တိုင္းမ္မဂၢဇင္းပါေဆာင္းပါးအေပၚ သံုးသပ္ၿခင္း

by Myo Set (Notes) on Friday, June 21, 2013 at 4:57pm

 

-အရင္ဆံုး ေခါင္းစဥ္ကိုၾကည္႔ရေအာင္ပါ။ ေခါင္းစဥ္မွာသံုးထားတဲ႔စကားလံုးက The Face of Buddhist Terror ပါ။ Terror ကို အဓိပၸါယ္အမ်ိဳးမ်ိဳးဖြင္႔ၾကေပမယ္႔ ယေန႔အခ်ိန္မွာ ဘာသာေရးနဲ႔ ပတ္သက္ေသာ ေဆာင္းပါးမွာ Terror ဆိုတဲ႔စကားလံုးၿခင္းသည္ အၾကမ္းဖက္၊အစြန္းေရာက္ဆုိတာနဲ႔ အလိုိုလုိခ်ိတ္ဆက္ၿပီးၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါကိုၿဖည္႔စြက္နားလည္ၿပီးၿဖစ္ရပါတယ္။ ဒါက Time မဂၢဇင္းရဲ႔ ေခါင္းစဥ္...ေရြးခ်ယ္ထားမႈပါ။ ဒီဟာကို ၾကည္႔လုိက္ၿခင္းအားၿဖင္႔ ဗုဒၶဝါဒီ ဘုန္းၾကီးတစ္ပါးရဲ႔ ရက္စက္မႈေတြကို ဒီေဆာင္းပါးထဲမွာ ၿမင္ေတြ႔ရေတာ႔မယ္လို႔ ဆုိလိုလိုက္တာပဲၿဖစ္ပါတယ္။


ပထမဆံုးစာပိုဒ္ကိုၾကည႔္ရေအာင္ပါ။ ပထမဆံုးစာပိုဒ္မွာ အဖြင္႔အပိတ္မ်က္ေတာင္နဲ႔ “the Burmese bin Laden” begins his sermon လုိ႔စသံုးလုိက္ပါတယ္။ အေပၚက ေခါင္းစဥ္ Terror နဲ႔ ဘင္လာဒင္ခ်ိတ္လိုက္ရင္ စာဖတ္သူက မ်က္ေမွာင္စၾကံဳ႔ၿပီး ဒီရဟန္းအေပၚ ဘာသာေ၇းအစြန္းေရာက္ခုိေမနီအလားၿမင္လာေစမွာမလြဲပါ။ အဲ႔ဒီပထမအပိုဒ္ရဲ႔ ေအာက္ဆံုးစာေၾကာင္းမွာပဲ  “Now is the time to rise up, to make your blood boil.” လို႔သံုးလိုက္ပါတယ္။ အခ်ိန္က်ၿပီ။ ေသြးေတြ ဆူပြက္ေအာင္လုပ္ၾက စသၿဖင္႔ေပါ႔ေလ။ ဒီလိုနည္းနဲ႔ပိတ္လိုက္ၿခင္းအားၿဖင္႔ နိဒါန္းမိတ္ဆက္စာပိုဒ္မွာတင္ စာဖတ္သူကို ေဆာင္းပါးရွင္က ဒီေဆာင္းပါးထဲပါေသာ ရဟန္းဟာ ဘင္လာဒင္လို ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ ေသြးဆာသူ လုိ႔ နိမိတ္ပံုၿပၿပီးၿဖစ္ေစပါတယ္။ က်န္တဲ႔စာပုိဒ္ေတြကို ဆက္ဖတ္ဖုိ႔ စာဖတ္သူရဲ႔ အေတြးအာရံုဟာ ဘယ္ဖက္ကို တိမ္းညႊတ္မယ္ထင္ပါသလဲ။ အေကာင္းဖက္လား။ အဆုိးဖက္လား။ သိသာေနပါတယ္။

"Buddhist blood is boiling in Burma, also known as Myanmar — and plenty of Muslim blood is being spilled." ဗုဒၶဘာသာေတြရဲ႔ေသြးေတြဟာ ၿမန္မာ႔ေၿမေပၚ ဆူပြက္ေနတယ္။ မြတ္ဆလင္ေတြရဲ႔ေသြးေတြဟာ ေၿမခေနရတယ္ လို႔ ဒုတိယအပိုဒ္ကို ဆက္ဖြင္႔လိုက္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဒုတိယအပိုဒ္ရဲ႔ပထမစာေၾကာငး္ပါ။ ခုနက ေခါင္းစဥ္၊ ပထမစာပိုဒ္ထဲက အေၾကာင္းအရာေတြနဲ႔ အခု ဒုတိယစာပုိဒ္အဖြင္႔စာေၾကာင္းကို ဆက္လိုက္တဲ႔အခါမွာ ...စာဖတ္သူက "ဟာ..အေတာ္ရက္စက္တဲ႔ ဗုဒၶဘာသာေတြပါလား"လို႔ေတြးခ်င္စရာေကာက္ေၾကာင္းၾကီးက ပီပီၿပင္ၿပင္ေပၚလာခဲ႔ပါတယ္။ မိတၱီလာအေရးအခင္းမွာ အၾကမ္းဖက္သူေတြေဘးကေန ကာကြယ္ေပးခဲ႔တဲ႔ဆရာေတာ္၊ ေနာ္ ဘာသာမေရြးအကူအညီေပးခဲ႔တဲ႔ ဗုဒၶဘာသာေတြရဲ႔ ၾကီးမားတဲ႔က႑ ေပ်ာက္ကြယ္သြားၿပီး 969 ဆုိတဲ႔ Cultural Nationlistic Movement ၾကီးဟာ အၾကမ္းဖက္မႈဆုိတာကေန ေမွးမွိန္သြားကာ ၿမန္မာတစ္ႏုိင္ငံလံုးာ အာဖဂန္ရွိတာလီဘန္မ်ားစစ္ေသြူးၾကြသလုိ ၾကြေနတယ္ဆုိတဲ႔ ဖက္ကို ဆြဲေခၚသြားပါေတာ႔တယ္။

