"အေမြ"

Tun Lwin

မုတ္သံုေပ်ာက္ဆံုးျခင္း။
၃၀-၆-၂၀၁၃

ဒီကေန႕(၃၀-၆-၂၀၁၃)ရက္ေန႕ထုတ္ 7 Day Newspaper ပါ ကြ်န္ေတာ့္ေဆာင္းပါး "အေမြ" ပါလာပါတယ္။ Facebook မွာ တင္ထားတာေတလးေတြကို ျပန္စုစည္းထား တာပါဘဲ။ နည္းနည္းပါးပါးေတာ့ ျဖည္႕စြက္ထားတာေလးေတြလည္းရွိပါတ

ယ္။ ဆရာႀကီးဦးေအာင္သင္းေျပာတဲ့စကား ကိုးကားခ်က္မွာေတာ့ နည္းနည္းေလွ်ာ့ထား လိုက္မိပါတယ္။ မူလေျပာစကားမွာပါတာကေတာ့ "ဒီလိုသာ အတတ္ပညာမဲ့ေနႀက ရင္ အျခားႏိုင္ငံတစ္ခုနဲ႕ စစ္မ်ားျဖစ္လိုက္လို႕ကေတာ့ ေနာင္တစ္ခ်ိန္မွာ သရဏဂံု တင္မယ့္ ဘန္းႀကီးေတာင္က်န္မွာမဟုတ္ဘူး" ဆိုတာပါဘဲ။
လူငယ္မ်ားနဲ႕ မဖတ္ရေသးသူမ်ားအတြက္ ျပန္လည္မွ်ေ၀ေပးလိုက္ပါတယ္။


ေမာင္ထြန္းလြင္(မိုးေလ၀သ)
--------------------------------------------------------------------------------------
အေမြ
ေမာင္ထြန္းလြင္ (မိုးေလ၀သ)

အေမြ
အေမြဆိုတာ ထိုက္မွရတယ္လို႕ ဆိုႀကပါတယ္။ အေမြေတြရႏိုင္ေပမယ့္ အသိပညာ မရွိႀကရင္ျဖင့္ "ေမာင္ငယ္ရင္ေသြး" ဇာတ္လမ္းထဲကလို အေမြေတြအမ်ားႀကီး ရလိုက္ တဲ့ "ကုေဋရွစ္ဆယ္ သူေဌးသား" အေမြရဲ႕တန္ဖိုး၊ အေမြကိုထိန္းဖို႕ လိုအပ္တဲ့ အသိ၊ အတတ္ပညာ မရွိေလေတာ့ ေနာက္ဆံုး ခြက္လက္ဆြဲကာ ေတာင္းရမ္းစားေသာက္ ရတဲ့ သူေတာင္းစားဘ၀ ေရာက္သြားရတဲ့ သူေဌးသားလို ျဖစ္ႀကရတတ္တယ္ဆိုတာ ကေလးကတည္းက ေက်ာင္းမူလတန္းဖတ္စာမွာ သင္ခဲ့ႀကရပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ္တို႕ ႏိုင္ငံကို သဘာ၀သယံဇာတေတြ ေပါႀကြယ္၀တယ္လို႕ အားလံုးက ခ်ီးက်ဴးႀကပါတယ္။ အေမြေတြေပါ့ေလ။ ဒါေပမယ့္ အေမြဆိုတာ သံုးလို႕ မကုန္ႏိုင္တဲ့ အရာ မဟုတ္ပါဘူး။ ထိန္းသိမ္းမႈ ညံ႕ရင္ေတာ့ အခ်ိန္မတိုင္မီ ကုန္တာပါဘဲ။ အခုလည္း အရင္းအျမစ္ေတြသာ က်န္ပါတယ္၊ ပင္စည္ေတြကေတာ့ မရွိေတာ့ပါဘူး။

