ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေရး၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္မ်ား အခန္း (၆) ၊ အပိုင္း(၁)

နိုင္ငံသားဆိုသည္မွာ 

        “နိုင္ငံသား” ဆိုသည္မွာ နိုင္ငံေရးအသိုက္အ၀န္းတစ္ခု၏ အဖြဲ႔၀င္ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္ပါ သည္။ နုိင္ငံေရးအသိုက္အ၀န္း ဟုဆိုရာတြင္ အမ်ိဳးသားေရးမူ၀ါဒနွင့္ ပတ္သက္ေသာရည္မွန္းခ်က္မ်ားနွင့္ ယင္းရည္မွန္းခ်က္တို႔ ျပည့္၀ေအာင္ျမင္ေစရန္ က်င့္သံုးသည့္နည္းလမ္းမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ရေသာ နိုင္ငံေရး ဘ၀တစ္ရပ္တြင္ အဆိုပါပုဂၢိဳလ္အေနျဖင့္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ပိုင္ခြင့္နွင့္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ပိုင္ခြင့္ရွိသည့္ အသိုက္အ ၀န္းတစ္ရပ္ကိုဆိုလိုျခင္းျဖစ္ပါသည္။ နို္င္ငံသားျပစ္မႈကို မဲဆႏၵေပးျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ျပည္သူလူထုနွင့္ပတ္ သက္ေသာ ဌာနမ်ားတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္နိုင္ရန္အတြက္ ယွဥ္ျပိဳင္ေရြးေကာက္ ခံျခင္းအားျဖင့္လည္းေကာင္း၊ နိုင္ငံေရးကိစၥရပ္မ်ား ကို မိမိ၏ နို္င္ငံသားတို႔နွင့္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးျခင္းအားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ နိုင္ငံသားအခြင့္အေရးတို႔ကို တန္ဖိုးထားေလးစားေသာ လူေနမႈဘ၀ အတိုင္းက်င့္ၾကံေနထိုင္ျခင္းအားျဖင့္ လည္းေကာင္း ေဖာ္က်ဴးျပသနိုင္သည္။ သမိုင္းေၾကာင္းအရဆိုလွ်င္ နိုင္ငံသားေယာက္်ားမ်ားအေနနွင့္ နိုင္ငံသား တို႔ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားေသာ တပ္မေတာ္တပ္ဖြဲ႔မ်ားတြင္ စစ္ေရး တာ၀န္းမ်ားကို မလႊဲမေသြပါ၀င္ထမ္းေဆာင္ၾကေလ့ရွိသည္။

          အခန္း (၁) ၏ နိဂုံးပိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္အားျဖင့္ ထပ္မံဖြင့္ဆိုရလွ်င္ ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံေရးတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနေသာ နိုင္ငံသားတစ္ဦးသည္ အမ်ားနွင့္သက္ဆိုင္ေသာ ကိစၥရပ္မ်ားကို ေဆာင္ ရြက္ရာတြင္ သူ၏ ဗီဇအသိစိတ္၊ ယဥ္ေက်းမႈအစဥ္အလာနွင့္ အသိဥာဏ္ပညာတို႔ကို လြတ္လပ္စြာအသံုးခ်နိုင္ သည္။ “နိုင္ငံသား” ၏ အနက္အဓိပၸါယ္နွင့္ ဖီလာဆန္႔က်င္ေသာ စကားတစ္ရပ္မွာ “အုပ္ခ်ဳပ္ခံ” ဟူသည့္ စကား ရပ္ျဖစ္သည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ခံဟူသည္မွာ နည္းပညာရွင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားအပါအ၀င္ အျခားအထက္တန္းလႊာတို႔က ေပးေသာအမိန္႔မ်ားကို (မိမိ၏ အသိဥာဏ္ပညာကိုမသံုးဘဲ) လိုက္နာရံု လိုက္နာတတ္သည့္ ဗီဇစိတ္နွင့္ ယဥ္ေက်းမႈမွ်သာရွိေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားပင္ျဖစ္သည္။ ဤသို႔ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ခံပုဂၢိဳလ္တို႔သည္ လူမႈနို္္င္ငံေရး ထက္ ေအာက္စဥ္ဆက္ ဇယားတြင္ အနိမ့္ဆံုးအဆင့္၌ တည္ရွိၾကသည္။ နိုင္ငံသားတို႔မွာမူ ဤကဲ့သို႔ မဟုတ္ဘဲ ညီမွ် ေသာအေျခခံရပိုင္ခြင့္တို႔ကို ခံစားနုိင္ၾကသည္။ 

ဤအခန္းတြင္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို ေဆြးေႏြးၾကပါစို႔

