ဆရာ၀န္နဲ႕လူနာၾကားက သင္ခန္းစာမ်ား(၁)
|
6:46 AM |
No မွတ္ခ်က္ |
ကၽြန္ဳပ္ ေဒါက္တာ ရွားေလာ့ဟုန္းနဲ႕ ၀မ္းခ်ဳပ္ေသာ အမွဳၾကီး
တစ္ရက္မွာ လူနာတစ္ေယာက္ ၀မ္းခ်ဳပ္လို႕ အျပင္ေဆးရံုကို လာတက္ပါတယ္။ တာ၀န္ခံဆရာ၀န္ေလးေတြက ၀ိုင္းေမးၾကေတာ့ ၄-၅ ရက္ေလာက္ ရွိျပီလို ေျပာသတဲ့။ ဒါဆိုယင္ေတာ့ အူပိတ္တာ ျဖစ္နိဳင္တယ္ဆိုျပီး ခဲြစိတ္ဆရာ၀န္ၾကီးကို ေခၚျပသတဲ့။ ခဲြစိတ္အထူးကုက ၾကည့္ျပီး သိပ္မတူေတာ့ အာထရာေဆာင္းရိုက္ၾကည့္ျပီး က်ေနာ့္ကို လဲႊလိုက္ေတာ့တယ္။ က်ေနာ္သြားၾကည့္ေတာ့ - ဟုတ္တယ္။ လံုး၀ အေကာင္းၾကီးပဲ။ (လူနာကို နဖူးေရ ဒူးေရ ၾကည့္ျပီး တန္းရိပ္မိတာကိုး.. ဒါေၾကာင့္လည္း သမားဆို အိုမွ လို႕ ေျပာၾကတာ၊ က်ေနာ့္ေခါင္းေတာ့ ဆံပင္ျဖဴေတြ အမ်ားၾကီးဗ်)။
ဒါနဲ႕ ၀မ္းခ်ဳပ္တာ ဘယ္ေလာက္ၾကာျပီလဲလို႕ ထပ္ေမးရတယ္။ ၀မ္းက တကယ္ေတာ့ ခဏခဏ ခ်ဳပ္တာပါဆရာရယ္တဲ့ (ေဟာ ဆရာေမးေတာ့ တမ်ိဳးေျဖျပန္ျပီ ဆိုျပီး ေနာက္က လိုက္လာတဲ့ ဆရာ၀န္ေလးက ေရရြတ္တယ္)။ ေမးတဲ့ မ်က္ႏွာထားခ်င္းက မတူဘူးေလ။ အမွဳစစ္ရဲက အခ်ဳပ္ခန္းထဲက တရားခံကို ေမးတဲ့ မ်က္ႏွာထားမ်ိဳးလည္း တခါတေလ ဆရာ၀န္က မ်က္ႏွာထားတတ္ရေသးတာကိုး)။ ဒါမ်ား ခင္ဗ်ား ၀မ္းႏွဳတ္ေဆး ဘာလို႕ မစားလဲေပါ့ (အစ္တာ.. အစ္တာ.. တကယ္ေတာ့ ၀မ္းႏွုတ္ေဆး ဆိုတာ အျမဲစားေနရတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘူးေလ။ အစားအေသာက္ ျပင္စား အေနအထိုင္ ျပင္ၾကည့္။ ေနာက္ဆံုး ဒုကၡမ်ားလြန္းမွ စားရတာ ကလား။ တကယ္ေတာ့ သူလာတဲ့ အေၾကာင္းရင္း complaint က hidden ျဖစ္ေနတယ္လို႕ ထင္လို႕ အစ္ေနတာ)။
စားလည္း တခါတေလ မသက္သာဘူးတဲ့ (ဟင္ ဘာမသက္သာတာလဲ၊ ၀မ္းမသြားတာကို ေျပာေနတာလား လို႕ စိတ္ထဲ စဥ္းစားရင္းနဲ႕) ဘာမသက္သာတာတုန္း (open question) ေမးလိုက္တယ္။ လူနာက စိတ္မရွည္တဲ့ေလသံနဲ႕ “ဟာ... ဆရာကလည္း ဇက္ေတြထိုး ေနာက္ေၾကာေတြ တက္တာေပါ့” တဲ့ ( အထူးကုလုပ္ေနျပီး ၀မ္းခ်ဳပ္ရင္ ဇက္ထိုး ေခါင္းကိုက္တာမ်ား မသိရေကာင္းလား ဆိုတဲ့ မ်က္ႏွာနဲ႕) ေျဖတယ္။
