ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေရး၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္မ်ား (၁)

အခန္း (၁)၊ အပိုင္း(၁)

လူနွင့္ နိုင္ငံေရး
ဤစာတမ္းသည္ ဒီမိုကေရစီနည္းက်ေသာ နိုင္ငံေရးပညာရပ္၏ အေျခခံ နိဒါန္းျဖစ္သည္။ ေရွ႕ပိုင္းက်ေသာ အခန္းမ်ားတြင္ “နိုင္ငံေရး” ၏ သေဘာသဘာ၀ကို ေလ့လာတင္ျပသြားမည္ျဖစ္ သည္။ သို႔ေသာ္နိုင္ငံေရး၏ သေဘာသဘာ၀ကို သိနိုင္ရန္အတြက္ “လူသား”၏ သေဘာသဘာ၀ကို ဦးစြာသိသင့္ေပသည္။ လူမႈေရးသိပၸံနယ္ပယ္၌ ပညာရပ္တစ္ရပ္တည္းကို အလြန္အမင္း အထူးျပဳ ေလ့လာေလ့ ရွိတတ္ျခင္းေၾကာင့္ လည္းေကာင္း၊ အခ်က္အလက္မ်ားနွင့္ ကိန္းကဏန္းမ်ားကို စိတ္ကူးစိတ္သန္းမ်ား နွင့္ သေဘာတရား အယူအဆမ်ားထက္ ဦးစားေပးေလ့လာနိုင္ေျခ ရွိေသာ ေၾကာင့္လည္ေကာင္း၊ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ နိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္မ်ားသည္ အေျခခံအက်ဆံုး အေရးအ ၾကီးဆံုးကိစၥရပ္မ်ားကို သတိမျပဳမိဘဲ ျဖစ္တတ္ ၾကသည္။
သို႔ရာတြင္ နိုင္ငံေရးသည္ လူသားတို႔၏ အထူးျခားဆံုးေသာ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ခ်က္ တစ္ရပ္ျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ၊ လူသားတို႔၏ သေဘာသဘာ၀ကို နားလည္မထားပါက နိုင္ငံေရးကိုလည္း နားလည္သေဘာ ေပါက္နိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။

လူဆိုသည္မွာ
လူသားမ်ိဳးႏြယ္ (homo sapiens) သည္ေမ်ာက္၀ံ အပါအ၀င္ အျခားအဆင့္ျမင့္ နို႔တိုက္သတၱ၀ါမ်ားနွင့္ အထူးနီးစပ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ အဆိုပါသတၱ၀ါမ်ားကဲ့သို႔ပင္ လူတို႔တြင္လည္း မ်ိဳးရိုးစဥ္ဆက္ ခံယူရရွိအပ္ျပီး၊ သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ရာ မဟုတ္သည့္ “ဗိဇအသိ” ရွိသည္။ သို႔ရာတြင္ ဗုဒၶဘာသာ၊ ကြန္းျဖဴးရွပ္၀ါဒ၊ ဟိႏၵဴဘာ သာ၊ ဂ်ဴးဘာသာ၊ ခရစ္ယန္ဘာသာ အစရွိေသာ အေရွ႕တိုင္းနွင့္ အေနာက္တိုင္းမွ ဘသာအယူ၀ါဒမ်ား၊ ထံုးတမ္းစဥ္လာ အေတြးအေခၚအယူအဆမ်ား လူသည္အျခားေသ၉ာ တိရစၦာန္မ်ားထက္ တစံုတရာထူးျမတ္ သည္ဟု အခိုင္အမာဆိုၾကသည္။ ခရစ္ယန္နွင့္ ဂ်ဴးဘာသာ၀င္တို႔က လူတို႔သည္ ဘုရားသခင္၏ “ပံုရိပ္ေတာ္” အတိုင္း ဖန္းဆင္း ခံခဲ့ၾကရသည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ကလည္း လူတို႔သည္ ဆင္ျခင္တံုးတ ရားနွင့္ယွဥ္သည့္ အသိဥာဏ္ကို ပိုင္ဆိုင္ၾကသည့္အေလ်ာက္၊ သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ရာ လြတ္အေျမာက္ ေၾကာင္းကို အားထုတ္လ်က္ နိဗၺာန္ကို မ်က္ေမွာက္ျပဳနိုင္ၾကသည္ ဟု ယံုၾကည္ၾကေလသည္။ ကြန္ျဖဴးရွပ္၀ါဒီ မ်ားကလည္း လူသည္ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္ေသာ လူမႈဆက္ဆံေရးကို နားလည္သိတတ္ေသာေၾကာင့္ ထူးျခားရျခင္းျဖစ္သည္ ဟု ယူဆၾကသည္။ အဆိုပါ ၀ါဒမ်ားက လူသားတို႔တြင္ ဗီဇစိတ္၏ တြန္းအားမ်ား တည္ရွိ ေနျခင္းကို လက္ခံေသာ္လည္း၊ ယငး္တို႔သည္ လူ၏ထူးျမတ္ေသာ အျခားစြမ္းရည္တို႔ေလာက္ အေရးမပါဟု သေဘာထားၾကျခင္းျဖစ္သည္။

