အစာနဲ႔ေဆး တည့္ရဲ႕လား

by Moenge Aung on Wednesday, December 28, 2011 at 1:07pm

Good Health

ေဆးတစ္မ်ဳိးကုိ ေသာက္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ စားထားတဲ့ အစာနဲ႔ တည့္မွတည့္ရဲ႕လားလို႔ စိုးရိမ္မိတာမ်ဳိး သင္လည္း ျဖစ္ဖူးမွာပါ။  ဟုတ္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ အမ်ားစုဟာ သင့္ခႏၶာကိုယ္ထဲက ေဆးေတြရဲ႕ ပမာဏကို တိုးသြားေစတာ ဒါမွမဟုတ္ ေလ်ာ့က် သြားေစတာမ်ဳိး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
 သတိထားပါ။


 နံနက္ခင္းမွာ ေဆးေသာက္တဲ့အခါ သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္ေတြနဲ႔ တြဲမေသာက္ပါနဲ႔။ ဒီလို တြဲေသာက္တာေၾကာင့္ ဓာတ္တုံ႔ျပန္မႈကို ျဖစ္ေစႏိုင္လို႔ပါ။ ေဆးတခ်ဳိ႕ဟာ သင္စားတဲ့ အစာတခ်ဳိ႕ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္က ေဆးစုပ္ယူႏိုင္စြမ္းကို ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္သလို ထိေရာက္မႈ နည္းသြားတာကိုလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ အစားအေသာက္ေတြက ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ေဆးေတြကို ေခ်ဖ်က္တဲ့ျဖစ္စဥ္၊ အသံုးျပဳတဲ့ ျဖစ္စဥ္ကို အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သင့္ခႏၶာကိုယ္က ေဆးကို အသံုးျပဳခ်ိန္မွာ ဘယ္လို အစားအေသာက္ေတြေၾကာင့္ သက္ေရာက္မႈ ရွိတယ္ဆိုတာ သိေစဖို႔ ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

 ဂရိတ္ဖ႐ုေဖ်ာ္ရည္
 ေဆးအမ်ားစုဟာ ဂရိတ္ဖ႐ုသီး ဒါမွမဟုတ္ ဂရိတ္ဖ႐ု ေဖ်ာ္ရည္ေၾကာင့္ အာနိသင္ ထိခိုက္မႈရွိပါတယ္။ ဂရိတ္ဖ႐ုသီးမွာပါတဲ့ ဓာတ္တစ္မ်ဳိးဟာ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ေဆးေတြကို စုပံုေစႏိုင္လို႔ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ေအာက္ပါေဆးေတြ ေသာက္ေနခ်ိန္မွာ ဂရိတ္ဖ႐ုသီးနဲ႔ ဂရိတ္ဖ႐ု ေဖ်ာ္ရည္ကို ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႔ ေဆးဝါးပညာရွင္ေတြက အႀကံျပဳထားပါတယ္။
 စေတတင္လို႔ေခၚတဲ့ ကိုလက္စထေရာ က်ေစတဲ့ ေဆးတခ်ဳိ႕၊ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း မမွန္တာနဲ႔ တျခား ႏွလံုးေရာဂါေတြကို ကုသရာမွာ ေသာက္ရတဲ့ ေဆးတခ်ဳိ႕ (Oyrm- ဖီလိုဒိုင္ပင္း (Felodipine)၊ နီမိုဒိုင္ပင္း (Nimodipine))၊ ကိုယ္ခံအားက်ေအာင္ ေပးရတဲ့ ေဆးတခ်ဳိ႕၊ (ဥပမာ- ဆိုက္ကလိုစပိုရင္း (Cyclosporine)၊ HIV ကုသေဆး Saquinavir)

 Tip!
 ဆရာဝန္ ၫႊန္ၾကားတဲ့ ေဆးေတြကို ေသာက္မယ္ဆိုရင္ ဂရိတ္ဖ႐ုသီးနဲ႔ တြဲေသာက္ဖို႔ အဆင္ေျပမႈရွိ၊ မရွိဆိုတာ ဆရာဝန္ကို ေမးျမန္း ထားသင့္ပါတယ္။
 ႏြားႏို႔၊ ဒိန္ခ်ဥ္ႏွင့္ အျခား ႏို႔ထြက္ပစၥည္းမ်ား အေရျပား ကူးစက္ပိုးဝင္မႈ ဒါမွမဟုတ္ ဝက္ၿခံအတြက္ သံုးရတဲ့ ပဋိဇီဝ ပိုးသတ္ေဆး တခ်ဳိ႕ကို ႏို႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြနဲ႔ တြဲမေသာက္သင့္ပါဘူး။ ဒီေဆးေတြထဲမွာ တက္ထရာ ဆိုက္ကလင္းနဲ႔ ေဒါက္ဆီ ဆိုက္ကလင္းေတြ ပါဝင္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒီလို ပဋိဇီဝေဆးေတြနဲ႔ ႏို႔နဲ႔ႏို႔ထြက္ ပစၥည္းေတြကို တြဲေသာက္တာက ေဆးေတြရဲ႕ အာနိသင္ကို ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္ပါတယ္။

