ဘာသာေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးစံမ်ားကိုေလ့လာဆန္းစစ္ျခင္း
ႏိုင္ငံတိုင္းတြင္ မိမိယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံမ်ားကို တန္ဖိုးထားၿပီး ျမတ္ျမတ္ႏိုးႏိုး ထိန္းသိမ္းလိုၾကသည္။ မိမိလူမ်ိဳးတို႔က်င့္သံုးေနေသာ ဓေလ့ထံုးစံမ်ား ေပ်ာက္ကြယ္သြားမည္ကို စိုးရိမ္ၾကသည္။ မိမိတို႔ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာ ေပ်ာက္ပ်ယ္သြားမည္ကို စိုးရိမ္တတ္ၾကၿပီး အျခားဘာသာမ်ားကို အထင္အျမင္ေသးတတ္ၾကသည္။
ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔သည္လည္း ထိုနည္းတူစြာ မိမိတို႔အမ်ိဳးဘာသာ၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံမ်ား ေပ်ာက္ကြယ္ သြားမည္ကို မလိုလားၾကေပ။ သို႔ရာတြင္ လူအမ်ား သတိမမူမိေသာ အေၾကာင္းအရာမွာ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ ထံုးစံမ်ားသည္ ေျပာင္းလဲေနသည္ဆိုသည့္ အခ်က္ပင္ျဖစ္သည္။ ဘာသာေရးအေတြးအေခၚမ်ားသည္လည္း ေျပာင္းလဲေနသျဖင့့္္ ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္ျပဳၿပီးေနာက္ ပထမသံဃာရတနာတင္ျခင္း၊ ေနာက္ဆံုးဦးႏုအစိုးရလက္ထက္ ဆ႒သံဃာရတနာတင္ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္၍ ဝိဝါဒကြဲျပားမႈမ်ားကို ညွိခဲ့ရသည္။
ဗုဒၶဘာသာတြင္ ေထရဝါဒ၊ မဟာယာနဟူ၍ ႏွစ္ဂိုဏ္းကြဲသလို ေထရဝါဒတြင္လည္း။ သုဓမၼာ၊ ေရႊက်င္၊ ဒြါရ၊ ငွက္တြင္းစသည္ျဖင့္ သံဃာဂိုဏ္းမ်ား ၉ ဂိုဏ္း မွ် ေပၚလာခဲ့ၾကသည္။ ခရစ္ယန္ဘာသာတြင္လည္း ရိုမန္ကက္သလစ္ႏွင့္ ဘက္ပတစ္ ဟူ၍ ႏွစ္ဂိုဏ္းေပၚၿပီး ထိုမွဂိုဏ္းခြဲမ်ား မ်ားစြာေပၚခဲ့ျပန္သည္။ အစၥလမ္ဘာသာတြင္လည္း ဆြန္နီႏွင့္ ရွီအာဟူ၍ ဂိုဏ္းႏွစ္ဂိုဏ္း ကြဲထြက္လာခဲ့ၾကျပန္သည္။ အီရတ္တြင္ ဆြန္နီႏွင့္ ရွီအာ မူဆလင္ အခ်င္းခ်င္း တမန္ေတာ္ မိုဟာမက္ကို ကိုးကြယ္သည္ခ်င္း တူေသာ္လည္း ဂိုဏ္းမတူသျဖင့္ တစ္ဦးကို တစ္ဦး သတ္ေနၾကသည္။ဗုဒၶဘာသာအရ အနိစၥ အျမဲမရွိဆိုသည္မွာ မွန္ေသာတရားသေဘာ ျဖစ္သည္။ စၾကဝဠာအာကာသေလာကႀကီး တစ္ခုလံုး တည္ၿမဲျခင္းမရွိ၊ အၿမဲေျပာင္းလဲေနသည္ကို လူအမ်ားစုက သတိမမူမိဘဲ တည္ၿမဲေနသည္ဟု အျမင္မွား ေနၾကသည္။ ေလာကတြင္ မေျပာင္းလဲဘဲ တည္ရွိေနေသာ အရာသည္ “ေျပာင္းလဲျခင္း သေဘာတရား” သာလွ်င္ ျဖစ္သည္။ ထိုအခ်က္ကို ထာဝရအမွန္တရား (Absolute Truth) ဟု ေခၚသည္။ မွီျငမ္းအမွန္တရား (Relative Truth) ဆိုသည္မွာ အျမဲမမွန္နိုင္ဘဲ မိမိခံစားမႈႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ၿပီး ဘက္လိုက္ခါ အမွားအမွန္ကို သတ္မွတ္ျခင္းသာလွ်င္ ျဖစ္သည္။
