Karl Marx နဲ႔ ဘာသာေရးမိႈင္း

ဘာသာေရးဆိုတာ ဖိႏွိပ္ခံေနရတဲ့ လူထုက ဖိႏွိပ္ထားသူေတြကို မေတာ္လွန္ရဲေအာင္ မႈိင္းတိုက္ဖို႔ ဖိႏွိပ္သူ လူတန္းစားက ဘုန္းႀကီးေတြနဲ႔ ေပါင္းၿပီး ထြင္ထားတဲ့အရာတဲ့။ ဒီစကားဟာ ကြန္ျမဴနစ္ေတြဆီက လာတာ၊ ဒီလိုေျပာတဲ့အတြက္ ကြန္ျမဴနစ္ေတြဟာ ဓမႏၱရယ္ဆိုၿပီး ကြန္ျမဴနစ္ဆန္႔က်င္ေရး အေပါစား၀ါဒျဖန္႔မႈေတြမွာ ေတြ႔ရေလ့ရွိတယ္။
တကယ္ေတာ့ ခုစာပုိဒ္က ပထမဆုံး ၀ါက်ဟာ ကြန္ျမဴနစ္ ပေရာဟိတ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကတဲ့ Karl Marx ရဲ ့ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေရးခဲ့တဲ့ It (religion) is the opium of the people ဆိုတဲ့ ၀ါက်နဲ႔ ဒီ၀ါက်ပါတဲ့စာပိုဒ္ကို တလြဲနားလည္ၿပီး ထြက္လာတဲ့ အဓိပၸါယ္ ေကာက္ယူမႈလို႔ က်ေနာ္ယူဆတယ္။ Karl Marx ေရးခဲ့တဲ့ စာေတြထဲမွာ ဒီဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ စာပိုဒ္ဟာ အဓိပၸါယ္ေကာက္ အလြဲဆုံး စာပိုဒ္ျဖစ္ဖြယ္ရွိတယ္။ ဒီေတာ့ ခုေရးမဲ့စာမွာ အဓိပၸါယ္ေကာက္ လြဲေစတဲ့ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ေတြကို ေလ့လာၾကည့္ပီး ဒီစာပုိဒ္ကို က်ေနာ္ interpret လုပ္ပုံကို ေျပာျပခ်င္တယ္။


ဒီစာေရးဖို႔ ေစ့ေစာ္မႈက မေန႔က ဂါဒီးယန္ သတင္းစာမွာ ဘာသာေရး ကိုးကြယ္ ယုံၾကည္မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စတီဖင္ေဟာ့ကင္းရဲ ့အေျပာကို ေတြ႔တာကေနလာတယ္။ ဂါးဒီးယန္းေခါင္းမွာပါတဲ့ ေဟာ့ကင္းရဲ ့အေျပာကThere’s no Heaven. It’s a fairy story. တဲ့။ ဒီေဆာင္းပါးဖတ္ခ်င္သူမ်ားအတြက္လင့္က ဒီမွာပါ။ http://www.guardian.co.uk/science/2011/may/15/stephen-hawking-interview-there-is-no-heaven?INTCMP=SRCH ေဟာ့ကင္းက ေကာင္းကင္ဘုံတို႔၊ ေနာက္ဘ၀တို႔ကို ယုံၾကည္တယ္ဆိုတာ ေသျခင္းတရားကိုေၾကာက္တဲ့လူေတြအတြက္ ယုံတမ္းပုံျပင္သက္သက္လို႔ ဆိုတယ္။ သူေျပာတာ မွန္ခ်င္လည္း မွန္ႏုိင္ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ လူေတြဟာ ေသျခင္းတရားကို စိုးရြံ ့မႈတခုသက္သက္နဲ႔ ေနာက္ဘ၀ကို ယုံၾကည္တာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္တန္ဖူး။ မတရားမႈလို႔ ျမင္ၾကတဲ့အရာက တရားမႈလို႔  ျမင္ၾကတဲ့အရာကို အႏုိင္ယူသြားတာကို အျဖစ္မခံႏုိင္တဲ့ ဗီဇစိတ္ကလည္း တဘ၀မက ရွိတယ္ဆိုတဲ့ ယုံၾကည္မႈကို ျဖစ္ေစတယ္။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘေလာ့တပုဒ္ ေရးဖူးတယ္။ ခုေတာ့ အဲဒိစာ ဘယ္နားေနမွန္းမမွတ္မိေတာ့ဘူး။ ဥပမာ ခုဘ၀မွာ တခ်ဳိ ့လူေတြ မေကာင္းတာမွန္သမ်ွ အကုန္လုပ္တယ္၊ ဒါေပမယ့္ ဒီဘ၀မွာ မေကာင္းက်ဳိးခံမသြားရဘူး။ အမ်ားအျမင္မွာ ဒီလူေတြဟာ ခ်မ္းခ်မ္းသာသာနဲ႔  ေသသြားၾကတယ္။ ဗမာျပည္က စစ္အုပ္စုကိုၾကည့္ေပါ့။ တဘက္မွာ တရားသျဖင့္ က်င့္ႀကံ ေနထိုင္လုိ႔လည္း တသက္လုံး ခ်မ္းခ်မ္းသာသာ ေနမသြားရသူေတြ ရွိတယ္။ ဒီေတာ့ တရားတဲ့အတိုင္း ျဖစ္ေစခ်င္တဲ့ လူ႔ဗီဇစိတ္က ဒါမ်ဳိးကို သီးမခံႏုိင္ဘူး၊ (စကားမစပ္ အဲဒိသီးမခံႏုိင္သူေတြထဲမွာ ပို႔စေမာ္ဒန္ ခ်ီးထုပ္ေတြ မပါဘူး။) ဒီေတာ့ ဇာတ္လမ္းက  ဒီတဘ၀နဲ႔ မျပတ္ဖူးဆိုတဲ့ ယုံၾကည္မႈက မွန္မမွန္ ဘယ္လိုမွ မသိႏုိင္ရင္ေတာင္ လူႀကိဳက္မ်ားတဲ့ ယုံၾကည္မႈျဖစ္လာဖို႔က မခက္ဖူး။ အေကာင္းဆုံး ဥပမာအျဖစ္ ပန္းပဲ ေမာင္တင့္တယ္ ပုံျပင္ကိုသာၾကည့္ေပေရာ့။ မတရား အလုပ္ခံရၿပီး ေသသြားသူကို အနည္းဆုံး နတ္ ရာထူးေတာ့ ေပးျဖစ္ေအာင္ေပးၿပီး ကိုးကြယ္ၾကေသးတယ္။
ဘာသာေရး ကိုးကြယ္ယုံၾကည္မႈရဲ ့အေျခခံအက်ဆုံး အခ်က္ဟာ ခုေျပာခဲ့တဲ့ လူက သူ႔ရဲ ့ စိတ္ပုိင္းဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းဖို႔ ဖန္တီးလိုက္တဲ့အရာသက္သက္လုိ႔ Karl Marx က ယုံၾကည္တယ္။ ၀ိပ(သႀကီး)နာဆရာႀကီး ဂိုအင္ကာလည္း အလားတူ ေျပာခဲ့တာပဲ။ တနည္းအားျဖင့္ Karl Marx ရဲ ့ဘာသာေရးဟာ လူေတြရဲ ့ဘိန္းဆိုတဲ့ ၀ါက်ဟာ ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေျခခံအက်ဆုံးအခ်က္ကို ေျပာတဲ့စကားပဲ။ ကိုင္း အေသးစိတ္ ဆက္ၾကည့္ရေအာင္လား ဗ်ာတို႔ေရ ..
