ဒီမိုကေရစီနွင့္ လူထုအဓိကလူ႔အဖဲြ႔အစည္း (Democracy and Civil Society)

         

 လူထုအဓိကလူ႔အဖဲြ႔အစည္း Civil Society အေနျဖင့္ ဒီမိုကေရစီကို မ်ားစြာ အေထာက္အကူျပဳသည္။ Civil Society မရိွလ်င္ ဒီမိုကေရစီမရိွဟုပင္ ဆိုနိုင္သည္။ တနည္းအားျဖင့္ Civil Society အားနည္းေနသမွ် ဒီမိုကေရစီ အားေကာင္းလာနိုင္မည္ မဟုတ္ေပ။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုသည္ကို Civil Society ၏ ေအာက္ပါ လုပ္ငန္း ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားအား ၾကည့္ျခင္း ျဖင့္ သိနိုင္သည္။

(၁)     အစိုးရ၏အာဏာအားကန္႔သတ္ေပးသည္။

-         အကယ္၍ အစိုးရအေနျဖင့္ နိုင္ငံသားတဦး၏ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားအား ထိပါးခို်းေဖါက္ျခင္း ျပဳလ်င္ ေ၀ဖန္သည္။ ေထာက္ျပသည္။ ျပစ္တင္ရႈတ္ခ်သည္။ ထို့ေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီကို ေထာက္ကူက်ားကန္ ေပးသည္။

-         Civil Society မ်ားရိွမွသာ ဒီမိုကေရစီ ရွင္သန္အားေကာင္းေနမည္။ Civil Society မ်ားအားနည္းေန မည္ဆိုလွ်င္ ဒီမိုကေရစီေပၚေပါက္လာနိုင္ရန္ မလြယ္ကူေပ။ ဥပမာ ျမန္မာျပည္၌ နအဖစစ္အစိုးရလက္ ေအာက္တြင္ Civil Society မရိွသေလာက္ပင္ျဖစ္သည္။  

    ထို့ေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီ ဆိတ္သုန္းေနျခင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုေသာ္ရ၏။

- သို့ေသာ္ Civil Society မ်ားသည္ အစိုးရကို အျမဲတမ္းဆန့္က်င္ေနရမည္ဟု မယူဆသင့္ပါ။ အတိုက္အခံ နိုင္ငံေရးပါတီမဟုတ္သည့္အတြက္ အစိုးရလုပ္သမွ် ေ၀ဖန္တိုက္ခိုက္ေနရန္ မလိုအပ္ေပ။ ရံဖန္ရံခါ အစိုးရ၏ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား ေကာင္းမြန္မႈရိွလ်င္ ပူးေပါင္း၍ အေထာက္အကူေပးေဆာင္ရြက္ၾကရသည္။ ထိုသို့နည္း လမ္းမ်ားျဖင့္ လုပ္ေဆာင္မွသာ လူထုအဓိကလူ႔အဖဲြ႔အစည္း Civil Society ကို ေဖၚေဆာင္နိုင္ေပမည္။

(၂)     လူတဦးခ်င္းစီ၏ ပါ၀င္လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈ အခန္းက႑အား ျဖည့္ဆည္းေပးသည္။          

-         မတူျခားနားေသာအဖဲြ႔အစည္းေပါင္းစံုတည္ရိွေနျခင္းျဖင့္ လူတဦးခ်င္းသည္ သူတို့စိတ္ပါ၀င္စားေသာ အေၾကာင္းအရာေပၚမူတည္၍ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ၾကသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖၚေျပာဆိုပိုင္ခြင့္ အတြက္ အဓိက ထားလုပ္ေဆာင္ေသာအဖဲြ႔မ်ားသည္ ထိုအခြင့္အေရးအား ကန့္သတ္သည့္အခ်က္အလက္မ်ား ထြက္ေပၚလာလ်င္ ကန့္ကြက္ၾကသည္။ေထာက္ျပေ၀ဖန္ၾကသည္။