(၁)     “နိုင္ငံသား” ဟူသည့္ သေဘာတရား၏ ေနာက္ခံသမိုင္းေၾကာင္း

(၂)     အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ နိုင္ငံသားဘ၀

(၃)     နိုင္ငံသားဘ၀နွင့္ လူမ်ိဳးစု

“နိုင္ငံသား” ဟူသည့္သေဘာတရား၏ ေနာက္ခံသမိုင္းေၾကာင္း

          “နိုင္ငံသား” ဆိုသည့္သေဘာတရားသည္ အေနာက္တိုင္း နို္င္ငံတစ္နိုင္ငံျဖစ္သည့္ ေရွ႕ေခတ္ ဂရိနိုင္ငံ တြင္ စတင္ေပၚထြန္းခဲ့ေသာ အယူအဆတစ္ရပ္ျဖစ္ပါသည္။ အထက္တစ္ေနရာတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သကဲ့သို႔ ေရွ႕ေခတ္ ဂရိနိင္ငံတြင္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရွိေသာ ျမိ္ဳ႕ျပနိုင္ငံငယ္မ်ားစြာ တည္ရွိခဲ့ပါသည္။ အဂၤလိပ္၊ ျပင္သစ္နွင့္ အျခား ဥေရာပ ဘာသာတို႔တြင္ နိုင္ငံေရးဟု အဓိပၸါယ္ထြက္ေသာ ေ၀ါဟာရ (ဥပမာ အဂၤလိပ္ဘာသာတြင္ Politics) သည္ စင္စစ္အားျဖင့္ ျမိဳ႕ျပနိုင္ငံဟု အဓိပၸါယ္ရသည့္ ဂရိေ၀ါဟာရ (Polis) မွ ဆင္းသက္လာ ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အလားတူပင္ (democracy) ဆိုသည့္ အဂၤလိပ္ေ၀ါဟာရသည္လည္း ဂရိဘာသာမွပင္ ဆင္းသက္လာျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ယင္း၏အဓိပၸါယ္မွာ ျပည္သူတို႔၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဟူ၍ျဖစ္ပါသည္။ (Demos= ျပည္သူ kratos အုပ္ခ်ဳပ္ ေရး)

          ထိုစဥ္က ဂရိျမဳိ႔ျပနိုင္ငံမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူတို႔ကို အဆင့္အတန္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ခြဲျခားသတ္မွတ္ခဲဲ့ၾက သည္။ အဆိုပါျမဳိ႕ျပနိုင္ငံမ်ားအနက္ ဒီမိုကေရစီနည္းလမ္းအက်ဆံုး ျမိဳ႕ျပနိုင္ငံျဖစ္သည့္ ဘီစီ ၅ ရာစုနွစ္ ေအသင္ျမိဳ႕ျပနိုင္ငံတြင္ ေနထိုင္ခ့ဲၾကေသာ လူဦးေရး ၃၁၅.၀၀၀ အနက္ ထက္၀က္ခန္႔မွ နိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ၾက သည္။ က်န္သည့္လူဦးေရ၏ သံုးပံုတစ္ပံုခန္႔မွာ ကၽြန္မ်ားျဖစ္ျပီး က်န္သူတို႔မွာ ကၽြန္မဟုတ္သည့္ ေဒသေန နိုင္ငံမ်ားနွင့္ အျခားဂရိျမိဳ႕ျပနိုင္ငံတို႔မွ နိုင္ငံသားမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ အေရအတြက္အားျဖင့္ တစ္သိန္းေလး ေသာင္းမွ တစ္သိန္းခုနွစ္ေသာင္းခန္႔မွ်ရွိမည့္ နိုင္ငံသားမိသားစု၀င္မ်ားအနက္ အရြယ္ေရာက္ျပီးေသာ အမ်ိဳးသား မ်ားသာလွ်င္ ေအသင္ျမဳိ႕ျပ အစိုးရတြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ပိုင္ခြင့္ရွိပါသည္။ အမ်ိဳးသားမ်ားနွင့္ယွဥ္လွ်က္ အမ်ိဳး သမီးမ်ား၏ လူမႈေရးအဆင့္အတန္းနိမ့္က်ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေခတ္သစ္အေတြးအျမင္အရ စစ္မွန္ေသာ နိုင္ငံ သားမ်ားဟု ေခၚဆိုရေလာက္သည့္ ေအသင္နု္ိင္ငံမ်ားမွ အေရအတြက္အားျဖင့္ နွစ္ေသာင္းခြဲ သံုးေသာင္ခန္႔ သာရွိမည့္ လူနည္းစုသာျဖစ္ခ့ဲသည္။

