လူနဲ႔ အခြန္

Cloud Cuckoo Land created a doc.

အခြန္အခ ဆိုတာ တိုင္းျပည္ တစ္ျပည္ရဲ႕ ဘ႑ာ တိုက္ကို စီးဝင္ေနတဲ့ အဓိကေရစီး ေၾကာင္းႀကီးပါ။ အဲဒီ ေရစီးေၾကာင္း ႀကီးမွာ ၾကည္လင္ သန္႔ရွင္းတဲ့ ေရေကာင္း ေတြ အလ်ဥ္မျပတ္ စီးဆင္းေနမွ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ဝမ္းစာ ဖူလံုပါလိမ့္မယ္။ ေရဆိုးေတြ အမိႈက္ေတြနဲ႔ ပိတ္ေနရင္ ဒုကၡေရာက္တတ္တယ္။ အခြန္အခေတြထဲမွာ အဓိက ေရစီးေၾကာင္းက ဝင္ ေငြခြန္ျဖစ္ ပါတယ္။ ဆိုရွယ္လစ္စနစ္ မွာေတာ့ ထုတ္လုပ္ ေရး၊ ျဖန္႔ျဖဴးေရးနဲ႔ ေရာင္းခ်ေရး ကိစၥမွန္သမွ်...ကို အစိုးရ က ကိုင္ထားၿပီး ျပည္သူေတြက အခစား ဝန္ထမ္းအလုပ္ ကိုပဲ လုပ္ၾက ရတယ္။ အစိုးရရဲ႕ ဝန္ထမ္းျဖစ္ေနရၿပီး လစာကလည္း (စားဝတ္ေနေရး ဖူလံုေပမယ့္) သိပ္ၿပီး ျမင့္ၾကတာမဟုတ္ေတာ့ ဝင္ေငြခြန္က သိပ္ၿပီးအဓိကမက်ခဲ့ဘူး။ ပုဂၢလိက လုပ္ငန္းေတြအေပၚမွာ တရား သျဖင့္(ဥပေဒ စည္းမ်ဥ္းနဲ႔ အညီ) စည္းၾကပ္လို႔ရတဲ့အခြန္ အနည္း အက်ဥ္းပဲရွိမယ္။ လစာမ်ားတဲ့သူေတြအတြက္ လည္း လစာကေန တစ္ပါတည္း ျဖတ္ေတာက္ထား လိုက္တာျဖစ္လို႔ မေပးမေနရ သေဘာေဆာင္ သြားပါ တယ္။
ဒီေနရာမွာ ဗဟုတ အျဖစ္ တစ္ခုေျပာခ်င္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ဝင္ေငြခြန္ ကင္းလြတ္ခြင့္ ဆိုတာ ျပ႒ာန္း ေလ့ရွိတယ္။ ဘယ္ရာထူးေတြကိုျဖင့္ ဝင္ေငြခြန္ကင္း လြတ္ခြင့္ျပဳတယ္ ဆိုတာမ်ိဳးပါ။ ဥပမာ- အေမရိကန္မွာ ဆိုရင္ သမၼတဟာ အခြန္ကင္းလြတ္ခြင့္ရပါတယ္။ သမၼတေဟာင္း အျဖစ္ ပင္စင္စား တာေတာင္ အဲဒီပင္စင္ လစာမွာ ဝင္ေငြခြန္ မေကာက္ ရပါဘူး။ သို႔ေသာ္ တျခား ဝင္ေငြ ေတြရွိရင္ သူလည္း အမ်ားနည္းတူ အခြန္ေဆာင္ရ ပါတယ္။ သမၼတျဖစ္ေနစဥ္အတြင္းမွာ စာတစ္အုပ္ေရး လို႔ စာမူခရ တယ္ဆိုရင္ အဲဒီစာမူခ အတြက္ ဝင္ေငြခြန္ ေပးရပါတယ္။ ပင္စင္ယူတဲ့ အခါမွာ လည္း ပင္စင္လစာ ကိုပဲ အခြန္ ကင္းလြတ္ခြင့္ ရတာပါ။ စာမူခ၊ ေဟာေျပာခ၊ အျခားစီးပြားေရးလုပ္ငန္းက ဝင္ေငြ၊ အဖြဲ႕အစည္း ေတြ ကုမၸဏီေတြမွာ ဒါ႐ိုက္တာအဖြဲ႕ဝင္လုပ္လို႔ လခရ တာေတြ က်ေတာ့ ဝင္ေငြခြန္ေဆာင္ ရပါတယ္။
အေမရိကန္မွာ အခြန္ေရွာင္မႈဟာ အေတာ္ႀကီးေလး တဲ့ ျပစ္မႈပါ။ လႊတ္ေတာ္အမတ္၊ ဝန္ႀကီး၊ သမၼတ စသည္ျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးတာဝန္ေတြ ထမ္းေဆာင္ဖို႔ လ်ာ ထားရင္ မူးယစ္ေဆးဝါးျပစ္မႈရယ္၊ လူမႈေရး ျပစ္ခ်က္ ရယ္၊ ရာဇဝတ္မႈခင္းမွတ္တမ္းရယ္၊ အခြန္ေပးေဆာင္မႈ ရာဇဝင္ရယ္ကို စံုေထာက္ဌာန (အက္ဖ္ဘီအိုင္)က ဆိုင္ ရာအဖြဲ႕ေတြနဲ႔တြဲၿပီး ျပန္စစ္ေဆးၾကရတယ္။ ေနာက္ ေၾကာင္းမရွင္းရင္ အထက္လႊတ္ေတာ္က အတည္ျပဳ မေပးဘူး။ ရွင္းတယ္ဆိုၿပီး ခန္႔လိုက္ကာမွလြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ ၂၀ ေလာက္က ေျမတစ္ကြက္ေရာင္းတာကို အခြန္ေရွာင္ထားတယ္ဆိုတာ ေတြ႕လို႔ အေရးယူ ခံရၿပီး ရာထူးျပဳတ္ၾကရသူေတြ ရွိပါတယ္။
အဲဒီမွာအထင္ရွားဆံုးသာဓက ကေတာ့ ဒုတိယသမၼတစပီ႐ိုအဂၢႏူး Spiro Agnew ျဖစ္ ပါတယ္။ သူဟာ သမၼတနစ္ဆင္ရဲ႕ ဒုတိယသမၼတ ပါ။ တကယ္ေတာ့ အဂၢႏူးဟာ သမၼတတက္ျဖစ္ ရမယ့္လူ။ ဝါးတားဂိတ္ ကိစၥေၾကာင့္ နစ္ဆင္ႏႈတ္ ထြက္သြားရတဲ့အခါသူသာရွိေနရင္ သူသမၼတတက္ ျဖစ္ရမွာ။ နစ္ဆင္မထြက္ရခင္ သံုးလေလာက္အလို မွာပဲ သူဟာ တစ္ခ်ိန္တုန္းက ဝင္ေငြ လိမ္ျပၿပီး အခြန္ေရွာင္ ခဲ့တယ္ဆိုတာ ေပၚသြားတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ဒဏ္ေငြေတြ ေဆာင္ရၿပီး ရာထူးကလည္း ထြက္ေပးလိုက္ရတယ္။ ဒီေတာ့နစ္ဆင္က ဂ်ယ္ရီလို႔ေခၚတဲ့ ဂ်ေရာလ္ဖို႔ဒ္ Gerald Ford ကို ဒုတိယသမၼတ အျဖစ္တင္ လိုက္ရတယ္။ ဖို႔ဒ္က ကံေကာင္းၿပီး သမၼတတက္ျဖစ္သြားတယ္။ တကယ္ ေတာ့ သူ႕မွာ အရည္အခ်င္းရွိလွတာ မဟုတ္ပါဘူး။

