ေလာကနီတိကိုေလ့လာျခင္း

Maung Shin

ျပန္ေတာ္ျပန္နဲ႔ စည္း ၃ တန္ ဒုတိယပိုင္းမေရးတင္ခင္မွာ ဒီပိုစ္ေလးအရင္ဖတ္ၾကည့္ဖို႔အတြက္ တင္ေပးလိုက္ပါတယ္ေနာ္..

ေလာကဆိုတာ ‘ဘဝ’လို႔အဓိပၸါယ္ရွိ တယ္၊ နီတိဆိုတာကေတာ့‘လမ္းညႊန္’၊ ေလာကနဲ႔နီတိ ပုဒ္ႏွစ္ခုကိုေပါင္းေတာ့ ေလာကနီတိ ‘ဘဝလမ္းညြန္’လို႔ အဓိ ပၸါယ္ရတယ္။

ေလာကနီတိကိုေလ့လာျခင္း

ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းသား (ယူစီဘာကေလ)

(၁)
ဂ်ပန္မွာေနတဲ့ က်ေနာ့္ရဲ႔မိတ္ေဆြတဦး ထံက ဂ်ာနယ္တေစာင္ရလို႔ စိတ္ဝင္စား စြာပဲ က်ေနာ္ဖတ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ၂ဝဝ၆ ခု ႏွစ္၊ ေမလမွာထုတ္ေဝတဲ့ ေနရွင္နယ္ဂ်ာ နယ္ အမွတ္စဥ္ ၂ ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဂ်ာ နယ္ကို ပထမဦးဆုံးဖတ္ဖူးတာပါ။ စာေပ၊ အႏုပညာ၊ ယဥ္ေက်းမႈစတာေတြ အေတာ္ ေလးစုံတဲ့ ဂ်ာနယ္တေစာင္ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒီဂ်ာနယ္ထဲမွာ အင္တာဗ်ဴးေတြလဲ ပါတယ္။ ‘မိုးသီးဇြန္နဲ႔စကားေျပာျခင္း’ဆို တဲ့ အင္တာဗ်ဴးကိုဖတ္မိစဥ္မွာ စဥ္းစားစ ရာေတြ ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ အင္တာဗ်ဴးကို လုပ္သူက ကိုသူရိန္ထက္၊ ေျဖၾကားသူက ကိုမိုးသီးဇြန္၊ အေၾကာင္းအရာက ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္၊ ဇန္နဝါရီလ ဂ်ပန္မွာ ကိုမိုးသီးဇြန္ ေဟာေျပာသြားတဲ့ အႀကိဳက္ဆုံးစာအုပ္နဲ႔ မႀကိဳက္တဲ့စာအုပ္အေၾကာင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

အင္တာဗ်ဴးလုပ္သူနဲ႔ေျဖၾကားသူႏွစ္ဦး စလုံးဟာ လိုတိုရွင္းေမးၿပီး လုိရင္းေတြကို ေျဖၾကားထားတာကိုက်ေနာ္ဖတ္ရပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္က စာေပေဟာေျပာပြဲကိုမ တက္ေရာက္ႏိုင္ခဲ့ၾကတဲ့ အေဝးေရာက္စာ ဖတ္ပရိသတ္မ်ားအတြက္ပဲျဖစ္ပါတယ္။
ေျဖၾကားသူကိုမိုးသီးဇြန္က သူျမင္တဲ့အ ျမင္ကို ေျပာသြားတယ္လို႔ က်ေနာ္ျမင္ပါ တယ္။ ဒါကလဲ လြတ္လပ္စြာျမင္ပိုင္ခြင့္၊ ေျပာပိုင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ မွားတယ္၊ မွန္တယ္ ဆိုတာလဲ ေလာကနီတိနဲ႔ အလွမ္းမေဝးတဲ့ ပရိသတ္ႀကီးက အကဲျဖတ္ေနမွာပါ။ ဂ်ပန္ ကိုမေရာက္ဘူးတဲ့ အေဝးကက်ေနာ္ ေတာင္ ဒီအင္တာဗ်ဴးကိုဖတ္ရၿပီး စဥ္းစားစ ရာေတြေပၚလာေသးတယ္ဆိုရင္ ဒီစာေပ ေဟာေျပာပြဲမွာ ကုိယ္တိုင္တက္ေရာက္ နားေထာင္ၾကတဲ့ ပရိသတ္အေနနဲ႔ က် ေနာ္ထက္ပို၍ သိရွိခံစားမိၾကမွာပါ။
ဒီေဆာင္းပါးကိုေရးသားျခင္းဟာ ေလာ ကနီတိအေပၚမွာ သာမန္အရပ္သားတဦး ျမင္ထားတဲ့ က်ေနာ့္အျမင္နဲ႔ စင္ျမင့္ေပၚက ဆရာကိုမိုးသီးဇြန္ျမင္တဲ့အျမင္ႏွစ္ခုကို ေဖာ္ျပျခင္းမွ်သာပဲျဖစ္ပါတယ္။

(၂)
ကိုမိုးသီးဇြန္ရဲ႔ေလာကနီတိေပၚမွာျမင္တဲ့ အျမင္ကို ဖတ္ေနစဥ္တခ်ိန္တည္းမွာပဲ က် ေနာ္သိမ္းထားတဲ့လက္စြဲစာအုပ္ေလးေတြ ကိုအမွတ္ရမိတယ္။ က်ေနာ့္လက္စြဲစာအုပ္ ေတြဆိုတာ မၾကာမၾကာျပန္ဖတ္ေလ့ရွိတဲ့ က်ေနာ္တန္ဖိုးထားတဲ့ စာအုပ္ေလးေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီထဲမွာရြာကဆရာေတာ္ ေက်ာင္းမွာသင္ယူခဲ့ရတဲ့ ဆယ္ေစာင္တြဲ စာအုပ္ေလးတအုပ္လဲအပါအဝင္ျဖစ္ပါတယ္။
အဲသည္စာအုပ္ေလးထဲမွာ ပရိတ္ႀကီး (၁၁)သုတ္အျပင္ အျပင္ေအာင္ျခင္း၊ အ တြင္းေအာင္ျခင္း၊ ရတနာေရႊခ်ိဳင့္၊ နမကၠာရ၊ ေလာကနီတိဆုံးမစာစေသာ အေျခခံသင္ ခန္းစာမ်ားပါဝင္ေနပါတယ္။ ကိုရင္ေတြနဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြဟာ သင္ခန္းစာမ်ားကို တခုၿပီးတခုသင္ယူရပါတယ္။ ဆရာေတာ္ ရဲ႔လက္ေထာက္ဦးပဇင္းမ်ားက အလွည့္ ၾကသင္ေပးေလ့ရွိပါတယ္။

က်ေနာ့္ကို ေလာကနီတိနဲ႔စတင္မိတ္ဆက္ေပးခဲ့တဲ့စာ သင္ေက်ာင္းကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ေက်းရြာ ကဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းပင္ျဖစ္ပါတယ္။
ေႏြရာသီေက်ာင္းပိတ္ရက္ေတြမွာ ဘာ သာေရးအေျခခံစာေပနဲ႔ ဗုဒၾၶြစာေပအေျခခံ မ်ားကိုသင္ဖို႔ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမွာ က်ေနာ္အျမဲေရာက္ေနတတ္ပါတယ္။ က် ေနာ္တင္မကပါဘူး၊

က်ေနာ္တို႔နယ္သား ေတြအားလုံးလိုလို ±ြာကဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းနဲ႔မကင္းၾကပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ရဲ႔ ဘိုးေဘးလက္ထက္ကတည္းက သင္ယူခဲ့ ၾကရတဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းပညာေရး နဲ႔ မေဝးခဲ့ၾကပါဘူး။
က်ေနာ္တို႔ျမန္မာျပည္သားေတြ ဘုန္း ေတာ္ႀကီးေက်ာင္းပညာေရးကို ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာသင္ယူခဲ့ၾကပါတယ္။ ယေန႔အခ်ိန္ အထိလဲ သင္ယူေနၾကဆဲျဖစ္ပါတယ္။

