ပတ္၀န္းက်င္ကို တည္ေဆာက္ျခင္း (Built Environment)-3

ပံုျပင္ေလးႏွစ္ပုဒ္ကိုေသျခာဖတ္ျဖစ္ၾကပါသလား...။ ပံုျပင္ေလးေတြမွာ ဗိသုကာႏွင့္ပတ္သတ္ၿပီး ဘာထူးျခားတာေတြ ပါလာသလဲဆုိတာ စဥ္းစားမိၾကပါသလား...။ ပထမပံုျပင္ ၀က္၀ံသံုးေကာင္ကို ဗိသုကာတစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ ျမင္ၾကည့္ရင္ ပံုျပင္ထဲမွာ တံခါးေတြ၊ ျပဴတင္းေတြ ပရိေဘာဂေတြ အစံုပါလာပါတယ္...။ အိမ္တစ္လံုးအတြက္ရွိသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြ ပတ္၀န္းက်င္ေတြ ပါလာတယ္...။ ေနာက္ ၀က္ကေလးသံုးေကာင္ ပံုျပင္မွာေတာ့ အာခီဗ်ဴးအေနနဲ႔ ဘာမွမွတ္သားဖြယ္မေတြ႔ရဘူးဗ်...။ သူ႔ရဲ့ အဓိကေပးခ်င္တာက အာခီအျမင္ထက္ ၀က္ကေလးေတြရဲ့ အမူအက်င့္ အလုပ္အကိုင္ကို အဓိကေဖာ္ျပခ်င္တာမ်ိဳးပါ...။ အထူးသျဖင့္ ကိုယ္က်င့္ဆုိင္ရာ အတုယူေလ့လာဖုိ႔သာ အဓိကထားတာပါ့....။ အဲဒီေတာ့ ဗိသုကာပိုင္းဆုိင္ရာ လႊမ္းမုိးမႈဘာမွမပါတဲ့ ပံုျပင္ေလးတစ္ခုေပ့ါ...။
အဲဒီပံုျပင္ႏွစ္ပုဒ္ကေန က်ေနာ္တုိ႔ လူသားေတြအတြက္ အဓိကအေျခခံလုိအပ္ခ်က္ေတြကို ထုတ္ႏႈတ္ႏုိင္ပါတယ္...။


ဘာေတြလဲဆုိေတာ့...
၁ ။ အစားေသာက္ (စားေရး)
၂ ။ ခုိေအာင္းေနထုိင္ရာ (ေနေရး)
၃။ အ၀တ္အထည္ (၀တ္ေရး)
၄။ အႏၱရာယ္ကင္းရွင္းမႈ (လံုျခံဳေရး) စတာေတြဟာ အဓိက အေျခခံလုိအပ္ခ်က္ေတြဆုိတာ ေလ့လာႏုိင္ပါတယ္...။



အဲဒီအေျခခံ အခ်က္ေတြကိုမွ အလွဆင္မႈဘက္ကေန အစားအစာေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးျပဳလုပ္ျပသျခင္းမ်ား၊ စားခ်င့္စဖြယ္ျဖစ္ေအာင္ ျပဳျပင္ဖန္တီးျခင္းမ်ား၊ ေနထိုင္စရာမ်ားကိုလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးလွပေအာင္ျပဳလုပ္ျခင္းမ်ား၊ ကာကြယ္ေရး လက္နက္ကိရိယာမ်ားကိုလည္း (ဥပမာ... ေဆာင္ဓါးမ်ား) အလွခ်ိပ္ျခင္း၊ ကိုင္ေဆာင္ျခင္းမ်ားကို က်ေနာ္တုိ႔လူသားေတြ လုပ္ေဆာင္တတ္ၾက ျပန္ပါတယ္။
အဲဒီလုိလုပ္တတ္ၾကတာကို သတိျပဳမိၾကမယ္ ထင္ပါတယ္...။ အဲဒီေတာ့ စဥ္းစားၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အဲဒီလုိ အႏုပညာဆန္စြာ ျပဳလုပ္ဖန္တီးတတ္ျခင္းမ်ားဟာ အေျခခံလုိအပ္ခ်က္ေတြၿပီးရင္ ေနာက္ကလုိက္လာတဲ့ အေရးပါတဲ့ အခ်က္တစ္ခုအျဖစ္ ေတြ႔ရမွာပါ....။ ဥပမာ အားျဖင့္ အ၀တ္အစားဆုိရင္လည္း က်ေနာ္တုိ႔ေတြ ေကာင္းေကာင္း အလွဆံုးျဖစ္ေအာင္ ဒီဇိုင္းဖန္တီးလုိ႔ ရႏုိင္ပါတယ္..။ အဲလုိလုပ္လုိ႔ရႏုိင္ျခင္းဟာ ဗိသုကာပညာပါပဲ... တနည္းေျပာရရင္ အာခီတတ္ခ်ာပဲေပါ့ေနာ္...။ အေျခခံ လုိအပ္ခ်က္ေတြကို လူေတြႏွင့္ အဆင္ေျပေအာင္၊ ပိုမုိလွပေအာင္၊ အသံုး၀င္ေအာင္၊ ဆြဲေဆာင္မႈရွိေအာင္ ဖန္တီးမႈေတြကို အာခီတတ္ခ်ာ လုိ႔ဆုိႏုိင္မယ္...။ အျခားေနရာမ်ားကို ဥပမာေျပာရရင္ ေျခာက္ကမ္းပါးၾကီးေတြ ျမစ္ၾကီးေတြကို ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ထုိးထားတဲ့ တံတားၾကီးေတြမွာရွိတဲ့ ဗိသုကာဖန္တီးမႈပညာေတြ...။ ပန္းၿခံၾကီးေတြမွာ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ဖန္တီးမႈေတြ...။ ျမိဳ႕ၾကီးေတြတည္ေဆာက္ရာမွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ျမိဳ႕ကြက္ေဖာ္ေဆာင္မႈေတြဟာ အထူးအေရးပါတဲ့ က်ေနာ္တုိ႔ ပတ္၀န္းက်င္ကို တည္ေဆာက္ထားျခင္းေတြပါပဲ...။



