နာမ္စားမ်ားကို က်ား/မ ဘက္မလိုက္ေစရန္ေရးနည္း (၁၀) မ်ိဳး

    Posted by Soe Soe Win on May 23, 2013 at 14:11 in အဂၤလိပ္စာ သိေကာင္းစရာ အျဖာျဖာ

သင္ေရးသားထားတဲ့ ၀ါက်ထဲက ကတၱား (subject) ရဲ႕ Gender ဟာ အထီး (male) မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ he (သို႔) him ဆိုတဲ့ ေခတ္မမီေတာ့တဲ့ အသံုးအႏႈန္းကို ဘယ္လိုေရွာင္ေရးပါသလဲ? ဒီေဆာင္းပါးမွာေတာ့ က်ား/မ ဘက္မလိုက္ပဲေရးႏိုင္ဖို႔ နည္း(၁၀) နည္းကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။ အေကာင္းဆံုးနည္းေတြလို႔ေတာ့ မဆိုလိုပါဘူး။

၁။ He (သို႔) She လို႔သံုးပါ။ (Use He or She)

    Before း "Ask the student whether he is prepared to give a presentation." လို႔ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
    After း "Ask the student whether he or she is prepared to give a presentation." လို႔ ေရးပါတယ္။



ဒီစာေၾကာင္း(၂)ေၾကာင္းရဲ႕ဆိုလိုရင္း အဓိပၸါယ္ကေတာ့ "ေက်ာင္းသားကို တင္ဆက္မႈျပဳလုပ္ဖို႔ သူ အဆင္သင့္ျဖစ္မျဖစ္ဆိုတာကို ေမးလိုက္ပါ" ပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပထမနည္းကေတာ့ စာဟန္ေပဟန္ပါၿပီး စည္းေဘာင္ တြင္းက ႐ံုးအသံုးအႏႈန္းဆန္လြန္း (stiffly formal) တာေၾကာင့္ အဆင္မေျပလွပါဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေခၽြေခၽြတာတာ သံုးပါ။ ဒါ့အျပင္ he or she လို႔ မေရးဘဲ he/she (သို႔) s/he (သို႔) ze (၄င္းသည္ တီထြင္ထားတဲ့ Gender ဘက္မလိုက္ နာမ္စားျဖစ္ပါတယ္။) အစရွိတဲ့အေရးအသားမ်ိဳး မသံုးမိဖို႔ အထူးအႀကံျပဳလိုပါတယ္။

၂။ He ႏွင့္ She ကို တစ္လွည့္စီသံုးပါ။ (Alternate Between He and She)

    Before း "Ask the student whether he is prepared to give a presentation. If he is ready, tell him that he may begin when he is ready."
    After း "Ask the student whether he is prepared to give a presentation. If she is ready, tell her that she may begin when she is ready."


အထက္ပါ ၀ါက်ေတြရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ "ေက်ာင္းသားကို တင္ဆက္မႈ ျပဳလုပ္ဖို႔ သူ အဆင္သင့္ျဖစ္ မျဖစ္ဆိုတာကို ေမးလိုက္ပါ။ အကယ္၍ သူ အဆင္သင့္ျဖစ္ၿပီဆိုလွ်င္ သူအဆင္သင့္ျဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ သူ စႏိုင္ၿပီလို႔ ေျပာေပးပါ။" ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေျဖရွင္းခ်က္ဟာလည္း လက္ေတြ႕ မက်ပါ။ အထီး(သို႔) အမ gender ရွိေသာ ကတၱားတစ္ခုခုပါ၀င္တဲ့ စိတ္ကူးသက္သက္ျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ၀ါက်ေတြမွာသာ အဆင္ေျပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာေတြထဲကလို နီးနီးကပ္ကပ္ရွိေနတဲ့ နာမ္စားေတြအတြက္ဆို မဆီေလ်ာ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ နာမ္စားေတြရဲ႕ အေနအထားေတြက တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု ေ၀းေနရင္ေတာ့ သင့္တင့္တဲ့ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိႏိုင္ပါတယ္။

၃။ နာမ္စားကို ဖယ္ရွားလိုက္ပါ။ (Omit the Pronoun)

    Before း "Ask the student whether he is prepared to give a presentation".
    After း "Ask whether the student is prepared to give a presentation".