အ ေနာက္တိုင္းပညာေရးေတြ ျမန္မာျပည္ တြင္းမွာ မထြန္းကားမီကတည္းက ျမန္မာ လူထုကို အသိအလိမၼာေပးခဲ့တာ၊ ျမန္မာပ ညာရွင္ႀကီးေတြကို ေမြးထုတ္ေပးခဲ့တဲ့တ ကၠသိုလ္ေတြဟာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း ေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဆရာႀကီးသခင္ကိုယ္ေတာ္မိွဳင္း၊ ေယာ မင္းႀကီးဦးဖိုးလိွဳင္၊ စေလဦးပုညစတဲ့ ပညာ ရွင္ႀကီးေတြ ပညာသင္ခဲ့တဲ့ေနရာေတြဟာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းေတြပါ။

အကယ္၍ သာ အေနာက္ႏိုင္ငံကတကၠသိုလ္ႀကီးေတြ လို အဂၤလိပ္ဘာသာကဲ့သို႔ အင္တာေနရွင္ နယ္ျဖစ္တဲ့ ဘာသာစကားရပ္တခုခုနဲ႔သာ ဗုဒၾၶြစာေပကို သင္ၾကားေပးမယ္ဆိုရင္ က် ေနာ္တို႔ျမန္မာႏိုင္ငံက ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းပညာေရးစနစ္ဟာလဲ ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္မီျဖစ္မွာေသခ်ာတယ္။
ပိုက္ဆံအကုန္အက်အနည္းဆုံးပညာေရး စနစ္တခုျဖစ္ပါတယ္။ ယေန႔အခ်ိန္အထိ တိုးတက္ျပန္႔ပြားေနတဲ့ ျမန္မာျပည္တြင္း မွာ တည္ရွိေနၾကတဲ့ စာသင္တိုက္ႀကီးေတြ ဟာလဲ စား၊ ဝတ္၊ ေနေရးအားလုံးကို အလ ကားေပးၿပီး ရဟန္းပညာရွင္ေတြ ပညာ တတ္ေတြကိုေမြးထုတ္ေပးေနတဲ့ ေရွးအ က် ဆုံး ဗုဒၾၶြတကၠသိုလ္ႀကီးေတြပါ။ ရွင္မ ဟာသီလဝံသ၊ ရွင္မဟာရ႒သာရ၊ ရွင္ဥတၱ မေက်ာ္၊ ဗန္းေမာ္ဆရာေတာ္၊ သဂၤဇာဆ ရာေတာ္၊ လယ္တီဆရာေတာ္၊ မန္လည္ ဆရာေတာ္၊ ဆရာေတာ္ဦးဥတၱမ၊ ဆရာ ေတာ္ဦးဝိစာရ၊ မဟာဂႏၶာရံုဆရာေတာ္စ တဲ့ ႏိုင္ငံေက်ာ္ရဟန္းပညာရွိႀကီးေတြအား လုံး ဒီေက်ာင္းေတြကထြက္ခဲ့ၾကတာပါပဲ။

(၃)
က်ေနာ္တို႔အခုႏိုင္ငံျခားမွာ ေက်ာင္း တက္ေနၾကတယ္။ ပညာသင္စားရိတ္က ေစ်းႀကီးပါတယ္။ ဘာသာေရးနဲ႔ပတ္သက္ လို႔ သင္ခ်င္ရင္ေတာင္ အလကားမရပါ ဘူး။ ဘာသာေရးကိုသင္ေပးတဲ့ သီးသန္႔ ေက်ာင္းေတြကလဲ သိပ္ေစ်းႀကီးပါတယ္။ တကၠသိုလ္ေတြမွာသင္ေနတဲ့ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာဘာသာေရးေမဂ်ာကေတာ့ အျခား ဘာသာရပ္မ်ားနည္းတူ ေစ်းအတူတူပါပဲ။ ဘာပညာကိုမွ် အလကားမရပါဘူးခင္ဗ်ာ။

က်ေနာ္ေျပာလိုတာက ေလာကနီတိ အေၾကာင္းပါ။ ေလာကနီတိအေၾကာင္းကို စတင္ေျပာဆိုေနရင္းနဲ႔ ၾကားဝင္ၿပီး ဘုန္း ေတာ္ႀကီးေက်ာင္းပညာေရးစနစ္ကို မျဖစ္မ ေနေျပာရျခင္းဟာ ေလာကနီတိေတြရွင္ သန္ေနတဲ့ ေနာက္ခံေက်ာရိုးကို သဲကြဲစြာ ျမင္လာေအာင္ တင္ျပျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ေလာကနီတိကို စသင္ရတဲ့ပထမဦးဆုံး ေန႔မွာ က်ေနာ္တို႔ကေလးမ်ားရဲ့ဆရာ ဦး ဇင္းေလးေျပာခဲ့တဲ့ ေလာကနီတိ မိတ္ဆက္ စကားေတြကိုမွတ္မိေနပါေသးတယ္။

ေလာကဆိုတာ ‘ဘဝ’လို႔အဓိပၸါယ္ရွိ တယ္၊ နီတိဆိုတာကေတာ့‘လမ္းညႊန္’၊ ေလာကနဲ႔နီတိ ပုဒ္ႏွစ္ခုကိုေပါင္းေတာ့ ေလာကနီတိ ‘ဘဝလမ္းညြန္’လို႔ အဓိ ပၸါယ္ရတယ္ကြဲ႔။

‘ေလာကနီတိ-ဘဝလမ္းညြန္’လို႔ တို တိုနဲ႔ထိမိတဲ့အဓိပၸါယ္ကို ဦးဇင္းေလးရွင္းျပခဲ့ တာ က်ေနာ္တို႔ေက်ာင္းသားေလးေတြနဲ႔ ကိုရင္ေတြဦးေဏွာက္ထဲမွာ စြဲသြားတယ္။

ကေလးဘဝက ဆရာမိဘေတြလမ္း ညြန္လို႔သင္ၾကားခဲ့ရတဲ့ ေလာကနီတိသင္ ခန္းစာေတြကို ကိုယ့္ဥာဏ္မျပည့္ဝေသး လို႔ ေလးေလးနက္နက္မသက္ဝင္ႏိုင္ေသာ္ လဲ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔က ေလးေတြ နားလည္ခဲ့ၾကပါတယ္။ တကယ္ လဲပဲ ဘဝလမ္းညႊန္စာေပမ်ားသာျဖစ္ပါ တယ္။ တဦးတေယာက္ကိုခ်ဳပ္ခ်ယ္ဖို႔ အ တင္းလိုက္နာဖို႔ အင္အားသုံးၿပီး ညြန္ၾကား ထားတာမရွိပါဘူး။
စာေကာင္းေပေကာင္း လမ္းညႊန္မႈ ေကာင္းေတြျဖစ္လို႔သာပဲ မိဘဆရာသူ ေတာ္ေကာင္းႀကီးေတြက ကေလးမ်ားအ တြက္သင္ခန္းစာမွာ ေကာင္းႏိုးႏိုးရာရာအ ျဖစ္နဲ႔ သင္ျပဖို႔ရည္ရြယ္ခဲ့တာပါ။ ေလာက နီတိထဲမွာပါတဲ့ ဆုံးမလမ္းၫႊန္မႈအားလုံး ဟာလဲ မွတ္သားစရာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒါကလဲ က်ေနာ္တို႔ေပၚမွာပဲ မူတည္ေန ပါတယ္။ အတင္းအၾကပ္မျဖစ္မေနလုပ္ရ မယ္လို႔ မေျပာထားပါဘူး။ ႀကိဳက္ရင္က်င့္ မႀကိဳက္ရင္လဲမက်င့္နဲ႔ ကိုယ့္သေဘာပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔ေတြ ဗုဒၾၶြဘာသာကို သက္ဝင္ ယုံၾကည္သလိုပါပဲ။ ဗုဒၾၶြကလမ္းညႊန္ထား တယ္၊ ဒီလမ္းကိုေလွ်ာက္ရင္ၿငိမ္းခ်မ္းမယ္၊ သံသရာဝဋ္ဆင္းရဲက လြတ္ေျမာက္မယ္ လို႔ လမ္းျပခဲ့တယ္ဗ်ာ။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔ ကိုယ္တိုင္လုပ္ၾကည့္မွသာပဲ ဒီေကာင္းက်ိဳး ကိုရႏိုင္တယ္။ စိတ္မဝင္စားလို႔ မလုပ္ခ်င္ ဘူးဆိုရင္လဲ ဘယ္သူကမွ အျပစ္မေျပာ ပါဘူး၊ ကုိယ့္ေပၚမွာပဲမူတည္တယ္ဗ်ာ။