ဒီေတာ့မွာ လူနာလာရတဲ့ အေၾကာင္းရင္း ဇက္ထိုးေနာက္ေၾကာတက္ တာကို သိရေတာ့တယ္။ ရိုးရာအယူအဆအရ က်ေနာ္တို႕က “၀မ္းတလံုးေကာင္း ေခါင္းမခဲ” ဆိုတာကို တခ်ိဳ႕က ၀မ္းမခ်ဳပ္ရင္ ေခါင္းမကိုက္ဘူး လို႕ ဘာသာ ျပန္ၾကသတဲ့။ ဒီေတာ့ ဇက္ထိုးေနာက္ေၾကာတက္တိုင္း ၀မ္းခ်ဳပ္လို႕လို႕ ယိုးတတ္ၾကေတာ့တယ္။ ထန္းသီးေၾကြခိုက္ က်ီးနင္းခိုက္ ဆိုသလို ဇက္ထိုးတိုင္း ၀မ္းက ခ်ဳပ္သလို ျဖစ္ေနေတာ့ ၀မ္းခ်ဳပ္တာကို တရားခံလုပ္တတ္ၾကတယ္။ လူနာက ၀မ္းခ်ဳပ္ယင္ ဇက္ထိုးတာကို ဒီအထူးကု မသိဘူးလို႕ ထင္သြားတယ္။
(ဒါနဲ႕ ေနာက္တဆင့္က သူက ၀မ္းခ်ဳပ္တယ္လို႕ ေျပာတိုင္း ကိုယ္ဆရာ၀န္က သူေျပာေနတာကို နားလည္ျပီလား လို႕ ကိုယ့္ဘာသာ ေမးၾကည့္ရတယ္။ နားလည္ေသးဘူး)။ “၀မ္းခ်ဳပ္တယ္ဆိုတာ ခင္ဗ်ားက ဘာေျပာတာတုန္း” (What do you mean by constipation? ေပါ့ဗ်ာ) ေမးၾကည့္မိတယ္။ (လူနာက ဇေ၀ဇ၀ါနဲ႕ ၾကည့္ေနတယ္။ မေျဖဘူး။ ငါေတာ့ အထူးကု မွားျပမိျပီ။ ေၾကာင္ေတာင္ေတာင္ ဆရာ၀န္နဲ႕ေတာ့ တိုးေနျပီ စသည္ျဖင့္ ေတြးခ်င္ေတြးေနမွာေပါ့)။
ဒီေတာ့မွာ အနားမွာ ပါလာတဲ့ ဆရာ၀န္ေလးေတြကို လွည့္ျပီး စာသင္ေပးရျပန္ပါတယ္ (အဲ - ေရာင္းလွည့္တယ္ဆိုတာထက္ စာသင္တယ္ဆိုတာက ပိုမွန္ပါတယ္လို႕ မေျပာနဲ႕ဦး)။ “ငါတို႕ သိထားတဲ့ constipation နဲ႕ သူေျပာတဲ့ constipation တူခ်င္မွ တူမွာ။ ဟုတ္တယ္ေလ။ လူနာက ေဆးေက်ာင္းတက္ထားတာမွ မဟုတ္တာ။ ေဆးေက်ာင္းတက္ထားယင္ေတာ့ ေက်ာင္းေျပးတာ မ်ားယင္ constipation ရဲ႕ definition မသိဘူး။” လို႕ ေျပာေတာ့ သူတို႕ ရီၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ သူတို႕လည္း သိပ္မမွတ္မိဘူး။ (MCQ ထဲလည္း မပါ။ Essay လည္း မေမး။ Bedside မွာလည္း မေထာက္ တဲ့ constipation ရဲ႕ definition ကိုးဗ်)။