Over the past year, Buddhist mobs have targeted members of the minority faith. ဒါက ဒုတိယစာပိုဒ္ရဲ႔ဒုတိယအေၾကာငး္ပါ။ Minority in Faith လို႔သံုးၿပသြားပါတယ္။ ဘာသာၿခားကိုးကြယ္သူ မည္သူမဆုိ ဆုိတဲ႔အဓိပၸါယ္ပါ။ ဆုိလိုတာကေတာ႔ ခရစ္ယာန္ေတြကိုလဲ ဖိနွိပ္တယ္ဆုိတဲ႔သေဘာပါပဲ။ ဒါဟာ မတိက်တဲ႔ေ၇းသားမႈပဲၿဖစ္ပါတယ္။ ထပ္ၿပီးေတာ႔ Much of the violence was directed against the Rohingya, a largely stateless Muslim group in Burma’s far west that the U.N. calls one of the world’s most persecuted people. လုိ႔ သံုးၿပလိုက္ပါတယ္။ဒီမွာတင္ ဒီစာဖတ္သူၾကားထဲ ပါးပါးကေလးထည္႔ခ်င္တဲ႔ အခ်က္က ဘူးေပၚသလို ေပၚလာပါေတာ႔တယ္။ Minority လူနည္းစုဆုိတဲ႔စကားကို ဒီမုိကေရစီသည္းေၿခၾကိဳက္ေတြအတြက္ အရင္ Minority in Faith လို႔သံုးၿပလုိက္ၿပီး Minority Rohingya ဆုိၿပီးဆက္စပ္လုိက္တဲ႔အခါမွာ ဗုဒၶဘာသာလူမ်ားစုဟာ ရွိသမွ် လူနည္းစုကို ရုိဟင္ဂ်ာအပါအဝင္ ......နွိပ္ကြပ္ေနတယ္ဆုိတဲ႔ ပုံစံ ထင္ရွားၿပတ္သားစြာထြက္ေပၚလာခဲ႔ပါတယ္။ ဒီလိုနည္းအားၿဖင္႔ ဘဂၤလီရုိဟင္ဂ်ာေတြအေနနဲ႔ ဘာသာေရးပဋိပကၡသားေကာင္အၿဖစ္ အလိုလို ေရာက္ရွိသြားၿပန္ပါတယ္။ ဒီ Minority ဆုိတာကို ဆက္စပ္သံုးစြဲၿပလိုက္ၿခင္းအားၿဖင္႔ စာဖတ္သူအေတြးကို ဘယ္ဖက္ေရာက္သြားေအာင္တြန္းပို႔ေနတာလဲဆုိတာကိုခြဲယူၿပတာပါ။ေနာက္သံုးထားတဲ႔ စကားလံုး Key Words ေတြကေတာ႔ Radical Monk, Virulent Sermons, စတဲ႔စကားလံုးေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္။ သေဘာထားတင္းမာသူ ဘုန္းၾကီး အဆိပ္သင္႔တရားမ်ားေဟာၾကားေနသူ စတဲ႔အဓိပၸါယ္ေရာက္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဒုတိယအပိုဒ္အထိ စာေရးသူပံုေဖာ္ထားတဲ႔ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ၿမန္မာၿပည္ေကာက္ေၾကာင္းပဲၿဖစ္ပါတယ္။ ဆ
 "Such hate speech threatens the delicate political ecosystem in a country peopled by at least 135 ethnic groups that has only recently been unshackled from nearly half a century of military rule" ဒါက တတိယအပိုဒ္၇ဲ႔ ပထမအဖြင္႔စာေၾကာင္းပါ။ ေဆာင္းပါးရွင္ဘာကိုဆုိလုိခ်င္ေနပါသလဲ တူးေဖာ္ၾကည္႔လိုက္ပါတယ္။ စာေၾကာင္းအဓိပၸါယ္က 135 မ်ိဳးေသာတုိင္း၇င္းသားေတြနဲ႔ဖြဲ႔...စည္းထားၿပီး ရာစုနွစ္တစ္ဝက္နီးပါးၾကာစစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္က လြတ္ခါစ ႏုနယ္ေသာ ႏိုင္ငံေရးစံနစ္ကို ဒီလို အမုန္းစကားေတြက ၿခိမ္းေၿခာက္ေနတယ္လို႔ ဆုိလိုလိုက္တာၿဖစပါတယ္။ ဒီအထိက အၿငငး္ပြားဖု႔ိမလိုေသးပါ။ သူဘာဆက္ေၿပာမလဲ လိုက္ၾကည္႔ရေအာင္ပါ။ Already some government officials are calling for implementation of a ban, rarely enforced during the military era, on Rohingya women’s bearing more than two children.  ဒုတိယစာေၾကာင္းမွာေတာ႔ အမုန္းစကားေတြရဲ႔ေနာက္မွာ ရုိဟင္ဂ်ာအမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ ကေလးနွစ္ေယာက္ေပၚလစီအၿဖစ္ အစိုးရအရာ၇ွိအခိ်ဳ႔ကေတာင္းဆုိေနေၾကာင္း ေရးသားလုိက္ပါတယ္။ အမုန္းစကားေတြကို ေၿပာေနတဲ႔ဦးဝီရသူနဲ႔ ဒီလို ရုိဟင္ဂ်ာေတြကို ကေလးမေမြးရအမိန္႔နဲ႔ ဆပ္စပ္လိုက္တဲ႔အခါ ဗုဒၶဝါဒီေတြအေနနဲ႔ လူနည္းစုကို အတင္းကန္႔သတ္ေနၿပီဆုိတဲ႔ စာဖတ္သူအေတြးလမ္းေၾကာင္းကို ပိုမိုခုိင္မာမသြားေစဘူးလား။ ေနာက္ဆံုးမွာ အပိတ္စာေၾကာင္းကို ဒိီလိုသံုးလုိက္ပါတယ္။ ၾကည္႔ရေအာင္ပါ။ And many Christians in the country’s north say recent fighting between the Burmese military and ethnic Kachin insurgents, who are mostly Christian, was exacerbated by the religious divides. အဓိပၸါယ္ကခ်င္ေတြဟာ ခရစ္ယာန္ေတြၿဖစ္တာမို႔ ကခ်င္ေဒသစစ္ပြဲေတြပိုမုိၿင္းထန္လာခဲ႔ရတယ္လို႔ခရစ္ယာန္မ်ားစြာကေၿပာတယ္ဆိုတဲ႔ စာေၾကာင္းၿဖစ္ပါတယ္။ ဒိစာေၾကာင္းနဲ႔ တတိယစာပိုဒ္ကိုပိတ္လိုက္ၿခင္းအားၿဖင္႔ ၿမန္မာဗုဒၶဘာသာႏုိင္ငံဟာ အီရန္လို သီအုိခရက္တစ္ ဘာသာေရးဖိနွိ္ပ္မႈေတြနဲ႔ ၾကီးစိုးေနတဲ႔ႏုိင္ငံလို႔ ပီပီၿပင္ၿပင္ေရးၿခယ္လုိက္ပါတယ္။