ရွစ္ဆယ့္ရွစ္အေရးအခင္းကာလတြင္ ဆံရွည္ထားေသာ ေယာက္်ားေလးမ်ားကို စစ္သားမ်ားက လမ္းတြင္ဖမ္း၍ အေနာက္တိုင္းယဥ္ေက်းမႈျဖစ္သည့္ လမ္းသရဲမ်ားအျဖစ္သတ္မွတ္ကာ ဆံပင္ကို ဘက္နက္ဒါးျဖင့္ ျဖတ္၍ ဆံုးမသည္ကို ေတြ႔ျမင္ခဲ့ရဖူးသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္းခင္ညြန္႔ကိုယ္တိုင္ ဆံပင္ရွည္ထားေသာ သူမ်ားကို ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ မကုိက္ညီေသာ ဝတ္စားဆင္ယဥ္မႈ အျဖစ္ေဝဖန္ခဲ့ဘူးသည္။ အမွန္စင္စစ္ ေရွးျမန္မာမ်ားသည္ ဆံရွည္ကိုယ္ေတာ္မ်ားပင္ ျဖစ္သည္၊ ေယာင္ေခ်ာႀကီးမ်ားထားကာ နားတြင္ နားကပ္ ပန္ဆင္ၾကသည္မွာ ေရွးဘုရင္မ်ားမွစ၍ နားထြင္းမဂၤလာ ျပဳလုပ္ၾကသည္ကို စာေပမ်ားတြင္ ဖတ္႐ႈႏိုင္သည္။ ယေန႔ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔ထားေနေသာ ဆံပင္ပံုစံကို အဂၤလိပ္ေခတ္က “ဗိုလ္ေက” ထားသည္ဟု ေျပာၾကသည္။ ထို “ဗိုလ္ေက” ဆိုေသာစကားရပ္သည္ ယဥ္ေက်းမႈေျပာင္းလဲမႈ၏ သမိုင္းအေထာက္အထား စကားလံုး တစ္ခုပင္ျဖစ္သည္။ “ဗိုလ္ႀကီး” ဆိုသည္မွာ လူျဖဴအဂၤလိပ္စစ္ဗိုလ္မ်ားကို ျမန္မာမ်ားက ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။ လူျဖဴမ်ား ျမန္မာျပည္ကို သိမ္းပိုက္လိုက္သည့္အခါ အမ်ားစုမွာ စစ္ဗိုလ္မ်ားအျဖစ္ ေရာက္လာၾကျပီး စစ္သားမ်ားမွာ ကုလားလူမ်ိဳးမ်ားက အမ်ားစုျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စစ္ဗိုလ္လူျဖဴမ်ားကို ျမန္မာမ်ားက “ဗိုလ္ႀကီး” ဟုေခၚၾကသည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ “ဗိုလ္ၾကီး” အစား “ဘိုႀကီး” ဆိုၿပီး စာလံုးေပါင္းလာခဲ့ၾကသည္။ “ေက” ဆိုသည္မွာ ဆံေကသာ တစ္နည္း ဆံပင္ကို ေခၚျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုႏွစ္ခုကို ေပါင္းလိုက္လွ်င္ “ဗိုလ္ေက” ဆိုသည္မွာ “လူျဖဴတို႔ထားေသာဆံပင္ပံုစံ” ဟု အဓိပၸါယ္ ရသည္။ ယေန႔ ျမန္မာျပည္တြင္ လူမ်ားစုက ဗိုလ္ေကထားေနၾကၿပီး ေရွးယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထံုးစံ ေယာင္ထံုးထားသူ မရွိသေလာက္ ျဖစ္လာခဲ့ကာ ဗိုလ္ေကထားသည့္ေခတ္ကို ေျပာင္းလဲေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။ ဗိုလ္ေကထားျခင္းကိုပင္ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈအျဖစ္ ျမင္လာၿပီး ဆံရွည္ကိုယ္ေတာ္မ်ားကို အေနာက္တိုင္းယဥ္ေက်းမႈ အျဖစ္ျမင္လာ ေျပာလာၾကသည္မွာ မိမိသမိုင္းကို မသိေသာသူမ်ားသာ ျဖစ္သည္။