-         ဤသို့ျဖင့္ နိုင္ငံသားတဦးခ်င္းစီ၌ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုပိုင္ခြင့္ ပိုမိုရရိွလာသည္။ ထိုမွတဆင့္ နိုင္ငံသား မ်ား နိုင္ငံေရး၌ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခြင့္၊ ဦးေဆာင္ခြင့္ကို လူ႔အဖဲြ႔အစည္းအတြင္း အေျခခံအားျဖင့္ အာမခံခ်က္ေပး ၏။ အားျဖည့္ေပး၏။

(၃) မတူကဲြျပားေသာ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းတြင္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာအတူယွဥ္တဲြ က်င့္သံုးေနထိုင္ေစရန္ သင္ၾကားေပးသည္။

-         မတူကဲြလဲြေသာအဖဲြ႔အစည္းမ်ားၾကား ျခားနားေသာအျမင္မ်ား၊ ယံုၾကည္မႈမ်ား၊ အယူအဆမ်ားအခ်င္း ခ်င္း နားလည္သည္းခံတတ္ေစရန္နွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ယွဥ္တဲြက်င့္သံုး ေနထိုင္တတ္ေစရန္ Civil Society က သင္ၾကားေပးသည္။

-         အလြန္အကံြ်အစြန္းေရာက္မႈနွင့္ ကိုယ္နွင့္မတူပါက ရန္လိုတတ္မႈမ်ားကို အားေပးျခင္းမျပုေပ။ လူတဦး နွင့္တဦးၾကား၊ တဖဲြ႔နွင့္တဖဲြ႔ၾကား၊ အင္အားစုတခုနွင့္တခုၾကား ကိစၥရပ္မ်ား၊ ျပႆနာမ်ားကိုညွိနိႈင္းေျဖရွင္း ေစသည္။

-         သို့ျဖင့္ ညွိနိႈင္းေျဖရွင္းသည့္ အစဥ္အလာအေလ့အက်င့္ကို လူ႔အဖဲြ႔အစည္းအတြင္း ထြန္းကားေစသည္။ ထိုသို့ သည္းခံျခင္း၊ မွ်မွ်တတရႈျမင္နိုင္ျခင္းနွင့္ ညွိနႈင္းေျဖရွင္းတတ္မႈတို့က လူ႔အဖဲြ႔အစည္းကို ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ဖံြ႔ျဖိဳး တိုးတက္ေစသည္။

(၄) လူ႔အဖဲြ႔အစည္းအတြင္းရိွ အားနည္းေသာ၊ အ၀ိုင္းပယ္ခံထားရေသာ၊ ေမ့ေလ်ာ့ခံထားရေသာ၊ အခြင့္အလမ္း ကင္းမဲ့ေနသည့္လူ႔အဖဲြ႔အစည္း၀င္မ်ားအတြက္ ကိုယ္စားျပုေဆာင္ရြက္ေပးသည္။

ဥပမာ - အခ်ဳိ႕အလြန္ဆင္းရဲသည္။ ဆင္းရဲလြန္း၍ လူစဥ္မမီ၊ လူေတာတိုး၀င္နိုင္ျခင္းမရိွ။ သို႔အတြက္ထိုသူမ်ား အား တခုခု ကူညိီလုပ္ကိုင္ေပးခ်င္သည့္စိတ္ လူတခို့်တြင္ေပၚလာသည္။ - စိတ္ဆနၵတူညီသူမ်ား စုဖဲြ႔မိၾကသည္။ ပညာမဲ့၊ လမ္းေဘးေန၊ ေျခသလံုးအိမ္တိုင္ဘ၀နွင့္ မည္သူကမွ ေဆးေဘာ္ေၾကာဘက္မလုပ္သည့္၊ လူ့အသိုင္း အ၀ိုင္းအျပင္ဘက္ ေရာက္ေနရသူမ်ားကို သူတို့ကစိတ္၀င္စားသည္။

- ထိုသူမ်ားအတြက္ အလုပ္လုပ္ေပးသည္။ တခို့် လူနည္းစုမ်ား ကိုယ္ပိုင္အခြင့္အေရး ဆံုးရံႈးေနၾကသည္ကို မည္သူကမွ စိတ္၀င္စားရေကာင္းမွန္း မသိၾက။ တခို့်က ထိုသူတို့အတြက္ အလုပ္လုပ္ေပးၾကသည္။ အလုပ္ လုပ္ေပးသည့္အစုအဖဲြ႔မ်ား ေပၚေပါက္လာသည္။