ေလးပိုဒ္ေၿမာက္စာပိုဒ္မွာေတာ႔ဒီလိုဖြင္႔လိုက္ပါတယ္။ Radical Buddhism is also thriving in other parts of Asia.အာရွာမွာလဲ ဒီလို အစြန္းေရာက္ဗုဒၶဘာသာေတြၾကီးထြားလာေနတယ္ဆိုတဲ႔ အဓိပၸါယ္ပါပဲ။ ေနာက္သီရိလကၤာႏုိင္ငံမွာရွိတဲ႔ ရဟန္းေတြဟာ ခရစ္ယာန္ေတြနဲ႔ မြတ္ဆလင္ေတြကို ဖိနွိပ္ဖ်က္ဆီးလိုက္တယ္ဆုိတဲ႔ဟာနဲ႔ ထပ္မံအင္အားၿဖည္႔ပါတယ္။ ေနာက္ တတိယအခ်က္အေနနဲ႔ ထုိင္းမွာရွိတဲ႔သံဃာေတြအေနနဲ႔ ထုိင္းစစ္တပ္ရဲ႔ ေစာင္႔ေရွာက္မႈကို ယူေနရၿပီး "လက္နက္ကိုင္ဘုန္းၾကီးေတြ" (mons ,some of whom have armed themselves) ဆိုတဲ႔ စာသားကိုသံုးၿပိီး ဗုဒၶဘာသာဟာ အၾကမ္းဖက္ဘာသာဆုိတဲ႔ Argument ကိုတည္ေဆာက္ယူၿပသြားခဲ႔ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္စာတစ္ပုိဒ္မွာကေတာ႔ ေဆာင္းပါးရွင္ဟာ သူ႔ရဲ႔ စာရဲ႔ ဟန္ခ်က္ (Balance) ကိုထိန္းတဲ႔အေနနဲ႔ မေလးရွားမွာရွိတဲ႔ၿမန္မာေတြဟာ မြတ္ဆလင္ေတြအသတ္ခံရမႈအတြက္ၿပန္လည္လက္စားေခ်ခံခဲ႔ရတယ္ဆိုတဲ႔အေၾကာင္းကိုေဖာ္ၿပသြားၿပန္ပါတယ္။ ဟန္ခ်က္ထိန္းတဲ႔သေဘာလုိ႔ယူဆပါတယ္။ တစ္ဖက္သတ္ၿဖစ္လာရင္စာဖတ္သူ သံသယဝင္လာတတ္တဲ႔အခ်ိန္ဒီလိုၿပန္ထိန္းေပးရတဲ႔သေဘာေတြရွိပါတယ္။ ေနာက္ထပ္တစ္ပိုဒ္ဟာလဲ ဟန္ခ်က္ကို ၿပန္ထိန္းေပးၿပန္ပါတယ္။ ဟင္ဒူ၊ မြတင္ဆလင္၊ ခရစ္ယာန္ အစြန္းေ၇ာက္ေတြရွိေပမယ္႔ ဗုဒၶဝါဒီေတြကေတာ႔ ဒိီစမ္းသပ္မႈဒဏ္ကို ၾကံၾကံ႔ခံႏုိင္ခဲ႔ၾကတယ္။ အခုေတာ႔ ဘာသာေရးလူမ်ိဳးၾကီးဝါဒရဲ႔ၿဖားေယာင္းမႈကို ရဟန္းေတြမေတာင္႔ခံႏုိင္ေတာ႔ဘူးလို႔ ေရးၿပသြားပါတယ္။ ဒီစာပိုဒ္မ်ိဳးဟာ အၿဖည္သေဘာလို႔ယူဆပါတယ္။ တစ္ဖက္က တည္ေဆာက္လာတဲ႔ Arugment က ဗုဒၶဘာသာေတြမ်ားၿပီး ဖိနွိပ္မႈသိပ္ၾကီးေနတဲ႔တုိင္းၿပည္လို႔ ပံုေဖာ္လာၿပီး ဒီလုိ ဘာသာေရးဖိနွိပ္မႈေတြဟာ ၿဖစ္တတ္တယ္လို႔ ၿဖည္တတ္ပါတယ္။