“တစ္ပါတ္ကို သံုးခါထက္နည္းယင္ ဒါမွမဟုတ္ ၀မ္းက အရမ္းမာေနျပီး ညွစ္လြန္းေနရယင္ ဆိုတာက အမ်ားဆံုး လက္ခံထားတဲ့ ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္းပါပဲ” - လို႕ လည္း က်ေနာ္ေျပာလိုက္ေတာ့ လူနာက စဥ္းစားေနတဲ့ မ်က္ႏွာနဲ႕ ၀င္ေျပာတယ္။ “က်ေနာ္က အဲလိုမဟုတ္ဘူးဆရာ” တဲ့။ “က်ေနာ္က တခါတခါ ထမင္းစားရင္ အမ်ားၾကီးစားတာ” တဲ့- လက္ ၂ ဖက္နဲ႕ အ၀ိုင္းၾကီး ၀ိုင္းျပတယ္။ “ဒါေပမဲ့ ၀မ္းသြားယင္ နည္းနည္းေလးပဲ သြားတာ။ ေန႕တိုင္းေတာ့ သြားတယ္” - တဲ့... လက္ ၂ ဖက္နဲ႕ အ၀ိုင္းေသးေသးေလး လုပ္ျပယင္း ေျပာတယ္။ “အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ့္မွာ ဇက္ထိုး ေနာက္ေၾကာတက္ေနတာဟာ ၀မ္းခ်ဳပ္လို႕ - လို႕ ထင္ခဲ့တာပါ ”-တဲ့။ (စားသမွ် ျပန္မထြက္ေတာ့ အပုတ္အစပ္ေတြ ေလွာင္ျပီး ေခါင္းေနာက္ ဇက္ထိုး ေၾကာတက္ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ရိုးရာ အယူအဆကို အေျခခံတာပါခင္ဗ်ာ)။
( လူငယ္ေတြကို Communication Skills နဲ႕ ပါတ္သက္ေသာ အေတြ႕အၾကံဳမ်ား ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၾကာယင္ က်ေနာ္က ေမ့ ေမ့သြားတတ္လို႕ ဒီတစ္ခုက စျပီး ၾကံဳယင္ ၾကံဳသလို မွတ္တမ္းတင္သြားပါမယ္။)
တစ္ရက္မွာ လူနာတစ္ေယာက္ ၀မ္းခ်ဳပ္လို႕ အျပင္ေဆးရံုကို လာတက္ပါတယ္။ တာ၀န္ခံဆရာ၀န္ေလးေတြက ၀ိုင္းေမးၾကေတာ့ ၄-၅ ရက္ေလာက္ ရွိျပီလို ေျပာသတဲ့။ ဒါဆိုယင္ေတာ့ အူပိတ္တာ ျဖစ္နိဳင္တယ္ဆိုျပီး ခဲြစိတ္ဆရာ၀န္ၾကီးကို ေခၚျပသတဲ့။ ခဲြစိတ္အထူးကုက ၾကည့္ျပီး သိပ္မတူေတာ့ အာထရာေဆာင္းရိုက္ၾကည့္ျပီး က်ေနာ့္ကို လဲႊလိုက္ေတာ့တယ္။ က်ေနာ္သြားၾကည့္ေတာ့ - ဟုတ္တယ္။ လံုး၀ အေကာင္းၾကီးပဲ။ (လူနာကို နဖူးေရ ဒူးေရ ၾကည့္ျပီး တန္းရိပ္မိတာကိုး.. ဒါေၾကာင့္လည္း သမားဆို အိုမွ လို႕ ေျပာၾကတာ၊ က်ေနာ့္ေခါင္းေတာ့ ဆံပင္ျဖဴေတြ အမ်ားၾကီးဗ်)။