ဘာသာေရးအယူ၀ါဒမ်ားက လူသားတို႔၏ ထူးျခားခ်က္ကို ယင္းတို႔ပိုင္ဆိုင္ေသာ “အမတ” ၀ိညာဥ္ အားျဖင့္ လည္ေကာင္း၊ သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ရာ လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္းကို ၾကံေဆာင္နိုင္သည့္ စြမ္းရည္တို႔ အားျဖင့္လည္ေကာင္း ေဖာ္က်ဴးၾကသကဲ့သု႔ိ၊ ေခတ္သစ္ လူမႈသိပၸံပညာရွင္မ်ားကလည္း လူတို႔၏ အေရးပါေသာ ပိုင္ဆိုင္မႈ တစ္ရပ္မွာ အျခားတိရစၦာန္တို႔တြင္ ခ်ိဳ႕တဲ့လ်က္ရွိသည့္ “ယဥ္ေက်းမႈ” ကိုပိုင္ဆိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပၾကသည္။ စင္စစ္ လူသည္ ဗီဇအသိကို ပိုင္ဆိုင္သူျဖစ္ရံုမွ်မက၊ ယဥ္ေက်းမႈကိုဖန္တီး၍ လက္ဆင့္ကမ္းသူ လည္းျဖစ္သည္။ ယဥ္ေက်းမႈကို ေအာက္ပါအတိုင္းအဓိပၸါယ္ သတ္မွတ္နိုင္သည္။
ယဥ္ေက်းမႈတြင္ လူသားတို႔၏ သာလြန္ထူးျခားမႈကို ထင္ရွားေစသည့္ အနုပညာအပါအ၀င္ နိမိတ္ပံု သေကၤတမွတ္သားနည္းမ်ား အားျဖင့္ တိုက္ရိုက္ျဖစ္ေစ၊ သြယ္၀ိုက္၍ျဖစ္ေစ လက္ခံျဖန္႔ျဖဴးနိုင္သည့္ အရာမ်ား ပါ၀င္သည္။ အျမဳေတအားျဖင့္ ယဥ္ေက်းမႈတြင္ သမိုင္းစဥ္တစ္ေလ်ာက္ ဆန္ကာတင္ ေရြးခ်ယ္ထားသည့္ ရိုးရာ အယူအဆမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ ယင္းတို႔မွ ဆက္ႏြယ္လာသည့္ ဂုဏ္အဂၤါရပ္မ်ား ပါ၀င္သည္။ ယဥ္ေက်းမႈ၏ ပံု႑ာန္မ်ားကို ျပဳမူက်င့္ၾကံျခင္း၏ ရလဒ္မ်ားအသြင္ျဖင့္ ယူဆ၍ ရနိုင္သကဲ့သို႔ အနာဂတ္တြင္ေဆာင္ရြက္အပ္ ေသာ အရာတို႔အတြက္ ၾကိဳတင္စီမံျခင္းအျဖစ္လည္း ယူဆနိုင္ပါသည္။ (A.L. Kroeber and C.Kluckholn, “Culture: a critical review of concepts and definitions”)