 Tip!
 ႏို႔နဲ႔ ႏို႔ထြက္ပစၥည္း ေသာက္ၿပီး ၂ နာရီအတြင္း ဒါမွမဟုတ္ မေသာက္ခင္ တစ္နာရီအတြင္း တက္ထရာ ဆိုက္ကလင္းနဲ႔ ေဒါက္ဆီ ဆိုက္ကလင္းကုိ မေသာက္ပါနဲ႔။
 ဗီတာမင္ေက ျမင့္မားစြာ ပါဝင္ေသာ အစိမ္းေရာင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားႏွင့္ အျခားအစားအစာမ်ား ဗီတာမင္ေကဟာ ေသြးခဲေစတဲ့ ႐ႈပ္ေထြးတဲ့ ျဖစ္စဥ္မွာ အေရးပါတဲ့ ေနရာက ပါဝင္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးက်ဲေစတဲ့ ဝါဖာရင္ (Warfarin) ေဆးကို ေသာက္ေနခ်ိန္မွာ သင္စားတဲ့ အစာထဲ ဗီတာမင္ေက ဘယ္ေလာက္မ်ားမ်ား ပါသလဲဆိုတာကို ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဟင္းႏုနယ္၊ မုန္ညင္း၊ တ႐ုတ္နံနံစတဲ့ အရြက္စိမ္းေတြထဲမွာ ဗီတာမင္ေက အမ်ားအျပား ပါဝင္ေနပါတယ္။

 Tip!
 ေန႔စဥ္ မွီဝဲတဲ့ ဗီတာမင္ေက ပမာဏက တူညီေနဖို႔ လိုပါတယ္။ သင္စားတဲ့ ပံုစံကို ေျပာင္းလဲလိုက္ရင္ သင့္အေနနဲ႔ ေဆးေတြကို ခ်ိန္ေသာက္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။
 ေကာ္ဖီ၊ ကိုလာ၊ လက္ဖက္ရည္၊ စြမ္းအားျဖည့္ အခ်ဳိရည္ႏွင့္ ကဖင္းဓာတ္ပါေသာ အစားအေသာက္မ်ား

ကဖင္းဓာတ္က စိတ္ကို လႈံ႕ေဆာ္မႈ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ကဖင္းဓာတ္က ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း ျမန္ေစၿပီး သင့္ကို ပိုမိုတက္ႂကြေစႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေသာ ပန္းနာရင္က်ပ္ ကုသေဆးေတြက လႈံ႕ေဆာ္မႈေပးႏိုင္တဲ့ အစြမ္းေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေဆးေတြက Albuterol နဲ႔ Theophylline တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

 Tip!
 သင့္အေနနဲ႔ ဒီေဆးေတြ ေသာက္ေနခ်ိန္မွာ ကဖင္းဓာတ္ကို ေလွ်ာ့ခ်တာနဲ႔ ေရွာင္တာေတြ ျပဳလုပ္ေပးပါ။ ဒါမွသာ ပ်ဳိ႕ခ်င္အန္ခ်င္ျဖစ္တာ၊ အန္တာ၊ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း ပံုမွန္မဟုတ္တာနဲ႔ စိတ္ကို လႈံ႕ေဆာ္မႈေပးတဲ့ တျခားလကၡဏာေတြ မျဖစ္ေစမွာပါ။
 ငွက္ေပ်ာသီးႏွင့္ အျခားပိုတက္စီယမ္ ေပါမ်ားေသာ အစားအစာမ်ား
 ပိုတက္စီယမ္ ပါဝင္မႈ ျမင့္မားတဲ့ အစားအစာေတြက သင့္က်န္းမာေရးအတြက္ အျမဲေကာင္းမြန္ေစပါတယ္။ ကယ္လ္စီယမ္ ပါဝင္မႈ ျမင့္မားတဲ့ အရာေတြက ငွက္ေပ်ာသီး၊ လိေမၼာ္သီးနဲ႔ အစိမ္းေရာင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ဳိးစံုတို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဆီးေဆးတခ်ဳိ႕ကို ေသာက္တဲ့သူေတြက ဒီအစာေတြ မ်ားမ်ား စားေပးသင့္ပါတယ္။ ဆီးေဆးေတြကေတာ့ ကလို႐ိုသိုင္ယာဇိုက္ (Chlorothiazide)၊ ျဗဴမီတႏိုက္ထ္ (Bumetanide)၊ အီသာခ႐ိုင္းနစ္အက္စစ္ (Ethacrynic acid)၊ ျဖဴ႐ိုဆီးမိုက္ (Furosemide) တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေသြးတိုးတာနဲ႔ ႏွလံုးထိခိုက္တာကို ကုသရာမွာသံုးတဲ့ ဆီးေဆးတခ်ဳိ႕ အပါအဝင္ တခ်ဳိ႕ေဆးေတြက ပိုတက္စီယမ္ပမာဏ အလြန္အမင္း မ်ားျပားေစပါတယ္။ အဲဒီေဆးေတြက Eplerenone၊ Spironolactone နဲ႔ Triamterene တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

 Tip!
 ဆီးေဆးေတြကို မေသာက္ခင္မွာ ဆရာဝန္ကို ပိုတက္စီယမ္အေၾကာင္း ေမးျမန္းပါ။
 သတိျပဳရန္
 အစားအေသာက္ အမ်ားစုဟာ ေဆးနဲ႔ ဓာတ္မတည့္တာမ်ဳိး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒီလို ဓာတ္မတည့္မႈျဖစ္ႏႈန္း ေလ်ာ့က်ေအာင္
ေအာက္ပါတို႔ကို လိုက္နာပါ။ ေဆးဘူးေပၚက အၫႊန္းကို ေသခ်ာဖတ္ပါ။ သင္ေသာက္ေနတဲ့ ေဆးေတြအေၾကာင္း (ျဖည့္စြက္ေဆး အပါအဝင္) အေသးစိတ္ကို ဆရာဝန္ထံ ေမးျမန္းထားပါ။

 ဇြန္ခုိင္ဦး (ေဆးဝါးတကၠသိုလ္)