ဆရာ(ဦး)ေအာင္သင္းကေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႕ႏိုင္ငံမွာ သယံဇာတ အရင္းးအျမစ္တြ ေပါတယ္ေပါတယ္နဲ႕ တက္သာထိုင္ထားတယ္၊ တူးေဖၚသံုးစြဲဖို႕ ပညာႀကေတာ့ ဘာမွမတတ္ႀကဘူး လို႕ ပညာမဲ့မႈအေႀကာင္းကို ေဟာေျပာပြဲတစ္ခုမွာ သတိေပး ေျပာဘူးပါတယ္။

လူေတြ အသိေတြ၊ သတိေတြ ရႏိုင္ႀကဖို႕ ကြ်န္ေတာ္တို႕ "အေမြ" ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ေလးနဲ႕ ဒီဇြန္လဆန္းက ေဟာေျပာပြဲေလးတစ္ခု လုပ္ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ေပ်ာက္ဆံုးေနတဲ့အေမြမ်ား-မုတ္သံုေပ်ာက္ဆံုးျခင္း
ေပ်ာက္ကြယ္ေနတဲ့ အေမြေတြထဲမွာ "မုတ္သံုရာသီဥတု" လည္း ပါေနပါတယ္။

၂၆-၆-၂၀၁၃ ရက္ ညေန(၆)နာရီမွာ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ Gallery-65 မွာ " The Vanishing Treasures of Myanmar အေမြ " ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႕ အႀကိဳေဆြးေႏြးပြဲတစ္ရပ္ကို က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့ရာမွာ ကြ်န္ေတာ္က The Lost of Monsoon in Myanmar ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႕ ေဆြးေႏြးခဲ့ပါတယ္။ မိတ္ေဆြ အေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီေဆြးေႏြးေဟာေျပာပြဲကို စိတ္၀င္းစားႀကပါတယ္လို႕ ကြ်န္ေတာ့္ရဲ႕ fb မွာ comment ေပးခဲ့ႀကပါတယ္။ ဒီေဟာေျပာမႈကို အေခြအျဖစ္ထုတ္လုပ္ႀကမယ္လို႕ ပြဲစီစဥ္သူ ကိုျမင့္ေဇာ္ကေျပာပါတယ္။ ဒီအေခြကို ဇူလိုင္(၇)ရက္(၈)ရက္မွာ ထပ္မံက်င္းပမယ့္ အေမြ-၂ Grand Opening မွာ ႀကြေရာက္လာႀကတဲ့ ပရိတ္သတ္ေတြကို ေ၀ငွေပးသြားမယ္လို႕ သိရပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ့္ရဲ႕ ေဟာေျပာမႈမွာေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ နဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းမႈ ယိုယြင္းမႈမ်ား ဆိုး၀ါးလာမႈ သာဓကမ်ားအျဖစ္ (၁) ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ ထိခိုက္မႈ ကမၻာ့အဆိုး၀ါးဆံုး (၁၀)ႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဒုတိယ အဆိုး၀ါးဆံုးႏိုင္ငံျဖစ္ေနျခင္း၊ (၂) သဘာ၀ေဘးထိခိုက္မႈ ကမၻာ့အဆိုး၀ါးဆံုး(၁၀)ႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဒုတိယ အဆိုး၀ါးဆံုး ႏိုင္ငံျဖစ္ေနျခင္း၊ (၃) သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးမႈ ကမၻာ့အဆိုး၀ါးဆံုး(၁၀)ႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက စတုတၳ အဆိုး၀ါးဆံုး ႏိုင္ငံျဖစ္ေနျခင္း၊
စတဲ့ အေျခအေနမ်ားေႀကာင့္ တစ္ေန႕ထက္တစ္ေန႕ ေပ်ာက္ကြယ္ ဆံုးရံႈးေနတဲ့ အေမြေတြထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ မုတ္သံုရာသီဥတုေတြလည္း ပါေနတဲ့အေႀကာင္းကို "မုတ္သံုေပ်ာက္ဆံုးျခင္း" ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႕ ေဟာေျပာခဲ့ပါတယ္။

