၆၂ စစ္အာဏာသိမ္း ေရႊရတုႏွင့္ ဗကပ အျမင္

by Myanmar Journal on Monday, March 5, 2012 at 9:41pm ·

ကိုေပါက္ | ေသာၾကာေန႔၊ မတ္လ ၀၂ ရက္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ၁၉ နာရီ ၂၅ မိနစ္

(ဗကပ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ရဲေဘာ္ဖိုးသံေခ်ာင္း ႏွင့္ အင္တာဗ်ဴး)

၂၀၁၂ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔သည္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း ဦးေဆာင္ေသာ စစ္အာဏာသိမ္းမႈ ႏွစ္ ၅၀ ျပည့္သည့္ေန႔ ျဖစ္သည္။ ဦးေနဝင္း ေခါင္းေဆာင္သည့္ မဆလ လမ္းစဥ္ပါတီေခတ္ကို ၁၉၈၈ ဒီမိုကေရစီ အံုၾကြမႈျဖင့္ ဖ်က္သိမ္းႏိုင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး ေစာေမာင္၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး သန္းေရႊတို႔ ဦးစီးသည့္ နဝတ၊ နအဖ စစ္အစိုးရမ်ား ဆက္လက္အုပ္စိုးလာခဲ့ၾကသည္။

ယေန႔ကာလတြင္ ၂ဝဝ၈ အေျခခံဥပေဒအရ ၂ဝ၁ဝ ေရြးေကာက္ပြဲမွ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္လိုက္သည့္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ေခါင္းေဆာင္သည့္ အစိုးရသစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေနသည္မွာ တႏွစ္ျပည့္ေျမာက္ၿပီးလည္း ျဖစ္သည္။ ဗမာျပည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ (ဗကပ) အျမင္တြင္မူ ယေန႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရထိပင္ စစ္အုပ္စု၊ စစ္အစိုးရႏွင့္ စစ္အာဏာရွင္ စနစ္တို႔သာ စိုးမိုးလ်က္ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ ျမန္မာျပည္ ႏိုင္ငံေရးတြင္ သက္တမ္းအရင့္ဆံုး ပါတီႀကီးျဖစ္သည့္ ဗကပ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဒီလိုေျပာႏိုင္သနည္း။ အစိုးရအဆက္ဆက္ႏွင့္ ဗကပ ဆက္ဆံေရးအေတြ႔အၾကံဳအေပၚမူတည္၍ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ဟူ၍ မည္သို႔ဖြဲ႔တည္လာပံု၊ ထိုစနစ္ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ထိခိုက္နစ္နာရပံုႏွင့္ လက္ရွိ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ အေပၚ အျမင္တို႔ကို သိရွိႏိုင္ရန္ ဗကပ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ရဲေဘာ္ဖိုးသံေခ်ာင္းအား မဇၥ်ိမ သတင္းေထာက္ ကိုေပါက္ က ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားသည္။

ဗကပ ကို အဂၤလိပ္လက္ထက္ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္က ေျမေအာက္ပါတီအျဖစ္ စတင္ထူေထာင္ၿပီးခ်ိန္မွစ၍ ေျမေပၚပါတီအျဖစ္ သံုးႏွစ္သာ ရပ္တည္ႏိုင္ခဲ့သည္။  ေျမေအာက္ပါတီအျဖစ္ ဆက္လက္ရပ္တည္သြားမည္ဟု သိရသည္။

စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ရွိေနဆဲလား။ ရွိဆဲဆိုရင္ ဘာ့ေၾကာင့္ ရွိေနဆဲလို႔ ေျပာႏိုင္ရလဲ။ ဘယ္လိုပံုသ႑ာန္နဲ႔ ရွိေနတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္မလဲခင္ဗ်။

ဒီေန႔ ဗမာႏိုင္ငံမွာ အာဏာရယူထားတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဦးသိန္းစိန္အစိုးရဟာ စစ္အစိုးရပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဝတ္အစားေတြ၊ အေခၚအေဝၚအသံုးအႏႈန္းေတြ ဘယ္လိုပဲ ေျပာင္းလဲထားပါေစ အေပၚယံနဲ႔ အတြင္းအႏွစ္သာရကို ခြဲၾကည့္တတ္ၾကဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါဟာ ႏိုင္ငံေရးလုပ္သူေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္း၊ `႐ိုးသားမႈစတာေတြနဲ႔ တိုက္႐ိုက္ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။