          ထိုစဥ္ကရွိခဲ့ေသာနိုင္ငံသားဘ၀သည္။ မ်ိဳးရိုးစဥ္ဆက္ ဆက္ခံရေသာ သေဘာရွိသည္။ ဘီစီ ၅ရာစုနွစ္ ေအသင္နိုိင္ငံတြင္ ေအသင္နိုင္ငံသား မိဘနွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားခဲ့သူကိုသာလွ်င္ နိ္ုင္ငံသားအဆင့္အတန္း အပ္နွင္း ေလ့ရွိသည္။ နုိင္ငံျခားသားမ်ားကို နိုင္ငံသားအျဖစ္ ခံယူခြင့္ျပဳျခင္းမ်ိဳး မရွိသေလာက္ရွားပါးခဲ့သည္။ သိုျဖစ္ရာ ေအသင္ျမိဳ႕ျပနိုင္ငံနွင့္ အျခားဂရိျမိဳ႕ျပနိုင္ငံမ်ားတြင္ ရွိခဲ့ေသာ နိုင္ငံသားဆိုင္ရာ အယူအဆမ်ား ေရွ႕ကရွိခဲ့ေသာ မ်ိဳးႏြယ္စု (Clam) သို႔မဟုတ္ လူမ်ိဳးစု (Tribe) ဆိုင္ရာအယူအဆသေဘာမ်ိဳးမွ်သာ ရွိခဲ့သည္။ စင္စစ္ ေအသင္ နိုင္ငံသားမ်ားကို လူမ်ိဳးစုဆယ္စုအျဖစ္ ပိုင္းျခားသတ္မွတ္နိုင္ပါသည္။

          ဘီစီ ၅ရာစုနွစ္ ေအသင္နိုင္ငံ၌ နိုင္ငံသာအရည္အခ်င္းျပည္မီသူ အမ်ိဳးသားမ်ား ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ ရရွိ ခဲ့ေသာ နိုင္ငံေရးစနစ္သည္ လူ႔သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္မွ ထိုအခ်ိိန္ထိ တည္ရွိခဲ့ေသာ အျခားနိုင္ငံေရးစနစ္မ်ားနွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်က္ ဒီမိုကေရစီ အက်ဆံုးနိုင္ငံေရးစနစ္ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က စနစ္နွင့္ညီမွ်ေလာက္သည့္ တစ္ခုတည္းေသာ ဥပမာမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းရွိ နယူးအဂၤလန္ုေဒသ၏ ျမိဳ႕လူထု အစည္းအေ၀းပြဲ စနစ္ျဖစ္သည္။ ဤအစည္းအေ၀းပြဲသို႔ သက္ဆိုင္ရာ ေက်းရြာတစ္ရြာသို႔မဟုတ္ ျမိဳ႕တစ္ျမိဳ႕၏ နုိင္ငံသားတို႔ ျပဳင္တူတက္ေရာက္ၾကသည္။ မိမိတို႔လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ အေရးၾကီးေသာ ကိစၥရပ္တုိ႔ကို ေဆြးေႏြး ျခင္း မဲဆႏၵျဖင့္ ဆံုးျဖတ္ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။ ေအသင္နိုင္ငံတြင္ နိုင္ငံသားတို႔အား ျပည္သူ႔၀န္ထမ္း အျဖစ္ အခ်ိန္ကာလအကန္႔အသတ္ျဖင့္ က်ပန္းေရြးခ်ယ္တာ၀န္ေပးအပ္ေလ့ရွိသည္။ တစ္ၾကိမ္ထက္ပို၍ ေရြးခ်ယ္ခံပိုင္ခြင့္မရွိေခ်။ သို႔ျဖစ္ရာ နုိင္ငံသာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား သို႔မဟုတ္ အမ်ားစုသည္ နိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္မႈအေတြ႕အၾကံဳကို အထိုက္အေလ်ာက္ ရရွိခဲ့ၾကသည္။ နိုင္ငံသာတို႔သည္ အုပ္စုတစ္စုခ်င္းအားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ ညီလာခံေခၚယူ၍ျဖစ္ေစ၊ စုေ၀းၾကျပီးလွ်င္ က်ပန္းေရြးခ်ယ္ထားေသာ လူ ၅၀၀ ပါ၀င္သည့္ ေကာင္စီတစ္ရပ္ကို ဖြဲ႔စည္းၾကသည္။ ယင္းေကာင္စီသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနွင့္ ဥပေဒျပဳလုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ သည္။ စစ္ေရးနွင့္ သံတမံေရးကိစၥရပ္မ်ားအတြက္ တာ၀န္ရွိသည့္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ဆယ္ဦးကိုသာ ေခတ္သစ္ေရြး ေကာက္ပြဲမ်ားနွင့္ သ႑ာန္တူေသာနည္းစနစ္ျဖင့္ သတ္မွတ္ထားေသာ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားမွ ထပ္ဆင့္ေရြးခ်ယ္သည့္ စနစ္အားျဖင့္ နိုင္ငံသားမ်ားက ေရြးခ်ယ္ခန္႔အပ္ၾကသည္။ ထိုေခတ္က တရားစီရင္ေရး စနစ္သည္လည္း အလြန္ဒီမိုကေရစီနည္းက်ေသာ တရားစီရင္ေရးစနစ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ တရားေရး အမႈကိစၥမ်ားကို တရားစီရင္အဖြဲ႔၀င္လူၾကီးေပါင္း နွစ္ရာေက်ာ္ပါ၀င္သည့္ အဖြဲ႔တို႔အားျဖင့္ ၾကားနာဆံုးျဖတ္ၾကသည္။ ေအသင္နိုင္ ငံ၏ နိုင္ငံေရးစနစ္တြင္ ဤတရားစီရင္ေရးအဖြဲ႔ၾကီးမ်ားသည္ အေရးပါေသာ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္ခဲ႔သည္။