Build enviironment ႏွင့္ပတ္သတ္ၿပီး Elementry စာအုပ္ရဲ့ မိတ္ဆက္မွာ ေရးထားတဲ့ မူရင္းစာေလးေတြ က်ေနာ္ေဖာ္ျပခ်င္ပါတယ္...။ ဖတ္ရႈၿပီး ပိုမုိနားလည္ႏုိင္မယ္လုိ႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္...။

"One of the basic maturities of education is " enviromental". The root words of environment declare it to mean the sum total of influences which modify and determine the developement of life or character. In all of the earth's history, no culture_ no time _ has been more in need , been more concerened with environment. We want to preserve rare species, to have clean air and pure water, to enjoy rich forests and wilderness areas. The build environment is one of the major environmental concerns of the twentieth and twenty-first centuries.

အင္း ဒါဆုိ....ပိုမုိနားလည္ၾကမယ္ထင္ပါတယ္...။
Build environment ကို အဓိက ထိခုိက္ေစတာကေတာ့ သမုိင္းဆုိင္ရာထိန္းသိမ္းမႈႏွင့္ အလွအပျဖစ္ေအာင္ျပဳလုပ္မႈ ေတြပါပဲ...။ historical ႏွင့္ aesthetic လုိ႔ ဆုိထားပါတယ္...။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ ၾကီးက်ယ္ထင္ရွားၿပီး အင္မတန္ ေကာင္းမြန္လွတဲ့ အဖုိးတန္ရွားပါး အေဆာက္အအံုအေတာ္မ်ားမ်ားကို က်ေနာ္တုိ႔ ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းဖုိ႔လုိအပ္ေနပါတယ္...။ အဲဒီအခါမွာ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ့ Build environment ကိုထိခုိက္ႏုိင္ေစတာမ်ိဳးျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္...။ ဘယ္လုိျဖစ္ျဖစ္ပါ က်ေနာ္တုိ႔ေတြရဲ့ မ်ိဳးဆက္တုိင္းမွာ လက္ရွိပတ္၀န္းက်င္ကို တုိးတတ္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းရင္း အနာဂတ္ပတ္၀န္းက်င္ကို အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေအာင္ ေစာင့္ေရွာက္ရမယ့္ တာ၀န္ရွိေနပါတယ္...။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တုိ႔ အေနနဲ႔ က်ေနာ္တုိ႔ေတြရဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းျခင္း Build environment ကို အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ႏွင့္ အဓိကထားေစာင့္ေရွာက္သင့္ပါတယ္...။ ပထမအခ်က္က မူလအေျခအေနကို ထိန္းသိမ္းထားႏုိင္ဖုိ႔ပါ...။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္အသစ္ကိုလည္း လွပတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ျဖစ္ေအာင္ ဖန္တီးတည္ေဆာက္ႏုိင္ဖုိ႔ပါပဲ....။ အဲဒီအခ်က္ ႏွစ္ခ်က္ဟာ အမ်ားျပည္သူႏွင့္သက္ဆုိင္တဲ့ ဒီဇုိင္းေတြ ျပဳလုပ္ရာမွာ အထူးအေရးထား ထိန္းသိမ္းရမယ့္ အခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္...။ ဘာေၾကာင့္ဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔ေတြရဲ့ ဗိသုကာဆုိင္ရာ အေမြအႏွစ္ေတြကို တန္ဖုိးမဲ့တဲ့ အျဖစ္မ်ိဳး မျဖစ္ေစေအာင္ အထူးဂရုျပဳသင့္လုိ႔ပါပဲ ခင္ဗ်ား...။