(၅)     မို်းဆက္သစ္မ်ားအား ေမြးထုတ္ျပင္ဆင္ေပးသည္။ ဦးေဆာင္မႈအသစ္အတြက္ ေလ့က်င့္ေပးသည္။

  - ထို့အတြက္ သင္တန္းမ်ား၊ ပညာေပးလုပ္ငန္းမ်ား၊ စည္းရံုးေဟာေျပာမႈမ်ားလုပ္ေဆာင္သည္။

(၆)     မည္သူၾသဇာခံမွမဟုတ္။ မည္သည့္အဖဲြ႔အစည္း၏ လက္ေအာက္ခံမွမဟုတ္။

- အထူးသျဖင့္ အစိုးရနွင့္ နိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၏ လက္ေအာက္ခံမဟုတ္။ လြတ္လပ္ေသာ အစုအဖဲြ႔မ်ားအျဖစ္ ရပ္တည္သည္။ သို့အတြက္ လူထုယံုၾကည္မႈ ပိုမိုရရိွသည္။

- ထို့ေၾကာင့္ ေရြးေကာက္ပဲြမ်ား က်င္းပသည့္အခါ မွန္မွန္ကန္ကန္ မွ်မွ်တတျဖစ္ေအာင္ ၀င္ေရာက္ၾကီးၾကပ္ ေဆာင္ရြက္ေပးနိုင္သည္။ ဥပေဒေရးရာအေျပာင္းအလဲမ်ား၊ ဥပေဒအသစ္ ျပဌာန္းျခင္းမ်ားျပုလုပ္ရာ၌ ပူးေပါင္း ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေပးသည္။ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ေရးဆဲြရာ၌ပါ၀င္သည္။

- ထို့အျပင္ လူ့အခြင့္အေရးကိစၥရပ္မ်ားကိုလည္း ေဆာင္ရြက္သည္။ ထိုသို့ေဆာင္ရြက္ရာ၌ လြတ္လပ္မႈ အေျခခံသည္ အေရးၾကီး၏။ လြတ္လပ္စြာရပ္တည္လုပ္ကိုင္ျခင္းကို လူထုက လိုလားေထာက္ခံၾက၏။

- အထက္ကဆိုခဲ့သလို အစိုးရအာဏာကို ကန့္သတ္ရာ၌ မည္မွ်အထိကန့္သတ္နိုင္သနည္းဆိုသည္မွာ လူထု အသင္းအဖဲြ႔မ်ား မည္မွ်အားေကာင္းသလဲ ဆိုသည့္အခ်က္နွင့္ဆိုင္သည္။ လူထုအသင္းအဖဲြႊမ်ား အားေကာင္း သည္နွင့္အမွ် အစိုးရအာဏာကို ပိုမိုကန့္သတ္နိုင္သည္။

- လူထုအသင္းအဖဲြ႔မ်ား အားနည္းေနလွ်င္၊ စနစ္တက်ဖဲြ႔စည္းထားမႈမရိွပဲ ဖရိုဖရဲျဖစ္ေနမည္ဆိုလွ်င္မူ အစိုးရ အာဏာကိုကန့္သတ္ရာ၌ အခက္အခဲရိွသည္။ လူထုအသင္းအဖဲြ႔မ်ား၌ ေခါင္းေဆာင္မႈအားေကာင္းထက္ျမက္ မႈမရိွလွ်င္လည္း အစိုးရအာဏာကို ထိေရာက္စြာကန့္သတ္နိုင္လိမ့္မည္ မဟုတ္ေပ။ ထို့ေၾကာင့္အစိုးရအာဏာ ကို ကန့္သတ္ရာ၌ လူထုအသင္းအဖဲြ႔မ်ားသည္ အေရးၾကီးေသာအခန္းက႑၌ရိွသည္ဟု ဆိုေသာ္လည္း ထို အသင္းအဖဲြ႔မ်ား မည္မွ်အားေကာင္းသည္ဆိုသည့္အေပၚ တည္မီွသည္။ အားေကာင္းဖို့ေတာ့လိုသည္။