          အစဥ္အလာ ရန္ဘက္နိုင္ငံျဖစ္သည့္ စပါတာနိုင္ငံ (Sparta) နွင့္ ျဖစ္ပြားေသာ စစ္ပြဲတြင္က်ဆံုးခဲ့သည့္ စစ္သည္တို႔အားရည္စူး၍ ျပဳလုပ္သည့္ အထိမ္းအမွတ္ အသုဘအခန္းအနားတစ္ခု၌ ထင္ရွားသည့္ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားၾကီး ပယ္ရီကဲလစ္ (Pericles၊ ၄၉၀-၄၂၉ ဘီစီ) က ေအသင္နိုင္ငံတြင္ က်ဆံုးသည့္ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္၏ သရုတ္သ႑ာန္ကို ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခဲ့ရာတြင္ “ဤက်င့္စဥ္သည္ လူမႈေရးအဆင့္ အတန္းကိုအမႈမထားဘဲ တန္းတူညီမွ်မႈရရွိေရးကိုသာ အေလးထားပါသည္။ ေအသင္နိုင္ငံတြင္ နိုင္ငံသားတို႔၏ လြတ္လပ္မႈရွိေရးသည္ ပဓာနက်လွျပီး ဤလြတ္လပ္မႈသည္ အစိုးရအဖြဲ႔တြင္သာမက ကၽြန္ုပ္တို႔၏ သာမာန္လူ ေနမႈဘ၀အထိ ပ်ံ႕နွံ႕သက္ေရာက္မႈရွိပါသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ နုိင္ငံသား အခ်င္းခ်င္းတစ္ဦးနွင္တစ္ဦး ၀န္တိုစိတ္ျဖင့္ ေစာင္ၾကပ္ၾကည့္ရႈရန္ ေ၀းစြ။ တစ္ပါးသူက သူ၏ ဆႏၵအေလ်ာက္ ျပဳမူေဆာင္ရြက္ေနသည္ကို မိမိ၏ ဆႏၵနွင့္ မညီရေကာင္းလားဟူ၍ ေဒါသစိတ္မွ်ပင္ မျဖစ္ေပၚၾကပါ” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ပယ္ရီကဲလစ္က “လြတ္လပ္ ပြင့္လင္းေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း” ၏ ေကာင္းျမတ္မႈကို ခ်ီးက်ဴးေျပာဆိုခဲ့ရာတြင္ “ကၽြန္ုပ္တို႔၏ ျမဳိ႕ျပနိုင္ငံ ကမၻာ့ အလယ္၌ လြတ္လပ္ပြင့္လင္းမႈအားျဖင့္ မွတ္ေက်ာက္အတင္ခံနိုင္ျပီး (နိုင္ငံျခားသားတို႔ ေအသင္နိုင္ငံ၌ အေျခ စိုက္မႈကို တားျမစ္သည့္) နိုင္ငံသားအက္ဥပေဒအားျဖင့္ ထိုသူတို႔၏ ပညာေလ့လာသင္ယူမႈကို တားျမစ္မထား ပါ” ဟုေျပာဆိုခဲ့သည္။ ၄င္းသည္ ဒီမိုကေရစီစနစ္၏ တန္ဖိုးတစ္ရပ္ျဖစ္သည့္ “ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ျခင္း အေရးပါမႈ” ကိုလည္း အသိအမွတ္ျပဳခဲ့သည္။ “ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္ျခင္းကို ထိေရာက္စြာ တုန္႔ျပန္ေဆာင္ရြက္ျခင္း၏ ခလုပ္က သင္း အျဖစ္ ရႈျမင္ျခင္းမ်ိဳးထက္ ဆင္ျခင္တံုတရားနွင့္ ျပည့္စံုသည့္ တံု႔ျပန္ေဆာင္ရြက္မႈတိုင္း အတြက္ မလြဲမေသြ ၾကိဳတင္ေဆာင္ရြက္အပ္သည့္ အရာတစ္ခုအျဖစ္ ကၽြန္ုပ္တို႔ယူဆသည္” ဟု ပယ္ရီကလစ္က ေျပာဆိုခဲ့ပါသည္။ ဤအယူအဆမ်ားသည္ သရုတ္သကန္အားျဖင့္ ေခတ္မီလြန္းလွသည္ျဖစ္ရာ လြန္ခဲ့ေသာနွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာ္ ကေျပာဆိုခဲ့ေသာ စကားမ်ားျဖစ္သည္ ဟု ယံုၾကည္နိုင္ရန္ ခက္ခဲေပသည္။