အင္း က်ေနာ္ခုေျပာတဲ့ အခ်က္ေတြမွာ Build environment ကိုေကာင္းေကာင္းနားလည္ ႏုိင္ေလာက္မွာပါ...။
ဒါနဲ႔ ေနာက္ဆံုး Build environment ႏွင့္ပတ္သတ္ၿပီး သတိထား ေလ့လာမႈေလးေတြ လုပ္ႏုိင္ေအာင္ အေတြးေလးေတြ ေပးခ်င္ပါတယ္....။
က်ေနာ္တုိ႔ေတြ ၾကားဖူးတဲ့ ဖတ္ဖူးတဲ့ ပံုျပင္ေလးေတြ ၀တၳဳေလးေတြမွာ အေဆာင္အအံုဆုိင္ရာ အသိအျမင္ေတြ ပါလာတတ္ပါတယ္ ...။ အဲဒါေလးေတြကို ဂရုျပဳမွတ္သားေစခ်င္ပါတယ္...။ ဥပမာ ... (Hansel and Gretel, Snow white, Cinderella, Rapunzel အစရွိတဲ့ ပံုျပင္ေလးေတြေပါ့)...
က်ေနာ္တုိ႔ ျမန္မာေတြဆုိရင္ေရာ ငယ္စဥ္ကၾကားဖူးတဲ့ ကေလးကဗ်ာေလးေတြမွာ အဲလုိအေၾကာင္းေလးေတြပါတာေလးေတြရွိပါတယ္....။

“ဟိုဘက္ကမ္းက မီးထိန္ထိန္၊
ဒီဘက္ကမ္းက မီးထိန္ထိန္၊
ဆီမီးထိန္ထိန္လင္းပါလုိ႔
မႏွင္းတုိ႔အိမ္...။”
“၀ါ၀ါထိန္ထိန္၊
ၾကက္သြန္မိတ္တုိ႔ အိမ္၊
၀ါးတစ္လံုးႏွင့္ ေဆာက္တဲ့ အိမ္
ကိုကိုၾကီးတုိ႔ အိမ္...။ စသျဖင့္ေပါ့ေလ...။

ေနာက္ ဦးပုညေရးထားတဲ့ ေလးေမာင့္စံေက်ာင္းကဗ်ာေလးဆုိရင္ေရာ...

“မုေလးရံု ေတာအစ၊ ေဒါနလမ္းေျမညီ
ေလွ်ာက်စမ္းေရ သင္းၾကည္တယ္...။
ေရႊႏွင္းဆီ ကန္ေခ်ာင္း...။
လြမ္းမတတ္စကား၀ါ အငူမွာ
နံသာျဖဴ ေလးေမာင့္စံေက်ာင္း” ဆုိတဲ့ ကဗ်ာေလး အကုန္ေတာ့ မရေတာ့ဘူး...။ အဲဒီထဲမွာေရာ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ပတ္သတ္တဲ့ ေျမခင္းအလွအေၾကာင္းေလးေတြ သရုပ္ေဖာ္ထားသလုိ စဥ္းစားစရာေလးေတြေပ့ါ...။



အင္း က်ေနာ္တုိ႔ေတြ Build environment အေၾကာင္းေျပာရင္း ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္ေတြကို ေလ့လာစူးစမ္း ၿပီး .... ကိုယ့္ျမိဳ႔ ကိုယ့္ရြာရဲ့ အေျခအေနေတြ၊ အိမ္ယာ အေဆက္အအံုေတြရဲ့ တည္ေဆာက္ထားမႈေတြ...။ ေနာက္ အဲဒီမွာ တည္ေဆာက္ထားမႈေတြမွာ ဘာေတြ ျပဳျပင္သင့္သလဲ..၊ ဘာေတြေကာင္းမြန္သလဲ...၊ ဘယ္လုိလုပ္လုိက္ရင္ လွပသြားမလဲ...၊ ဘာေတြလုပ္လုိက္ရင္ ျဖင့္ လူေတြ ႏွစ္သက္ဖြယ္ျဖစ္သြားလိမ့္မလဲ...၊ ဆုိတာေတြ ေတြးေတာၾကံစည္စဥ္းစားရင္း ေတာ၊ ေတာင္၊ ေရ၊ ေျမေတြရဲ့ သဘာ၀ေတြ အားလံုးကို ျခံဳငံုေလ့လာမယ္ ဆုိရင္ျဖင့္ အေကာင္းဆံုးေသာ Build environment ကိုထိန္းသိမ္းႏုိင္တဲ့သူေတြ ျဖစ္လာႏုိင္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္မိေၾကာင္း...။

ေလးစားစြာျဖင့္
MMO
http://www.designideology.info/ds/index.php?PHPSESSID=71b2a3e732f3ff06de4eb19f94ac47c5&topic=53.0  မွ ကူးယူေဖၚျပပါသည္။