ဗုဒၶြဘာသာကို ကိုးကြယ္ယုံၾကည္ဖို႔အ တြက္ က်ေနာ္တို႔ေတြ က်မ္းသစၥာႀကိမ္ဆို ရတာမရွိသလို ကတိျပဳထားတာေတြလဲ မ ရွိပါဘူး။ အေႏွာင္အဖြဲ႔မ်ားရဲ႔ဟိုမွာဘက္ဆီ ကို လြတ္လပ္စြာသြားႏိုင္ဖို႔အတြက္ ရည္ ရြယ္ထားတဲ့ ယုံၾကည္ခ်က္၊ ဦးတည္ခ်က္ မွာ အºကင္းမဲ့နာခံရမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ ေတြအတြက္ အဆင္ေျပမွာမဟုတ္ဘူး။ အဲ သည္အဆိုအဆုံးမေတြ၊ လမ္းညႊန္မႈေတြ ဟာလဲ ယေန႔အခ်ိန္အထိ ျမန္မာမွာေရာ ကမၻာမွာ တည္ရွိေတာ့မွာမဟုတ္ပါဘူး။

က်ေနာ္သင္ခဲ့ဘူးတဲ့အေတြ႔အၾကဳံေလး မ်ားနဲ႔ ဖတ္ခဲ့ဘူးသမွ် ေလာကနီတိအ ေၾကာင္းေရးထားၾကတဲ့ စာအုပ္ေတြရဲ႔ ရွင္း ခ်က္မ်ားအရ ေလာကနီတိသင္ခန္းစာမွာ အခန္း(၇)ခန္းပါရွိတယ္။ ပညာရွင္က႑၊ သူေတာ္ေကာင္းက႑၊ သူယုတ္မာက႑၊ မိတ္ေဆြက႑၊ အမ်ိဳးသမီးက႑၊ ရွင္ဘု ရင္က႑၊ အေထြေထြက႑မ်ားပင္ျဖစ္ ပါတယ္။ ပညာရွင္က႑မွာပါတဲ့ ပါဠိဂါထာ (ကဗ်ာ)ေလးတပုဒ္ကို ျမည္းစမ္းၾကည့္ရ ေအာင္ဗ်ာ။

အလသႆ ကုေတာ သိပံၸ၊
အသိပၸႆ ကုေတာ ဓနံ။
အဓနႆ ကုေတာ မိတၱံ၊
အမိတၱႆ ကုေတာ သုခံ။
အသုခႆ ကုေတာ ပုညံ၊
အပုညႆ ကုေတာ ဝရံ။

ပညာသင္တဲ့အရြယ္မွာ ပညာမသင္ဘဲ ပ်င္းေနသူဟာ ပညာတတ္မျဖစ္ႏိုင္ပါ၊ ပ ညာမတတ္တဲ့အခါ စီးပြားဥစၥာရွာဖို႔ မ လြယ္ကူပါ၊ ပစၥည္းဥစၥာမရွိသူမွာ မိတ္ေဆြ ေကာင္းေတြရွိဖို႔မလြယ္ပါ၊ မိတ္ေကာင္း ေဆြေကာင္းမရွိရင္လဲ ခ်မ္းသာရဖို႔ဆိုတာ မလြယ္ပါ၊ ခ်မ္းသာမရွိရင္ ကုသုိလ္ေကာင္း မႈလဲ မရွိေတာ့ပါ၊ ကုသိုလ္ေကာင္းမႈမရွိရင္ လဲ ဘဝေတြရဲ႔ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာ နိဗၺာန္ေရာက္ဖို႔ ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ပါလို႔ အထက္က ပါဠိက ဗ်ာေလးက ဆိုလိုပါတယ္။
ပ်င္းတဲ့သူတဦးအေနနဲ႔ ပညာသင္ခ်င္ တဲ့လုံ႔လဝိရိယမရွိေလေတာ့ ပညာတတ္ တဦးျဖစ္ဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။ ပညာမရွိရင္လဲ ပစၥည္းဥစၥာေတြကိုရွာေဖြဖို႔အၾကံေကာင္း ဥာဏ္ေကာင္းေတြျဖစ္လာဖို႔ခက္ပါတယ္။ လက္ရွိအေျခအေနမွာလဲ ဘြဲ႔ဒီဂရီပညာ ေလးတခုမွ်မရွိသူကို အလုပ္ခန္႔အပ္ဖို႔ငွါး ဖို႔မစဥ္းစားၾကပါဘူး။

ဘာပစၥည္းဥစၥာမွ်မရွိတဲ့ လူပ်င္းလူမြဲတ ဦးကို ခ်စ္သူခင္သူ မိတ္ေဆြဖြဲ႔ခ်င္သူေတြ ရွိပါ့မလား။ မိတ္ေဆြအသိုင္းအဝိုင္းမရွိဘဲ မျမဲအထီးက်န္ေနသူဟာ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ ခ်မ္းသာႏိုင္ပါ့မလား။ ပစၥည္းဥစၥာမရွိ၊ မိတ္ ေကာင္းေဆြေကာင္းမရွိ၊ ခ်မ္းသာမရွိတဲ့သူ ဟာ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ျပဳဖို႔ေကာလြယ္ကူပါ့မလားဗ်ာ။ ေနာက္ဆုံးအက်ဳိးဆက္ျဖစ္ တဲ့ သံသရာကထြက္ နိဗၺာန္လမ္းဆီတက္ ဖို႔ရာလဲေဝးၿပီေပါ့။

(၄)
သူေတာ္ေကာင္းက႑မွာပါေသာ ေလာကနီတိရဲ႔အဆိုအမိန္႔မ်ားဟာလဲ မွတ္သားစရာပင္ျဖစ္ပါတယ္။ အဆိပ္အ ေတာက္ျဖစ္စရာ အºကင္းမဲ့နာခံေရးေတြမ ပါသလို ကပ္ေဘးက်ေရာက္စရာလဲမရွိပါ။ နည္းယူစရာ အတုယူစရာမ်ားနဲ႔ ေဖာ္ျပ ထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ သူေတာ္ေကာင္းအ ခန္းမွာပါဝင္ေသာ ေအာက္ပါစကားမ်ား ကို ေလ့လာၾကည့္ပါက ေလာကနီတိရဲ႔ တန္ဖိုးကို ျမတ္ႏိုးစရာအျဖစ္ျမင္သြားမွာပါ။

သဗိၻရဝ သမာေသထ၊
သဗိၻ ကုေဗၺထ သႏၳဝံ။
သတံ သဒၶြမၼ မညာယ၊
ေသေယ်ာ ေဟာတိ နပါပိေယာ။

ဆိုလိုရင္းအေနနဲ႔ ပညာရွိသူေတာ္ ေကာင္းမ်ားနဲ႔ မိတ္ေဆြအေပါင္းအသင္းျပဳ လုပ္ျခင္းျဖင့္ သူတို႔ထံမွ ပညာဆိုင္ရာအ ေတြးအျမင္မ်ားကို သိရွိခြင့္ က်င့္သုံးခြင့္ရ၍ ကိုယ္လည္းပဲ ပညာရွိတဦးျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ မေကာင္းေသာသူတေယာက္မျဖစ္ႏိုင္ ေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