          ဆိုခဲ့ျပီးသည့္အတိုင္း ေအသင္နိုင္ငံသားတို႔သည္ အခြင့္ထူးရသီးသန္႔အုပ္စုတစ္ခုျဖစ္သည္ ဂရိဘာသာ အားျဖင့္ (metics) ဟု ေခၚေသာ ေဒသေနနိုင္ငံျခားသားမ်ားအေနျဖင့္ နိုင္ငံေရးကိစၥရပ္မ်ားတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ခြင့္ မရရွိခဲ့ၾကပါ။ ေက်းကၽြန္မ်ားအတြက္လည္း အလားတူပင္ျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကိုလည္း အမ်ားျပည္သူတို႔ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာကိစၥရပ္ မ်ားတြင္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ျခင္းမွ တာျမစ္ခ့ဲသည္။ (ေခတ္သစ္ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံမ်ားတြင္ပင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားဆႏၵမဲေပးပိုင္ခြင့္ကို ၂၀ ရာစုအစပိုင္းတြင္မွ ရရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္)

          အခြင့္ထူးခံနိုင္ငံသားစနစ္ျဖစ္ေသာ္လည္း ေအသင္နွင့္ အျခားျမိိဳ႕ျပနိုင္ငံမ်ားတြင္ ေပၚထြန္းခဲ့ေသာ “နိုင္ငံသားအယူအဆ” သည္ တိုုးတက္ေသာအျမင္ရွိသည့္ အယူအဆျဖစ္ခဲ့သည္။ ပယ္ရိကလစ္ နွင့္ ေခတ္ျပိဳင္ နိုင္ငံတို႔ရွိ လူသားအမ်ားစု စင္စစ္အားျဖင့္ ၁၉ရာစုႏွစ္ ေရာက္သည္အထိ ကမၻာ့လူသားအမ်ားစုသည့္ ကိုယ့္ ကံၾကမၼာကို ကိုယ္ဖန္တီးေသာ “ နိုင္ငံသားမ်ား” မဟုတ္ခဲ့ၾကေခ်။ ၄င္းတို႔သည္ ဘုရင္မ်ား သို႔မဟုတ္ မင္းဆက္ ေပါင္းမ်ားစြာအထိ တည္တံ့ေသာ ဧကရာဇ္နိုင္ငံမ်ား သို႔မဟုတ္ ေဆြမ်ိဳးေတာ္စပ္မႈအရ ပူးေပါင္းဖြဲ႔စည္းထား ေသာ လူမ်ိဳးစုေခါင္းေဆာင္မ်ား၏ “အုပ္ခ်ဳပ္ခံလူူသားမ်ား” သာျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ ျခြင္းခ်က္တစ္ရပ္မွာ အိႏၵိယနိုင္ငံ ျဖစ္သည္။ အိႏၵိနိုင္ငံ၏ ေျမာက္ပိုင္းေဒသ၌ ေဖာ္ျပပါ ဂရိနိုင္ငံမ်ားနွင့္ ဆင္တူေသာ အဆင့္အတန္းရွိျပီး ေယာက္်ားမ်ားျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားေသာ လႊတ္ေတာ္မ်ားက စီမံအုပ္ခ်ဳပ္သည့္ သမတနိုင္ငံမ်ားတည္ရွိခဲ့ဖူးသည္။ ဗုဒၶသာသနာေတာ္၏ သံဃာအဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္လည္း ေခတ္ဦးပိုင္း အိႏၵိနိုင္ငံ၏ ျပည္နယ္မ်ားတြင္ တည္ရွိခဲ့ ေသာ သမတနိုင္ငံ၏ သေဘာသဘာ၀ ထင္ဟပ္လ်က္ရွိသည့္ ဗုဒၶကိုယ္ေတာ္တိုင္သည္ ထိုေခတ္လူထုေဆြးေႏြး ပြဲမ်ားတြင္ ေတြ႔ရေလ့ရွိသည့္ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္မႈမ်ိဳးနွင့္ အကၽြမ္း၀င္ခဲ့သည့္အေလ်ာက္ ဤအယူအဆကို သံဃာ အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ျပဌာန္းက်င့္သံုးခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ ဤအိႏၵိယနိုင္ငံမ်ားတြင္ ေစာေစာပိုင္း ေအဒီရာစုနွစ္မ်ား အတြင္း ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့ၾကျပီး ယင္းတို႔ေနရာတြင္ ဘုရင့္နိုင္ငံမ်ားနွင့္ ဧကရာဇာ္နိုင္ငံမ်ား ေပၚထြန္းလာခဲ့ သည္။ တရုတ္ျပည္တြင္မူ ထိုသို႔ေသာ နိုင္ငံသားအဖြဲ႔အစည္းမ်ား မတည္ရွိခဲ့ေခ်။ ဤသို႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ (အုပ္ခ်ဳပ္ သူအား အုပ္ခ်ဳပ္ခံတို႔၏ “ဖခင္” အျဖစ္ယူဆသည့္) “မိသားစုနိုင္ငံ” အယူအဆလႊမ္းမိုးလြန္းေသာေၾကာင့္ ျဖစ္တန္ရာသည္။ အထူးသျဖင့္ ဘီစီ ၂ ရာစုတြင္ ကြန္ျဖဴးရွပ္၀ါဒကို တရုတ္ဧကရာဇ္ဘုရင္မ်ားက လက္ခံလိုက္ သည့္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဤအယူအဆပိုမို ေတာင့္တင္း ခိုင္ခ့ံလာခဲ့သည္။

          အီတလီနိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းရွိ ေရာမျမိဳ႕နိုင္ငံတြင္ သီးသန္႔ထြန္းကားလာခဲ့ေသာ နိုင္ငံသားအယူအဆ သည္။ ဂရိတို႔၏ နိုင္ငံသားအယူအဆနွင့္ ေနရာမ်ားစြာတြင္ ဆင္တူခဲ့သည္။ အဂၤလိပ္ေ၀ါဟာရ citizen သည္ လက္တင္ေ၀ါဟာရ cives မွ ဆင္းသက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ေရာမတို႔၏ နိုင္ငံသားအယူအဆတြင္ အလြန္အေရး ပါေသာ အခ်က္ ၂ ခ်က္ပါ၀င္သည္။ ပထမတစ္ခ်က္မွာ နိုင္ငံသာအျဖစ္ေျပာင္းလဲ ခံယူပိုင္ခြင့္ ရွိသည္ဆိုေသာ အယူအဆကို စတင္က်င့္သံုးခဲ့ျခင္းျဖစ္ျပီး၊ ဒုတိယအခ်က္မွာ နိုင္ငံသားတို႔၏ တရား၀င္ ရပိုင္ခြင့္မ်ားကို ဂရိတို႔ ထက္ပိုမိုတိက်စြာ ညႊန္းဆိုေဖာ္ျပထားသည့္ ဥပေဒမ်ား ျပဌာန္းက်င့္သံုးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေရာမ လူမ်ိဳးတို႔သည္ “တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈ”ကို စြဲျမဲစြာ ယံုၾကည္ခဲ့ၾကသည္။ နိုင္ငံသားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲခံယူပိုင္ခြင့္ရွိသည္ ဟူေသာ အယူအဆနွင့္ တရားဥပေဒတို႔ စိုးမိုးမႈတို႔အားျဖင့္ ေရာမနိုင္ငံသားဘ၀သည္ ဂရိနိုင္ငံသားဘ၀ကဲ့သို႔ ပမာဏ ေသးငယ္ျပီး အခြင့္ထူးခံ သေဘာသက္ေရာက္သည့္ အျဖစ္မွ ေက်ာ္လြန္၍ အႏွစ္သာရပိုမိုျပည့္စံုျပီး လူတိုင္းနွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိလာခဲ့သည္။

          ေရာမတို႔သည္ ဂရိတို႔နွင့္မတူဘဲ ၾကီးမားက်ယ္ျပန္႔ျပီး ေရရွည္တည္တံ့ေသာ အင္ပါယာတစ္ရပ္ကို ထူေထာင္နိုင္ခဲ့သည္။ ကနဦးပိုင္းတြင္ ေရာမသည္ ဂရိျမိဳ႕ျပနိုင္ငံမ်ားကဲ့သို႔ ေသးငယ္ေသာ ျမိဳ႕ျပနိုင္ငံတစ္ခုသာ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုမွသည္ အီတလီနိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း၊ ထိုေနာက္ အီတလီနိုင္ငံတစ္နိုင္ငံလံုးပါ၀င္သည့္ ေဒသအထိ ၾသဇာအာဏာ က်ယ္ျပန္႔လာခဲ့သည္။ ထိုအခါ အဆိုပါနယ္ေျမမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကေသာ ေရာမလူမ်ိဳးမဟုတ္သူ တို႔သည္ ေရာမဥပေဒ၏ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈကို ခံစားပိုင္ခြင့္ နွင့္ ေရာမဆီးနိတ္သို႔လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒျပဳ အဖြဲ႔သို႔လည္းေကာင္း ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ၀င္ေရာက္ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္တုိ႔ပါ၀င္ေသာ ေရာမနိုင္ငံသားအခြင့္ အေရးကို ရရွိခဲ့ၾကသည္။ ေအဒီ ၂ ရာစု အေရာက္တြင္မူ ေရာမအင္ပါယာ၌ ေျမထဲပင္လယ္နွင့္ထိစပ္ေနေသာ နိုင္ငံအားလံုး သာမက ေ၀းလံေသာနယ္ေျမမ်ားျဖစ္သည့္ ျဗီးတိန္၊ အာေမနီးယားနွင့္ မက္ဆိုပိုေတးမီးယား တို႔ပင္ ပါ၀င္လာခဲ့သည္။ ထို႔အတူ နိုင္ငံသားရပိုင္ခြင့္မ်ားကိုလညး အင္ပါယာ အတြင္းေန ျပည္သူတို႔အား တစ္စ ထက္တစ္စ တိုးခ်ဲ႕ေပးအပ္လာခဲ့သည္။ ေအဒီ၂၁၂ ခုနွစ္ တြင္မူ ဧကရာဇ္ဘုရင္ ကာရာကာလာ Caracalla က ေရာမ ဧကရာဇ္နိုင္ငံတြင္ ေနထိုင္ၾကသည့္ လြတ္လပ္သူ (ကၽြန္မဟုတ္သူ) အားလံုးသည္ လက္ေတြ႔အားျဖင့္ ေရာမ နိုင္ငံသားမ်ားျဖစ္သည္ဟု ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့ေလသည္။