ေနာက္တခုမွာ ထိုလူထုအသင္းအဖဲြ႔မ်ားအေနျဖင့္ မည္ကဲ့သို့ေသာလူ့အဖဲြ႔အစည္း၌ ရွင္သန္ရပ္တည္သလဲ ဆိုသည့္အခ်က္ ျဖစ္သည္။ တခို့်လူ႔အဖဲြ႔အစည္း၊ တိုင္းျပည္နိုင္ငံမ်ားသည္ လူထုအသင္းအဖဲြ႔မ်ား လြတ္လပ္ စြာရပ္တည္လႈပ္ရွားနိုင္သည့္ အေနအထားမို်းရိွသည္။

- ထိုအေျခအေနမို်းရရိွသည့္အခါ လူထုအသင္းအဖဲြ႔မ်ား ရွင္သန္ၾကီးထြားလာသည္။ အားေကာင္းလာသည္။ ဥပမာ ျမန္မာျပည္ကဲ့သို့ လူထုအသင္းအဖဲြ႔မ်ားရပ္တည္ခြင့္ကို အၾကီးအက်ယ္ကန့္သတ္ထားသည့္ နိုင္ငံမို်း၌မူ လူထုအသင္းအဖဲြ႔မ်ား လႈပ္ရွားလုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ရန္ အလြန္ခက္ခဲသည္။

- လူထုအသင္းအဖဲြ႔တရပ္ မည္မွ်အထိ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္နိုင္သည္ဆိုသည့္အခ်က္သည္ သူ၏ရည္မွန္း ခ်က္နွင့္ဆိုင္ သည္။ ရည္မွန္းခ်က္က သူလုပ္ေဆာင္နိုင္ သည့္အကန့္အသတ္ထက္ ေက်ာ္လြန္၍ သိပ္က်ယ္ျပန့္ ျမင့္မားေနမည္ဆိုလွ်င္မူ လက္ေတြ႔၌ ဘာကိုမွ ထိထိေရာက္ေရာက္ လုပ္ေဆာင္နိုင္လိမ့္မည္မဟုတ္ေပ။

- နိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကမူ Civil Society ထဲ၌ မပါ၀င္ေပ။ နိုင္ငံေရးပါတီ၏ရည္မွန္းခ်က္မွာ အာဏာရယူဖို့ျဖစ္ သည္။ အစိုးရျဖစ္မွ လူထုအကို်းကို သယ္ပိုးေဆာင္ရြက္နိုင္မည္။ လူထုအသင္းအဖဲြ႔မ်ား၏ ရည္မွန္းခ်က္မွာ အစိုးရအာဏာကို ကန့္သတ္ေရးျဖစ္သည္။ အစိုးရအာဏာ အလြန္အကံြ်ျဖစ္လာလွ်င္ လူထု၏အေျခခံ အခြင့္အေရးမ်ားနွင့္ အကို်းစီးပြားကိုထိခိုက္နိုင္သည္။ ထို့ေၾကာင့္နိုင္ငံေရးပါတီနွင့္ လူထုအသင္းအဖဲြ႔မွာ မတူကဲြျပားသည္။

- Society သည္ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းတရပ္လံုးကို ရည္ညႊန္းသည္။ လူအမ်ား စုေ၀းေနထိုင္ၾကေသာ လူ႔အစုအေ၀း ၾကီးတခုလံုးကို ဆိုလိုသည္။ ထိုသို့စုေ၀းေနထိုင္ၾကရာ၌ ယံုၾကည္ခ်က္တူသူမ်ား ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မည္။ မတူသူမ်ား လည္း ျဖစ္ခ်င္လည္းျဖစ္မည္။လူမို်းတူသူမ်ားလည္းရိွမည္။ မတူသူမ်ားလည္းရိွမည္။ ထိုသူမ်ား ပါ၀င္သည့္ လူ့အဖဲြ႔အစည္းတခုလံုးကို Society ဟုေခၚျခင္းျဖစ္သည္။ ယခုအခါ တိုင္းျပည္သို့မဟုတ္ နိုင္ငံေတာ္ဟုဆိုသည္။ အမွန္တကယ္မူ Society ကပိုက်ယ္ျပန့္သည္။ တိုင္းျပည္ဆိုသည္က က်ဥ္းေျမာင္းသည္။