အထက္ပါ ၀ါက်(၂)ခုစလံုးရဲ႕ ဆိုလိုရင္းကေတာ့ "ေက်ာင္းသားကို တင္ဆက္မႈျပဳလုပ္ဖို႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ မျဖစ္ဆိုတာကို ေမးလိုက္ပါ။" ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ he ပါတဲ့ ပထမ၀ါက်နဲ႔ he မပါတဲ့ ဒုတိယ၀ါက်တို႔ရဲ႕ စကားလံုး အထားအသိုကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ေစလိုပါတယ္။ ဒီျပင္ဆင္ခ်က္မွာ အေမးခံရသူဟာ ေက်ာင္းသားလား၊ ဒါမွ မဟုတ္ တျခားသူလားဆိုတာကို ကဲြကဲြျပားျပား မညႊန္ျပပါဘူး။ စာေရးသူတစ္ေယာက္ဟာ ဒီလိုမ်ိဳး နားလည္မႈကို ထိ ခိုက္ေစမဲ့ ရွင္းလင္းျပတ္သားမႈမရွိျခင္းကို ေတြ႕ျမင္တတ္ၿပီး အလိုက္သင့္ တုန္႔ျပန္ႏိုင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

၄။ နာမ္စားေနရာမွာ နာမ္ကို ျပန္ေက်ာ့သံုးပါ။ (Repeat the Noun in Place of the Pronoun)

    Before း "Ask the student whether he is prepared to give a presentation.
    After း "Ask the student whether the student is prepared to give a presentation."


၀ါက်(၂)ေၾကာင္းရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ အထက္က ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ နံပါတ္(၁) နည္းအတိုင္းပါပဲ။ အထူးတစ္လည္ျပန္ မေဖာ္ျပေတာ့ပါဘူး။ ေပးထားတဲ့ ဥပမာေတြမွာပါသလို နာမ္ကို နီးကပ္တဲ့အေနအထားမွာ ျပန္ေက်ာ့သံုးရင္ အဆင္မေျပလွေပမဲ့ ပို႐ႈပ္ေထြးတဲ့ ၀ါက်မွာဆိုရင္ေတာ့ နာမ္ကို ျပန္ေက်ာ့တာဟာ ဒီေလာက္သိသာမယ္ မထင္ပါဘူး။

၅။ နာမ္စားအတြက္ အမ်ားကိန္းေရွ႕ေျပးပုဒ္ကို အသံုးျပဳပါ။ (Use a Plural Antecedent for the Pronoun)

    Before း "Ask the student whether he is prepared to give a presentation."
    After း "Ask the students whether they are prepared to give their presentation".


ဒုတိယ၀ါက်ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကိုပဲ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။ "ေက်ာင္းသားေတြကို သူတို႔ ရဲ႕ တင္ဆက္မႈျပဳလုပ္ဖို႔ သူတို႔ အဆင္သင့္ျဖစ္မျဖစ္ကို ေမးလိုက္ပါ။"

အမ်ားကိန္းနာမ္ႏွင့္ အမ်ားကိန္းနာမ္စားကို အသံုးျပဳလိုက္တဲ့အတြက္ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ အနည္းငယ္ ေျပာင္းလဲေကာင္း ေျပာင္းလဲသြားႏိုင္ပါတယ္။ စာေရးတဲ့ သူေတြဟာ တျခားဘယ္နာမ္ေတြ (ပါခဲ့ပါက)ကိုပါ အမ်ား ကိန္းျပဳလုပ္ရမလဲဆိုတာကို သတိရွိရွိနဲ႔ သိျမင္ႏိုင္ရပါမယ္။

၆။ နာမ္စားကို အညႊန္းစကားလံုး (article) ျဖင့္ အစားထိုးပါ။ (Replace the Pronoun with an Article)

    Before း "Ask the student to prepare his presentation."
    After း "Ask the student to prepare a presentation."

ဆိုလိုရင္းကေတာ့ "ေက်ာင္းသားကို တင္ဆက္မႈတစ္ခု ျပင္ဆင္ခိုင္းလိုက္ပါ" ပဲျဖစ္ပါတယ္။

၇။ "One"ဆိုတဲ့ နာမ္စားကို အသံုးျပဳၿပီး ၀ါက်ကို ျပင္ဆင္လိုက္ပါ။ (Revise the Sentence to Use the Pronoun – One)

    Before း "A prepared student is more likely to succeed than if he has not done enough research." (ျပင္ဆင္ထားေသာ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးသည္ လံုေလာက္ေသာ သုေတသန မလုပ္ထားေသာ ေက်ာင္းသားထက္ ပိုၿပီး ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေခ်ရွိပါတယ္။)
    After း "A prepared student is more likely to succeed than an unprepared one." (ျပင္ဆင္ထားေသာ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးသည္ ျပင္ဆင္မႈမရွိေသာ တစ္ဦးထက္ပို၍ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ေခ်ရွိသည္။)


၈။ နာမ္စား "who" ကို အသံုးျပဳၿပီး ၀ါက်ကို ျပင္လိုက္ပါ။ (Revise the Sentence to Use the Pronoun Who)

    Before း "A student is more likely to succeed if he does sufficient research." (ေက်ာင္းသားတစ္ဦးက လံုေလာက္တဲ့ သုေတသနကို သူ လုပ္မယ္ဆိုရင္ ပို၍ ေအာင္ႏိုင္ေခ်ရွိပါတယ္။)
    After း "A student who does sufficient research is more likely to succeed." (လံုေလာက္ေသာ သုေတသနကို လုပ္တဲ့ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးက ပိုၿပီး ေအာင္ႏိုင္ေခ်ရွိပါတယ္။)


၉။ ၀ါက်ပံုစံကို ေစခိုင္း ေတာင္းပန္သည့္ အေနအထားပံုစံသို႔ ေျပာင္းေရးပါ။ (Revise the Sentence to the Imperative Mood.)

