ဒီမိုကေရစီသို႔ ေရွး႐ႈရာလမ္း

၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ အကုန္ပိုင္းတြင္ ပါတီစံု အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ တစ္ရပ္ က်င္းပခဲ့ၿပီး မ်ားမၾကာမီက ပထမအႀကိမ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေဝး တစ္ခု ေခၚယူခဲ့ရာ၊ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ခန္႔အၾကာ၌ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရးသည္ တစ္စံုတစ္ရာ ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီဟု ဆိုရေပမည္။
ယခုဆိုလွ်င္ အစိုးရသစ္ တစ္ရပ္ ေပၚေပါက္လာတာ ေတြ႕ျမင္ေနရၿပီ။
ေရွ႕ဆက္ ဘာျဖစ္မည္လဲ။
ထိုအစိုးရသစ္ ႏွင့္အတူ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးသည္ မည္သို႔ ေျပာင္းလဲမည္လဲ။ အသြင္သဏၭာန္ ပိုင္းတြင္ မည္သို႔ အသစ္ ျဖစ္ေပၚၿပီး အႏွစ္သာရပိုင္းတြင္ မည္သည့္ တိုးတက္မႈမ်ားကို ျပည္သူတို႔ ခံစားရမည္လဲ။

တစ္နည္းေျပာေသာ္၊
၂၀၁၁ ခုႏွစ္တြင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ ႏိုင္ငံေရးအရ မည္သည့္ အေျခအေန အဆင့္အတန္းေလာက္ ေရာက္ရွိ လာမည္လဲ။
အဲဒါသည္ ႏိုင္ငံ့အေရး အေလးထား သူတို႔အတြက္ စဥ္းစားခ်င့္တြက္စရာ တစ္ခုျဖစ္ရာ ယင္းသို႔ တြက္ဆရာ၌ အေထာက္အကူ ျပဳရန္အတြက္ ႏိုင္ငံေရး ေတြးေခၚရွင္ ေရာဘတ္ေဒါလ္ (Robert Dahl)၏ စဥ္းစားပံု နည္းလမ္း တစ္ရပ္ကို မီွျငမ္း ေဖာ္ျပလိုသည္။
Polyarchy, Participation and Opposition အမည္ရွိ က်မ္းတြင္ ေဒါလ္က လူနည္းစု အုပ္စိုးမႈမွ လူမ်ားစု အုပ္စိုးမႈသို႔ ကူးေျပာင္းပံု အမ်ိဳးမ်ိဳးအေၾကာင္း သံုးသပ္ေဖာ္ျပကာ ႏိုင္ငံေရး အေနအထား အမ်ိဳးမ်ိဳးကို အမည္ နာမမ်ားလည္း ေပးခဲ့သည္။
သူက တစ္ဦး သို႔မဟုတ္ ဦးေရ အလြန္နည္းေသာ အစုတစ္ခုတည္းက ႀကီးစိုး လႊမ္းမိုးထားေသာ အုပ္စိုးမႈမ်ိဳးကို အင္အားႀကီး အုပ္စိုးမႈ (hegemony) ဟု ေခၚဆိုၿပီး အဲသည္ အနည္းစုအတြင္း အာဏာခြဲေဝ ေဆာင္ရြက္ပံု အေန အထားကို ျပင္ပက သိျမင္ခြင့္ မရွိဘူးဆိုက ယင္းအား အလံုပိတ္ အင္အားႀကီး အုပ္စိုးမႈ (closed hegemony) ဟု သတ္မွတ္သည္။
ယင္းအေနအထားသည္ အမ်ားျပည္သူႏွင့္ အေဝးကြာဆံုး အုပ္စိုးမႈ၊ သို႔မဟုတ္ အနည္းစု အုပ္စိုးမႈမ်ားထဲတြင္ အျပင္းဆံုး စနစ္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ ထိုအေနအထား ရွိေသာ အုပ္စိုးမႈ တစ္ခုသည္ အနည္းငယ္ ပြင့္ဟလာကာ၊ အုပ္စိုးသူ လူနည္းစု အတြင္း ပို၍ လူျမင္သူျမင္ ရွိေသာ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈမ်ိဳးျဖင့္ ရာထူးအာဏာ ခြဲေဝျခင္းမ်ိဳး ရွိလာေသာ္၊ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈရွိသည့္ လူနည္းစု အုပ္စိုးမႈစနစ္ (competitive oligarchy) ျဖစ္လာသည္ဟု ေဒါလ္က ဆိုသည္။