ဒါနဲ႕ ၀မ္းခ်ဳပ္တာ ဘယ္ေလာက္ၾကာျပီလဲလို႕ ထပ္ေမးရတယ္။ ၀မ္းက တကယ္ေတာ့ ခဏခဏ ခ်ဳပ္တာပါဆရာရယ္တဲ့ (ေဟာ ဆရာေမးေတာ့ တမ်ိဳးေျဖျပန္ျပီ ဆိုျပီး ေနာက္က လိုက္လာတဲ့ ဆရာ၀န္ေလးက ေရရြတ္တယ္)။ ေမးတဲ့ မ်က္ႏွာထားခ်င္းက မတူဘူးေလ။ အမွဳစစ္ရဲက အခ်ဳပ္ခန္းထဲက တရားခံကို ေမးတဲ့ မ်က္ႏွာထားမ်ိဳးလည္း တခါတေလ ဆရာ၀န္က မ်က္ႏွာထားတတ္ရေသးတာကိုး)။ ဒါမ်ား ခင္ဗ်ား ၀မ္းႏွဳတ္ေဆး ဘာလို႕ မစားလဲေပါ့ (အစ္တာ.. အစ္တာ.. တကယ္ေတာ့ ၀မ္းႏွုတ္ေဆး ဆိုတာ အျမဲစားေနရတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘူးေလ။ အစားအေသာက္ ျပင္စား အေနအထိုင္ ျပင္ၾကည့္။ ေနာက္ဆံုး ဒုကၡမ်ားလြန္းမွ စားရတာ ကလား။ တကယ္ေတာ့ သူလာတဲ့ အေၾကာင္းရင္း complaint က hidden ျဖစ္ေနတယ္လို႕ ထင္လို႕ အစ္ေနတာ)။
စားလည္း တခါတေလ မသက္သာဘူးတဲ့ (ဟင္ ဘာမသက္သာတာလဲ၊ ၀မ္းမသြားတာကို ေျပာေနတာလား လို႕ စိတ္ထဲ စဥ္းစားရင္းနဲ႕) ဘာမသက္သာတာတုန္း (open question) ေမးလိုက္တယ္။ လူနာက စိတ္မရွည္တဲ့ေလသံနဲ႕ “ဟာ... ဆရာကလည္း ဇက္ေတြထိုး ေနာက္ေၾကာေတြ တက္တာေပါ့” တဲ့ ( အထူးကုလုပ္ေနျပီး ၀မ္းခ်ဳပ္ရင္ ဇက္ထိုး ေခါင္းကိုက္တာမ်ား မသိရေကာင္းလား ဆိုတဲ့ မ်က္ႏွာနဲ႕) ေျဖတယ္။
ဒီေတာ့မွာ လူနာလာရတဲ့ အေၾကာင္းရင္း ဇက္ထိုးေနာက္ေၾကာတက္ တာကို သိရေတာ့တယ္။ ရိုးရာအယူအဆအရ က်ေနာ္တို႕က “၀မ္းတလံုးေကာင္း ေခါင္းမခဲ” ဆိုတာကို တခ်ိဳ႕က ၀မ္းမခ်ဳပ္ရင္ ေခါင္းမကိုက္ဘူး လို႕ ဘာသာ ျပန္ၾကသတဲ့။ ဒီေတာ့ ဇက္ထိုးေနာက္ေၾကာတက္တိုင္း ၀မ္းခ်ဳပ္လို႕လို႕ ယိုးတတ္ၾကေတာ့တယ္။ ထန္းသီးေၾကြခိုက္ က်ီးနင္းခိုက္ ဆိုသလို ဇက္ထိုးတိုင္း ၀မ္းက ခ်ဳပ္သလို ျဖစ္ေနေတာ့ ၀မ္းခ်ဳပ္တာကို တရားခံလုပ္တတ္ၾကတယ္။ လူနာက ၀မ္းခ်ဳပ္ယင္ ဇက္ထိုးတာကို ဒီအထူးကု မသိဘူးလို႕ ထင္သြားတယ္။
(ဒါနဲ႕ ေနာက္တဆင့္က သူက ၀မ္းခ်ဳပ္တယ္လို႕ ေျပာတိုင္း ကိုယ္ဆရာ၀န္က သူေျပာေနတာကို နားလည္ျပီလား လို႕ ကိုယ့္ဘာသာ ေမးၾကည့္ရတယ္။ နားလည္ေသးဘူး)။ “၀မ္းခ်ဳပ္တယ္ဆိုတာ ခင္ဗ်ားက ဘာေျပာတာတုန္း” (What do you mean by constipation? ေပါ့ဗ်ာ) ေမးၾကည့္မိတယ္။ (လူနာက ဇေ၀ဇ၀ါနဲ႕ ၾကည့္ေနတယ္။ မေျဖဘူး။ ငါေတာ့ အထူးကု မွားျပမိျပီ။ ေၾကာင္ေတာင္ေတာင္ ဆရာ၀န္နဲ႕ေတာ့ တိုးေနျပီ စသည္ျဖင့္ ေတြးခ်င္ေတြးေနမွာေပါ့)။