တံငါနားနီးတံငါ၊ မုဆိုးနားနီးမုဆိုးစကား လိုပဲ၊ သူေတာ္ေကာင္းပညာရွိေတြနား မွာေနရင္ လူေတာ္လူေကာင္းေလးေတြ ျဖစ္ဖို႔ အေျခအေနပိုမ်ားပါတယ္။ သူတို႔ကို အမွီျပဳလို႔ေတာ္သြားၾကတာမ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ က်ေနာ္တို႔မိဘေတြက သား သမီးေတြကို ဆရာေကာင္းမ်ား၊ ေက်ာင္း ေကာင္းမ်ားမွာ ပညာဆည္းပူးၾကရန္ တိုက္တြန္းၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ပတ္ဝန္း က်င္ေကာင္းေတြမွာေနဖို႔ အႀကံျပဳၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ တတိယေျမာက္အခန္းက႑ ျဖစ္တဲ့ သူယုတ္မာက႑ကို က်ေနာ္တို႔ ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္။

အတိပိေယာ န ကာတေဗၺာ၊
ခေလာ ေကာတူဟလံ ကေရာ။
သိရသာ ဝဟမာေနာပိ၊
အၯ ပူေရာ ဃေ ယထာ။

သူယုတ္သူမိုက္ကို အလြန္အကဲမခ်စ္ ခင္ဘဲ ပုံမွန္သေဘာမွ်သာခ်စ္ခင္သင့္တဲ့ အေၾကာင္းကို မျပည့္ေသာေရအိုးကို ဦး ေခါင္းေပၚရြက္တဲ့အခါ ေဘာင္ဘင္ခတ္၍ ဆူညံမႈမ်ားကိုျပဳတတ္ျခင္းျဖင့္ ဥပမာေပး ညႊန္ၾကားထားျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဒီအဆိုအ မိန္႔သေဘာဟာ အျပင္ေလာကမွာလဲ တ ကယ္ပင္ျဖစ္ပ်က္လွ်က္ရွိေနပါတယ္။ပညာအရည္အခ်င္းအားနဲရွာတဲ့သူေတြ ဟာ ဆင္းရဲျခင္း၊ ခ်မ္းသာျခင္းေလာကဓံ ေတြနဲ႔ၾကဳံတဲ့အခါ သိသိသာသာ လႈပ္ရွား တတ္ၾကပါတယ္။ ဝမ္းသာေပ်ာ္ရႊင္လြန္းလို႔ ေအာက္ေျခလြတ္ဘဝင္ျမင့္သြားၾကတာမ်ိဳး၊ ေက်းဇူးရွိသူ ေလးစားထိုက္သူမ်ားကိုပင္ ေက်းဇူးကန္းတတ္တာမ်ိဳးေတြလဲ ျဖစ္ တတ္ၾကပါတယ္။

ဝမ္းနည္းစရာၾကဳံလာေတာ့လဲ ကိုယ္ စိတ္ကိုမထိန္းႏိုင္ဘဲ ေယာက္ယက္ခတ္ လႈပ္ရွားပူေဆြးၾကကာ ပတ္ဝန္းက်င္ကိုပါ ထိခိုက္ေစပါတယ္။ အပူဓာတ္၊ အပူလိႈင္း ေတြပတ္ဝန္းက်င္ကိုပါ ကူးစက္ေစကာ ဒု ကၡေပးတတ္ပါတယ္။ သို႔အတြက္ပင္ သူ တို႔ေတြကို သိပ္အေရာမဝင္ဘဲ မွန္တန္းမွ် ဆက္ဆံခ်စ္ခင္ဖို႔ အၾကံျပဳျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ဟိတကာေရာ ပေရာ ဗႏၶဴ
ဗႏၶဴပိ အဟိေတာ ပေရာ။
အဟိေတာ ေဒဟေဇာ ဗ်ာဓိ၊
ဟိတံ အရညေမာသဓံ။

ကိုယ့္အတြက္ေကာင္းက်ိဳးေဆာင္ရြက္ေပး သူဟာ သူစိမ္းျဖစ္ေသာ္လဲ ေဆြမ်ိဳးလို႔ သတ္မွတ္ပါ။ ေဆြမ်ိဳးပင္ျဖစ္ေသာ္လဲ ေကာင္းက်ိဳးေတြကိုမေပး၊ ဆိုးက်ိဳးေတြသာ ေပးေနတယ္ဆိုရင္ သူစိမ္းအေနနဲ႔သတ္ မွတ္ဖို႔ ေလာကနီတိဆရာက မိတ္ေဆြအ ခန္းက႑မွာအၾကံျပဳထားတာျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအၾကံျပဳခ်က္ကို အထက္ပါဂါထာ ရဲ႔ ေအာက္ပိုင္းစာေၾကာင္းႏွစ္ေၾကာင္းက ဥပမာေလးနဲ႔ထင္ရွားေအာင္ ေျပာထားပါ တယ္။

ဥပမာက ‘ခႏၶြာကိုယ္မွာေပါက္တဲ့ အနာေရာဂါဟာ ခႏၶြာကိုယ္မွာျဖစ္ေသာ္ လဲ လူကိုေကာင္းက်ိဳးမျပဳဘဲ ခႏၶြာကိုယ္အ ျပင္ဘက္အေဝးမွာေနတဲ့ သစ္ရြက္သစ္ျမစ္ ေတြက အနာေပ်ာက္ေစဖို႔ ေဆးဘက္ဝင္ တယ္၊ ကိုယ့္အတြက္အနာေပ်ာက္ျခင္း၊ ခ်မ္းသာျခင္းအက်ိဳးကို ေပးသလိုပဲ’တဲ့။
သိပ္ေကာင္းတဲ့အေတြးအျမင္ေတြပဲျဖစ္ ပါတယ္။

က်ေနာ္တို႔တသက္လုံး ႏွလုံး သားမွာေဆာင္ထားသင့္ေလတဲ့ ပညာရွိစ ကားေလးေတြပါပဲ။ ပစ္ရက္စရာ မ်က္ ကြယ္ျပဳစရာကိုမရွိဘူးဗ်ာ။ ဒီစကားေတြမွာ ဆင္ျခင္တုံတရားေတြအျပည့္ပါတယ္။ လူမႈ ဆက္ဆံေရးေတြမွာ နားလည္မႈေတြရ ေအာင္ ႀကိဳတင္ေဆြးေႏြးျပထားတယ္။ ႀကိဳ တင္သိထားေလေတာ့ တကယ္တမ္းၾကဳံ လာတဲ့အခါေတြမွာ လုပ္တတ္ကိုင္တတ္ စိတ္ထားတတ္ေတာ့ အဆင္ေျပသြားတာ ပဲ။ တေသြး တသံ တမိန္႔ဆိုတာကို ဒီေန ရာမွာ စဥ္းစားစရာကိုမလိုေတာ့ဘူး။

(၅)
ေကာကိလာနံ သဒၵံ ရူပံ၊
နာရိရူပံ ပတိဗၺတာ။
ဝိဇၨာ ရူပံ အရူပါနံ၊
ခမာ ရူပံ တပႆိနံ။

ဒီဂါထာေလးကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးက ႑မွာပါတဲ့ ပထမဦးဆုံးဂါထာေလးျဖစ္ပါ တယ္။ ဥၾသငွက္တို႔ရဲ႔အလွဟာ သူတို႔ တြန္က်ဴးတဲ့အသံ၊ မိန္းကေလးတို႔ရဲ႔အလွ ဟာ အိမ္သားအေပၚဝယ္တာဝန္ေက်ျခင္း၊ အက်ည္းတန္သူတို႔ရဲ႔အလွဟာ ပညာအ ရည္အခ်င္း၊ ရေသ့ရဟန္းတို႔ရဲ႔ အလွဟာ သည္းခံျခင္းတဲ့။