ေရွ ့မဆက္ခင္မွာ Karl Marx ရဲ ့opium ၀ါက်ကို က်ေနာ္ အဓိပၸါယ္ေကာက္ထားပုံကို ခ်ေရးထားခ်င္တယ္။ ဒါကို ေနာက္မွာ မၾကာခဏ ကိုးကားမွာဆိုေတာ့ သူ႔ကို WI (Watote’s interpretation) လုိ႔ ခဏ နံမယ္ေပးထားမယ္။
WI: ဘာသာေရးဟာ လူ႔ရဲ ့စိတ္ပုိင္းဆိုင္ရာ လိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းဖို႔ လုိအပ္ခ်က္တခု ျဖစ္တယ္။
အရင္ဆုံးopium ၀ါက်ကို အျပည့္အစုံ ဖတ္ၾကည့္ရေအာင္။ ဒီစာပုိဒ္က Marx ရဲ ့ Introduction to A Contribution to the Critique of Hegel’s Philosophy of Right မွာပါတယ္။
Religious suffering (တခ်ဳိ ့ကလည္း suffering အစား distress လို႔ ဘာသာျပန္ၾကတယ္) is at the same time the expression of real suffering and the protest against real suffering. Religion is the sigh of the oppressed creature, the heart of a heartless world, just as it is the spirit of a spirit-less condition (တခ်ဳိ ႔ကလည္း spirit ကို soul, soul-less situation လုိ႔ ဘာသာျပန္ၾကတယ္). It is the opium of the people.
The abolition of religion as the illusory happiness of the people is required for their real happiness. The demand to give up the illusions about its conditions is the demand to give up a condition which needs illusions. The criticism of religion is therefore in embryo the criticism of the vale of woe, the halo of which is religion.
ဂ်ဴးပရိသတ္၊ လြန္းထားထားပရိသတ္၊ သစၥာနီပရိသတ္၊ ေဇာ္ေဇာ္ေအာင္ပရိသတ္၊ တာရာမင္းေ၀ပရိသတ္မ်ား ဆက္ဖတ္လည္း အက်ဳိးမ်ားမွာမဟုတ္လုိ႔ ဒီကေန လွည့္ျပန္ရင္ ေကာင္းမယ္လုိ႔ အႀကံ ေပးခ်င္တယ္။
ပထမဆုံး၀ါက်ကိုၾကည့္။religious suffering ဟာ real suffering ကို ထုတ္ေဖာ္ ျပသခ်က္လို႔ Marx ကေျပာတယ္။ ဆုိေတာ့ ဒီ၀ါက်ကို ဘယ္လိုနားလည္လဲ။ (စကားမစပ္ ဖီေလာ္ေဆာ္ဖီသင္တယ္ဆုိတာ တနည္းအားျဖင့္ စာဖတ္နည္း၊ စာေရးနည္းသင္တာပဲ။ ၀ါက်တခုကို interpret လုပ္နည္းေတြကို သင္တာပဲ။ ဒီေတာ့ ခုလုပ္ေနတာ ဖီေလာ္ေဆာ္ဖီ အလုပ္ေပါ့။) အရင္ဆုံး x is the expression of y ဆိုတဲ့ ၀ါက်ကို ဘယ္လုိ အဓိပၸါယ္ ေကာက္မလဲ။ အရင္ဆုံး ေျပာႏုိင္တာက x နဲ႔ y နဲ႔က တခုနဲ႔ တခု မတူဘူး။ တူေနရင္ x is the expression of x ဆိုတဲ့၀ါက်က ငေပါ၀ါက်ျဖစ္မွာပဲ။ tautology သက္သက္ျဖစ္မွာဘဲ။