သူတို႔ အာဏာတက္လာတာဟာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲနဲ႔တက္လာတာလို႔ ေျပာေကာင္း ေျပာပါမယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေ႐ြးေကာက္ပြဲဟာ အလိမ္အညာ၊ အညစ္အပတ္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ျပည္တြင္းျပည္ပက အားလံုးသိပါတယ္။ ဗမာျပည္သူလူထုကပိုသိ ပါတယ္။ အဲဒီေလာက္ ေျပာင္က်တဲ့ ညစ္ပတ္မႈတခုကို ဘာလို႔ လုပ္လို႔ရသြားတာလဲဆိုေတာ့ ႐ွင္းပါတယ္။ ေသနတ္႐ွိလို႔ပါ၊ တနည္းေျပာရရင္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲဟာ ေသနတ္အင္အားနဲ႔ အဆံုးအျဖတ္ ေပးသြားတဲ့ အာဏာသိမ္းမႈတမ်ိဳးပါပဲ။

ျပႆနာတခုက တခ်ိဳ႕လူေတြဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သိန္းစိန္ကေန ဦးသိန္းစိန္လို႔ အေခၚအေဝၚ ေျပာင္းလိုက္တာကိုေထာက္ျပၿပီး စစ္အစိုးရမဟုတ္ေတာ့ဘူးလို႔ ေျပာေနၾကတယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္းကေန ဦးေနဝင္း လုပ္လိုက္တုန္းကေတာ့ အဲဒီလို မေျပာၾကဘူး။ ဦးေနဝင္းရဲ႕ မဆလ ဝန္ႀကီးအဖြဲ႔၊ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာလည္း ‘အရပ္သား’မ်ိဳးစံု ပါတာပဲ မဟုတ္လား။

စစ္တပ္က အာဏာကို ထိန္းထားတယ္လို႔ေျပာတဲ့အေၾကာင္း“ဗမာျပည္ဟာ ဗိုလ္ေနဝင္းလက္ထက္မွာ ကမၻာ့အဆင္းရဲဆံုးႏိုင္ငံ စာရင္းဝင္သြားၿပီး ဗိုလ္သန္းေ႐ႊတို႔ လက္ထက္မွာ ကမၻာေပၚမွာ အက်င့္ပ်က္ လာဘ္စားမႈ အမ်ားဆံုးႏိုင္ငံ သံုးႏိုင္ငံစာရင္းထဲ ပါသြားတာကိုပဲ ၾကည့္ပါ” ေတြထဲမွာ စစ္တပ္နဲ႔ အရပ္ဝတ္လဲထားတဲ့ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြက ရာခိုင္ႏႈန္း ၉၀ ေက်ာ္ ပါဝင္တဲ့ ကာ/လံုအဖြဲ႔ ဆိုတာႀကီးတည္႐ွိေနတာလည္း ပါပါတယ္။ ဒီအဖြဲ႕ႀကီးဟာ အာဏာသိမ္းျခင္းနဲ႔ အေရးေပၚ အေျခအေန ေၾကညာျခင္းတို႔လို အေရးႀကီးတဲ့အရာေတြ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ၿပီး အဲဒီအဖြဲ႕ကိုလႊတ္ေတာ္က ဘာမွ ခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္စြမ္း မ႐ွိပါဘူး။

ဒီအစိုးရထဲမွာ ‘အရပ္သား’ေတြလည္း ပါတယ္ ဆိုေပမယ့္ အေရးပါတဲ့ သမတ၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္၊ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး၊ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီး၊ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးစတဲ့ ေနရာေတြကို စစ္ဗိုလ္နဲ႔စစ္ဗိုလ္‘ထြက္’ ေတြကသာ စီးထားတယ္ဆိုတာ သတိထားသင့္ ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ကာ/လံုထဲမွာ ပါခြင့္႐ွိတဲ့ နယ္စပ္ေရးရာ ဝန္ႀကီးဌာနလိုဟာကိုလည္း အဲဒီလို လူေတြကသာ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားပါတယ္။

ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ အစိုးရဖြဲ႔စည္းမႈမွာ စစ္တပ္နဲ႔ မပတ္သက္သူ ဆိုတာဟာ ႐ုပ္ျပသာသာပဲ ပါပါတယ္။ အသံုးခ်တာ သက္သက္ ျဖစ္ပါတယ္။

စစ္အုပ္စုမ်ဳိးဆက္ ဘယ္ႏွစ္ဆက္ ရွိၿပီလို႔ ေျပာႏိုင္မလဲ။ ဒီမ်ဳိးဆက္ေတြကို ဘယ္ဗိုလ္/ဘယ္သူေတြက ကိုယ္စားျပဳ ခဲ့ၾကလဲဗ်ာ။