ေနာက္ထပ္တစ္ပုိဒ္မွာေတာ႔ ဘယ္လုိေဖာ္ၿပထားသလဲဆိုရင္ ယခင္က ဗုဒၶဘာသာဘုန္းေတာ္ၾကီးေတြရဲ႔ က်င္႔စဥ္နဲ႔ ပံုပန္းကို ဥပမာေဆာင္ၿပထားပါတယ္။ ဗီယက္နမ္ဘုန္းေတာ္ၾကီးရဲ႔ ဖိနွိပ္သူအစိုးရအေပၚ ဆန္႔က်င္ပံု၊ 2007 စက္တင္ဘာေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရးနဲ႔ ကိုလိုနီေခတ္ကာလ ဦးေဆာင္မႈမ်ားကိုေဖာ္ၿပထားၿပိီး အဆံုးသတ္စာေၾကာင္းမွာေတာ႔ က်န္ဘာသာေရးေတြလိုပဲဒီ ဗုဒၶဘာသာဟာလဲ အေၿခခံဗုဒၶသြန္သင္မႈမ်...ားနဲ႔ လြန္ဆြဲေနတဲ႔ အုိင္ဒီယာေတြနဲ႔အဆိပ္ခတ္ခံလိုက္ရပါတယ္လို႔ ေဖာ္ၿပသြားပါတယ္။

အဲ႔ဒီေနာက္ စာေရးသူရဲ႔ လမ္းေၾကာင္းကိုေၿခရာခံလိုက္တဲ႔အခါ "Mantra of Hate" လို႔ေဖာ္ၿပထားပါတယ္။ အမုန္းနဲ႔ရြတ္ဆိုအပ္ေသာ တရားမ်ားလို႔ ဘာသာၿပန္ရင္သင္႔မယ္ထင္ပါတယ္။အဲ႔ဒီေအာက္မွာေတာ႔  U.S. President Barack Obama has “been tainted by black Muslim blood.” လို႔ေဖာ္ၿပထားပါတယ္။ အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္အုိဘားမားဟာလဲ လူမည္းမြတ္ဆလင္ေသြးေနွာဇာတ္နိမ္႔ပါပဲလို႔ေၿပာတယ္လို႔ေရးၿပထားပါတယ္။ ေနာက္တစ္ေၾကာင္းကေတာ႔ သူေၿပာေနတဲ႔ နာမည္ (ဘင္လာဒင္)ဆုိတာ အာရပ္အၾကမ္းဖက္မွန္းသိေပမယ္႔ခပ္တည္တည္နဲ႔ဆက္ေၿပာေနခဲ႔သလို ကုလကိုလဲ အာရပ္ေတြက ၿပန္ေပးဆြဲ (Hijacked) လို႔ ေရးထားပါတယ္။ “Taking care of our religion and race is more important than democracy,” says Wirathu. ဘာသာေရးနဲ႔လူမ်ိဳးေရးဟာ ဒီမုိကေရစိီအေရးထက္ အေရးၾကီးတယ္လို႔ ေၿပာေသာ ဦးဝီရသူစကားနဲ႔ပိတ္သိမ္းလုိက္ၿပီး ဦးဝီရသူရဲ႔ စကားကို နင္းကာ အုိဘားမားကို နွွိပ္ကြပ္ၿခင္း၊ ကုလကို မဆင္မၿခင္ေၿပာၿခင္းတို႔နဲ႔ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး ဦးဝီရသူကို ဘာသေရးအစြန္းေရာက္အၾကမ္းဖက္အသြင္ၿဖစ္ပံုေဖာ္ယူသြားပါေတာ႔တယ္။