ဤအဆင့္၌ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈႏွင့္ ျမင္သာမႈဟူေသာ အဂၤါႏွစ္ရပ္ ရွိလာျခင္းကို အေၾကာင္းျပဳကာ အုပ္စိုးသူသည္ ယခင္ အဆင့္ထက္ သေဘာထား ေပ်ာ့ေပ်ာင္း က်ယ္ဝန္းလာသည္၊ လြတ္လပ္ ပြင့္လင္းမႈဘက္သို႔ ေရွး႐ႈလာသည္ဟု သူက မွတ္ခ်က္ျပဳသည္။
ေဒါလ္က ေနာက္ထပ္ ေျပာင္းလဲႏိုင္ပံု တစ္မ်ိဳးကိုလည္း ေဖာ္ျပသည္။

ယင္းက၊ အလံုပိတ္ စနစ္ျဖင့္ အုပ္စိုးေနေသာ အင္အားတစ္ရပ္သည္ ဖြင့္ဟျခင္း၊ လူျမင္သူျမင္ ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းမ်ိဳး မျပဳေသာ္လည္း အုပ္စိုးသူ အဝန္းအဝိုင္းထဲသို႔ အျခားေသာ သူအခ်ိဳ႕ သို႔မဟုတ္ အင္အားအခ်ိဳ႕ကိုပါ ထည့္သြင္းကာ မိမိ အုပ္စိုးမႈကို အမ်ား ပိုမို လက္ခံလာေအာင္ စည္း႐ုံးခ်ဲ႕ထြင္ျခင္းမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ ၎နည္းလမ္းျဖင့္ ေျပာင္းလဲလာေသာ အေနအထားသစ္ ကိုမူ တိုးခ်ဲ႕ ပါဝင္လာေသာ လူနည္းစု အုပ္စိုးမႈ စနစ္ (inclusive oligarchy) ဟု သူက သတ္မွတ္သည္။
ဤသည္က အလံုပိတ္ အနည္းစု အုပ္စိုးမႈ တစ္ခု ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္သည့္ မတူေသာ လမ္းေၾကာင္း ႏွစ္ခုကို ျပျခင္း ျဖစ္သည္။ ပထမ လမ္းသည္ ပိတ္ထားရာမွ ဖြင့္ဟသည့္ ဘက္သို႔ ေရွး႐ႈေသာလမ္း ျဖစ္၍၊ ဒုတိယလမ္း သည္မူ အပိတ္ကို မဖြင့္ေသာ္လည္း၊ ပိတ္ထားေသာ အဝန္းအဝိုင္းကို ခ်ဲ႕ထြင္ကာ ပိုမို ပါဝင္ခြင့္ ျပဳေသာလမ္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ေျပာင္းလဲမႈသည္ အဆိုပါ လမ္းေၾကာင္း ႏွစ္သြယ္ အနက္မွ တစ္ခုခုသို႔သာ ဦးတည္ႏိုင္သည္ မဟုတ္ပါ။
ပထမ လမ္းေၾကာင္း၏ လကၡဏာ မ်ားေရာ၊ ဒုတိယ လမ္းေၾကာင္း၏ လကၡဏာမ်ားပါ ေပါင္းစပ္ ပါဝင္သည့္ လမ္းေၾကာင္း တစ္ခုလည္း ရွိႏိုင္ပါေသးသည္။ ယင္းက၊ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ၊ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈႏွင့္ အမ်ားပါဝင္မႈ တို႔ကို ဦးတည္သည့္ တတိယ လမ္းေၾကာင္း ျဖစ္ပါသည္။ ယင္း တတိယ လမ္းေၾကာင္းျဖင့္ ေျပာင္းလဲ ျဖစ္ေပၚလာမည့္ အေနအထားသစ္ကို အမ်ားစု အုပ္စိုးေသာ စနစ္ (polyarchy) ဟု ေဒါလ္က အမည္ေပးသည္။

စင္စစ္ ထိုတတိယ လမ္းသည္ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ဆီသို႔ ေရွး႐ႈရာ လမ္းျဖစ္သည္။ ထိုလမ္းအတိုင္း ေလွ်ာက္လွမ္း သည္ႏွင့္အမွ် အနည္းစု၏ အလံုပိတ္ အင္အားႀကီး အုပ္စိုးမႈ စနစ္မွ ဒီမိုကေရစီ အသြင္သို႔ တိုးတက္ ကူးေျပာင္း သြားမည္ ျဖစ္သည္။