လူ႔ယဥ္ေက်းမႈ၏ အမွန္တရားေလးပါး
(၁)     ယဥ္ေက်းမႈသည္ ပညာေရး၏ ရလဒ္ျဖစ္သည္။ ပညာေရးကို မိဘထံမွလည္းေကာင္း၊ သင္းရိုးစနစ္ျဖင့္ သင္ၾကားေပးေသာ ဘာသာေရးေက်ာင္းမ်ားမွ လည္ေကာင္း၊ မိတ္ေဆြမ်ားနွင့္ လူမႈေရး၀န္းက်င္မ်ားမွ လည္းေကာင္း သင္ယူရရွိသည္။
(၂)     ယဥ္ေက်းမႈသည္ လူသားအုပ္စုမ်ားနွင့္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ သရုပ္သကန္ကို ေယဘုယ်အားျဖင့္ ထင္ဟပ္ေပၚလြင္ေစသည္။ လူသားတို႔သည္ မိမိအား ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္၍ အေထာက္ပံ႔ျပဳေသာ လူ႔အသိုက္အ၀န္း နွင့္ကင္းလြတ္၍ ရပ္တည္ေနနိုင္ျခင္း မရွိေသာေၾကာင့္ လူသားတစ္စုတစ္ဖြဲ႕တည္းပိုင္ သီးသန္႔ ယဥ္ေက်းမႈ ဟူ၍ လည္းမရွိေပ။
(၃)     ယဥ္ေက်းမႈသည္ လူ႔အသိုက္အ၀န္း၏ အတတ္အေမြ တစ္ရပ္ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ ယင္းကိုေျပာင္းလဲ ျပဳျပင္ျခင္းေသာ္လည္ေကာင္း၊ မြမ္းမံျခင္းေသာ္လည္ေကာင္း ျပဳလုပ္နုိင္သည္။
(၄)     ယဥ္ေက်းမႈကို “ဘာသာစကား” အားျဖင့္ အဓိကလက္ဆင့္ကမ္းသည္။ လူသားတို႔သည္ အျခား တိရစၦာန္တို႔ႏွင့္ မတူဘဲဘာသာစကားကို အသံုးျပဳ၍၊ သတင္းနွင့္ အယူအဆမ်ားကို ေျပာဆိုဆက္သြယ္နိုင္ျခင္း ေၾကာင့္ ထူးျခားေနရျခင္း ျဖစ္သည္။
          လူသားတို႔သည္ ယဥ္ေက်းမႈအေပၚတြင္ မွီတည္လြန္းရသည္ျဖစ္ရာ ယင္းနွင့္ ကင္းေ၀း၍ ရပ္တည္နိုင္ စြမ္းရွိမည္မဟုတ္ပါ။ အႏိၵယ၊ ျပင္သစ္နွင့္ အျခားေဒသမ်ားတြင္ တိရစၦာန္မ်ားက ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ထား၍ျဖစ္ေစ၊ မိမိဖာသာ ၾကိဳးစားရုန္းကန္၍ ျဖစ္ေစ၊ ၾကီးျပင္းလာရသည္ ဆိုေသာ ေတာတြင္းသား အရိုင္းကေလးမ်ား ရွိခဲ့ဖူး သည္။ ရုဒ္ယတ္ ကစ္ပလင္ (Rudyard Kipling) ေရးသားေသာ Jungle book စာအုပ္၌ အႏိၵယနိုင္ငံတြင္ ၀ံပုေလြမ်ား၏ ေစာင့္ေရွာက္မႈေအာက္၌ ၾကီးျပင္းလာခဲ့ရေသာ ေတာတြင္းသားေလးတစ္ေယာက္ အေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပထားသည္။ ထိုကဲ့သို႔ေသာ ကေလးမ်ားသည္။ လူနုံ လူအ ကေလးမ်ားသာျဖစ္၍ လူလားေျမာက္သည့္ အထိ သက္တမ္းမရွည္ခဲ့ၾကပါ။