ေနာက္တစ္ပိုဒ္မွာေတာ႔ဦးဝီရသူကို ထိုးနွက္တာေတြပါလာတာကိုတေတြ႔ၿမင္ရပါတယ္။ အဲ႔ဒါကေတာ႔ "ဦးဝိီရသူဟာ ပညာမတတ္လို႔ဒီလိုေၿပာတာလို႔ ခြင္႔လႊတ္ခ်င္စ၇ာၿဖစ္ေကာင္းၿဖစ္နုိင္ပါတယ္။ ေမြးခ်င္းရွစ္ေယာက္အနက္ ပါးစပ္တစ္ေပါက္သက္သာၿပီးေရာအေနနဲ႔ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းပို႔ထားခဲ႔တာၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ႔္ဦးဝီရသူဟာ စန္းေကာင္းတယ္။ " အဲ႔လုိေရးခဲ႔ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဒီလို စန္းေကာင္းရၿခင္းအခ်က္ဟာ ဗမာေတြၾကားထဲ မြတ္ဆလင္ေတြဟာ အာရပ္ေငြေတြနဲ႔ ဗလီေတြေဆာက္တယ္၊ အၿမန္ၿပန္႔ပြားေနတယ္ဆုိတာေတြကို "သက္ေသမရွိဘဲ" ေၾကာက္တဲ႔အေၾကာက္တရားကလဲရွိပါေသးတယ္လို႔ ေ၇းသားသြားပါတယ္။ ဒီနည္းအားၿဖင္႔ ဦးဝီရသူဟာ ပညာမဲ႔ဘာသာေ၇းအရူးအနွမ္းတစ္ေယာက္အၿဖစ္ပံုေပၚလာခဲ႔ပါတယ္။ ေနာက္လိုက္ေတြအေနနဲ႔အရူးအနွမ္းေတြသာသာၿဖစ္ကုန္ပါေတာ႔တယ္။

ေနာက္တစ္ပုိဒ္မွာေတာ႔ စာေရးသူရဲ႔စိတ္တြင္းအမုန္းကိုတစ္စြန္းတစ္စ ထပ္မံေတြ႔ရွိလိုက္ရသလိုပါပဲ။ သူေၿပာထားတာက "ဖိနွိပ္တဲ႔တုိင္းၿပည္မွာေနေနလဲ စစ္တပ္ဖိနွိပ္မႈကို တာဝန္ယူဖုိ႔ လူနည္းနည္းေလးကပဲေၿပာၿပီး အမ်ားစုကခြင္႔လႊတ္ဖုိ႔ေၿပာၾကတယ္။ ဒါကို ဗုဒၶဘာသာရဲ႔ခြင္႔လႊတ္မႈတရားနဲ႔ ေထာက္ၿပၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ဒီ ဒီမုိကရက္တုိင္ေဇးရွင္းဟာ အစြန္းေရာက္ေတြရဲ႔အသံေတြကိုပ်ံ႔နွံ႔ဖုိ႔ ပိုၿဖစ္လာေစခဲ႔တယ္" လုိ႔ဆုိသြားတာပါ။ အဲ႔ဒီမွာ ရုိဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေနာက္တစ္ခ်က္ထပ္ေရးပါတယ္။ "လူ႔အခြင္္႔အေရးအစီရင္ခံစာအရ မြတ္ဆလင္ေတြဟာ အခ်ိဳးအစားမမွ်တစြာအသတ္ခံရတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာ ရြာ ၇ဝကို ဗုဒၶဘာသာေတြဝင္တုိက္ခုိက္တယ္"လို႔ေရးသြားပါတယ္။ Disporportionate ဆိုတဲ႔ စကားလံုးကိုသံုးသြားပါတယ္။ ဆုိလိုတာက ဗုဒၶဘာသာတစ္ေယာက္ေသရင္ မြတ္ဆလင္အမ်ားၾကီးေသတယ္ဆုိတဲ႔စကားပါ။ ရခုိင္လို႔ လံုးဝမသံုးသြားပါ။ ဗုဒၶဘာသာလို႔ပဲသံုးသြားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဒီစာပိုဒ္အဆံုးသတ္မွာေတာ႔ ထိန္းမႏုိင္သိမ္းမရ ၿဖစ္ေနတဲ႔ ဗုဒၶဘာသာေတြကို ဒီဘုန္းၾကီးေတြက ေနာက္ကြယ္ကၾကိဳးကိုင္ေနတယ္လို႔ ေရးလုိက္ပါတယ္။ ဒီနည္းအားၿဖင္႔ ဒီစာပုိဒ္အထိ ပံုေပၚလာတာက ဗုဒၶဘာသာဝင္ရဟန္းေတာ္ေတြဟာ ဟန္ေဆာင္ေနတဲ႔ အၾကမ္းဖက္သမားေတြ အစြန္းေရာက္ေတြဆုိတဲ႔ အသြင္ေပၚလာေစပါတယ္။ ဒီနည္းအားၿဖင္႔ ဗုဒၶဘာသာကိုလဲ တုိက္ခုိက္ၿပီးၿဖစ္သလုိ ရုိဟင္ဂ်ာ ကိစၥကိုလဲ သံုးၾကိမ္တိတိ ဒီေဆာင္းပါးထဲမွာ ထည္႔လိုက္ပါတယ္။ (TIME ဟာ အေမရိကန္မဂၢဇင္းၿဖစ္ပါတယ္။ ရုိဟင္ဂ်ာကိစၥ အေမရိကန္ ကစားႏုိင္ပံုကိုက်ေနာ္အၾကိမ္မ်ားစြာ ေဆြးေႏြးဖူးပါတယ္။)
ေနာက္ထပ္တစ္ပို္ဒ္မွာေတာ႔ ဝမ္းနည္းေၾကကြဲဖြယ္ရာ ဇာတ္လမ္းေလးတစ္ပုဒ္ကို စတင္ၾကားနာရပါတယ္။ “My son was killed because he was Muslim, nothing else,”  က်မသားေလးဟာ မြတ္ဆလင္ေလးမုိ႔အသတ္ခံလိုက္ရတာ။ အၿခားဘာေၾကာင္းမွ မရွိပါဘူး လို႔ ပိတ္သိမ္းေရးၿပသြားပါတယ္။ မိတၱီလာၿမိဳ႔ထဲမွာရွိတဲ႔ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာေသာ မြတ္ဆလင္ဒုကၡသည္စခန္းေတြကို ဂ်ာနယ္လစ္ေတြဝင္ခြင္႔မရွိဘူးလို႔လဲ ...ဆုိထားပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ ေဆာင္းပါးရွင္ေဖာ္ၿပဖုိ႔က်န္ေနတာလား တမင္ခ်န္ထားတာလားမသိတာကေတာ႔ ဒီေဘးဒုကၡၾကားညွပ္မိေနတဲ႔ ဗုဒၶဘာသာဒုကၡသည္ေတြပါပဲ။