ဒီေတာ့real suffering ဆိုတာ ရွိတယ္ေပါ့။ အဲဒိ real suffering က ဘာလဲဆိုတာကိုေတာ့ ဒီ၀ါက်မွာ မေတြ႔ရဘူး။ ဒါေပမယ့္ အဲဒိ တကဲ့ဒုကၡကို ေဖာ္ထုတ္ျပသတဲ့အရာဟာ ဘာသာေရးတဲ့။ ေနာက္ပီး religious suffering ဟာ expression ထုတ္ေဖာ္ျပသမႈလည္း ဟုတ္တယ္၊ တကဲ့ ဒုကၡ real suffering ကို လက္မခံတဲ့ တြန္းလွန္မႈ protest လည္း ျဖစ္တယ္တဲ့။ ဒီမွာတင္ WI ရဲ ့ဆိုလုိရင္းက ေရးေတးေတး ေပၚလာေနၿပီလို႔ ထင္တယ္။ ဆက္ဖတ္ၾကည့္။
ဘာသာေရးဟာ ဖိႏွိပ္ခံ သတၱ၀ါရဲ ့ပင့္သက္ရိႈက္မႈ၊ ႏွလုံးသား မရွိတဲ့ ကမၻာရဲ ့ ႏွလုံးသား၊ (လူ)စိတ္ေပ်ာက္ေနတဲ့ အေျခအေနတခုရဲ ့(လူ)စိတ္ ျဖစ္တယ္။ ဘာသာေရးဟာ လူေတြရဲ ့ မိႈင္းျဖစ္တယ္တဲ့။ တနည္းအားျဖင့္ ဘာသာေရးဟာ x in an x-less world, x-less condition လို႔ Karl Marx ကေျပာတာျဖစ္တယ္။ x in an x-less world, x-less condition ဆိုတဲ့ ၀ါက်ကို ခဏ အရင္ၾကည့္။ ေျပာခ်င္တာက  x မရွိတဲ့ ေလာက၊ အေျခအေနက x ဆိုတဲ့ အေျပာကို နည္းနည္းေလး အေတြးဆန္႔ၾကည့္။ သဲကႏၱရထဲမွာ ဘာမရွိဘူးလဲ။ သဲကႏၱရဆိုတာ ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔တဲ့ ေနရာကိုေျပာတာမလား။ ဒီေတာ့ ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔တဲ့ ေနရာမွာ မရွိတာက ေအးျမမႈေပါ့။ သဲကႏၱရမွာ ေအးျမမႈဆိုတာ ရွိေနရင္ သဲကႏၱရဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရက အဓိပၸါယ္ မရွိေတာ့ဘူး။ ဟုတ္တယ္မလား။ ဒုကၡေတာထဲမွာ ဘာမရွိဘူးလဲ။ ခ်မ္းသာေပ်ာ္ရႊင္မႈ မရွိလုိ႔ ဒုကၡေတာလို႔ ေခၚတာေပါ့။ ဒီေတာ့ religion is an x in an x-less world, condition ဆိုတာကို အဓိပၸါယ္ ျပန္ရရင္ ဘာသာေရးဟာ ဒုကၡေတာထဲက ခ်မ္းသာ ေပ်ာ္ရႊင္မႈေပါ့။ ဘယ္ႏွယ့္လဲ..အၾကင္နာတရား ကင္းမဲ့တဲ့ ကမၻာ၊ ေလာက၊ အေျခအေနရဲ ့ အၾကင္နာတရား၊ ခုိကိုးရာမဲ့တဲ့ ကမၻာ၊ အေျခအေနရဲ ့ခိုကိုးရာ လို႔ေျပာခ်င္တယ္။ မရွိတာကို အရွိလုပ္ထားတာ။ တနည္းအားျဖင့္ ဘာသာေရးဟာ လူကဖန္းတီးထားတာလုိ႔ သူက ေျပာခ်င္တာ ျဖစ္တယ္။ (ေဖေတာ့ ေမာင္ေတာ့ သီခ်င္းေရးဆရာေတြ၊ ပို႔စေမာ္ဒန္ကဗ်ာဆရာ ခ်ီးထုပ္ေတြ ဒီ၀ါက်ေတြကို တလြဲ သုံးမပစ္ပါေစနဲ႔လို႔ ေမ်ွာ္လင့္ ပါတယ္။) ဒီမွာတင္ Marx ရဲ ့opium ၀ါက်ဟာ  ဘာသာေရး ဆိုတာ လူထုကို မိႈင္းတုိက္ဖို႔ ဖိႏွိပ္သူ လူတန္းစားက ဖန္တီးထားတဲ့အရာအျဖစ္ အဓိပၸါယ္ ေကာက္က်တာ ေရလိုက္ လြဲေနတယ္ဆိုတာ ထင္ရွားလာေနၿပီ။ လူဟာ ဘာသာေရးနဲ႔ ကုိယ္ႀကဳံေတြ႔ေနရတဲ့ ဒုကၡေတြကို ေျဖသိမ့္တယ္၊ ဘာသာေရးကို အားကိုးမႈတခု အျဖစ္ျမင္တယ္လို႔ Karl Marx က ဆိုလုိ ခ်င္တာသာ ျဖစ္တယ္။ (စကားမစပ္ ဒီအဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္အရ ဆိုရင္ အတၱဟိ အတၱေနာနာေထာ သမားေတြကုိ ဘာသာတခုကို ကုိးကြယ္ယုံၾကည္သူလို႔ ေျပာလို႔ ရမယ္မထင္။ မိမိကုိယ္သာ ကိုးကြယ္သူေတြမဟုတ္လား။)
ဒုတိယ စာပုိဒ္ကို ဆက္ရေအာင္။ တကဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ happiness အတြက္ ဘာသာေရးကို illusory happiness အျဖစ္ျမင္ေနမႈကို ဖ်က္ပစ္ရမယ္တဲ့။ စာကိုေသခ်ာဖတ္ေနာ္၊ ဘာသာေရးကို ဖ်က္ပစ္ခုိင္းတာထက္ ဘာသာေရးကို တကဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္မႈအျဖစ္ ျမင္ေနတဲ့၊ တနည္း illusory happiness ကို ဖ်က္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ ေျပာတာသာ ျဖစ္တယ္။ သူ႔အေျခအေနေပၚ တလြဲထင္ေနမႈေတြ illusions about its conditions ကို စြန္႔လႊတ္ဖို႔ ေတာင္းဆိုတာဟာ illusions ကို လုိအပ္ေနတဲ့ အေျခအေနကို စြန္႔လႊတ္ဖို႔ ေတာင္းဆိုမႈ ျဖစ္တယ္တဲ့။ ဒီ၀ါက်ေရာ၊ သူ႔ေနာက္က၀ါက်ေရာ ႏွစ္ခုစလုံးကို ဖတ္ရတာအခါ Karl Marx ရဲ ့နက္နက္နဲနဲ ေတြးေခၚႏုိင္စြမ္းကို လက္ဖ်ား ခါမိတယ္။
တလြဲထင္မႈ illusion နဲ ့ တလြဲထင္မႈကို လုိအပ္တဲ့ အေျခအေန condition ကို Marx က ခြဲျခားၿပီးေျပာတယ္။ တခုက တလြဲထင္မႈ၊ ေနာက္တခုက တလြဲထင္မႈကို လိုအပ္တဲ့ အေျခအေန ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒိ illusion ကို စြန္႔လႊတ္ဖို႔ ေတာင္းဆိုမႈဟာ အဲဒိ illusion ကိုလုိအပ္တဲ့ အေျခအေနကို စြန္႔လႊတ္ဖို႔ ေတာင္းဆိုမႈလည္း ျဖစ္တယ္တဲ့။
ဒီ၀ါက်နဲ႔ ေနာက္ဆုံး၀ါက်ႏွစ္ခုကို ဆက္စပ္ၿပီး အဓိပၸါယ္ေကာက္ရရင္ ဖိႏွိပ္ခံေနရတဲ့ အေျခအေနက လူေတြဟာ ကုိယ့္ဒုကၡေတြကေန ခ်မ္းသာ ေပ်ာ္ရၽႊင္မႈ ရွာရာမွာ (Marx ကေတာ့ vale of woe ဆိုတဲ့ စကားစုကို သုံးတယ္) ဘာသာေရးကို ခုိကိုးရာအျဖစ္ သတ္မွတ္ဆည္းကပ္ၿပီး ေျဖသိမ့္မႈ ရွာၾကတယ္။ ဒါကို Marx က illusory happiness လို႔ ယူဆတယ္၊ တကဲ့ happiness အျဖစ္ မယူဆဘူး။ ဒီေတာ့ တကဲ့ happiness အတြက္ တလြဲ ယုံၾကည္ေနတဲ့ illusion ကို ဖ်က္ခုိင္းမဲ့အစား၊ အဲဒိ illusion ကို ျဖစ္ေစတဲ့ အေျခအေနေတြကို ဖ်က္ပစ္ရမွာလုိ႔ ေျပာခ်င္တာ ျဖစ္တယ္။ (ၾကည့္စမ္း ဒိထက္insightful