ယေန႔ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈအကအျဖစ္ တင္ဆက္ကျပ အသံုးေတာ္ခံေနသည့္ “ယိုးဒယားအက” သည္ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈစစ္စစ္အျဖစ္ ကျပေနၾကေသာ္လည္း ျမန္မာတို႔ ယိုးဒယားႏိုင္ငံကို သိမ္းပိုက္ျပီး ထိုႏိုင္ငံမွ ကေခ်သည္မ်ား၊ အႏုပညာရွင္မ်ားကို မိမိတိုင္းျပည္သို႔ ယူေဆာင္လာျခင္းမွ ရရွိလာေသာယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္တစ္ခုသာ ျဖစ္သည္။ နာမည္ကိုက ယိုးဒယားအကဆိုသည္ကပင္ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈစစ္စစ္ မဟုတ္ သည္ကို ေဖၚျပေနခဲ့သည္ မဟုတ္ပါလား။
အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားသည္ စက္မႈလက္မႈ တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္သျဖင့္ ယင္းႏိုင္ငံတို႔၏ ဓေလ့ထံုးစံ ဝတ္စားဆင္ယင္မႈႏွင့္ အေတြးအေခၚတို႔သည္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ လႊမ္းမိုးေနျခင္းကို မ်က္ကြယ္ျပဳ၍ မရႏိုင္ေခ်။ အိႏၵိယႏိုင္ငံရွိ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေရွးယခင္ကပင္ ခါးတိုအတြင္းခံအက်ႌကို ဗိုက္ေဖၚ၍ ဝတ္ဆင္ၾကသည္။ ခ်က္ထိပ္တြင္ အေပါက္ေဖာက္၍ သတၱဳပင္ထုိးၿပီး ေက်ာက္မ်က္မ်ား၊ ေရႊေငြမ်ားျဖင့္ အလွဆင္ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ထိုဝတ္စားဆင္ယဥ္မႈကို မည္သူမွ် သတိမမူမိေသာ္လည္း ေဟာလီးဝုဒ္မွ မင္းသမီးမ်ား၊ အေနာက္တိုင္း အဆိုေက်ာ္မ်ားက စတင္အတုခိုး ဝတ္ဆင္လာေသာအခါ ကမၻာတစ္ဝွမ္းလံုးရွိ အမ်ိဳးသမီးထုႀကီးက လိုက္၍ ဝတ္ဆင္ၾကေတာ့သည္။ ထိုအဝတ္အစားတို႔သည္ မူလအိႏၵိယမွ အဝတ္အစားမ်ား ျဖစ္သည္ဟု သိသူနည္းသည္။ ထို႔အတူ အိႏၵိယႏုိင္ငံသူမ်ား ႏွာေခါင္းေဖါက္၍ ေရႊကြင္းမ်ား ႏွစ္ေပါင္းရာခ်ီ၍ တပ္ဆင္ၾကသည္ကို မည္သူမွ် လိုက္မလုပ္ၾကေသာ္လည္း အေနာက္ႏိုင္ငံမွ ရုပ္ရွင္သရုပ္ေဆာင္မ်ား ျပဳလုပ္လာၾကေသာအခါ အမ်ားကလိုက္၍ တုပဝတ္ၾကျပန္သည္။
ေဆးမွင္ေၾကာင္ထိုးျခင္းသည္ ျမန္မာျပည္တြင္ ေရွးယခင္က ေရွးျမန္မာႀကီးမ်ား ဒူးေခါင္းမွ ခါးအထိ ထိုးခဲ့ၾကေသာ ဓေလ့ထံုးစံ တစ္ခုလို ျဖစ္ခဲ့သည္။ ရြာထိပ္ျခင္းခတ္လွ်င္ ေပါင္ျဖဴျဖဴႏွင့္ျခင္းခတ္သူကို လူေၾကာက္ဟု သမုတ္ခဲ့ၾကသည္။ ျခင္းခတ္လွ်င္ ထိုးကြင္းမွင္ေၾကာင္ အျပည့္ရွိသူမ်ားကို သူရသတၱိရွိသူမ်ား အျဖစ္ ေလးစားခဲ့ၾကသည္။ စစ္အစိုးရလက္ထက္တြင္ ေဆးမွင္ေၾကာင္ထိုးသူ အမ်ားစုသည္ ေထာင္ထြက္မ်ား ျဖစ္လာခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေဆးမွင္ေၾကာင္ထိုးထားသူမ်ားသည္ လူဆိုးသူခိုးမ်ားအျဖစ္ ႐ႈျမင္လာၾက