ေကာင္းလိုက္တဲ့ အေတြးအျမင္အယူ အဆေတြဗ်ာ။ က်ေနာ္ကေတာ့ အေပၚယံ ေလာက္ပဲအေတြးအျမင္ေတြဟာ ေကာင္း ေနမွန္းသိတယ္။ ေလာကနီတိဆရာရဲ႔ ႏွ လုံးသားကလာတဲ့ အေလးနက္ဆုံးအျမင္ ကုိေတာ့ ပညာရွင္မ်ားသာသက္ဝင္ႏိုင္မွာ ပါ။ ပညာရွင္တို႔ရဲ႔အရာသာျဖစ္ပါတယ္။

အဆင္းအေရာင္မြဲမြဲနဲ႔ မဲေနတဲ့ဥၾသ ေလးရဲ႔အလွကို အသံလို႔ေဖာ္ျပထား တယ္။ မိန္းကေလးရဲ႔အလွကိုမ်က္ႏွာ၊ရင္၊ တင္၊ ခါးလို႔မျမင္ဘဲ အိမ္သားအေပၚမွာ အ ၾကင္နာတရား တာဝန္ဝတၱရားလို႔ ျမင္ျပ ထားတယ္။ အက်ည္းတန္အရုပ္ဆိုးကိုလဲ အားေပးထားတယ္၊

သူတို႔အလွက အ တတ္ပညာ အရည္အခ်င္းပါတဲ့ဗ်ာ။ သူ ေတာ္စင္ရေသ့ရဟန္း မ်ားၾကျပန္ေတာ့ ကိုယ္က်င့္တရားကို ထင္ဟပ္ေစတဲ့ သည္း ခံျခင္းတရားတဲ့။
အမ်ိဳးသမီးမ်ားရဲ႔ က႑လို႔သာဆို တယ္ အမ်ိဳးသမီးေတြအေၾကာင္းပဲ ေဖာ္ျပ တာမဟုတ္ပါဘူး။ အျခားသူေတြအရာေတြ အေၾကာင္းလဲပါေနတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြ ကို တဖက္သတ္ႏွိမ္ထားတာလဲမရွိပါဘူး။ ဒီေခတ္အေနနဲ႔ေျပာရင္ မိန္းကေလးေတြရဲ႔ အခြင့္အေရးကို မထိခိုက္ေစဘဲ အမွန္ကန္ ဆုံးအျမင္နဲ႔ျမင္ျပ၊ တင္ျပထားတာပါ။

ဒီစကားေတြကို စာဖတ္သူေလ့လာ ၾကည့္ပါ။ တဖက္ေစာင္းနင္းနဲ႔ ငါတေကာ ေကာေနတဲ့ အေတြးအျမင္ေလသံေတြ ပါ မ်ားပါေနသလားလို႔။ က်ေနာ့္အျမင္မွာ ေတာ့ တဖက္ေစာင္းနင္းသေဘာမ်ိဳး လုံးဝ မရွိပါဘူး။ မွ်ေျခလဲရွိတယ္။ ဘဝရဲ႔အလွ ေတြကိုလဲျမင္ထားတယ္။ ဥၾသေလးကို ေတာင္ ဂုဏ္တင္လိုက္ေသးတယ္။
သူ႔ကိုဂုဏ္ျမွင့္၊ ကိုယ့္ဂုဏ္ျမင့္၏၊ သူ႔ ကိုဂုဏ္ႏွိမ့္၊ ကိုယ့္ဂုဏ္နိမ့္၏၊ ယြင္းေဖာက္ မလို၊ ဝန္မတိုႏွင့္ဆိုတဲ့ သေဘာအတိုင္းပါ ပဲ။ ေလာကနီတိဆရာဟာ အလွကိုယ္စီ ကို ၾကည့္ျမင္သုံးသပ္ေဖာ္ျပသြားတာပါ။ ဒါေၾကာင့္လဲ နီတိေတြထဲမွာ ေလာကနီတိ ဟာ စံနမူနာထားစရာျဖစ္ခဲ့တာပါ။ ယေန႔ အထိလဲ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းပညာသင္ ၾကားေရးအခန္းက႑မွာ ေနရာယူထားဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီးမ်ားက႑ၿပီးေတာ့ ဘုရင္ ေတြရဲ႔က႑ကို ဆက္လက္ေဖာ္ျပထားပါ တယ္။ တိုင္းျပည္တျပည္ကိုအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ မင္းသို႔မဟုတ္ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ပတ္ သက္တဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကို အၾကံျပဳ ထားတာပါ။ ဒီအခန္းက႑ေလးဟာလဲ စိတ္ဝင္စားဖို႔ေကာင္းပါတယ္။ က်ေနာ္ေ±ြး ခ်ယ္ထားတဲ့ ဂါထာေလးကိုဖတ္ၾကည့္ပါဦး ခင္ဗ်ာ။

မာတာ ပုတၱတရံ ပါပံ၊
သိႆပါပံ ဂုရု တထာ။
ရာဇာ ရ႒ကရံ ပါပံ၊
ရာဇပါပံ ပုေရာဟိေတာ။
မေကာင္းမႈကို သားသမီးျပဳလုပ္တဲ့အ ခါ မိဘျပဳတာနဲ႔တူတယ္။ မေကာင္းမႈကို တပည့္ကျပဳလုပ္တဲ့အခါ ဆရာလုပ္တာနဲ႔ တူတယ္။ ျပည္သူျပည္သားေတြက မ ေကာင္းမႈျပဳတဲ့အခါ တိုင္းျပည္ေခါင္း ေဆာင္ျပဳတာနဲ႔တူတယ္။ တိုင္းျပည္ေခါင္း ေဆာင္မေကာင္းမႈျပဳတဲ့အခါ အစိုးရတဖြဲ႔ လုံး(သုိ႔)အစိုးရကိုကိုယ္စားျပဳတဲ့ လူထုျပဳ လုပ္တာနဲ႔အတူတူပဲလို႔ ဆိုလိုပါတယ္။

က်ေနာ္တို႔ျမန္မာစကားမွာ သားသမီး မေကာင္းေတာ့မိဘေခါင္း၊ တပည့္မ ေကာင္းေတာ့ဆရာ့ေခါင္း၊ ျပည္သူျပည္ သားမေကာင္းေတာ့ တိုင္းျပည္ေခါင္း ေဆာင္ေခါင္း၊ တိုင္းျပည္ေခါင္းေဆာင္မ ေကာင္းေတာ့ႏိုင္ငံေခါင္း၊ ျပည္သူလူထု ေခါင္းဆိုသလိုပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအျမင္က က်ေနာ္တို႔ေတြရဲ႔ရင္ထဲမွာ ရွိေနပါၿပီ။ က်ေနာ္တို႔တေတြဟာ ဘယ္မွာ ပဲေနေနမိဘ၊ ဆရာသမား၊ တိုင္းျပည္ရဲ႔ ဂုဏ္ကိုေဆာင္ဖို႔ အသိစိတ္ဓာတ္ရွိတာ ဟာ တကယ္ေတာ့ေလာကနီတိဆရာရဲ႔ ေက်းဇူးပါ။ ဗုဒၶြစာေပကလာတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ ေတြဟာ က်ေနာ္တို႔ေသြးထဲမွာပါေန တယ္။ေလာကနီတိမူရင္းစာကို ေနာက္ဆုံး ေဖာ္ျပရမယ့္က႑ကေတာ့ အေထြေထြအ ေၾကာင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဒိဝါ နာဒိကၡာ ဝတၱဗၺာ၊
ရေတၱာ အဝစေနန စ။
သÌရတိ ဘယာ ဘီေတာ၊
ဝေန ဝနစရီ ယထာ။