ျဖစ္တဲ့ အေရးအသား ဘယ္မွာ ေတြ႔ႏုိင္မလဲ။) တနည္းအားျဖင့္ ခုျမင္ခဲ့ရတဲ့အတိုင္းဆိုရင္ Marx ဟာ ဘာသာေရးကို ကြန္ျမဴနစ္ ဆန္႔က်င္ေရးသမားေတြ ၀ါဒျဖန္႔သလို လူထိုကို တိုက္တဲ့ မိႈင္းသက္သက္ အျဖစ္ျမင္တာ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ လူေတြရဲ ့ကိုးကြယ္ယုံၾကည္မႈ အရင္းခံကုိ ေျခရာေကာက္ခဲ့တာသာ ျဖစ္တယ္။ ဘာသာေရးေတြကို စာနာတဲ့ အျမင္မ်ဳိးေတာင္ ရွိတယ္လို႔ ေျပာႏုိင္မယ္ ထင္တယ္။
ကုိင္း အေပၚမွာ တေၾကာင္းခ်င္း အဓိပၸါယ္ျပန္ခဲ့တာေတြကို ခု ေခ်ာေအာင္ ျပန္ေရးၾကည့္မယ္။ လူေတြဟာ ဘာသာေရးကိုလိုတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ vale of woe ဒုကၡေတြဖုံးေနတဲ့ ေလာကမွာ ေနေနရလို႔တဲ့။ ဒီဒုကၡေတြကေန ကုိယ့္ကုိကုိယ္ ေျဖသိမ့္ဖို႔ လူေတြဟာ ကိုးကြယ္ယုံၾကည္မႈကို ဖန္တီးတယ္။ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္မႈဟာ လူသားေတြရဲ ့ပင့္သက္ရႈိက္မႈပဲ။ ကုိးကြယ္ယုံၾကည္မႈက လူသားအတြက္ သူေရာက္ေနတဲ့ ဒုကၡကမၻာထဲက အုိေအစစ္ပဲ (မလိုအပ္ဘဲ ကဗ်ာဆန္မိတာ ခြင့္လႊတ္ပါေလ) ဒါေပမယ့္ ဒီအုိေအစစ္ဟာ အစစ္အမွန္မဟုတ္ဖူး။ အတုအေယာင္ illusion သာ ျဖစ္တယ္။ ဒီ တလြဲထင္ေနတဲ့လူသားကို သြားပီး မင္းကိုးကြယ္ယုံၾကည္ေနတာကေတာ့ အစစ္အမွန္ မဟုတ္ဖူးလို႔ သြားမေျပာနဲ႔။ အဲ့သလို ေျပာမယ့္အစား အတုအေယာင္ကို အစစ္အမွန္ ထင္ေနေစတဲ့ အေျခအေနေတြကိုသာ ဖ်က္ဆီးပစ္ေပးေခ်။ အဲဒိအခါမွာ လူသားဟာ အစစ္အမွန္သေဘာကို ျမင္လာလိမ့္မယ္လုိ႔ Karl Marx က ဆိုလုိတာ ျဖစ္တယ္။ ဒီ interpretation ကို ေထာက္ခံေနတဲ့ Marx ရဲ ့ေနာက္ ေရးသားခ်က္တခုကို ထပ္ျပခ်င္တယ္။ Marx က သူနဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ ဂ်ာမန္ ဖီေလာ္ေဆာ္ဖာ Arnold Ruge (http://en.wikipedia.org/wiki/Arnold_Ruge) ဆီေပးတဲ့ စာမွာ ဘယ္လိုေရးလဲဆိုေတာ့
We do not then set ourselves opposite the world with a doctrinaire principle, saying: ‘Here’s the truth, kneel down here!’ … We do not say to her, ‘Stop your battles, they are stupid stuff. We want to preach the true slogans of battle at you.’
The reform of consciousness consists solely in letting the world perceive its own consciousness by awaking it from dreaming about itself, in explaining to it its own actions.