    Before း "A student must be well prepared for his presentation." (ေက်ာင္းသားတစ္ဦးဟာ သူ၏ တင္ဆက္မႈအတြက္ ေကာင္းေကာင္း ျပင္ကို ျပင္ဆင္ထားရပါမယ္။)
    After း "Be well prepared for the presentation." (တင္ဆက္မႈအတြက္ ေကာင္းေကာင္း ျပင္ဆင္ထားပါ။)


၁၀။ အမ်ားကိန္းနာမ္စားကို သံုးပါ။ (Use a Plural Pronoun)

    Before း "Ask the student whether he is prepared to give a presentation." (တင္ဆက္မႈျပဳလုပ္ဖို႔ သူဟာ အဆင္သင့္ျဖစ္မျဖစ္ဆိုတာကို ေက်ာင္းသားကို ေမးလိုက္ပါ။)
    After း "Ask the student whether they are prepared to give a presentation." (တင္ဆက္မႈျပဳလုပ္ဖို႔ သူတို႔ေတြဟာ အဆင္သင့္ျဖစ္မျဖစ္ဆိုတာကို ေက်ာင္းသား ကို ေမးလိုက္ပါ။)


ဒီေျဖရွင္းနည္းကိုေတာ့ စာေရးသူအမ်ားစုက ပယ္ခ်ၾကပါသည္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ေရွ႕ေျပးပုဒ္ (antecedent) က အနည္းကိန္းနာမ္ (singular noun) ျဖစ္ေနတဲ့အခါမွာ အမ်ားကိန္းနာမ္စား (plural pronoun) ကို အသံုးျပဳျခင္းသည္ သဒၵါဥပေဒသမ်ားႏွင့္ မကိုက္ညီေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ဒါေပမဲ့လည္း အဂၤလိပ္စာမွာ ဘက္ မလိုက္ေသာ အမ်ားကိန္းနာမ္စားမ်ား (gender-neutral plural pronouns)ေတြဟာ စိတ္႐ႈပ္စရာေကာင္းေလာက္ ေအာင္ ကင္းမဲ့ေနျခင္းက ဆန္းသစ္တဲ့ ေျဖရွင္းနည္းကို ေတာင္းဆိုေနတာျဖစ္ပါတယ္။ နည္းအမွတ္ (၁၀)ကို ေပါ့ေပါ့ပါးပါးနဲ႔ စည္းေဘာင္မခတ္တဲ့ ရင္းႏွီးတဲ့ (informal) အေရးအသားနဲ႔ အေျပာေတြမွာ က်ယ္ျပန္႔စြာ အသံုးျပဳေနၾကပါတယ္။ ၄င္းကို စည္းေဘာင္ခတ္ၿပီး သတ္မွတ္ထားတဲ့အေရးအသား (formal writing) မွာပါ လက္ခံလာႏိုင္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ လက္ေတြ႕က်ၿပီး သင့္ေတာ္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီလို လက္ခံဖို႔ကို အခုအထိေတာ့ လိုလားျခင္းမရွိၾကေသးတဲ့အျပင္ ၀မ္းနည္းစရာေကာင္းတာကေတာ့ စာေရးတဲ့ သူေတြဟာ အနည္းကိန္းနာမ္မ်ား (singular pronouns) အစား အမ်ားကိန္းနာမ္စားမ်ား (plural pronouns) ျဖစ္တဲ့ they ႏွင့္ them ကို သတိႏွင့္ အသံုးျပဳေနရျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

Mark Nichol ၏ Ten Ways to Avoid Gender Bias ကိုဘာသာျပန္ဆို ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။
မူရင္းေဆာင္းပါး - http://www.dailywritingtips.com/ten-ways-to-avoid-gender-bias/

Read more: နာမ္စားမ်ားကို က်ား/မ ဘက္မလိုက္ေစရန္ေရးနည္း (၁၀)မ်ိဳး - Myanmar Network http://www.myanmar-network.net/forum/topic/show?id=3423487%3ATopic%3A869291&xgs=1&xg_source=msg_share_topic#ixzz2VmkOzyl1