ေျဖရွင္းရမယ့္ တုိင္းရင္းသားအေရး

by Voa Burmese on Thursday, March 29, 2012 at 9:11am ·

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာ အစီအစဥ္မွာ အရပ္သားအစုိးရလက္ထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို လုပ္ေဆာင္လာေပမယ့္ ေျပလည္မႈမရေသးတဲ့ တုိင္းရင္းသားအေရးကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု George Washington တကၠသိုလ္က ပါေမာကၡ Christina Fink ကို ဦးေက်ာ္ဇံသာ က ဆက္သြယ္ေမးျမန္း ေဆြးေႏြးသံုုးသပ္တင္ျပထားပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ပါေမာကၡ Christina Fink ခင္မ်ား အခု ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ေနတယ္ဆိုတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေျဖရွင္းရအခက္ခဲဆံုး ျပႆနာဟာ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစု ျပႆနာလို႔ လူအမ်ားက သေဘာတူၾကပါတယ္။ ပါေမာကၡ Fink လည္း ဒါကို သေဘာတူမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာ့အိမ္နီးခ်င္းျဖစ္တဲ့ အိႏိၵယႏိုင္ငံကို နမူနာအားျဖင့္ၾကည့္ပါ - အဲဒီမွာဆိုရင္ မတူကြဲျပားတဲ့ လူမ်ဳိးစုျပႆနာေတြ ပိုေတာင္မ်ားပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔ဟာ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကတည္းက ကမာၻ႔အႀကီးဆံုး ဒီမုိကေရစီႏိုင္ငံအျဖစ္ ဆက္လက္ရပ္တည္လာတယ္။ ဒီကိစၥေတြကို ေက်ာ္လႊာၿပီးေတာ့။ ေနာက္ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ မၾကာခင္ကမွ ျပႆနာေတြေျပလည္ၿပီး ဒီမုိကေရစီလမ္းကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ ေလွ်ာက္လွမ္းေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီလုိ ပံုစံမ်ဳိး ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဘာေၾကာင့္ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို႔ ထင္ပါသလဲ။

Christina Fink ။ ။ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြမွာက တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြကို အခြင့္အေရးေတြ ပိုၿပီးေပးထားၾကပါတယ္။ ဥပမာေျပာရရင္ အိႏိၵယမွာ ဖယ္ဒရယ္အစိုးရကို က်င့္သံုးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္နယ္အစိုးရေတြဟာ သူတုိ႔ျပည္နယ္အတြင္း ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး ဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္အာဏာေတြ အထိုက္အေလ်ာက္ ရွိၾကပါတယ္။ တခါ ဘာသာစကားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့လည္း ျပည္နယ္အတြင္း၊ ေဒသအတြင္း စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ ကိုယ့္ဘာသာစကားကို တႏိုင္ငံလံုး သံုးတဲ့ဘာသာစကားနဲ႔ ပူးတြဲသံုးႏိုင္ၾကပါတယ္။ ဆိုေတာ့ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံမွာဆိုရင္လည္း ဘာသာတရား (၅) မ်ဳိးကို တန္တူသတ္မွတ္ေပးထားတာ ဆူဟာတုိ အစိုးရအပါအဝင္ ေတာက္ေလွ်ာက္ပါပဲ။ ဘယ္ဘာသာတရားဟာ ႏိုင္ငံေတာ္ရဲ ႔ အဓိက ဘာသာတရား ျဖစ္ရမယ္ဆိုတာ ထည့္မထားပါဘူး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ လူမ်ားစုေျပာၾကတဲ့ ဂ်ားဗား (Javanese) ဘာသာစကားကုိ အမ်ဳိးသားဘာသာစကားလို႔ မသတ္မွတ္ပါဘူး။ လူတုိင္းေျပာဆို ဆက္ဆံႏိုင္တဲ့ ကူးသန္းဆက္ဆံေရးမွာသံုးတဲ့ ဘဟာစာ (Bahasa) အင္ဒိုနီးရွားကိုသာ အမ်ားသံုးဘာသာ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ဘဟာစာ ဟာ ဘယ္အုပ္စုရဲ ႔ သီးျခားဘာသာစကား မဟုတ္ပါဘူး။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အင္ဒိုနီးရွား နဲ႔ အိႏိၵယ တို႔မွာ အဲဒီလို ေအာင္ျမင္ေနၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာေၾကာင့္ အဲဒီလို မျဖစ္ႏိုင္တာလဲ။ တခ်ဳိ ႔ကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ပိုင္း စစ္တပ္အႀကီးအကဲေတြလည္းပါတယ္။ သူတုိ႔တေတြက လူမ်ဳိးစုေတြကို မယံုၾကည္ၾကဘူး။ ခြဲထြက္ၾကလိမ့္မယ္လို႔ စိုးရိမ္ေနၾကတယ္လို႔ ဆိုၾကတယ္။ အဲဒါ ဟုတ္ပါသလား။