ဗမာျပည္က စစ္တပ္မွာ စစ္အုပ္စု ဘယ္ႏွစ္ဆက္႐ွိခဲ့ၿပီလဲ ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ ေျပာရတာ နည္းနည္းခက္ပါ လိမ့္မယ္။ လူတေယာက္နဲ႔တေယာက္ အျမင္ခ်င္း တူခ်င္မွ တူပါလိမ့္မယ္။ ဖဆပလ အဖြဲ႕ႀကီးထဲမွာ ကိုယ့္အစုေလးနဲ႔ ကိုယ္ အစုဖြဲ႕တယ္ ဆိုတာကေတာ့ ျပႆနာ႐ွိပါတယ္။ အဲဒီဂိုဏ္းဂဏဖြဲ႔မႈဟာ စစ္တပ္ထဲမွာလည္း ေရာင္ျပန္ဟပ္ၿပီး ဗိုလ္ေနဝင္းနဲ႔ ဗိုလ္ေမာင္ေမာင္၊ ဗိုလ္ေအာင္ႀကီး စသူေတြက အဓိက ေခါင္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ ပထမဆံုး စစ္အုပ္စု ေပၚေပါက္ ခဲ့ပါတယ္။ ဒီစစ္အုပ္စုဟာ တပ္ထဲကေန ဗိုလ္ခ်ဳပ္စမစ္ဒြန္းကို ထုတ္ပစ္တာ၊ ဗိုလ္မႉးခ်ဳပ္ေက်ာ္ေဇာကို ပ'ထုတ္တာ စတာေတြ လုပ္ၿပီးေနာက္ တပ္ကို သူတို႔ ေကာင္းေကာင္းအုပ္စိုးမိၿပီးလို႔ ယူဆတာနဲ႔တၿပိဳင္ထဲ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္မွာ ပထမဆံုး အာဏာသိမ္းမႈကို လုပ္ေတာ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ တိုင္းျပည္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးလို႔ ၁ဝ ႏွစ္ ျပည့္တဲ့ အခါမွာ ေပၚေပါက္တဲ့ စစ္တပ္အာဏာသိမ္းမႈ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီ ပထမဆံုး စစ္အုပ္စုမ်ိဳးဆက္ဟာ ဗမာျပည္မွာ စစ္တပ္က အာဏာယူတဲ့ အစဥ္အလာကို တည္ေထာင္တဲ့ မ်ိဳးဆက္ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ၁၉၆ဝ ခုႏွစ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္သူလူထုက တည္ၿမဲဖဆပလ၊ ဆို႐ွယ္လစ္ အဆက္အႏြယ္ေတြကို လံုးဝ လက္မခံႏိုင္ေၾကာင္း ခါးခါးသီးသီး ေဖာ္ျပလိုက္ေတာ့ ဗိုလ္ေနဝင္းဟာ သူ႔စစ္တပ္ထဲကေန ဗိုလ္ေမာင္ေမာင္၊ ဗိုလ္ေအာင္ေ႐ႊ၊ ဗိုလ္ၾကည္ဝင္း၊ ဗိုလ္သိမ္းတုတ္ စတဲ့ ဆို႐ွယ္လစ္ပါတီအႏြယ္ ထိပ္သီး ၁၃ ေယက္ကို တပ္ထဲက ထုတ္ပစ္လိုက္ပါတယ္။ ဒီ မဆလ ခရီးေၾကာင္းကို ေလွ်ာက္ၾကသူေတြဟာ ဒုတိယ မ်ိဳးဆက္ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုခ်င္ပါတယ္။

တတိယ မ်ိဳးဆက္ကေတာ့ ဗိုလ္ေနဝင္း၊ (သူခန္႔အပ္တဲ့) ဗိုလ္ေစာေမာင္၊ ဗိုလ္ခင္ၫြန္႔တို႔ကို ေျခလွမ္းတဆင့္ၿပီးတဆင့္ ဖယ္႐ွားၿပီး အာဏာခ်ဳပ္ကိုင္ခဲ့တဲ့ ဗိုလ္သန္းေ႐ႊ အမႉးျပဳတဲ့ မ်ိဳးဆက္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီမ်ိဳးဆက္ဟာ ဒီေန႔ ဗိုလ္သိန္းစိန္ အထိပဲလို႔ ဆိုခ်င္ပါတယ္။ ဗိုလ္သိန္းစိန္ဟာ ဗိုလ္သန္းေ႐ႊက ယံုၾကည္စိတ္ခ်စြာ တင္ေျမႇာက္ခဲ့တဲ့ ဆက္ခံသူ (protege) ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔ဖာသာ သီးျခားကင္းလြတ္စြာနဲ႔ မိုးေပၚက က်လာသူ၊ ဒါမွမဟုတ္ ေျမႀကီးထဲက ထြက္လာသူ မဟုတ္ပါဘူး။