"ေက်ာင္းေတာ္ နဲ႔အာဏာ" ဆုိတဲ႔ေခါင္းစဥ္ ၿပလိုက္ၿပီး သီ၇ိလကၤာက ရဟန္းေတြအေၾကာင္းကို ေဆာင္းပါးရွင္ကေဖာ္ၿပပါတယ္။ ေဖာ္ၿပခ်က္မွာ သီရိလကၤာ ထဲက ဗုဒၶဝါဒီရဟန္းေတြရဲ႔ အစိုးရကိ စုိးမုိးဖုိ႔အားထုတ္ပံုေတြ၊ ေက်ာင္းေတြမွာ သမုိင္းသင္ခန္းစာေတြသင္ၾကားေပးဖုိ႔ အားထုတ္တာေတြ။ ညီလာခံမွာ ရင္ဘတ္ထက္ လက္သီးဆုပ္တင္ၿပီး ဗုဒၶဘာသာကို ခုခံကာကြယ္ဖို႔ ေၾကြးေၾကာ္တာေတြကို ေဖာ္ၿပပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ ပထမဆံုးအေၾကာင္းေလးမွာတင္ သူေဖာ္ၿပထားတာက ၿမန္မာၿပည္ကၿဖစ္ရပ္ေတြဟာ ဒီသီရိလကႍာကလုိပါပဲ ဆုိတဲ႔ စာေၾကာင္းေလးပါ။ ဒီစာေၾကာင္းေလးေၾကာင္႔ ေအာက္က ေဖာ္ၿပထားသမွ်ရဲ႔ ေကာင္းၿခင္းဆုိးၿခင္းအားလံုးဟာ ၿမန္မာၿပည္မွာဒီလိုၿဖစ္ေနပါတယ္ဆုိတဲ႔ အဓိပၸါယ္ကိုသက္ေရာက္သြားေစပါေတာ႔တယ္။ “This is a Buddhist government. This is a Buddhist country.” ဗုဒၶဘာသာအစိုးရ၊ ဗုဒၶဘာသာတုိင္းၿပည္ ဆုိတဲ႔ သီရိလကၤာေၾကြးေၾကာ္သံနဲ႔ ပိတ္သိမ္းလုိက္ၿပီး ၿမန္မာဟာလဲ ဒီလိုပါပဲ ဆုိတာကို နိမိတ္ၿပေၿပာဆိုသြားခဲ႔တာပါ။  “It is the monks who protect our country, religion and race.” အမ်ိဳးဘာသာသာသနာကို ကာကြယ္ေနတာ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေတြပဲ လို႔ သိီရိလကၤာကာကြယ္ေရးဌာနအတြင္းေရးမႈးေၿပာစကားကို ထပ္မံကိုးကားအားၿဖည႔္ေပးသြားခဲ႔ပါတယ္။