Christina Fink ။ ။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္း အာဏာသိမ္းခဲ့ကတည္းက စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္ဟာ ဖယ္ဒရယ္စနစ္ဟာ တုိင္းျပည္ၿပိဳကြဲေစမယ့္ စနစ္ျဖစ္တယ္လို႔ အေလးအနက္ ေျပာလာၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကမာၻေပၚမွာ ဖယ္ဒရယ္ႏိုင္ငံေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနပါတယ္။ အဲဒီ ႏိုင္ငံေတြကိုၾကည့္ရင္ ဖယ္ဒရယ္စနစ္ဟာ တုိင္းျပည္ကခြဲထြက္မယ့္စနစ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ခြဲထြက္မယ့္အေရးက ကာကြယ္ေပးတဲ့စနစ္ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ဖယ္ဒရယ္စနစ္ေၾကာင့္ ေဒသခံတုိင္းရင္းသား လူထုေတြက သူတုိ႔လိုအပ္တဲ့ အခြင့္အေရးရရွိေစပါတယ္။ သူတုိ႔အေရးေတြမွာ သူတုိ႔ဟာ သူတို႔ကိုယ္စားျပဳ ပါဝင္ႏိုင္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔အေနနဲ႔ ခြဲထြက္စရာမလိုဘူးဆိုတာကို သူတို႔သိပါတယ္။ တကယ္လို႔သာ အစိုးရက ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္တဲ့ အစိုးရျဖစ္ၿပီး အဆံုးအျဖတ္ေတြကို ဗဟိုကသာ ဆံုးျဖတ္ေနမယ္ဆိုရင္ ကြဲလြဲတဲ့ေဒသအသီးသီးက လူထုအေနနဲ႔ သူတုိ႔လိုအပ္ခ်က္ မရဘူးဆိုတာ ျဖစ္လာပါတယ္။ သူတုိ႔ဆႏၵသေဘာထားကို နားမေထာင္ ဂရုမစိုက္တဲ့သေဘာ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတုိ႔ျပႆနာ သူတုိ႔ကိုယ္တုိင္ ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔အတြက္ ခြဲထြက္ရမယ္ဆိုတဲ့အသိ ျဖစ္လာပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေနဝင္းကေတာ့ ဒါ ဖယ္ဒရယ္စနစ္ ျပည္ေထာင္စုၿပိဳကြဲမယ္ဆိုတာက သူ အာဏာသိမ္းခ်င္လို႔ pretext ရမယ္ရွာ အေၾကာင္းျပခဲ့တယ္ဆိုပါေတာ့ သူ႔မတိုင္ခင္ကေရာ ဘာေၾကာင့္ မျဖစ္ႏိုင္တာလဲ။ ဥပမာ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ညႇိၾကတုန္းက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဆိုရင္ တုိင္းရင္းသားေတြကို တန္တူအခြင့္အေရးေပးဖို႔ သေဘာတူညီခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေလ့လာေတြ႔ရွိရတဲ့အတိုင္း။ ဒါေပမဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း လုပ္ႀကံခံရၿပီေနာက္မွာ ဘာေၾကာင့္ လႊင္ေမ်ာပ်က္ျပယ္သြားတယ္ ထင္ပါသလဲ။

