ ေစ့စပ္ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား၏ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားကို ၾကိဳတင္မွန္းဆႏိုင္ပါသည္
3. ေစ့စပ္ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားက ဆိုးက်ိဳးမ်ားကိုသိသာစြာ ေလ်ာ့ခ်ေပးႏိုင္ျပီး ေကာင္းက်ိဳးမ်ားစြာကို ျဖစ္ေပၚလာေစႏိုင္ပါသည္
4. SIA သည္ ဖြံျဖိဳးတိုးတက္မႈ ျဖစ္စဥ္တိုင္းအတြက္ ျပည့္စံုစံုလင္လင္ သြားေစရန္ လုိအပ္ေသာ ကိစၥရပ္တစ္ခုသာမက လုပ္ငန္း၏ ကနဦးစမွ ေနျပီး စစ္ေဆးသံုးသပ္သည္အထိ ပါဝင္သက္ေရာက္ေသာ ကိစၥရပ္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။
5. SIA(ႏွင့္ EIA) သည္ စီးပြားေရးအရ အက်ိဳးေက်းဇူးရရွိလာမႈႏွင့္ လူေနမႈဘဝတြင္ ေပးဆပ္လိုက္ရမႈမ်ားအတြက္ ခ်ိန္ညွိေပးႏိုင္ေသာ အဆံုးအျဖတ္အျဖစ္သာမကပဲ ဖြံျဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ သံုးသပ္ေပးမည့္ ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္တစ္ခု ေနျဖင့္လဲ လူမႈဘဝ စဥ္ဆက္မျပတ္ တိုးတက္ေရးအတြက္ အေလးေပးအာရံုစိုက္သင့္ပါသည္
6. ၾကားဝင္ေစ့စပ္ေပးေသာ ကိစၥမွန္သမွ် ႏွင့္ ေလ့လာဆန္းစစ္ ခ်က္မ်ားသည္ ေဒသ၏ဖြံျဖိဳးတိုးတက္မႈႏွင့္ ေဒသခံမ်ား၏ လူေနမႈဘဝ တိုးတက္မႈအတြက္ ဦးတည္မႈမ်ားျဖစ္ေပၚေစရမည္
7. ၾကားဝင္ေစ့စပ္ေပးမႈမ်ားတြင္အထူးသျဖင့္ ေရွာင္လြဲမရႏိုင္ေသာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားအတြက္ မည္သို႔ မည္ပံုအက်ိဳးေက်းဇူးျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရမည္ကို ေလ့လာေဆာင္ရြက္ရပါမည္
8. အထူးသျဖင့္ ေရွာင္လြဲမရႏိုင္ေသာ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားအတြက္ အျခားအစားထိုးႏိုင္ေသာ ေစ့စပ္ညွိႏႈိင္းမႈ အစီအစဥ္မ်ားကို လည္း အဆင္သင့္ျပင္ႏိုင္ေစရန္အတြက္ စီစဥ္စဥ္းစားထားသင့္ပါသည္
9. အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈကို ခံရမည့္ လူ႔အဖြဲ႕အေနျဖင့္ ၾကားဝင္ေစ့စပ္ေပးသည့္ အစီအစဥ္ကို လက္ခံသြားသည့္တိုင္ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားရရွိမည္ဟု ေစာင့္ၾကည့္လက္ခံသြားသည္တိုင္၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ကို အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားကို ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္မည့္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိမည့္ အခ်က္မ်ားကို အျမဲထည့္သြင္း စဥ္းစားသံုးသပ္ေနရမည္ျဖစ္ပါသည္
10. ေဒသခံမ်ား၏ အသိပညာ အေတြ႕အၾကံဳမ်ားႏွင့္ ေဒသခံ ယဥ္ေက်းမႈတန္ဖိုးမ်ားကို မည္သည့္ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္ တြင္မဆို ေပါင္းစပ္ထည့္သြင္း စဥ္းစားေပးရမည္
11. မည္သည့္ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ျခိမ္းေျခာက္မႈ၊ အေႏွာင့္အယွက္ေပးမႈ တိုက္ခိုက္မႈ၊ အတင္းဖိအားေပးမႈ တို႔သည္ ေစ့စပ္ညွိႏႈိင္းမႈမ်ားႏွင့္ ေလ့လာဆန္းစစ္ခ်က္ဆိုင္ရာမ်ားတြင္ မည္ကဲ့သိုေသာ ပတ္သက္ ဆက္ႏြယ္မႈ မရွိေစရ
12. လူမႈအဖြဲ႕အစည္းတြင္ပါဝင္ေသာ မည္သူမဆို၏ လူ႕အခြင့္အေရးကို ခ်ိဳးေဖာက္ေသာ မည္သည့္ ဖြံျဖိဳးတိုးတက္မႈကိစၥကိုမွ် လက္မခံသင့္ပါ

အခုေဖာ္ျပထားေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား ေလ့လာမိသေလာက္ အမ်ားသူငွာ သိေစခ်င္ေသာ ဆႏၵျဖင့္သာ နားလည္သလို၊ နားလည္လြယ္ေအာင္ ျပန္ေရးျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။ မိမိကဲ့သို႔ ဘာမွန္းမသိ ညာမွန္းမသိ ေစတနာျဖင့္ဟုေျပာကာ လုပ္ခ်င္ရာလုပ္ျခင္းကို ေက်ာေကာ့ေအာင္ ခံေနရေသာ ဘဝတူမ်ားအတြက္ အသိပညာ ဖလွယ္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ တစ္စံုတစ္ရာ အမွားအယြင္းပါရွိပါက ေထာက္ျပေပးေစလိုပါသည္။

REF: www.iaia.org