"ဆြမ္းနဲ႔ ေသနတ္" ဆုိတဲ႔ေခါင္းစဥ္ကိုထပ္မံေဖာ္ၿပလိုက္ၿပီး ထုိင္းနိုင္ငံထဲက ဥပမာေတြကို ေပးပါတယ္။ “We cannot separate Buddhism from guns anymore.” ဆုိတဲ႔စာသားနဲ႔ ထုိင္းဥပမာကို ေသေသခ်ာခ်ာ ညႊန္းဆုိသြားခဲ႔ၿပီး က်န္ အစၥလာမ္အၾကမ္းဖက္ေတြနဲ႔မကြာလွတဲ႔နမူနာကိုေပးဖုိ႔ၾကိဳးစားေနဟန္ကို တူးေဖာ္မိလိုက္ပါတယ္။  “Maybe I felt a little bit guilty as a Buddhist,” he says. “But we have to protect ourselves.” အဓိပၸါယ္ကဒီလိုပါ။ က်ေနာ္ ဗုဒၶဘာသာၿဖစ္ရတာကို နည္းနည္းေတာ႔မလံုသလိုခံစားရတယ္။ ဒါေပမယ္႔ က်ေနာ္တုိ႔ကိုယ္႔ကိုယ္ကိုကာကြယ္ရမွာပဲေလလို႔ ပစၥတုိသံုးလက္ရွိတယ္ဆုိတဲ႔ ထုိင္းေတာင္ပိုင္းကရဟန္းက ဒီလိုေၿပာတယ္ဆိုၿပီး ထပ္မံ ေဖာ္ၿပပါတယ္။ "က်ေနာ္တုိ႔က ဒီတုိင္းၿပည္သားေတြဗ်။ ဒါေပမယ္႔ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြက က်ေနာ္တုိ႔ကို ဘယ္ေတာ႔မွ ထုိင္းနိုင္ငံသားေတြလို႔မမွတ္ဘူး။" ဒီစကားကိုေၿပာသူက ထုိင္းေတာင္ပိုင္းမြတ္ဆလင္ ေတာ္လွန္ေရးသမားတစ္ဦးပါ။ အဲ႔ဒီစကားအၿပီးမွာ ဒါေလးနဲ႔ ထုိင္း ဥပမာကိုပိတ္သိမ္းလိုက္ပါတယ္။ “Islam is a religion of violence,” says Phratong Jiratamo, a marine turned monk. “Everyone knows this.” အစၥလာမ္ဆိုတာ အၾကမ္းဖက္ဝါဒပဲ။ ဒါလူတုိင္းသိတယ္လို႔ ဘုန္းၾကီးက ေၿပာပါတယ္ဆုိၿပီး ပိတ္သိမ္းလိုက္တာပါ။ လွပါတယ္။ မြတ္ဆလင္ေတာ္လွႏ္ေရးသမားရဲ႔ စကားလံုးက Equality ဖက္ေရာက္ပါတယ္။ ထုိင္းဘုန္းၾကီးစကားက ေတာ္ေတာ္ေလး ပိန္းတဲ႔ ပညာမဲ႔စကားဆန္ပါတယ္။ ဒီနွစ္ခုကို တြဲၿပလိုက္ပါတယ္။ ဒီမုိကရက္ေတြ အသည္းစြဲ တန္းတူညီမွ်မႈကို မြတ္ဆလင္ဖက္ ထည္႔လုိက္ၿပီး ဘုန္းၾကီးေၿပာစကားကို ခပ္ပိန္းပိန္း ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္အေနနဲ႔တင္လိုက္ပါတယ္။ ဒီနည္းနဲ႔ သကၤန္းနဲ႔ေသနတ္၊ ဖိနွိပ္မႈေတြဟာ ေကာက္ေၾကာင္းထင္းထင္းၾကီးေပၚလာပါေတာ႔တယ္။
ေနာက္ဆံုးစာနွစ္ပိုဒ္မွာေတာ႔ စာေရးသူအာေဘာ္ကိုပုိၿမင္လာရပါတယ္။ စာေရးသူက ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ႔ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ဝီရသူရဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈကို ဘယ္လုိ သဟဇာတ ၿဖစ္ေအာင္လုပ္မယ္ဆိုတာကို နားမလည္ႏုိင္ေအာင္ၿဖစ္ပါတယ္လုိ႔ေဖာ္ၿပပါတယ္။ ဝီရသူဟာ ထုိင္းေတာင္ပိုင္းက ဘုန္းၾကီးေတြလိုပါပဲ လို႔ေရးၿပပါတယ္။ သူ႔တရားပြဲအဆံုးမွာ သူ႔ပရိသတ္ေတြဟာ အမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ သာသနာအတြက္ မိမိအသက္ကို စေတးပါမည္ ဆိုတဲ...႔ ဟာကိုလိုက္ရြတ္ဆိုၾကပါတယ္လို႔ ေဖာ္ၿပပါတယ္။