Christina Fink ။ ။  လူနည္းစုရဲ ႔ ခံစားခ်က္၊ ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ေတြကို လူအမ်ားစုထဲက လူေတြက နားလည္းဖို႔ခက္တယ္လို႔ က်မထင္ပါတယ္။ ဒီ လူအမ်ားထဲက လူအနည္းစု သေဘာထားကို နားလည္းသေဘာေပါက္တယ္လူဆိုတာ သိပ္ကိုရွားပါးပါလိမ့္မယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ အင္မတန္ ထူးျခားတဲ့ပုဂၢိဳလ္ပါ။ သူဟာ လူတဦးခ်င္းဆီရဲ ႔ တန္တူညီမွ်ေရးကိုသာမက တိုင္းျပည္အတြင္းမွာရွိတဲ့ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြပါ တန္တူအခြင့္အေရးရဖို႔ သေဘာေပါက္ခဲ့တဲ့လူပါ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း မရွိတဲ့ေနာက္ က်န္ေခါင္းေဆာင္ေတြအဖုိ႔ စိမ္ေခၚမႈေတြလည္း ရွိလာခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ေပၚလာၿပီးအခါမွာ ဒီျပႆနာေတြဟာ စစ္တပ္က ေျဖရွင္းမွ ရႏိုင္ေတာ့မယ္။ အားလံုးဟာ ဗမာလူမ်ဳိးေတြပဲ တကြဲတျပား ျဖစ္မေနမွျဖစ္မယ္။ ဒါဆိုရင္ ဒီျပႆနာေတြကို ကိုင္တြယ္ရ လြယ္ကူမယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေကာင္းဆံုးက Burmanization အားလံုး ဗမာျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရမယ္ဆိုတာနဲ႔ Centralization of Power အာဏာကို ဗဟုိကပဲ ခ်ဳပ္ကိုင္ထားရမယ္ဆိုတာမ်ဳိး ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဆိုေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အႀကီးအကဲ အသိုင္းအဝိုင္းက အထူးသျဖင့္ စစ္တပ္စသျဖင့္ သူတုိ႔ေခါင္းထဲမွာ ဒီအယူအဆ စြဲထင္လာခဲ့တယ္။ ~ တမ်ဳိးျဖစ္လာခဲ့တယ္ဆိုပါေတာ့။ ဒီအစြဲ ထင္ျမင္ခ်က္ကို ပေပ်ာက္ေအာင္ အခုအခါမွာ ဘာဆက္လုပ္သင့္ပါသလဲ။ ေရွ ႔ခရီးကို ေဆြးေႏြးၾကည့္ရေအာင္ပါ။

Christina Fink ။ ။ ဒါဟာ စစ္တပ္က လူေတြသာမက ဒီမုိကေရစီ လႈပ္ရွားသူေတြ၊ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းအသီးသီးက လူေတြအတြက္ အေရးႀကီးပါတယ္။ ျမန္မာ့အေျခအေနနဲ႔ ဆင္တူတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အဆင္ေျပေအာင္ျမင္ေနတဲ့စနစ္ကို ဒီပုဂၢိဳလ္ေတြအားလံုး လွမ္းေမွ်ာ္ၾကည့္ေနရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ အင္ဒိုနီးရွားနဲ႔ အိႏိၵယတို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားမွာ အားေခ် (Aceh) နဲ႔ ဆူမက္ထရာ (Sumatra) ေျမာက္ပိုင္းတုိ႔အတြက္ အစီအစဥ္ေတြ လုပ္ထားပါတယ္။ အားေခ်မွာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ အေတာ္အသင့္ ေပးထားပါတယ္။ ဒီ သေဘာတူညီခ်က္ေၾကာင့္ ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲဲႏိုင္ခဲ့ၿပီး အခုအခ်ိန္အထိ အလုပ္ျဖစ္ေနပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ၿမဲလာပါတယ္။ အိႏိၵယမွာဆိုရင္လည္း ျပည္နယ္ေတြ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ အေတာ္အသင့္ ရထားတဲ့အတြက္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကတည္းက တည္ၿမဲေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း အခုတေလာ peace talk အပစ္အခတ္ရပ္စဲဲေရး ျငိမ္းခ်မ္းေရးစကားေျပာတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ အစိုးရၾကားမွာ မၾကာခဏ ၾကားေနရပါတယ္။ ဒီလို ေစာေစာက အင္ဒိုနီးရွား၊ အိႏိၵယတို႔မွာလို ေျပလည္မႈေတြ ရရွိမယ္လို႔ ထင္ပါသလား။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ပုဂၢိဳလ္ေတြလည္း အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံမွာ ဘယ္လိုလုပ္တယ္ဘာညာဆိုတာကို သူတုိ႔ သိၾကပါတယ္။