သို႔ေသာ္ ေဒါလ္၏ သံုးသပ္ခ်က္အရ ယေန႔အထိ ကမာၻတြင္ ရာႏႈန္းျပည့္ ဒီမိုကေရစီဟု ဆိုႏိုင္ေလာက္ေသာ တိုင္းျပည္မ်ိဳး မရွိေသးရာ၊ တတိယလမ္းအတိုင္း ေလွ်ာက္ခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံတို႔ အျမင့္ဆံုး ေရာက္ရွိသည့္ အေနအထားကို အမ်ားစု အုပ္စိုးေသာ စနစ္ (ေပၚလီအာခီ) ဟု သူက ခြဲျခား ေျပာဆုိခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေပၚလီအာခီ မ်ားသည္ ဒီမိုကေရစီ ျပည့္ဝၿပီ မဆိုႏိုင္သည့္တိုင္ ယေန႔ ကမာၻ၌ အုပ္စိုးခံ ျပည္သူတို႔ ေမွ်ာ္လင့္ ႏိုင္သည့္ အေကာင္းဆံုး အေနအထားဟု ဆိုရလိမ့္မည္။
ေရာဘတ္ေဒါလ္က တိုင္းျပည္တို႔ ႏိုင္ငံေရးအရ ေရြ႕လ်ား ကူးေျပာင္းႏိုင္၊ ရပ္ေနႏိုင္၊ ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္ႏိုင္၊ ေဘးသို႔ ဖဲ့ႏိုင္သည့္ အထက္က လမ္းေၾကာင္းမ်ားကို ေဖာ္ျပၿပီး ေနာက္တြင္ တိုင္းျပည္ တစ္ျပည္သည္ ဘယ္ေနရာ ေလာက္တြင္ ေရာက္ေနသနည္း ဟူသည္ကို ပို၍ ရွင္းလင္းစြာ ခ်င့္တြက္ ခန္႔မွန္းႏိုင္ရန္ အတြက္ သ႐ုပ္ျပပံု တစ္ခု ေရးဆြဲ ျပသသည္။ (ပူးတြဲပါ ပံုကို ၾကည့္ပါ။)
ေဖာ္ျပပါ စတုဂံပံုတြင္ ေထာင့္ေလးေထာင့္၌ အုပ္စိုးမႈ သေဘာအရ ႏိုင္ငံတို႔ ေရာက္ရွိ ေနႏိုင္သည့္ အေနအထား ၄မ်ိဳးကို ျပထားသည္။ သို႔ေသာ္ လက္ေတြ႕တြင္ ကမာၻ႕ ႏိုင္ငံမ်ား အနက္ အေရအတြက္ အမ်ားစုသည္ အမည္နာမ ေဖာ္ျပထားသည့္ ထိုေထာင့္ေနရာ မ်ားထက္၊ အမည္နာမ တိတိက်က် ေဖာ္ျပရန္ခက္သည့္ အလယ္ ကြက္လပ္ထဲက ေနရာ အႏွံ႕ အျပားတြင္ ေရာက္ရွိ ေနၾကသည္ဟု ေဒါလ္က ဆိုသည္။ အခ်ိဳ႕သည္ အလယ္ဗဟို ေလာက္တြင္ ရွိ၍၊ အခ်ိဳ႕က A ႏွင့္ နီးစပ္ကာ၊ အခ်ိဳ႕က C နား ေရာက္ေနႏိုင္သည္။ ထိုနည္းတူ အခ်ိဳ႕က B ႏွင့္ C ၾကား၊ အခ်ိဳ႕က C ႏွင့္ D ၾကား စသျဖင့္၊….
စာဖတ္သူတို႔ အေနႏွင့္လည္း ပံုကိုၾကည့္ကာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘယ္နားဆီ ေလာက္ ေရာက္ေနၿပီလဲ၊ ဘယ္ဆီသို႔ ဦးတည္ ေရြ႕လ်ားမည္လဲ၊ ခ်င့္တြက္ ခန္႔မွန္းႏိုင္ၾက ပါလိမ့္မည္၊ မည္သို႔ပင္ ျဖစ္ေစ၊ လူအမ်ား စုေဝးေနထိုင္ရာ အရပ္၌ အခ်ိန္ တန္ေသာ္ အမ်ားစုသေဘာ လႊမ္းမိုးလိမ့္မည္ဟု ယံုၾကည္ေၾကာင္း တင္ျပလိုပါသည္။

ျပည္သူေခတ္ဂ်ာနယ္