ျပန္သည္။ ကမၻာေက်ာ္ေဘာလံုးသမားမ်ား၊ ဘတ္စကက္ေဘာကစားသမားမ်ားႏွင့္ အားကစားသမားမ်ားသည္ ေဆးမွင္ေၾကာင္ထိုးျခင္းကို ဖက္ရွင္အျဖစ္ ထိုးလာၾကၿပီး ေနာက္ကမၻာတြင္ ေဆးမွင္ေၾကာင္ထိုးျခင္း ျပန္လည္ ေခတ္စားလာခဲ့ျပန္သည္။ ျမန္မာျပည္တြင္လည္း ေဆးမွင္ေၾကာင္ထိုးျခင္းကို ဖက္ရွင္တစ္ခုအျဖစ္ ေယာကၤ်ားေလးမ်ားသာမက မိန္းကေလးမ်ားကပါ ထိုးလာၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယဥ္ေက်းမႈဓလ့ထံုးစံမ်ားသည္ အေရွ႕မွ အေနာက္သို႔ ကူးဆက္သြားတတ္သလို အေနာက္မွ အေရွ႕ဆီသို႔လည္း ျပန္လည္ကူးစက္လာ တတ္သည္ကို သိရွိႏိုင္မွသာ အစြန္းေရာက္အစြဲမ်ားကို ခြ်တ္ပစ္နိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ေခတ္ႏွင့္အညီ မေျပာင္းလဲႏိုင္ဘဲ ဆန္႔က်င္ေနျခင္းသည္ တစ္ခဏသာ ခံႏိုင္ၿပီး ထိုေရစီးေၾကာင္းထဲသို႔ တစ္ခ်ိန္မဟုတ္ တစ္ခ်ိန္ ေမ်ာပါသြားမည္ သာျဖစ္သည္။
အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံသည္ ေရွးယခင္က ဗုဒၶဘာသာ ထြန္းကားေသာႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ ဘာမီယန္ဟုေခၚေသာ မတ္တပ္ရပ္ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္ႏွစ္ဆူကို ၆ ရာစုႏွစ္တြင္ ဘန္ဝမ္ေတာင္ၾကား (Bamwam valley) ဟာဇာရာ ဂ်တ္ေဒသ (Hazarajat Region) ရွိ ကာဘူးလ္ျမိဳ႕ အေနာက္ေျမာက္မုိင္ ၁၄၀ တြင္ သဲေက်ာက္မ်ားကို ထြင္းထု၍ တည္ထားကိုးကြယ္ခဲ့ၾကသည္။ ဘုရားအငယ္ကို ေအဒီ ၅၀၇ ခုႏွစ္တြင္ တည္၍ ဘုရားအၾကီးကို ေအဒီ ၅၅၄ တြင္ ထုလုပ္ကိုးကြယ္ခဲ့ၾကသည္။ အစြန္းေရာက္ မူဆလင္တာလီဘန္မ်ား အာဏာရလာၿပီးေနာက္ အာဖဂန္နစၥတန္ႏိုင္ငံသည္ ယခင္က ဗုဒၶဘာသာႏိုင္ငံျဖစ္ခဲ့ၿပီး ေနာင္မြတ္ဆလင္မ်ားၾကီးစိုးေသာ ႏိုင္ငံႀကီးအျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းလဲသြားေၾကာင္းကို ေနာက္လူငယ္မ်ား မသိရွိရန္အတြက္ သက္ေသအျဖစ္ က်န္ရွိေနေသာ မတ္တပ္ရပ္ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္မ်ားကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ျပစ္ရန္ မ်က္လံုးတစ္ဖက္ကန္းေနေသာ တာလီဘန္ ေခါင္းေဆာင္ မူလာအံုမာ (Mullah Mohammed Omar) အမိန္႔ျဖင့္ ဗုဒၶဆင္းတုေတာ္ ႏွစ္ဆူလံုးကို ကမၻာမွ ကန္႔ကြက္ေနသည့္ၾကားမွ အေျမွာက္မ်ား၊ ဗံုးမ်ားသံုး၍ ႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ေထာင္ သက္တမ္းရွိေသာ ကမၻာ့ေရွး အက်ဆံုး ရုပ္ထုမ်ားကို ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ ဖ်က္စီးခဲ့ၾကသည္။ တာလီဘန္မ်ား၏ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္မႈသည္ သူတို႔အား ကမၻာ့ရန္သူအျဖစ္ ဖန္တီးပစ္ခဲ့ၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔တြင္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရွိ အမႊာေမွ်ာ္စင္ႀကီးကို ဘင္လာဒင္ႏွင့္ မူလာအံုမာတို႔က စီစဥ္ေရးဆြဲ တိုက္ခိုက္လိုက္ၿပီးေနာက္ တာလီဘန္မ်ား အေမရိကန္အစိုးရ၏ တန္ျပန္တိုက္ခိုက္မႈေၾကာင့္ အာဏာလက္လြတ္ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရေတာ့သည္။ ဤသည္မွာ အစြန္းေရာက္ဘာသာေရး အေတြးအေခၚ၏ ရလာဒ္ပင္ျဖစ္သည္။ ေျပာခ်င္သည္မွာ အမ်ိဳးဘာသာ၊ ထံုးတမ္း၊ ဓေလ့ယဥ္ေက်းမႈတို႔သည္ အျမဲသခၤါရ သေဘာအရ ေျပာင္းလဲေနသည္ကို တင္ျပလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ အာဖဂန္ႏိုင္ငံသည္ ယခင္က ဗုဒၶဘာသာ ထြန္းကားေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္ေသာ္လည္း ယခုအခါ မြတ္စလင္ႀကီးစိုးေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္ေနျပီျဖစ္သည္။
အာဖဂန္နစၥတန္ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ဖက္ႏိုင္ငံသည္ တူရကီႏိုင္ငံျဖစ္သည္။
ကာမဲလ္ဝါဒ၊ ကာမဲလ္လစ္ဇင္ (Kemalism) သို႔မဟုတ္ အတြတ္ကာအစ္ဇင္ (Ataturkism) ၏ မွ်ား ၆ စင္း အေတြးအေခၚသည္ တူရကီႏိုင္ငံ၏လမ္းျပျဖစ္သည္။ ကာမဲလ္ဝါဒကို စစ္ေခါင္းေဆာင္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ မူစတာဖါ ကာမဲလ္ အတာတြတ္ (Mustafa Kemal Ataturk) က ခ်မွတ္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ မူစတာဖါကာမဲလ္သည္ တိုင္းျပည္၏ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးစံမ်ားႏွင့္ ဘာသာေရးတို႔ကို အာဏာသံုး၍ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲပစ္ၿပီး တူရကီႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံသစ္ပံုစံကို ေရးဆြဲခဲ့သည္။ တူရကီႏိုင္ငံ၏ ေအာ္တိုမန္ ဓေလ့ထံုးတမ္း စဥ္လာမွေန၍ အေနာက္တိုင္းေနထိုင္မႈပံုစံကို ကူးေျပာင္းယူခဲ့သည္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို လက္ကမ္းႀကိဳဆိုခဲ့ၿပီး လူမႈေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္တို႔တြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ တန္းတူမႈအခြင့္အေရးကို ေပးအပ္ခဲ့သည္။ ဘာသာေရးကို ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ခြဲျခားပစ္ခဲ့ၿပီး တိုင္းျပည္က သိပၸံႏွင့္ အခမဲ့ပညာသင္ၾကားေရးကို ေထာက္ခံ အားေပးခဲ့သည္။ မူစတာဖါကာမဲလ္ သမၼတအျဖစ္ အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္ ထိုအခ်က္မ်ားကို ခ်မွတ္ေပးခဲ့သည္။