Christina Fink ။ ။ က်မ အထင္ေျပာရရင္ေတာ့ အဲဒီလို ပံုစံမ်ဳိးကို လူအမ်ားစုက လက္ခံဖို႔ အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးဘူးလို႔ ခန္႔မွန္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလိုလားမႈ အရွိန္အဟုန္ တိုင္းျပည္ထဲမွာ ျမင့္မားလာရင္ အျပည့္အဝ ရွိလာရင္ေတာ့ ဒီ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆႏၵကလည္း တုိင္းရင္းသားေတြဘက္ကပဲ မဟုတ္ဘဲ ဗဟိုအခ်က္အျခာ နဲ႔ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝုိင္းက ျပင္းျပင္းျပျပရွိေနဖို႔ လိုပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေရးအတြက္ ဒီလို ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တယ္ဆိုတာ အမွန္တကယ္ သေဘာေပါက္ၿပီး လိုလားၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ အင္ဒိုနီးရွား၊ အိႏိၵယတုိ႔ ပံုစံမ်ဳိးေတြကို စဥ္းစားၾကရပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုေတာ့ စစ္တပ္က ႀကီးစိုးထားၿပီး အားလံုး သီးျခားကိုယ္ပိုင္ဟန္ကို ဖ်က္ၿပီးေပါင္းစည္းၾကရမယ္ဆိုတဲ့ ပံုစံေဟာင္းအတိုင္း စဥ္းစားလုပ္ကိုင္ေနၾကတာကို ေတြ႔ရေနဆဲပါ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လိုလားမႈ ဖိအားေတြ ျမႇင့္မားလာမွ တျခားနည္းေတြ၊ ပံုစံေတြ စဥ္းစာလာၾကမွာပါ။ ဒီ လိုလားမႈေတြ ဖိအားေတြ ေတာက္ေလွ်ာက္ရွိေနဖို႔ လိုပါတယ္။ အခု ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ အစိုးရထဲက ပုဂၢိဳလ္တခ်ဳိ ႔ ပိုမိုသေဘာေပါက္လာၿပီ ထင္ပါတယ္။ စစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႔လည္း သူတုိ႔ေဖာက္ေနတဲ့ တံတားေတြ၊ လမ္းေတြ၊ ပိုက္လိုင္းေတြ၊ ျပည္ပအထိ ဆက္သြယ္မယ့္ လမ္းမႀကီးေတြ တကယ္အလုပ္ျဖစ္ႏိုင္ဖို႔။ ဒီလို စစ္မွန္တဲ့ ပံုစံမွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရမွ ျဖစ္မယ္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲဲရံုနဲ႔ မရႏိုင္ဘူးဆိုတာကို သေဘာေပါက္ၾကပါလိမ့္မယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တခုက democratization နဲ႔ federalism ကိစၥ ဆက္စပ္မႈကို ေမးခ်င္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အခုဆိုရင္ ဒီမုိကေရစီအသြင္ ကူးေျပာင္းေနတယ္ဆိုေပမယ့္ အေတာ္ေလး ဒီခရီးကို ေလွ်ာက္လွမ္းၾကရအံုးမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီ အေကာင္အထည္မေဖာ္ေသးဘဲနဲ႔ ဒီမုိကေရစီစနစ္ မွန္မွန္ကန္ကန္ မထြန္းကားေသးဘဲနဲ႔ ဒီလို ၿငိမ္းခ်မ္းတည္ၿမဲမယ့္ ဖယ္ဒရယ္စနစ္မ်ဳိး တုိင္းရင္းသားေတြ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ေပးႏိုင္တဲ့ မွန္ကန္တဲ့စနစ္ ေပၚထြန္းတည္တံ့ႏိုင္မလား။