          ေရာမအင္ပါယာေခတ္၏ နိုင္ငံသားဘ၀သည္ ဂရိနိုင္ငံ ပယ္ရီကလဲစ္ ေခတ္က ေအသင္ နိုင္ငံသာဘ၀ နွင့္ သိသိသာသာ ကြဲျပားျခားနားပါသည္။ ေရာမနိုင္ငံ၊ အထူးသျဖင့္ ေအဒီ ၁ ရာစု၌ ေရာမအင္ပါယာထူေထာင္ ျပီးေနာက္တြင္ နိုင္ငံသားတို႔အေနျဖင့္ အစိုးရအဖြဲ႔၌ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ပါ၀င္ရန္ အခြင့္အလမ္းနည္းပါခဲ့သည္။  နိုင္ငံသားတို႔အတြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔တြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ရန္ထက္ တရားဥပေဒပါ ရပိုင္ခြင့္မ်ားကို ရရွိရန္ ပိုမို အေရးၾကီးခဲ့သည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေရာမနိုင္ငံသားတစ္ဦးသည္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ မဲဆႏၵေပးျခင္း၊ အမ်ားျပည္သူတို႔နွင့္ ပတ္သက္ေသာဌာနမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ျခင္းမ်ိဳး မရွိသည့္တိုင္ေအာင္ နိုင္ငံသားမဟုတ္သူတို႔ထက္ သာလြန္ေသာဥပေဒပါ အခြင့္ေရးကို ခံစားပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ ယေန႔ေခတ္ ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံအမ်ားစု၌ နိုင္ငံသားတို႔သည္ နိုင္ငံေရးဘ၀တြင္ တိုက္ရိုက္ပါ၀င္ပတ္သက္နိုင္သည့္ အခြင့္အလမ္းနည္းပါး ၾကေသာ္လည္း နိုင္ငံသားရပုိင္ခြင့္ကိုမူ ရယူခံစားနိုင္ၾကေသာေၾကာင့္ ေအင္ေခတ္ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္ထက္ ေရာမေခတ္ ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္နွင့္ ပိုမို နီးစပ္သည္ဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။

          ေအဒီ ၅ ရာစုနွစ္တြင္ ေရာမအင္ပါယာ က်ဆံုးသြားျပီးေနာက္ ဥေရာပတြင္ ေျမရွင္ပေဒသရာဇ္စနစ္ ေပၚထြန္းလာခဲ့သည္။ ထိုအခါ နယ္စားပယ္စားမ်ားက သက္ဆိုင္ရာ ေျမရွင္ပေဒသရာဇ္ကို ျခြင္းခ်က္မရွိ သစၥာ ခံရသည္ ဆိုေသာ အယူအဆသည္ လြတ္လပ္ေသာ နိုင္ငံသားအယူအဆကို အစားထိုးလိုက္ေလသည္။ နိုင္ငံေရးနွင့္ လူမႈဆက္ဆံေရးတို႔သည္ အလြန္အမင္းမညီမမွ် ျဖစ္လာခဲ့ျပီး အာဏာကို မ်ိဳးရိုးစဥ္ဆက္ ဆက္ခံရ ေသာ သေဘာသို႔ သက္ေရာက္လာခဲ့သည္။ ယင္း ေျမရွင္ပေဒသရာဇ္ေခတ္သည္ ရာစုနွစ္ေပါင္း မ်ာစြာတည္တံ့ ခဲ့ေလသည္။ ဤအေတာအတြင္း ေရွးေခတ္ ဂရိနိုင္ငံနွင့္ ေရာမနိုင္ငံတို႔တြင္ ေပၚထြန္းခဲ့သည့္ ျမိဳ႕ျပနိုင္ငံမ်ားနွင့္ ဆင္တူေသာ ဖေလာရင့္စ္ (Florence) နွင့္ ဗင္းနစ္ (Venice) ျမိဳ႕မ်ားကဲ့သို႔ သီးျခားလြတ္လပ္သည့္ ျမိဳ႕ျပနိုင္ငံ ေလးမ်ား အီတလီနိုင္ငံတြင္ ဆက္လက္တည္ရွိခဲ့သည္။ သို႔ရာတြင္ ေရွးေခတ္ဂရိနွင့္ ေရာမ အယူအဆမ်ားကို နည္းနာခံယူခဲ့ေသာ “နိုင္ငံသားအယူအဆ” သည္ အေနာက္နို္င္ငံမ်ား၏ နိုင္ငံေရးဘ၀တြင္  အဓိကအခန္း က႑မွ ပါ၀င္လာခဲ့သည္မွ ၁၈ ရာစုေနွာင္းပိုင္းကာလ အေရာက္တြင္မွ ျဖစ္သည္။ ပို၍ တိတိက်က်ဆိုရလွ်င္ အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရး (၁၇၇၅-၁၇၈၃) နွင့္ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရး (၁၇၈၉-၁၇၉၉) တို႔ေပၚေပါက္လာေသာ အခါတြင္မွ ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ ေတာ္လွန္ေရးနွစ္ခုတြင္ ဦးေဆာင္ဦးရြက္ ျပဳခဲ့ၾကေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအေန ျဖင့္ ၄င္းတို႔သည္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ေသာ သက္ဦးဆံပိုင္စနစ္ကို တိုက္ဖ်က္ေနျခင္းမွ်သာမကဘဲ ေရွးေခတ္ ကတည္ရွိခဲ့ေသာ နိုင္ငံသားအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကို ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ေနျခင္း ျဖစ္သည္ ဟု လည္း ယံုၾကည္ ခဲ့ၾကေလသည္။ ၁၉ ရာစုအေနာက္တြင္မူ နိုင္ငံသားအယူအဆ၏ ေစ့ေဆာ္မႈေၾကာင့္ ဥေရာပနွင့္ လက္တင္ အေမရိကက ေဒသတို႔တြင္ အလားတူ ေတာ္လွန္ေရးမ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့ေလသည္။