ေန႔အခါပတ္ဝန္းက်င္ကိုၾကည့္ၿပီးမွ စ ကားဆိုပါ။ ညအခါေမးျမန္းစီစစ္ၿပီးမွ စ ကားဆိုပါ။

ဥပမာအားျဖင့္ ေတာထဲမွာ ေၾကာက္ရြံ႕စြာနဲ႔ လွည့္လည္ေနတဲ့မုဆိုး ဟာ အေရွ႔ အေနာက္ ေတာင္ ေျမာက္ ေလးပါးကိုရႈစားကာ ေတာတြင္းမွာ လွည့္ လည္ရသလိုပဲ စကားေျပာသင့္ေၾကာင္း အၾကံေပးထားတာပါ။
ေန႔ေျပာေနာက္ၾကည့္၊ ညေျပာ ေအာက္ၾကည့္ဆိုတဲ့စကားအတိုင္းပါပဲ။ အ ေရးႀကီးတဲ့စကားကိုေျပာေတာ့မယ္ဆိုရင္ ေပါက္ၾကားမႈမျဖစ္ရေအာင္ ေတာင္ ေျမာက္ေလးပါးကို အရင္ေလ့လာၾကည့္ၿပီး ေတာ့မွ စိတ္ခ်လက္ခ်နဲ႔ စကားေျပာသင့္ ေၾကာင္းကို လမ္းညႊန္ထားတာပါ။ အတုယူ သင့္ေသာအရာပင္ျဖစ္ပါတယ္။

(၆)
ေလာကနီတိဆရာရဲ႔ အခန္း(၇)ခန္းကို မိတ္ဆက္အေနနဲ႔ ဂါထာတပုဒ္စီကိုထုတ္ ႏႈတ္ကာ က်ေနာ္တင္ျပထားပါတယ္။ မိတ္ ဆက္ဆိုေသာ္လဲ ဂါထာတပုဒ္ခ်င္းစီဟာ သက္ဆိုင္ရာအခန္းက႑ေတြအတြက္ ကိုယ္စားျပဳကာ သက္ေရာက္မႈလဲ အ ထိုက္အေလ်ာက္ရွိေနပါတယ္။ ေယဘုယ် အားျဖင့္ ေလာကနီတိကိုျခဳံငုံ၍ ျမင္တတ္ သြားမွာပါ။
ေလာကနီတိဆိုတာဘာလဲ၊ ေလာကနီ တိဆိုတာ အဆိုးျမင္ဝါဒလား၊ အေကာင္း ျမင္ဝါဒလား၊ သဘာဝအမွန္တရားကို ျမင္ တတ္တဲ့ဝါဒလား၊ အာဏာရွင္ကို အားေပး တဲ့ဝါဒလား၊ ဆင္ျခင္တုံတရားကင္းမဲ့တဲ့ ဝါဒလား၊ တေသြး တသံ တမိန္႔စနစ္လား၊ အၾကမ္းဖက္မႈ မတရားမႈေတြကို အားေပး ေနတဲ့ဝါဒလား၊ အၾကြင္းမဲ့နာခံေရးဝါဒ လား၊ အဲဒီလားေပါင္းမ်ားစြာကို စာဖတ္ပရိ သတ္ကိုယ္တိုင္ပဲေျဖပါ။ ဒီေဆာင္းပါးကို ဖတ္သလို ကိုမိုးသီးဇြန္ရဲ႔အင္တာဗ်ဴးကိုလဲ ျပန္ဖတ္ပါ။ မတူညီေသာအျမင္၊ တူညီ ေသာအျမင္၊ စာဖတ္သူရဲ႔အျမင္သစ္အား လုံးဟာ ရင္ထဲမွာေပၚလာမွာပါ။
အျမင္တခုကို က်ေနာ္အျပစ္မတင္ လိုပါ။ ဒီေဆာင္းပါးမွာ က်ေနာ္ေဖာ္ျပတဲ့ အ ျမင္ေတြ အာေဘာ္ေတြကေတာ့ က်ေနာ့္ ရြာက ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမွာ က်ေနာ္ ကိုယ္တိုင္သင္ယူခဲ့ဘူးတဲ့ ေလာကနီတိ က်မ္းရဲ႔အဆိုအမိန္႔မ်ား၊ တနည္းအားျဖင့္ က်ေနာ္သိေသာ နားလည္ေသာအျမင္ မ်ားသာျဖစ္ပါတယ္။

(၇)
က်ေနာ့္မွာတခုေျပာစရာရွိပါေသး တယ္။ အင္တာဗ်ဴးထဲမွာ စစ္အုပ္စုက ေလာကနီတိကို ျပန္လည္ပြဲထုတ္တယ္လို႔ ကိုမိုးသီးဇြန္ေျပာထားပါတယ္။ ျဖစ္ ေကာင္းျဖစ္မွာပါ။ ေလာကနီတိကို မႀကိဳက္ တဲ့စာအျဖစ္ ကိုမိုးသီးဇြန္ပယ္လိုက္တာ ဟာ စစ္အုပ္စုကို မုန္းတီး၍ ဆန္႔က်င္လို၍ ေျပာတာလို႔လဲ ထင္လို႔ရပါတယ္။

စစ္အုပ္စုက ေလာကနီတိတင္မကပါ၊ မဂၤလသုတ္ကိုလဲ ျပန္လည္ပြဲထုတ္တာပါ ပဲ။ က်ေနာ္လဲပဲ စစ္အုပ္စုကို ျပင္းျပင္းထန္ ထန္ဆန္႔က်င္သူတေယာက္ပါပဲ။ စစ္အုပ္စု ကို က်ေနာ္ကအျမင္ကပ္တိုင္း၊ မုန္းတိုင္း သာ ဒီစာေကာင္းေတြကိုမႀကိဳက္ဘူးလို႔ က်ေနာ္အေနနဲ႔ မေျပာႏိုင္ပါခင္ဗ်ား။ သူ႔အ ပိုင္းနဲ႔သူ က်ေနာ္ခြဲျမင္ပါတယ္။ ေရာလိုက္ မယ္ဆိုရင္ အားလုံး±ႈပ္ေထြးသြားမွာပါ။

မဂၤ လသုတ္၊ ေလာကနီတိစတဲ့ လမ္းညြန္ေတြ ဟာ စစ္အုပ္စုမေပၚခင္ကတည္းကရွိေန ႏွင့္ပါၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈနယ္ ထဲမွာ ေနရာယူထားၿပီးျဖစ္ပါတယ္။
ဥပမာအားျဖင့္စာဆိုေက်ာ္နတ္ရွင္ေနာင္ အေၾကာင္းကို ဒီေနရာမွာစပ္ဟပ္ေျပာရင္ ပိုေကာင္းမွာပါ။ ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ ပထမဦး ဆုံး နယ္ခ်ဲ႔နဲ႔ေပါင္းၿပီး အမ်ိဳးသားသစၥာ ေဖာက္ျဖစ္ခဲ့တဲ့သူဟာ ဂႏၱဝင္စာဆိုနတ္ရွင္ ေနာင္ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအရ က်ေနာ္ တို႔အားလုံး နတ္ရွင္ေနာင္ကို အမ်ိဳးသားသစၥာေဖာက္အျဖစ္ ဆန္႔က်င္ရမွာပါ။သတ္ လဲသတ္လိုက္ၾကလို႔ ေသသြားခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ဗ်ာ- သူ႔စာေတြကေတာ့ ယေန႔အခ်ိန္အထိ ျမန္မာစာေပနယ္မွာ တခမ္းတနားရွိေနပါေသးတယ္။ ‘ႏွေမာင္း ျမသြင္၊
ညြန္႔ၾကဆင္၍၊
ရင့္လွ်င္တခ်ိဳ႔၊
ေရႊ႕ သို႔တပိုင္း၊
ပင္တိုင္းစုံသာ၊
ေဝေသာခါမွ’စ တဲ့ နတ္ရွင္ေနာင္ရတုေတြကို က်ေနာ္တို႔ ဘယ္လိုျပစ္ရက္ၾကမွာလဲ။ စာေကာင္းေပ ေကာင္းေတြဟာ လူမေကာင္းတိုင္း တန္ ဖိုးက်သြားတယ္လို႔မရွိပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔ တေတြ လူနဲ႔စာ၊ အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ပတ္ဝန္း က်င္ကိုခြဲျမင္မွပဲ အဆင္ေျပမွာပါ။
ေလာကနီတိမွာ ကိုမိုးသီးဇြန္ေျပာသ လို သားသမီးက်င့္ဝတ္၊ မိဘက်င့္ဝတ္၊ ဆ ရာတပည့္က်င့္ဝတ္၊ ျပည္သူနဲ႔ေခါင္း ေဆာင္က်င့္ဝတ္ စတာေတြမပါသေလာက္ ပါဘဲ။ က်ေနာ္တို႔ငယ္ငယ္က ဗလာစာ အုပ္ေတြေနာက္ေက်ာဖုံးမွာပါေနတဲ့ သိဂၤါ ေလာဝါဒက်င့္ဝတ္ေတြနဲ႔ ေရာေနပုံရပါ တယ္။ ဟုတ္ပါတယ္။ ‘ေကြၽးေမြးမပ်က္၊ ေဆာက္ရြက္စီမန္၊ ေမြခံထိုက္ေစ’စတဲ့ လ ကၤာေတြက က်င့္ဝတ္အဂၤါအခ်က္အလက္ ေတြျဖစ္ပါတယ္။

အခုေလာကနီတိကေတာ့ အေတြးအ ျမင္ေလးေတြ ဘဝလမ္းညြန္မႈမ်ားသာျဖစ္ ပါတယ္။ ဆရာမင္းသုဝဏ္ဘာသာျပန္တဲ့ ဓမၼပဒနဲ႔တင္ျပပုံခ်င္း၊ လမ္းညြန္ပုံခ်င္း ထပ္ တူထပ္မွ်ပါပဲ။ ဘုရားရွင္ေဟာတဲ့ ဓမၼပဒထဲ က ဂါထာေလးေတြေတာင္ ေလာကနီတီ ထဲမွာ ေတြ႔ေနရပါေသးတယ္။ ဥပမာ ‘သဗိၻရဝ သမာေသထ’ဆိုတဲ့ ဂါထာဟာ ဓမၼပဒထဲက ဘုရားေဟာဂါထာပါ။ သို႔ အတြက္ ေလာကနီတိဟာ ဘုရားေဟာ မဟုတ္ဘူးလို႔ အားလုံးကို လုံးေထြးေျပာ လို႔လဲမရႏိုင္ပါဘူး။

အမွန္ကေတာ့ ေလာ ကနီတိဆရာဟာ အဆီအႏွစ္ေတြကိုစုၿပီး ဘဝလမ္းၫြန္အျဖစ္ ေလာကနီတိကို စီစဥ္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဘဝကိုလမ္း ညြန္တဲ့ အသိပညာအားလုံးဟာ ေလာက နီတိေတြလို႔ က်ေနာ္ျမင္ပါတယ္။
ေလာကနီတိအေၾကာင္းကို က်ေနာ္တို႔ ၿမိဳ႔မွာ သာသနာျပဳေနတဲ့ ျမန္မာဆရာ ေတာ္တပါးကို က်ေနာ္ေမးျမန္းေလွ်ာက္ ထားၾကည့္တဲ့အခါမွာ ဆရာေတာ္က ေအာက္ပါအတိုင္း မိန္႔ေတာ္မူခဲ့ပါတယ္။

ေလာကႆ-ဘဝ၏၊ အတၳာယ-အ က်ိဳးငွါ၊ ကတာ-ျပဳအပ္ေသာ၊ နီတိ-လမ္း ၫြန္လို႔ ဝစနတၳျပဳရတဲ့အေၾကာင္းနဲ႔ ဒီပါဠိ ပုဒ္ေတြရဲ႔ ဇစ္ျမစ္အေနအထားဟာ ေလာ က-လုဇဓာတ္၊ ဏပစၥည္း၊ လုဇၨတိ ပလုဇၨ တီတိ ေလာေကာ။ နီယႏၱိ ဧေတနာတိ နီတိ၊ ေလာကႆ နီတိ ေလာကနီတိ-ဟုျဖစ္လာေၾကာင္းကို စိတ္ဝင္စားဖြယ္ရွင္း ျပပါတယ္။

ပါဠိစာေပ၊ သဒၵါကိုအေျခခံထား တဲ့ ဘဝသင္ခန္းစာမ်ားျဖစ္လို႔ ပါဠိဘာသာ ကိုတတ္ေျမာက္ေသာဘုန္းဘုန္းမ်ားက အ ျပည့္အစုံပိုနားလည္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေတြလို အေပၚယံေလာက္သိတာမဟုတ္ ဘဲ ေလးေလးနက္နက္သိၾကတာပါ။
ဘဝလမ္းညႊန္ေပးတဲ့ ပညာအားလုံးကို သြယ္ဝိုက္ေသာနည္းျဖင့္ ေလာကနီတိလို႔ ေခၚဆိုႏိုင္ေၾကာင္း ဘုန္းဘုန္းက ဆက္ လက္၍ရွင္းျပပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေလာကနီ တိမွာ ျဗဟၼာ့ဝိဟာရ တရားေတာ္ေတြလဲ သက္ဝင္ေနေၾကာင္းကို ေဟာေျပာရွင္းျပ ေပးတဲ့အတြက္ ေလာကနီတိရဲ႔ေက်းဇူးကို ပို၍ သိျမင္ခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။

(၈)
ဗုဒၾၶြကေဟာတယ္၊ ေစတနာေကာင္းရင္ ကံေကာင္းတယ္တဲ့။ ဆရာေဇာ္ဂ်ီကလဲ ေျပာတယ္၊ ေစတနာေကာင္းရင္စာ ေကာင္းတယ္။ စာေရးတယ္ဆိုတာ ေစတ နာကိုေရးျပတာပဲတဲ့။ မွန္ေသာစကားေတြ ပါပဲ။ က်ေနာ္တို႔ေတြ လူတလုံး သူတလုံး ျဖစ္ေနတာေတြဟာလဲ မိဘေတြ ေစတနာ ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ျပဳစုပ်ိဳးေထာာင္ခဲ့လို႔ပါ။ သုိ႔မဟုတ္ရင္ က်ေနာ္တို႔ေတြ အၫြန္႔က်ိဳး သြားမွာေပါ့ဗ်ာ။ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့သူလဲလူထုအေပၚမွာေစတနာေကာင္းရင္ အဲဒီ တိုင္းျပည္ဟာ တိုးတက္ေအာင္ျမင္တာပဲ။

အရာရာတိုင္းမွာ စိတ္ေကာင္းေစတနာ ေကာင္းဟာ အေရးႀကီးတယ္လို႔ က်ေနာ္ ျမင္ပါတယ္။ ေလာကနီတိကိုဖန္တီးခဲ့တဲ့ ဆရာဟာလဲ က်ေနာ္တို႔ေတြအေပၚမွာ ေစတနာအလြန္ေကာင္းရွာပါတယ္။ ေစတ နာေကာင္းေကာင္းနဲ႔ က်ိဳးစားအားထုတ္ခဲ့ လို႔လဲ က်ေနာ္တို႔ေတြ ေလာကနီတိကို သင္ယူခြင့္ နားလည္ခြင့္ရၾကတာပါ။ သူေစ တနာေကာင္းေတာ့ သူေရြးခ်ယ္တင္ျပတဲ့ စာေတြက သိပ္ေကာင္းေနတာေပါ့ဗ်ာ။

ေမတၱာလဲပါတာပဲ။ ေမတၱာရဲ႔သေဘာ က အျမင္က်ယ္တဲ့သေဘာ၊ ခ်စ္ခင္မႈေတြ သက္ဝင္တဲ့သေဘာပါ။ တမ်ိဳးအားျဖင့္လဲ ‘ေကာင္းကြက္ကိုရွာေမတၱာ’ဆိုတဲ့အတိုင္း ခ်စ္ခင္မႈေမတၱာေတြျဖစ္ဖို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းဖို႔အ တြက္ က်ေနာ္တို႔ေတြ တစုံတခုေပၚမွာ တ ဦးတေယာက္ေပၚမွာ ေကာင္းကြက္ကိုရွာရ ပါတယ္။ ဆိုးကြက္ကိုရွာရင္ေတာ့ ေမတၱာ အစား ေဒါသေတြသာဝင္လာမွာပါ။ သို႔ ေၾကာင့္ တဦးကိုတဦး ခြင့္လြင့္နားလည္အ ျမင္က်ယ္တဲ့သေဘာ၊ ေကာင္းကြက္ကိုျမင္ တတ္တဲ့သေဘာဟာျဖဴစင္ေသာေမတၱာပါ။