Christina Fink ။ ။ ထာဝရ မတည္ၿမဲႏိုင္ပါဘူး။ ဒါက ျပႆနာပါပဲ။ ဝ ေဒသ၊ ကိုးကန္႔ေဒသတုိ႔လို ေျမာက္ပိုင္းမွာ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ ဖယ္ဒရယ္ပံုစံမ်ဳိး ရွိခဲ့ဘူးပါတယ္။ ကခ်င္ေဒသမွာေတာင္ ဒါမ်ဳိး ရွိခဲ့ဘူးပါတယ္။ ၁၉၉၀ လြန္ ႏွစ္ပိုင္းေတြကစၿပီး မၾကာေသးမီကာလအထိ အဲဒီေဒသေတြဟာ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ အေတာ္ေလးကို ရရွိခဲ့ၾကတာပါ။ သူတုိ႔ ကိုယ္ပိုင္တပ္ဖြဲ႔ေတြ ဆက္လက္ထားရွိႏိုင္ခဲ့တယ္။ သူတုိ႔ စာသင္ေက်ာင္း၊ အဆက္အသြယ္ေတြနဲ႔ သူတုိ႔ေဒသအတြင္းကိစၥေတြကို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ေျဖရွင္းေနခဲ့ၾကတာပါ။ ဒါေပမဲ့ ဒါဟာ မတည္ၿမဲဘူးဆိုတာကို ေတြ႔ရွိခဲ့ရပါၿပီ။ စစ္တပ္က သူတုိ႔ရဲ ႔ အစီအစဥ္ ေနာက္ထပ္ ခ်မွတ္ၿပီး အဲဒီေဒသက တုိင္းရင္းသားတပ္ဖြဲ႔ေတြကို သူတုိ႔စစ္တပ္အတြင္း သြတ္သြင္းဖို႔ လုပ္လာပါတယ္။ တုိင္းရင္းသားအုပ္စုေတြက လက္မခံေတာ့ စစ္တပ္က တုိက္ခိုက္လာတယ္။ ဆုိေတာ့ ဒီမုိကေရစီအစိုးရစနစ္ တရပ္မရွိဘဲ ဖယ္ဒရယ္စနစ္တရပ္ တည္တန္႔ႏိုင္မယ္လို႔ တုိင္းရင္းသားေတြလည္း ယံုၾကည္မယ္ မဟုတ္ဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံု ဥပေဒမွာ အတိအလင္း ထည့္သြင္းၿပီးမွ ေဖာ္ေဆာင္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒါေပမဲ့ ကမာၻ႔ ဖယ္ဒရယ္ႏိုင္ငံေတြကို ၾကည့္ပါ။ ဘယ္ႏိုင္ငံမွ ျပည္နယ္ေတြမွာ ျပည္နယ္အလိုက္ စစ္တပ္ေတြထားရွိတာ မေတြ႔ရပါဘူး။ ျပည္နယ္မွာ ျပည္နယတပ္ဖြဲ႔ပဲ သီးျခားရွိမယ္။ စစ္တပ္ဆုိတာကေတာ့ ျပည္ေထာင္စုတခုလံုးနဲ႔ ဖယ္ဒရယ္စစ္တပ္ပဲ ရွိတယ္ဆိုတာကို သိရပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ တုိင္းရင္းသားေတြအတြက္ သီးျခားစစ္တပ္ထားဖို႔ဆုိတာ ျဖစ္ႏိုင္မလား။