          နိုင္ငံသာအယူအဆ ျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈသမိုင္းတြင္ အထူးအေရးပါေသာ မွတ္တမ္းတစ္ေစာင္မွာ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရး၏ အစဦးပိုင္းကာလျဖစ္ေသာ ၁၇၈၉ ခုနွစ္ ၾသဂုတ္လ၌ ျပင္သစ္အမ်ိဳးသားညီလာခံက အတည္ျပဳခဲ့ေသာ “လူသားနွင့္ နိုင္ငံသားအခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းၾကီး” ျဖစ္သည္။ ဤေၾကညာစာတမ္း ၾကီးတြင္ နိုင္ငံသားအခြင့္အေရးမ်ားအျဖစ္ အျခားသူတို႔အား ထိခိုက္နစ္နာမႈ မရွိေစပဲ က်င့္သံုးနိုင္သည့္ လြတ္လပ္ခြင့္ ျပည္သူတို႔၏ ေယဘုယ် သေဘာဆႏၵကို ထင္ဟပ္ေစျပီး ၄င္းတို႔ကိုယ္တိုင္ျဖစ္ေစ၊ ကိုယ္စားလွယ္ မ်ားမွတစ္ဆင့္ ျဖစ္ေစ၊ ေရးဆြဲျပဌာန္းနိုင္သည့္ “ဥပေဒျပဳပိုင္ခြင့္” ၊ “လြတ္လပ္မွ်တစြာ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္” ၊ “လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ခြင့္” ၊ “မိမိ၏ သေဘာဆႏၵကို လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ျပသခြင့္” နွင့္ ”ပုဂၢလိက ပစၥည္းပိုင္ဆိုခြင့္” အစရွိသည္တို႔ကို ေဖာ္ျပခဲ့ေလသည္။  ဤနိုင္ငံသားအခြင့္အေရးတို႔အနက္ အခ်ိဳ႕ကို လြန္ခဲ့ သည့္ နွစ္ေပါင္း နွစ္ေထာင္ေက်ာ္ကတည္းက ပယ္ရီကလဲစ္ ေျပာၾကားခဲ့ေသာ က်ဆံုးစစ္သည္ အထိမ္းအမွတ္ မိန္႔ခြန္းတြင္ တိုက္ရိုက္ မဟုတ္သည့္တိုင္ သြယ္၀ိုက္၍ ညႊန္းဆိုေဖာ္ျပခဲ့ျခင္းမွာ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းလွသည္။ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးကာလအတြင္ ျပင္သစ္ျပည္သူတို႔သည္ မိမိတို႔ကိုယ္ မိမိတို႔ monsieur (ဦး) နွင့္ madame (ေဒၚ) ဟု ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲမည့္အစား citoyen (နိုင္ငံသား) နွင့္ citoyenne (နိုင္ငံသူ) ဟု သံုးစြဲ ေခၚေ၀ၚ ခဲ့ၾကေလသည္။ monsieur နွင့္ madame ဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းကို ျပင္သစ္ျပည္တြင္ ၁၇၈၉ ခုနွစ္ မတိုင္မီက တည္းက သံုးစြဲခဲ့ၾကျပီး ေလးစားမႈကို ျပသသည့္ အသံုးအႏႈန္းအျဖစ္ ယေန႔ထက္တိုင္ သံုးစြဲေနဆဲျဖစ္သည္။

ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္။  

ကက္နက္ေအ မက္ေကးေရးသား၍ ေဒါင္းညိုဘာသာျပန္ဆိုေသာ
ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေရး၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္မ်ား စာအုုပ္မွ ကူးယူတင္ျပပါသည္။