ဒီေတာ့မွာ အနားမွာ ပါလာတဲ့ ဆရာ၀န္ေလးေတြကို လွည့္ျပီး စာသင္ေပးရျပန္ပါတယ္ (အဲ - ေရာင္းလွည့္တယ္ဆိုတာထက္ စာသင္တယ္ဆိုတာက ပိုမွန္ပါတယ္လို႕ မေျပာနဲ႕ဦး)။ “ငါတို႕ သိထားတဲ့ constipation နဲ႕ သူေျပာတဲ့ constipation တူခ်င္မွ တူမွာ။ ဟုတ္တယ္ေလ။ လူနာက ေဆးေက်ာင္းတက္ထားတာမွ မဟုတ္တာ။ ေဆးေက်ာင္းတက္ထားယင္ေတာ့ ေက်ာင္းေျပးတာ မ်ားယင္ constipation ရဲ႕ definition မသိဘူး။” လို႕ ေျပာေတာ့ သူတို႕ ရီၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ သူတို႕လည္း သိပ္မမွတ္မိဘူး။ (MCQ ထဲလည္း မပါ။ Essay လည္း မေမး။ Bedside မွာလည္း မေထာက္ တဲ့ constipation ရဲ႕ definition ကိုးဗ်)။
“တစ္ပါတ္ကို သံုးခါထက္နည္းယင္ ဒါမွမဟုတ္ ၀မ္းက အရမ္းမာေနျပီး ညွစ္လြန္းေနရယင္ ဆိုတာက အမ်ားဆံုး လက္ခံထားတဲ့ ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္းပါပဲ” - လို႕ လည္း က်ေနာ္ေျပာလိုက္ေတာ့ လူနာက စဥ္းစားေနတဲ့ မ်က္ႏွာနဲ႕ ၀င္ေျပာတယ္။ “က်ေနာ္က အဲလိုမဟုတ္ဘူးဆရာ” တဲ့။ “က်ေနာ္က တခါတခါ ထမင္းစားရင္ အမ်ားၾကီးစားတာ” တဲ့- လက္ ၂ ဖက္နဲ႕ အ၀ိုင္းၾကီး ၀ိုင္းျပတယ္။ “ဒါေပမဲ့ ၀မ္းသြားယင္ နည္းနည္းေလးပဲ သြားတာ။ ေန႕တိုင္းေတာ့ သြားတယ္” - တဲ့... လက္ ၂ ဖက္နဲ႕ အ၀ိုင္းေသးေသးေလး လုပ္ျပယင္း ေျပာတယ္။ “အဲဒါေၾကာင့္ က်ေနာ့္မွာ ဇက္ထိုး ေနာက္ေၾကာတက္ေနတာဟာ ၀မ္းခ်ဳပ္လို႕ - လို႕ ထင္ခဲ့တာပါ ”-တဲ့။ (စားသမွ် ျပန္မထြက္ေတာ့ အပုတ္အစပ္ေတြ ေလွာင္ျပီး ေခါင္းေနာက္ ဇက္ထိုး ေၾကာတက္ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ ရိုးရာ အယူအဆကို အေျခခံတာပါခင္ဗ်ာ)။
( လူငယ္ေတြကို Communication Skills နဲ႕ ပါတ္သက္ေသာ အေတြ႕အၾကံဳမ်ား ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၾကာယင္ က်ေနာ္က ေမ့ ေမ့သြားတတ္လို႕ ဒီတစ္ခုက စျပီး ၾကံဳယင္ ၾကံဳသလို မွတ္တမ္းတင္သြားပါမယ္။)
0 comments:
Post a Comment