          တိရစၦာန္တို႔နွင့္ လူသားတို႔အၾကား ျခားနားမႈမွာ တိက်ျပတ္သားစြာ ထင္ရွားလွသည္မဟုတ္ပါ။ အင္းဆက္ပိုးမႊားမ်ား ကဲ့သို႔ေသာ အဆင့္နိမ့္သတၱ၀ါမ်ားသည္ သက္ဆိုင္ရာ နည္းလမ္းမ်ားအားျဖင့္ ျပဳမူက်င့္ၾကံ ရန္ ဗီဇအသိက ထိန္းခ်ဳပ္ေစခိုင္းျခင္းကို ခံေနရေသာ သတၱ၀ါမ်ားျဖစ္ျပီး အလြန္ေခတ္မီေသာ ကြန္ျပဴတာမ်ား ထက္ အနည္းငယ္သာလြန္ၾကသေယာင္ ရွိသည္။ သို႔ရာတြင္ အဆင့္ျမင့္သတၱ၀ါမ်ားမွာမူ အခ်င္းခ်င္းထံမွျဖစ္ေစ ပတ္၀န္းက်င္မွျဖစ္ေစ၊ သင္ယူတတ္ေျမာက္ၾကသည္။ ၎အဆင့္ျမင့္ သတၱ၀ါမ်ား၏ ျပဳမူဆက္ဆံပံုမွာ အဆင့္နိမ့္ သတၱ၀ါမ်ားထက္ပို၍ သိမ္ေမြ႕နူးည့ံလ်က္ ေျပာင္းလဲတတ္ေသာ သေဘာရွိသည္။ သို႔တိုင္ေအာင္ပင္ ယင္းတို႔သည္ ဘာသာစကားကို အျပည့္အ၀အသံုးမခ်နိုင္သျဖင့္ ခ်ိတ္ဆက္မိေသာ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ကို တည္ေဆာက္ျခင္းနွင့္ မ်ိဳးရိုးစဥ္ဆက္ လက္ဆင့္ကမ္းျခင္းတို႔ကို မျပဳလုပ္နိုင္ၾကေပ။

          သို႔ျဖစ္ရာ လူသားသည္ ဗီဇအသိနွင့့္ ယဥ္ေက်းမႈနွစ္ရပ္ေပါင္း၏ ရလဒ္္သဖြယ္ျဖစ္ေနေပသည္။ လူသား တို႔သည္ သက္ဆိုင္ရာ ေစ့ေဆာ္မႈမ်ား၊ အမူအက်င့္မ်ားနွင့္ အတူတကြ ေမြးဖြားလာၾကျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ လည္း လူတို႔သည္ အဓိကအားျဖင့္ ဘာသာစကားမွတစ္ဆင့္ လူ႔အသိုက္အ၀န္း၏ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ အေတြး အေခၚအက်င့္အၾကံတို႔ကို သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ၾကသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ စားေသာက္ျခင္းသည္ လူသားတို႔ အတြက္ လိုအပ္ခ်က္တစ္ရပ္ျဖစ္ျပီး ဆာေလာင္မြတ္သိပ္မႈသည္ ဗီဇစိတ္၏ေစ့ေဆာ္မႈ တစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ သို႔ရာ တြင္ မည္သည့္အရာအား စားသံုးရမည္ဆိုသည္ကိုမူ၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ ယဥ္ေက်းမႈက အဆံုးအျဖတ္ေပး သည္။ အစၥလမ္ယဥ္ေက်းမႈက ၀က္သားစားျခင္းကို တားျမစ္သည္ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္တို႔က အမဲသားစားျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ၾကသည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ အေတာ္မ်ားမ်ားကမူ အသား၊ ငါးကိုေရွာင္က်ဥ္၍ သက္သက္လြတ္ စားၾက သည္။
          ယဥ္ေက်းမႈသည္ ဗီဇစိတ္အားလႊမ္းမိုး၍ ျပဳျပင္နိုင္စြမ္းရွိသည္။ သို႔ေသာ္ လူ႔သဘာ၀ကို ဖြဲ႕စည္းေပးသမွ် အရာတို႔မွာ ဤမွ်မကပါ။ စင္စစ္ “အသိဥာဏ္” ဟုေခၚဆိုအပ္ေသာ တတိ္ယအရာ တစ္ခုကိုလည္း လူသားတို႔ ပိုင္ဆိုင္ၾကေလသည္။

ေအာက္ပါ ဥပမာနွစ္ရပ္ကို ၾကည့္ၾကပါစို႔
(၁)     ၁၉၅၀ ျပည့္လြန္နွစ္မ်ားနွင့္ ယင္းထက္ေစာေသာ ကာလးမ်ားအတြင္းက ရွိခဲ့ေသာ အေမရိကန္ အစား အေသာက္ယဥ္ေက်းမႈတြင္၊ အသားနွင့္ အဆီအစိမ့္ မ်ားမ်ားစားျခင္းကို အားေပးခဲ့သည္။ စံျပအေမရိကန္စား ေသာက္၀ိုင္းတစ္ခုတြင္ အမဲသားကင္တစ္တံုး၊ အလူးစိတ္ဆီေက်ာ္မ်ားနွင့္ ေရခဲမုန္႔ တစ္ပြဲတို႔ ပါရွိတတ္သည္။ သို႔ရာတြင္ အသားနွင့္အဆီတို႔ကို ကမာဏမ်ားမ်ား စားသံုးပါက နွလံုးေရာဂါနွင္ ေသြးတိုးေရာဂါတို႔ျဖစ္တတ္ သည္ဟု ေဆးပညာရွင္မ်ားက ေတြ႕ရွိခဲ့သျဖင့္၊ အေမရိကန္တို႔၏ အစားအေသာက္ယဥ္ေက်းမႈေျပာင္းလဲလာ ကာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ အသီးအနွံ၊ ငါးနွင့္ အဆီနည္းေသာ အသားတို႔ကို ပိုမိုစားသံုးလာၾကသည္။ ထိုအခါ က်န္းမာေရးအဆင့္အတန္းလည္း ပိုမိုတိုးတက္လာၾကသည္။