စီကူလာရစ္ဇင္ (Secularism) ဆိုသည္မွာ ဘာသာေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ခြဲျခားပစ္ျခင္းျဖစ္သည္။ စီကူလာရစ္ဇင္ဝါဒတြင္ အေျခခံစည္းမ်ဥ္း ႏွစ္ခုရွိသည္။ ပထမအခ်က္သည္ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ဘာသာေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ား လႊမ္းမုိးမႈမရွိေအာင္ ခြဲျခားထားျခင္းျဖစ္ၿပီး ဒုတိယအခ်က္သည္ မိမိယံုၾကည္ရာ ဘာသာမ်ိဳးစံုကို ကိုးကြယ္ၾကေသာလူမ်ားသည္ တရားဥပေဒေရွ႕တြင္ အညီအမွ် ခံစားခြင့္ရွိသည္ဆိုသည့္ အခ်က္ပင္ျဖစ္သည္။ ဆိုလိုသည္မွာ တရားဥပေဒမွ စီကူလာရစ္ဇင္ဝါဒတြင္ မိမိယံုၾကည္ရာကို လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ရွိျခင္းကို ကာကြယ္ေပးထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။
တူရကီႏိုင္ငံတြင္ စီကူလာရစ္ဇင္ (Secularism) ကို ၁၉၂၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္သည့္ ၁၉၂၈ ခုႏွစ္ တြင္ စတင္မိတ္ဆက္ခဲ့သည္။ ထိုျပင္ဆင္ခ်က္တြင္ တိုင္းျပည္၏ဘာသာသည္ အစ္စလမ္ဘာသာ ျဖစ္သည္ ဆိုသည့္အခ်က္ကို ထုတ္ပယ္ပစ္ခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္း မူစတာဖာကာမဲလ္က သမၼတ ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ ပိုမိုထိေရာက္ ေအာင္ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ မူစတာဖာကာမဲလ္က “လံုးဝလြတ္လပ္ေရးဆိုတာ၊ ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ ဆိုေတာ့ စီးပြါးေရး၊ ဘ႑ာေရး၊ တရားစီရင္ေရး၊ ကာကြယ္ေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ အျခားအရာ အားလံုးရဲ႕ လြတ္လပ္မႈကို ဆိုလုိတာ ျဖစ္တယ္။ အဲ့ဒီအရာမ်ားထဲက တစ္ခုခုဟာ ႏိုင္ငံအတိုင္းအတာနဲ႔ ဆံုး႐ံႈးသြားမယ္ဆိုရင္ တိုင္းျပည္ရဲ႕ လြတ္လပ္မႈ အားလံုး ဆံုး႐ံႈးတာနဲ႔ အတူတူပဲျဖစ္တယ္” ဟု မိန္႔ၾကားခဲ့သည္။
မူစတာဖါ ကာမဲလ္ အတာတြတ္ (Mustafa Kemal Ataturk)
မူစတာဖါကာမဲလ္သည္ တိုင္းျပည္ကို ဘာသာေရးလႊမ္းမုိးမႈေအာက္မွ ရုန္းထြက္ခဲ့သည္။ တူရကီသမုိင္းတြင္ ပထမဆံုးအၾကိမ္ အစၥလမ္မစ္ဥပေဒကို တရားေရးမွ ခြဲထုတ္ပစ္ခဲ့သည္။ သူက “ငါတို႔ရဲ႕ တရားေရး၊ ဥပေဒႆေတြ၊ အဖြဲ႔အစည္းေတြ စြဲကိုင္ေနတဲ့ ေရွးအမူအက်င့္ေတြကေန လြတ္ေျမာက္သြားဖို႔ လိုတယ္၊ ဒီအေတြးအေခၚ အမူအက်င့္ေတြဟာ ေခတ္နဲ႔မကိုက္ညီေတာ့ဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ဒီအရာေတြဟာ ငါတို႔ကို အခုထိ ညစ္ထားတံုး ရွိေနေသးတယ္” ဟု ေျပာခဲ့သည္။ ၁၉၂၆ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တိုဘာလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ တူရကီ ျပစ္မႈဆိုင္ရာဥပေဒကို အတည္ျပဳခဲ့ၿပီး အစၥလမ္မစ္္တရားရံုးမ်ားကို ပိတ္ပစ္နိုင္ခဲ့သည္။