စစ္အုပ္စုဝင္အခ်င္းခ်င္း ဘယ္လိုပဋိပကၡေတြ ရွိခဲ့ဖူးလဲ။ ဒါေတြဟာ ဘာအေပၚမွာ အေျခခံ ျဖစ္ၾကလဲခင္ဗ်။

စစ္အုပ္စုတြင္း ကြဲတာေတြ အၾကိမ္ၾကိမ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။“စစ္အုပ္စုဆိုတာ သေႏၶဘဝကတည္းက ဂိုဏ္းအုပ္စုအသြင္ ေဆာင္ခဲ့တာဆိုေတာ့ တေလွ်ာက္လံုး အဲဒီလကၡဏာ႐ွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗမာျပည္ သမိုင္းမွာ အာဏာရ ထိပ္သီး စစ္ဗိုလ္ေတြအၾကား အာဏာကို အရပ္သားလက္ လႊဲေျပာင္း ေပးခ်င္သူနဲ႔ လႊဲေျပာင္းမေပးခ်င္သူအၾကားက အကြဲအၿပဲ ဆိုတာကေတာ့ မ႐ွိသေလာက္ ႐ွားပါတယ္” ဒါေပမယ့္နိဂံုးခ်ဳပ္လိုက္ရင္ေတာ့ ဓါးပါတဲ့ကုလား၊ တပ္ကို ကိုင္ထားႏိုင္သူက စားသြားတာခ်ည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အေစာဆံုး အကြဲဟာ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွာ ဗိုလ္ေဇယ်တို႔တေတြ ေတာခိုတုန္းက ျဖစ္ပါတယ္။ ဗိုလ္ေဇယ် တို႔ကလည္း လက္နက္ကိုင္ၿပီးေတာခိုသြားတာဆိုေတာ့ ဓားပါတဲ့ ကုလားက မစားလိုက္ရပါဘူး။ တပ္ထဲကေန အစုလိုက္အၿပံဳလို္က္ ထုတ္ပစ္တယ္ ဆိုတာဟာ ကြဲတာပါပဲ။ တာဝန္ သိပ္ႀကီးတဲ့ ထိပ္သီးတဦးတည္းကို၊ ဥပမာ ဗိုလ္ခင္ၫြန္႔လိုလူကို ထုတ္ပစ္တာဟာလည္း တပ္ထိပ္သီးပိုင္းမွာ ကြဲတဲ့ အဓိပၸါယ္ပါပဲ။ သူတို႔ခ်င္း ကြဲတာၿပဲတာေတြမွာ အမ်ားစုဟာ ဂိုဏ္းဂဏေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္အုပ္စုဆိုတာ သေႏၶဘဝကတည္းက ဂိုဏ္းအုပ္စုအသြင္ ေဆာင္ခဲ့တာဆိုေတာ့ တေလွ်ာက္လံုး အဲဒီလကၡဏာ႐ွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗမာျပည္ သမိုင္းမွာ အာဏာရ ထိပ္သီးစစ္ဗိုလ္ေတြအၾကား အာဏာကို အရပ္သားလက္ လႊဲေျပာင္း ေပးခ်င္သူနဲ႔ လႊဲေျပာင္းမေပးခ်င္သူ အၾကားက အကြဲအၿပဲဆိုတာကေတာ့ မ႐ွိသေလာက္ ႐ွားပါတယ္။ အဲဒီလိုသေဘာထား႐ွိသူဟာ ထိပ္သီး ျဖစ္မလာႏိုင္ ပါဘူး။ သူတို႔ စစ္တပ္တြင္းမွာ စိုင္ေကာ္လို႔ ၿခံဳေပၚေရာက္လာတယ္ဆိုတာမ်ိဳး မ႐ွိပါဘူး။ ေအာက္အဆင့္ဆင့္မွာ စမ္းသပ္ခံၿပီးမွ ထိပ္ပိုင္း ေရာက္လာ ၾကတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