ေတြ႔လား။ လူေတြကို မင္းတို႔ ယုံေနတာေတြဟာ အလကားဟာေတြ၊ အရည္မရ အဖတ္မရေတြလို႔ မေျပာနဲ႔။ လူေတြကို ငါတို႔ ေပးခ်င္တဲ့ တုိက္ပြဲရဲ ့ေၾကြးေၾကာ္သံက consciousness အသိအျမင္ကို ျပင္ဖို႔ (ေျပာခ်င္တာက လူေတြရဲ ့အေတြးမွား အျမင္မွားေတြကို) ေျပာတာမဟုတ္ဖူး။ အဲဒိ အေတြးမွား အျမင္မွားေတြကို ျမင္ေနတယ္ ဆိုတာ သူတို႔ဘာသာ သေဘာေပါက္လာပေစ၊ အဲ့သလုိ သေဘာ ေပါက္လာေစဖို႔ စိတ္ကူးယဥ္ အိပ္မက္မက္ေနတာကေန သူတို႔ကို လႈပ္ႏိႈးရမွာသာ ျဖစ္တယ္လို႔ Marx ကေျပာတာ။
လက္ေတြ႔အေျခအေနနဲ႔ ဥပမာေပးၾကည့္ရင္ ႏုိင္ငံတကာဖိအား၊ ေနာက္ ခေလးခ်ီျပ ဖဲႀကိဳးျဖတ္ျပရုံ၊ က်ားကို သက္သတ္လြတ္စားဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံေနရုံနဲ႔ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြး မႈ ျဖစ္လာမယ္လို႔ ယုံၾကည္ေနတာဟာ စိတ္ကူးယဥ္မႈသက္သက္သာ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ သူတို႔ကုိယ္တုိင္ျမင္လာေအာင္ သူတို႔ မိန္းေမာေနမႈကေန လႈပ္ႏႈိးေခ်လို႔ ေျပာရမလားဘဲ။ မင္ဒဲလားတို႔ ေတာင္အာဖရိက လူျဖဴအစိုးရကို ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးေရး စကား၀ိုင္းေခၚ လာႏုိင္တာ ဘာ့ေၾကာင့္လဲ ျပန္ၾကည့္ေပါ့။
ျပန္ဆက္ရရင္ Karl Marx အတြက္က ဘာသာေရး၊ ကိုးကြယ္ ယုံၾကည္မႈဟာ လက္ရွိထက္ ေကာင္းမြန္တဲ့ အေျခအေနတခုကို စိတ္ကူးယဥ္ အိပ္မက္မႈ သက္သက္ပဲ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒိအတြက္ ဘာသာေရးကို ဖ်က္ခုိင္းတာထက္ စိတ္ကူးယဥ္မႈကို ျဖစ္ေစတဲ့ ရုပ္အေျခခံ အေၾကာင္းအရင္းေတြကို ျမင္ေအာင္ျပ၊ အဲဒိအခါမွာ လူသားဟာ ဘာသာေရး စိတ္ကူးယဥ္ေနမႈကေန ရုန္းထြက္ႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ Karl Marx က ဆိုလုိတာျဖစ္တယ္။
ဘာသာေရးဟာ လြတ္ေျမာက္မႈကို ရွာေနတဲ့ လူသားအတြက္ (လိုအပ္ခ်က္) လူသားရဲ ့ ေတာင္းဆိုခ်က္ျဖစ္တယ္၊ တခ်ိန္ထဲမွာ အဲဒိလြတ္ေျမာက္မႈအတြက္ အဟန္႔အတားလည္း ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုလုိတာ ျဖစ္တယ္။ ဒါကို တခ်ဳိ ့Marxist ေတြက dialectical language လုိ႔လည္း ေျပာၾကတယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ Marx နဲ႔ သူ႔ဆရာ ေဟဂယ္ရဲ ့dialectic ကို အဲ့သလို အဓိပၸါယ္ မေကာက္မိဘူး။ ေနာင္တခ်ိန္မွ အေၾကာင္းတုိက္ဆိုင္ရင္ ဆက္ေရးပါအုံးမယ္။
ဒီေလာက္ဆုိ It is the opium of the people ဆိုတဲ့၀ါက်ကို ကြန္ျမဴနစ္ ဆန္႔က်င္ေရး သမားေတြ အေပါစား ၀ါဒျဖန္႔သလို ဘာသာေရးဟာ ဖိႏွိပ္ခံရသူေတြ သူတို႔ကို ဖိႏွိပ္ေနသူေတြကို မလွန္ရဲေအာင္ မႈိင္းတုိက္ဖို႔ ဖိႏွိပ္သူ လူတန္းစားက ဖန္တီးထားတဲ့ အရာလုိ႔ အဓိပၸါယ္ေကာက္တာ မွားေနတယ္ဆိုတာ ရွင္းေလာက္မယ္ထင္ပါတယ္။
၀တုတ္
Zizawa’s refuge မွကူးယူေဖၚျပပါသည္။