Christina Fink ။ ။ ဒါက သိပ္ခက္ခဲတဲ့ ကိစၥလို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံမွာ ေျဖရွင္းခဲ့တဲ့ ပံုစံက ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ နမူနာေကာင္း ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ လူမဲစစ္တပ္ေတြကို စစ္တပ္ထဲ ေပါင္းစည္းမယ့္ကိစၥမွာ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေပါင္းစည္းတဲ့စနစ္ကို သံုးခဲ့ပါတယ္။ ရဲတပ္ဖြဲ႔ထဲကိုလည္း ဒီလုိပဲ ေပါင္းစည္းဖြဲ႔စည္းခဲ့တာပါ။ ရဲတပ္ဖြဲ႔မွာဆိုရင္ လူျဖဴရဲအရာရွိေတြက (၇) ႏွစ္ဆက္ၿပီး တာဝန္ယူပါတယ္။ လူမဲအရာရွိက (၇) ႏွစ္ၾကာမွ လႊဲေျပာင္းယူဖို႔ လုပ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာလည္း အစတုန္းက လူမဲေတြက စစ္တပ္နဲ႔ ရဲကို ငါတုိ႔ ခ်က္ခ်င္းလႊေျပာင္းယူမယ္။ လူျဖဴေတြက မေပးႏိုင္ဘူးလို႔ ဆိုတာမ်ဳိး ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ ဒါေပမဲ (၇) ႏွစ္အခ်ိန္ယူလိုက္ေတာ့ ႏွစ္ဖက္စလံုးက လက္ခံလာႏိုင္ၾကပါတယ္။ ဒီလို ပံုစံတမ်ဳိးမ်ဳိးကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ဖန္တီးခ်သင့္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အဲဒီ သေဘာတူညီခ်က္ကို စားပြဲေပၚမွာထိုင္ၿပီး လုပ္ရင္ေတာ့ လက္ခံႏိုင္ၾကမယ္ ထင္ပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္ဆံုး ေမးခ်င္တာက တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြဘက္က ဘာမ်ား ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲစရာ လိုပါသလဲ။ က်ေနာ္တို႔ အစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္ကို အမ်ားႀကီး ေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ တုိင္းရင္းသားေတြရဲ ႔ အခုလက္ရွိ သေဘာထားေတြ၊ အခု လက္ရွိ ရပ္တည္ခ်က္ေတြက စစ္မွန္ၿငိမ္းခ်မ္း တိုးတက္ေကာင္းမြန္တဲ့ ဖယ္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု တည္ေဆာက္ဖုိ႔အတြက္ ၿပီျပည့္စံုတယ္ လံုေလာက္တယ္ ထင္ပါသလား။

Christina Fink ။ ။ ျပည္နယ္ေတြမွာ သက္ဆိုင္ရာ တုိင္းရင္းသားပါတီေတြ ရွိၾကပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ လက္ရွိစနစ္ေဘာင္ထဲမွာ ပါဝင္လႈပ္ရွားေနပါၿပီ။ စနစ္၊ ေဘာင္မရွိဘဲ အျပင္မွာေတာ့ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုေတြ ရွိေနၾကပါတယ္။ ဆိုေတာ့ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးပါတီအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ဟာ ဒီမိုကေရစီခရီးစဥ္မွာ အတူခ်ီတက္မယ္ဆိုတဲ့ သေဘာထားရွိဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။ သူတုိ႔မွာ အာဏာအေတာ္အသင့္နဲ႔ လူထုေထာက္ခံမႈလည္း အေတာ္အသင့္ ရွိၾကပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာလည္း သူတုိ႔လည္း ေသနတ္ျပအုပ္ခ်ဳပ္လာခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီအခ်က္ဟာ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးမွာ တခ်ဳိ ႔ေတြအတြက္ အခက္အခဲ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိင္ပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ ေရြးေကာက္ပြဲ တင္ေျမႇာက္ခံရတာ မဟုတ္ဘဲ အာဏာယူအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ လူေတြျဖစ္ေနလို႔ပါ။ ဒီအတြက္ သူတုိ႔ဘက္က ေျပာင္းလဲျပင္ဆင္ရမယ့္ကိစၥ ေတြ ရွိေနပါတယ္။

အသံဖိုင္ ရယူရန္ @ http://www.voanews.com/MediaAssets2/burmese/2012_03/news_analysis_03-28-2012.mp3