- Society က တခုလံုးကို လႊမ္းျခံုသည္။ Civil Society က ထိုအထဲမွအစိတ္အပိုင္း တခုသာျဖစ္သည္။ နိုင္ငံေတာ္ရိွမည္။ လူတဦးခ်င္းမ်ားရိွမည္။ လူထုအသင္းအဖဲြ႔မ်ားရိွမည္။ ထိုသံုးခုကိုေပါင္းစုလိုက္ေသာအခါ လူ႔အဖဲြ႔အစည္း Society ဟူ၍ ျဖစ္လာေလသည္။ နိုင္ငံေတာ္နွင့္ လူတဦးခ်င္းကို လူထုအသင္းအဖဲြ႔မ်ား ပါ၀င္သည့္ Civil Society က အလယ္မွေန၍ ဆက္စပ္ေပးထားျခင္းျဖစ္သည္။

-         လယ္သမားမ်ားစုဖဲြ႔ထားတိုင္း လူထုအသင္းအဖဲြ႔ျဖစ္မလာေပ။ လယ္သမားမ်ားအေနျဖင့္ ၎တို့၏ လယ္ယာစိုက္ပို်းမႈလုပ္ငန္းအတြက္ရည္စူး၍ စုဖဲြ႔ထားသေရြ႔ Civil Society ဟုေခၚ၍မရနိုင္ေပ။

-         လယ္သမားမ်ားအဖဲြ႔သာျဖစ္သည္။ လယ္ယာလုပ္ငန္းစုေပါင္းလုပ္သည့္ အသင္းအဖဲြ႔သာ ျဖစ္သည္။ သိုေသာ္၊ ဥပမာ - အားျဖင့္ ၎တို့စိုက္ပို်းထြက္ရိွသည့္ စပါးေစ်းကက်ဆင္းသြားသည္။ ဆန္ေစ်းက်သည္။

-         တနွစ္ျပီးတနွစ္ ဆင္းရဲသထက္ဆင္းရဲလာသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဤကဲ့သို့ျဖစ္ရသည္ကို စဥ္းစားဖို့ လိုအပ္လာသည္။ စပါးေစ်းဘာ့ေၾကာင့္က်သလဲ။ အစိုးရရဲ့မူ၀ါဒေၾကာင့္လား။ --- ထိုသို့စဥ္းစားျပီးေနာက္ သူတို့၏ဘ၀အေျခအေနမ်ား တိုးတက္လာေစရန္၊ အေျခအေနမ်ား ေကာင္းမြန္လာေစရန္  ေတာင္းဆိုလာၾက သည္။ အာဏာပိုင္မ်ားနွင့္ ညွိနိႈင္းလာၾကသည္။ ေ၀ဖန္ေထာက္ျပမႈေတြလုပ္ၾကသည္။

-         သို့ဆိုလွ်င္မူ ထိုလယ္သမားအသင္းအဖဲြ႔ကို လူထုအသင္းအဖဲြ႔ Civil Society ျဖစ္သည္ဟု ေျပာနိုင္ သည္။ ထိုသို့ အစိုးရ၏ မူ၀ါဒမ်ား၊ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားနွင့္ ဆက္စပ္စဥ္းစား လုပ္ကိုင္သည့္အဆင့္သို့ေရာက္ လွ်င္ လူထုအသင္းအဖဲြ႔ Civil Society ဟု သတ္မွတ္နိုင္သည္။

-         လယ္သမားျဖစ္ေစ၊ အလုပ္သမားျဖစ္ေစ မိမိတို့အလုပ္မိမိတို့လုပ္ေနျခင္းျဖစ္ပါက Civil Society ၏ အစိတ္အပိုင္းတရပ္ျဖစ္မလာနိုင္ေပ။ 

ဦးေအာင္ထူး