ယခင္က တူရကီတြင္ အစၥလမ္မစ္ဘာသာေရးက်င့္စဥ္အရ ေယာက္်ား၊ မိန္းမတို႔ အျပန္အလွန္ ဆက္ဆံေရးကို တားျမစ္ထားၿပီး လိင္အရ ခြဲျခားထားသည္။ ကာမဲလ္ႏွင့္သူ၏ရံုးအဖြဲ႔သည္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ မ်က္ႏွာတြင္ ဗီးလ္ (Veil) ဟုေခၚေသာ အကာကို ဝတ္ဆင္ရမည္ဆိုသည့္ ဥပေဒကိုပယ္ဖ်က္ရန္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကၿပီး မိန္းမမ်ားအျပင္ ကမၻာႏွင့္ ေတြဆံုမႈကို လမ္းဖြင့္ေပးခဲ့သည္။ ထိုအေတြးအေခၚကို သူ၏မွတ္တမ္းတြင္ ၁၉၁၅ ခုႏွစ္ကတည္းက ေရးမွတ္ထားခဲ့သည္။
အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ လူမႈဆက္ဆံေရးေျပာင္းလဲလာေစေရးမွာ-
(၁) ဘဝအေၾကာင္းကို သိနားလည္ႏိုင္စြမ္းရွိေသာ မိခင္မ်ားကို ပညာေပးျခင္း။
(၂) မိန္းမမ်ားကို လြတ္လပ္ခြင့္ေပးျခင္း။
(၃) ေယာက္်ားတစ္ေယာက္သည္ သူ၏က်င့္ဝတ္၊ အေတြးအေခၚႏွင့္ ခံစားမႈကို မိန္းမျဖစ္သူႏွင့္ အတူတကြ ဦးေဆာင္၍ ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္သည္။ ထိုအခါ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး အက်ိဳးတူ ခ်စ္ခင္စံုမက္မႈ ေကာင္းက်ိဳးကုိ ရရွိလာႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
မူစတာဖါကာမဲလ္က မိန္းမမ်ား လြတ္လပ္မႈအတြက္ လူမႈေရးဥပဒကို အတည္ျပဳရန္ ႀကိဳးစားခဲ့သည္။ ပထမဆင့္အေနႏွင့္ မိန္းကေလးမ်ား ပညာသင္ၾကားခြင့္ရေရးျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေယာက္်ား၊ မိန္းမမေရြး တန္းတူ ပညာသင္ၾကားခြင့္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့သည္။ ၁၉၂၆ ခုႏွစ္ေအာက္တိုဘာလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ တူရကီ လူမႈေရးဆိုင္ရာဥပေဒကို ဆြစ္ဇလန္ႏိုင္ငံ လူမႈေရးဆိုင္ရာ ဥပေဒကို နမူနာယူၿပီး ေရးဆြဲ အတည္ျပဳခဲ့သည္။ ထိုဥပေဒအသစ္အရ အမ်ိဳးသမီးမ်ားသည္ အမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္တန္းတူ ခံစားခြင့္မ်ားျဖစ္သည့္ အေမြဆက္ခံပိုင္ဆိုင္ခြင့္ႏွင့္ ကြာရွင္းခြင့္မ်ား ရရွိလာခဲ့သည္။ ကာမဲလ္သည္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းတြင္ လိင္ခြဲျခားမႈကို