ေနာက္ဆံုးနိဂံုးမွာေတာ႔စာေရးသူရဲ႔အေဘာ္ကို အထင္ရွားဆံုးၿမင္လုိက္ရပါေတာ႔တယ္။စာေရးသူေဖာ္ၿပထားတာက ဗုဒၶဘာသာရဲ႔ခြင္႔လႊတ္မႈဆုိတာဟာ တစ္ကယ္႔ကို မၿဖစ္ႏုိင္ေလာက္တဲ႔ေနရာမွာေတာ႔ က်န္ေနပါေသးတယ္လို႔ ဆုိလုိက္တာပါ။ Unlikeliest လို႔သံုးၿပသြားတာပါ။ ဒိီနည္းအားၿဖင္႔ က်န္အမ်ားစုၾကီးဟာေတာ႔ၿဖင္႔ ခြင္႔လႊတ္မႈဆုိတာမရွိတဲ႔လူေတြလုိ႔ အဓိပၸါယ္အလုိလိုသက္ေရာက္သြားေစပါေတာ႔တယ္။ ေဆာင္းပါးရွင္က ဥပမာေပးပါတယ္။ 2011 ထုိိင္းမွာ ဗံုးကြဲေတာ႔ ရဟန္းတစ္ပါးဟာ ဆြမ္းခံလ်က္ပါ။ သူ႔ခႏၶာကိုယ္မွာ ဒဏ္ရာေတြအမ်ားၾကီးရခဲ႔ပါတယ္။ အမာရြတ္ေတြလဲမနည္း။ မ်က္လံးုလဲ မေကာင္းလွေတာ႔ပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔သူက အစၥလာမ္ဘာသာဆိုတာ က်န္ဘာသာေရးေတြလိုပဲ အင္မတန္ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ႔ဘာသာပါလုိ႔ ေၿပာေနဆဲပါ လု႔ိ ဥပမာေပးခဲ႔ပါတယ္။ မြတ္ဆလင္ေတြကို အၿပစ္တင္တယ္၊ သူတုိ႔က က်ေနာ္တုိ႔ကိုၿပန္အၿပစ္တင္မယ္..ဒါဆုိ ဘယ္ေတာ႔မွအၾကမ္းဖက္မႈ မၿပီးဆံုးပါဘူးလို႔ အဲ႔ဒီထုိင္းရဟန္းက ေၿပာသြားတယ္ဆုိၿပီးေရးသြားပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးစာပိုဒ္...နိဂံုးပိုဒ္မွာ မြတ္ဆလင္ေတြကို အၿပစ္တင္ၿခင္းသည္ ဗုဒၶဘာသာမမည္ ဆုိတဲ႔ မက္ေဆ႔ကိုရေအာင္ထည္႔ေပးသြားပါတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ ရုိဟင္ဂ်ာကိစၥကိုသံုးၾကိမ္တိတိသံုးပါတယ္။ တစ္ကယ္ေတာ႔ ဒီလို ခြင္႔လႊတ္ႏုိင္မႈ မ်ိဳး၊ သူေပးတဲ႔ဥပမာမ်ိဳးဟာ သာမန္ (Average) ေတြအေနနဲ႔ မၿဖစ္ႏိုင္တဲ႔ကိစၥေတြသာလွ်င္ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ရွားပါးတဲ႔ ဥပမာမ်ိဳးကိုေပးလုိက္ၿခင္းအားၿဖင္႔ က်န္ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြဟာ ဒီလိုမက်င္႔လွ်င္ အလကားဆုိတဲ႔မက္ေဆ႔ခ်္ကို ရသြားေစေတာ႔တာပါပဲ ။

ေဆာင္းပါးရွင္ရဲ႔ေကာက္ေၾကာင္းကိုၾကည္႔လိုက္တဲ႔အခါမွာ ဦးဝီရသူထက္ ၿမန္မာၿပည္တြင္းနဲ႔ အေရွ႔တာင္အာရွ၊ ေတာင္အာရွ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြရ႔ဲ အားနည္းခ်က္ေတြကို သိီးသန႔ေဖာ္ၿပထားၿပီး ထုိင္းေတာင္ပိုင္းကိစၥ၊ ၿမန္မာၿပည္တြင္းကိစၥ နဲ႔ သီရိလကၤာကိစၥေတြမွာ ဆန္႔က်င္ဖက္ေတြရဲ႔အၿမင္ေတြကို လလံုးဝ ထည္႔မထားတာကို အထူးသတိၿပဳမိပါတယ္။ စာေၾကာင္းခ်ိတ္ဆက္ပံု၊ အုိင္ဒီယာခ်ိတ္ဆက္ပံုေတြ၊ ဥပမာၿပပံုေတြရဲ႔ လားရာဦးတည္ဖက္ဟာ ဗုဒၶဘာသာ ဟာ က်ဆံုးေနတဲ႔ဘာသာရပ္ၿဖစ္ၿပီး က်န္အလားတူဘာသာမ်ားလိုပဲ အၾကမ္းဖက္ေတြထြက္လာတဲ႔ "ညႊန္းသေလာက္မဟုတ္တဲ႔ဘာသာေရးပါ" ဆုိတဲ႔ အၿမင္ကို တူးေဖာ္လိုက္မိပါတယ္။

ဒါကေတာ႔ ဒီေဆာင္းပါးအေပၚ အနုစိပ္သံုးသပ္ၾကည္႔ၿခင္းပဲၿဖစ္ပါတယ္။