ေလာကနီတိဆရာဟာ ေနာင္လာ ေနာက္သားေတြေကာင္းက်ိဳးအတြက္ ေကာင္းကြက္ကိုရွာ၍ ဒီစာေတြကိုဖန္တီး ခဲ့ စုေဆာင္းခဲ့တာျဖစ္လို႔ ေလာကနီတိရဲ႔ စာလုံးတိုင္းမွာ ေမတၱာေတြသက္ဝင္ေနပါ တယ္ခင္ဗ်ား။ သူသာအျမင္ေတြက်ဥ္း ေျမာင္းခဲ့မယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ေတြ ဒီစာ ေတြကို ဖတ္ခြင့္သင္ခြင့္ရမွာမဟုတ္ဘူး။ ဆ ရာေတာ္ဦးဗုဒ္ကလဲ ဒီစာေတြကို ဘာသာ ျပန္ခဲ့မွာမဟုတ္ဘူးဗ်။
ေမတၱာပါေတာ့ သနားၾကင္နာမႈ၊ ကရုဏာလဲတြဲလွ်က္ပါပဲ။ ေနာက္တခုက မုဒိ တာ၊ ကိုယ့္ထက္သာသူကိုျမင္ရင္ ဝမ္းသာ ရတဲ့သေဘာေပါ့ဗ်ာ။

အမွန္က ဝန္တိုမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့သေဘာပါ။ အမ်ားအားျဖင့္က ကိုယ့္ထက္သာသူကိုျမင္ရင္ မနာလိုဝန္တို ၾကတာမ်ားေလေတာ့ ဝန္တိုမႈေတြနဲ႔ ရင္ ထဲမွာမေပ်ာ္ႏိုင္ၾကဘူး။ တဖက္သားရဲ႔ ေအာင္ျမင္မႈကို ထပ္တူထပ္မွ်ဝမ္း ေျမာက္ ႏိုင္ရင္ မုဒိတာသက္ဝင္တာပဲ။ ေလာကနီ တိစာေတြမွာ တဦးဦးကို မနာလုိတာ ဝန္ တိုတာ ဘာမွ်ကိုမရွိပါ။ မေအာင္ျမင္ေသး သူေတြေအာင္ျမင္ေအာင္၊ ၿပီးေတာ့ ပိုလို႔ ေအာင္ျမင္ေအာင္ လူသားဘဝကိုလမ္း ညြန္ထားလိုက္ပုံမ်ား ေလးစားစရာကို ေကာင္းပါတယ္ဗ်ာ။
ေနာက္ဆုံးတခုကဥေပကၡာ။ ခ်ီးမြမ္းမႈနဲ႔ ကဲ့ရ့ဲမႈ၊ ေဝဖန္မႈေတြကို ခံႏိုင္ရည္ရွိဖို႔ပါပဲ။ ခ်ီးမြမ္းသည္ျဖစ္ေစ ကဲ့ရဲ႔လာသည္ပဲ ျဖစ္ေစ၊ ႏွလုံးသားကမခံယူဘဲ၊ ခံစားမႈလဲမ ရွိဘဲ၊ အျပင္မွာပဲထားႏိုင္ေအာင္က်ဳိးစားရင္ ဥေပကၡာရဲ႔သေဘာေတြ သက္ဝင္ေနတာ ပဲ။ ဘဝမွာေနတတ္ဖို႔အတြက္ ဥေပကၡာဆို တာ လုိအပ္တဲ့အရာပဲ။

ေလာကနီတိကဘဝလမ္းၫြန္ေတြဟာ ေနတတ္ဖို႔အတြက္ အၾကံျပဳထားတာေတြ ပါပဲ။ အထက္မွာက်ေနာ္ေဖာ္ၫြန္းခဲ့တဲ့ ‘အ တိပိေယာ န ကာတေဗၺာ’ဆိုတဲ့စကားေတြ ဟာ ဥေပကၡာျပဳတတ္၊ ေနတတ္ေအာင္ လမ္းျပထားတာပါ။ ေလာကနီတိမွာ ေမ တၱာ၊ ကရုဏာ၊ မုဒိတာ၊ ဥေပကၡာဆိုတဲ့ ျဗ ဟၼာ့ဝိဟာရတရားေတာ္ေတြျပည့္ႏွက္၍ေန ပါၿပီ။ ေလာကနီတိလမ္းစဥ္ဟာ ျဗဟၼာ့ဝိ ဟာရလမ္းစဥ္နဲ႔ မထူးမျခားနားပါဘဲဗ်ာ။

ကိုမိုးသီးဇြန္က ေလာကနီတိကိုမ ႀကိဳက္ေပမယ့္ ျဗဟၼာ့ဝိဟာရလမ္းစဥ္ကို ေတာ့ႀကိဳက္ေၾကာင္း အင္တာဗ်ဴးရဲ႔ အဆုံး နားမွာေျဖထားတယ္။

တကယ္ေတာ့ ေလာကနီတိထဲမွာ ျဗဟၼာ့ဝိဟာရတရား ေတြပါဝင္ေနတယ္ဆိုတာကုိ ေမ့ေနတယ္ ထင္ပါတယ္။ ေလာကနီတိရဲ႔ဂါထာေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဘုရားေဟာထား တာေတြ ပါဝင္ေနတယ္ဆိုတာကိုလဲ သတိ ထားမိဟန္မတူပါဘူး။ သူလဲေလေလာကီ သားေပမို႔ တခါတေလေမ့တာပဲ ျဖစ္မွာပါ။
ေလာကနီတိကိုေလ့လာျခင္းကိစၥ ဒီမွာ ပဲနိဂုံးခ်ဳပ္ပါ့မယ္။ ဒါေတြအားလုံးဟာ ေလာကနီတိအေပၚမွာ က်ေနာ္သိျမင္ထား ေသာ အျမင္မ်ားသာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ ေဆာင္းပါးဟာ ကိုမိုးသီးဇြန္ရဲ႔ အင္တာဗ်ဴး မွာေျပာတဲ့အျမင္မ်ားကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ထြက္ေပၚလာတာပါ။ သို႔အတြက္ ကိုမိုးသီး ဇြန္ကို အထူးပဲေက်းဇူးတင္ပါတယ္ခင္ဗ်ား။
က်ေနာ္နားမလည္ေသာ အခ်က္အ လက္မ်ားကို ရွင္းျပေပးျခင္း၊ ပါဠိစာမ်ားကို ျမန္မာျပန္ေပးျခင္း၊ သက္ဆိုင္ရာ က်မ္းစာ မ်ားကို ညြန္ၾကားျပသေပးျခင္းျဖင့္ ကူညီ ေပးရွာေသာ ဆရာေတာ္(ဘာကေလ) အား အထူးေက်းဇူးတင္ပါေၾကာင္း ေလး စားစြာျဖင့္ ေဖာ္ျပအပ္ပါတယ္။

ကိုးကားေသာ စာမ်ား
-ဆယ္ေစာင္တြဲ(ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းသုံး)၊
-ကိုယ္က်င့္အဘိဓမၼာ(မဟာဂႏၶြာရံုဆရာေတာ္)
-လယ္တီဒီပနီေပါင္းခ်ဳပ္(လယ္တီဆရာေတာ္)၊
-ပါဠိျမန္မာအဘိဓာန္(ဦးဟုတ္စိန္)
-နတ္ရွင္ေနာင္ရတုေပါင္းခ်ဳပ္
Peerless Benefactor of Humanity(U Shwe Aung)
-Pali-English Dictionary(William Stede) Buddhism and Society(Spiro)

'ေဌး' သာမေဏေက်ာ္ စာျကည့္တိုက္(ေရႊအိမ္စည္စာေပဒါနျပဳပါသည္)