စစ္အာဏာရွင္စနစ္ေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တည္ၿငိမ္ေရးနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး အတြက္ ဘယ္လို အေႏွာက္အယွက္ အတားအဆီးေတြ ျဖစ္ခဲ့လဲခင္ဗ်။

အတိုေျပာရရင္ တိုင္းျပည္နာပါတယ္။ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး အဖက္ဖက္ပါပဲ။ ၾကာလြန္းေတာ့ ေဒါင့္ေစ့တယ္လို႔ေတာင္ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ စစ္အရာ႐ွိေတြက ေနရာလပ္ မက်န္ေအာင္ ဝင္ၿပီးေနရာယူခဲ့/ထားေတာ့ ေနရာလပ္ မက်န္ေအာင္ နစ္နာပါတယ္။

စီးပြားေရးမွာ သူတို႔အေျခခံတာဟာ သူတို႔ရဲ႕ ပုဂၢလိက အက်ိဳးစီးပြားျဖစ္ၿပီး သူတို႔ရဲ႕ စစ္တပ္ကို ေတာင့္တင္းသထက္ေတာင့္တင္းေအာင္ တည္ေဆာက္ေရးကို ဦးတည္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ ႂကြယ္ဝခ်မ္းသာေရး၊ ျပည္သူျပည္သားအက်ိဳး စတာေတြကို ဘယ္တုန္းကမွ အထက္မွာ မထားပါဘူး။ သူတို႔ကိုယ္က်ိဳးရဲ႕ လက္ေအာက္မွာပဲ ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးမွာ ဆူလြယ္နပ္လြယ္ အာဏာကေလး ရထားတုန္း ခ်မ္းသာေအာင္ လုပ္လိုက္ဦးမွ ဆိုတဲ့ သေဘာထားမ်ိဳးနဲ႔ခ်ည္း လုပ္ခဲ့တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာမွာ စစ္အာဏာ႐ွင္နဲ႔ မိုက္ေဖာ္ဆိုးဖက္ စီးပြားေရးစနစ္ (crony capitalism) ဆိုတာ ဒဂၤါးတခုရဲ႕ ေခါင္းနဲ႔ပန္းလို ခြဲလို႔မရတဲ့ အခ်င္းအရာ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းျပည္တခုမွာ ဒီလိုစနစ္ ထြန္းကားေနရင္ စီးပြားေရးဟာ တကယ္တမ္း မႀကီးထြား၊ မတိုးတက္ႏိုင္ပါဘူး။

အဲဒီလိုစီးပြားေရးကို မ႑ိဳင္ျပဳၿပီး ေပၚလာတဲ့ လူမႈေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး စတာေတြဟာ မလံုေလာက္တဲ့ ဘတ္ဂ်က္စရိတ္နဲ႔ ဒီစီးပြားေရးစနစ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ဒံုးပ်ံကုန္ေစ်းႏႈန္းေတြနဲ႔ ဘယ္လိုမွ နာလံမထူႏိုင္ေအာင္ျဖစ္သြားရပါတယ္။ ဒီေန႔ေလာက္ တိုင္းျပည္က လူအင္အားအရင္းအျမစ္ေတြ ျပည္ပကို ယိုဆင္းခဲ့တာ သမိုင္းမွာ ဘယ္တုန္းကမွ မ႐ွိခဲ့ဖူးပါဘူး။ ဒါဟာ စစ္အာဏာ႐ွင္စနစ္ေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာတဲ့ ကၽြန္ေရာင္းခ်ျခင္းတမ်ိဳး လို႔ေတာင္ ေခၚႏိုင္မယ္ ထင္ပါတယ္။

ဗမာျပည္ဟာ ဗိုလ္ေနဝင္းလက္ထက္မွာ ကမၻာ့အဆင္းရဲဆံုးႏိုင္ငံ စာရင္းဝင္သြားၿပီး ဗိုလ္သန္းေ႐ႊတို႔လက္ထက္မွာ ကမၻာေပၚမွာ အက်င့္ပ်က္လာဘ္စားမႈ အမ်ားဆံုးႏိုင္ငံ သံုးႏိုင္ငံစာရင္းထဲ ပါသြားတာကိုပဲ ၾကည့္ပါ။ တျခားလည္း AIDS ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ၊ ကေလးေမြးေသႏႈန္း၊ မေကာင္းတဲ့ဖက္ေတြမွာ ကမၻာ့ထိပ္တန္းစာရင္းဝင္ ျဖစ္ေနတာဟာ စစ္အာဏာ႐ွင္စနစ္ တာ႐ွည္ျခင္းရဲ႕လကၡဏာျဖစ္ပါတယ္။