(၂)     လူ႔ယဥ္ေက်းမႈတိုင္းအတြက္  မဟုတ္သည့္တိုင္ေအာင္၊ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားစြားတို႔အတြက္မူ စစ္ပြဲနွင့္ပတ္ သက္ေသာ ဂုဏ္သိကၡာသည္ ေရွးပေ၀သဏီကတည္းကပင္ ယဥ္ေက်းမႈ၏ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္ခဲ့ေလ သည္။  ထိုစဥ္အခါ လူ႔အသိုက္အ၀န္း၏ တည္တံ့ေရးသည္ စစ္ေရးကၽြမ္းက်င္မႈေပၚတြင္ မွီတည္ခဲ့သည္။
 သို႔ရာ တြင္ ၂၀ ရာစုအစပိုင္းတြင္မူ စစ္ဟူသည္ ေနာက္ဆံုး၌ ေကာင္းက်ိဳးမေပးသည့္အျပင္၊ ကိုယ္ကိုယ္ကို ဖ်က္ဆီးပစ္ေနျခင္းမ်ိဳးသာျဖစ္ေၾကာင္း လူတို႔သိနားလည္ လာၾကသည္။ ၁၉၄၀ ျပည့္လြန္နွစ္မ်ားတြင္ အနုျမဴ လက္နွက္မ်ားက္ို တီထြင္ထုတ္လုပ္နိုင္စြမ္း ရွိလာေသာအခါ လူတို႔သည္ မိမိတို႔၏  လူသားမ်ိဳးႏြယ္ တစ္ရပ္လံုး ကို ပထမဆံုးအၾကိမ္အျဖစ္ မိမိတို႔ကိုယ္တိုင္ အျပီးအျပတ္ ေခ်မႈန္းနိုင္ေတာ့မည္ ကဲ့သို႔ ျဖစ္လာေလသည္။ ထို႔ ေၾကာင့္ လူသားတို႔သည္ အသက္ရွင္ ရပ္တည္နိုင္ေရးအတြက္ စစ္ကို ဖယ္ရွားပစ္ရမည္ဟု ျမင္လာၾကျပီး စစ္လို လားေသာ ယဥ္ေက်းမႈကို ေ၀ဖန္ရႈတ္ခ်လာခဲ့ၾကသည္။

          လူသားတို႔အေနျဖင့္ သာယာခ်မ္းေျမ႕ေသာဘ၀တြင္ ရွင္သန္ရပ္တည္လိုပါမူ ယဥ္ေက်းမႈအား အသိ ပညာျဖင့္ ေ၀ဖန္သံုးသပ္ျခင္း၊ အျပန္ျပန္အလွန္လွန္ ဆန္းစစ္ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္ရေပမည္။ ဆိုခဲ့ျပီးေသာ ဥပမာ မ်ားတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သကဲ့သို႔ ယဥ္ေက်းမႈကို ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ျခင္းမရွိဘဲ လိုက္နာၾကမည္ ဆိုပါလွ်င္ ေနာက္ဆံုးတစ္ ေန႔၌ မိမိကိုယ္မိမိ ဖ်က္ဆီးပစ္ရ ေရာက္မည္သာျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္၍ ယဥ္ေက်းမႈတြင္ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ား ရွိလာ ျခင္းျဖစ္သည္။

ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္။
ကက္နက္ေအ မက္ေကးေရးသား၍ ေဒါင္းညိုဘာသာျပန္ဆိုေသာ
ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေရး၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္မ်ား စာအုုပ္မွ ကူးယူတင္ျပပါသည္။