ေပ်ာက္ဆံုးသြားေသာအေမြမ်ား-သစ္ေတာမ်ားက႑
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ေပ်ာက္ဆံုးသြားတဲ့ အေမြမ်ားထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သစ္ေတာမ်ား ရဲ႕က႑ဟာ အဓိကတစ္ခုျဖစ္ေနပါတယ္။ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈ ကမၻာ့အဆိုး၀ါးဆံုး(၁၀)ႏိုင္ငံမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ စတုတၳျဖစ္ေနပါတယ္။ ေလ့လာမႈ တစ္ခုကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္(၅၀)ေလာက္က ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သစ္ေတာဧရိယာ (၁၄၉ ၈၈၉) စတုရန္းမိုင္ရွိခဲ့ျပီး၊ သစ္ေတာဧရိယာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံဧရိယာရဲ႕ ၅၇%ရွိခဲ့တယ္။ ကေန႕မွာေတာ့ သစ္ေတာဧရိယာာဟယ ၂၄% သာရွိပါေတာ့တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာ ႏွစ္စဥ္ သစ္ေတာစိုက္ကြင္း ဧက(၅၀၀၀၀) ေပ်ာက္ဆံုးေနပါတယ္လို႕ ေဖၚျပထား ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ေပ်ာက္ဆံုးေနေသာ အေမြမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ မုတ္သံုေပ်ာက္ဆံုးျခင္း က႑အေနနဲ႕ ဒီကေန႕ အဓိကေပ်ာက္ဆံုး သြားတာေတြကေတာ့
(၁) မုတ္သံုကာလ မိုးရြာရက္(၄၀)ေပ်ာက္ဆံုးျခင္း။ (မိုးကာလရဲ႕ ၃၀%)
(၂) မုတ္သံုမုန္တိုင္း ၁၀၀% နီးပါးမွ် ေပ်ာက္ဆံုးျခင္း၊ (၃) သစ္ေတာမ်ားေပ်ာက္ဆံုးျခင္း (၂၄%ခန္႕သာ က်န္ရွိေတာ့ျခင္း) (၄) လံုျခံဳမႈ (Security) ေလ်ာ့ပါးလာေနေသာအရာမ်ား
(က) စားနပ္ရိကၡာ၊ (ခ) ေသာက္သံုးေရ နဲ႕ စိုက္ပ်ိဳးေရး၊ (ဂ) က်န္းမာေရး ၊ (ဃ) အသက္ေမြးမႈ၊ (စ) သဘာ၀ ေဘးအႏၱရာယ္က်ေရာက္မႈ၊ (ဆ) ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မ နဲ႕ (ဇ) ဆင္းရဲမြဲေတမႈ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ွဖြံ႕ျဖိဳးမႈအတြက္ စိန္ေခၚမႈေတြ
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ႀငဂုတ္လမွာ အာရွဖြံ႕ျဖိဳးေရးဘဏ္္က ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕ပတ္သက္တဲ့ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ ျပဳစုထုတ္ေ၀ခဲ့ပါတယ္။ Myanmar in Transition: Opportunities and Challenges ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႕ပါ။ ဒီအထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အနာဂတ္ဒီမိုကေရစီခရီးလမ္းအတြက္ အနာဂတ္ကာလမွာ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းရမယ့္ စိန္ေခၚမႈ(၄)ရပ္ကို ေဖၚျပထားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေတြအတြက္ စြန္႕စားရမႈေတြ အမ်ားႀကီး ႀကံဳေတြ႕ႏိုင္ႀကပါတယ္လို႕ ေဖၚျပထားပါတယ္။ စြန္႕စားရမငေတြ ႀကံဳေတြ႕ႏိုင္တဲ့ က႑ေတြကေတာ့ (၁) စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး နဲ႕ အစြန္းမေရာက္ တဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ဆိုင္ရာက႑၊ (၂) ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ ဆိုင္ရာက႑၊ (၃) စီးပြားေရးလုပ္ေဆာင္မႈမ်ားဆိုင္ရာ မသန္႕ရွင္းမႈမ်ားက႑ နဲ႕ (၄) ျပည္တြင္းလူမ်ိဳးစုမ်ားအႀကား ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ တင္းမာမႈမ်ားနဲ႕ ပဋိပကၡမ်ားက႑ စတာေတြ ျဖစ္ပါတယ္လို႕ ေဖၚျပထားပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ္အစိုးရိမ္ဆံုး ရာသီဥတုဆိုင္ရာ အနာဂတ္ျပႆနာ(၂)ခု။ ။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ ေဖေဖၚ၀ါရီလအတြင္းက United Kingdom ႏိုင္ငံ Hadley Centre က အေရွ႕ေတာင္ အာရွိေဒသမ်ားအြတြက္ သကၠရာဇ္(၂၁၀၀)မွာ ႀကံဳေတြ႕ရႏိႈင္တဲ့ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္မႈ တြက္ခ်က္ ေလ့လာမႈအစီရင္ခံစာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအစီရင္ခံစာမွာ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသတစ္ခုလံုးမွာ ပ်မ္းမွ်အပူခ်ိန္ေတြဟာ လက္ရွိပ်မ္းမွ် တန္ဖိုးေတြထက္ 4°C (7°F) ပိုတိုးလာမႈေႀကာင့္ အေရွ႕ေတာင္ အာရွေဒသတြင္ ႀကံဳေတြ႕လာႏိုင္မည္႕ထိခို္က္မႈေတြ ေလ့လာမႈအစီရင္ခံစာျဖစ္ပါတယ္။ အေရွ႕ေတာင္ အာရွေဒသႏိုင္ငံအမ်ားက 4°C (7°F)သာတိုးလာနိုင္ေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံက 5°C (9°F) အထိ ေဒသတြင္းမွာ အျမင့္ဆံုး တိုးလာေစမွာျဖစ္တယ္လို႕ တြက္ခ်က္မႈ မွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒီအစီရင္ခံစာအရ အပူခ်ိန္ေတြတိုးလာမႈေႀကာင့္ မိုးေခါင္မႈေတြ တိုးပြားလာျခင္း၊ ေတာမီးေလာင္မႈေတြ တိုးပြားလာျခင္း၊ ပင္လယ္ေရေတြ ျမင့္တက္လာျခင္း၊ ဆားငံေရေတြပိုမိုတိုး၀င္လာျခင္း၊ မိုးေခါင္ သည္႕ ေနရာမ်ားတြင္ မိုးေခါင္ျပီး ေရျမဳပ္မည္႕ေနရာမ်ားတြင္ ေရျမဳပ္ႏိုင္ျခင္း၊ ပင္လယ္ေရအပူခ်ိန္ေတြ ေရစီးေႀကာင္းေတြေျပာင္းလဲလာျခင္း စသည္တို႕ေႀကာင့္ စိုက္ပ်ိဳးေရးက႑၊ သားငါးက႑၊ စားနပ္ရိကၡာလံုျခံဳမႈက႑၊ သဘာ၀ေဘးက႑၊ အသက္ေမြး၀မ္းေႀကာင္းလုပ္န္းမ်ားက႑ စသည္ တို႕မွာ မ်ားစြာထိခိုက္ ပ်က္စီးေစမွာျဖစ္တဲ့အေႀကာင္း ေလ့လာခ်က္မ်ားအရ ေတြ႕ရွိထားပါတယ္။

အဲဒီအထဲမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႕ေတာ့ ဧရာ၀တီျမစ္ဆံုဆည္ လို ျမန္မာ့ အသက္ေသြးေႀကာ ျမစ္ႀကီးေပၚမွာ ရပ္တန္႕ထားရာမွ ျပန္လည္ ဆက္လက္ တည္ေဆာက္ျပီး ျမန္မာ့ေဂဟစံနစ္ေတြကုိ ကေျပာင္းကျပန္ လုပ္လိုက္မယ္ ဆိုရင္ျဖင့့္…… ။