လက္မခံခဲ့ေခ်။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းသည္ သူတို႔၏ ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္သို႔ ေယာက္်ား မိန္းမအတူ လက္တြဲ၍ ေလွ်ာက္လွမ္းရမည္ကုိ ယံုၾကည္သူျဖစ္သည္။ ေအာ္တိုမင္ အင္ပါယာႀကီး ထြန္းကားစဥ္ကကဲ့သို႔ ဆက္လက္ခ်ီတက္ျခင္းသည္ သိပၸံနည္းက် မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ တိုင္းျပည္တိုးတက္ေရးအတြက္ လိင္ခြဲျခား ဆက္ဆံျခင္းသည္ ယဥ္ေက်းေသာလူ႔ေဘာင္သို႔ တိုးတက္ေရာက္ရွိ မလာႏိုင္ေၾကာင္း သူက ျမင္ခဲ့သည္။
မူစတာဖါကာမဲလ္က အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ပညာသင္ၾကားခြင့္ေပးၿပီးေနာက္ အမ်ဳိးသမီးထုအား ရည္ညႊန္း၍ “ပညာေရးတိုက္ပြဲမွာ ငါတို႔အတြက္ႏိုင္ေအာင္ တိုက္ပြဲဝင္ၾက။ သင္တို႔ပါ ပါဝင္လာမယ္ဆုိရင္ ငါတို႔ ေယာက္်ားေတြပဲ လုပ္ေနတာထက္ပိုၿပီး တိုင္းျပည္အတြက္ ပုိၿပီးအက်ဳိးရွိလာမွာ ျဖစ္တယ္၊ သင္တို႔ကို ငါ့အေနနဲ႔ ေမတၱာရပ္ခံတယ္” ဟု ဆိုၿပီး ေယာက္်ားမ်ားကိုမူ “ဒီတိုင္းျပည္မွာ မိန္းမမ်ားဟာ ေယာက္်ားမ်ားနဲ႔ လူမႈဘဝကို အတူတကြ ေဝငွလုပ္ခြင့္ မရဘူးဆိုရင္ ငါတို႔ဟာ ဘယ္ေတာ့မွ ျပီးျပည့္စံုတဲ့ တိုးတက္ဖြံ႔ျဖိဳးမႈကို ရရွိႏိုင္မွာမဟုတ္ဘူး၊ ငါတို႔ဟာ ေနာက္ျပန္ဆုတ္ေနျပီး အေနာက္ႏိုင္ငံ ယဥ္ေက်းမႈျဖစ္တဲ့ တန္းတူညီမွ်မႈကို ေရာက္ႏိုင္ဖို႔ အရည္အခ်င္းမဲ့ ေနလိမ့္မယ္” ဟု ဆုိခဲ့သည္။
မူစတာဖါကာမဲလ္၏ အေမွ်ာ္အျမင္ႀကီးမႈေၾကာင့္ တူရကီႏိုင္ငံသည္ အစၥလမ္မစ္ႏိုင္ငံမ်ား အၾကားတြင္ အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရး အျပည့္အဝရွိၿပီး၊ အလြတ္လပ္ဆံုး၊ အတိုးတက္ဆံုး ေခတ္အမွီဆံုး ႏိုင္ငံအျဖစ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာခဲ့သည္။ မိန္းမမ်ားသည္ ေယာက္်ားမ်ားႏွင့္ တန္းတူအခြင့္အေရး ရရွိျခင္း၊ ေခတ္ပညာမ်ား သင္ၾကားႏိုင္သျဖင့္ မိန္းမပညာတတ္မ်ား ေပါမ်ားလာျခင္း၊ တစ္လင္တစ္မယားစနစ္ကို တည္ေထာင္၍ မယားမ်ားစြာယူေသာစနစ္ကို တိုက္ဖ်က္ပစ္နိုင္ခဲ့သည္။
ေရွ႕အပတ္တြင္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၏ အေနာက္တိုင္းဆန္ျခင္းေပၚလစီေၾကာင့္ အာရွႏိုင္ငံမ်ားၾကားတြင္ ထိပ္တန္း ေရာက္လာခဲ့ပံုကို ဆက္လက္တင္ျပပါမည္။
ထြန္းေအာင္ေက်ာ္ (၇၄ မ်ိဳးဆက္)
၂၀၁၄ ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ ၁၉ ရက္ေန႔ ဒီမုိကေရစီ တူေဒး သတင္းစာပါ ကြၽန္ေတာ့္ရဲ႕ေဆာင္းပါးကုိ အားလံုးဖတ္ရေအာင္ ဒီမွာတင္ေပးလုိက္ပါတယ္။
အားလံုးကုိ ေလးစားလ်က္။
ထြန္းေအာင္ေက်ာ္
0 comments:
Post a Comment