(၂)
ဝင္ေငြခြန္ ကင္းလြတ္ခြင့္အေၾကာင္း ျပန္ဆက္ပါ မယ္။ အေမရိကန္မွာသမၼတပဲ ဝင္ေငြခြန္ ကင္းလြတ္ ခြင့္ရပါတယ္။ တိုင္းျပည္ကေပးတဲ့ လစာေပၚ ဝင္ေငြခြန္ မေကာက္ရတာကို ေျပာတာပါ။ အဂၤလန္မွာက်ေတာ့ ဘုရင္မႀကီးရယ္၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ရယ္ဟာ ဝင္ေငြခြန္ကင္း လြတ္ခြင့္ရပါတယ္။ တိုင္းျပည္ကေပးတဲ့ ေထာက္ပံ့ေငြ ရယ္ လစာရယ္အေပၚ အခြန္မေကာက္ရတာပါ။ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာလည္း တိုင္းျပည္အႀကီးအကဲကို လစာအေပၚ ဝင္ေငြခြန္စည္းၾကပ္ျခင္းမွ ကင္းလြတ္ခြင့္ ျပဳေလ့ရွိပါတယ္။ နံပါတ္တစ္ကိုပဲ ကင္းလြတ္ခြင့္ျပဳတာ ပါ။ က်န္သူေတြက လစာအေပၚ ဝင္ေငြခြန္ေဆာင္ၾကရ ပါတယ္။
၁၉၇၀ မတိုင္မီမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဝင္ေငြခြန္ေကာက္ပံုကို ကြ်န္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ သိမီလိုက္ပါ ေသးတယ္။ တစ္ႏွစ္ မွာ ဝင္ေငြ ၄၂၀ဝ က်ပ္ထက္ ေက်ာ္ရင္ ဝင္ေငြခြန္ေဆာင္ဖို႔ အက်ံဳးဝင္ ပါတယ္။ အဲဒီ တုန္းက ျပန္တမ္းဝင္အရာရွိ (ဦးစီးအရာရွိ)ရဲ႕ လစာရင္း က ၃၅၀-၅၀-၇၀ဝ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ အလုပ္ဝင္စ က။

အရာရွိ တစ္ဦး အတြက္ စေကးအလိုက္ ရွားပါး စရိတ္ cost of living allowance (CLA) ၈၉ က်ပ္ထပ္ရပါ တယ္။ ရွားပါးစရိတ္ဆိုတာ ရွင္းျပရပါဦးမယ္။ ႐ံုးလုလင္ အစရွိတဲ့ အနိမ့္ဆံုးဝန္ထမ္း (သန္႔ရွင္းေရး/ ေန႔ေစာင့္ ညေစာင့္) ေတြရဲ႕ ကနဦးလစာရင္းက ၄၀ က်ပ္မွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ရွားပါးစရိတ္က တစ္ဆေက်ာ္ ေက်ာ္ (၄၂ က်ပ္) ေပးတဲ့အတြက္ လစာက ၈၂ က်ပ္ ျဖစ္သြား ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဦးစီးအရာရွိရဲ႕ ကနဦး လစာက ၄၃၉ က်ပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဝင္ေငြ ၄၂၀ဝ အထိ အခြန္ကင္းလြတ္တယ္ဆို ေတာ့ သူ႕လစာဟာ ၃၅၀ ျဖစ္မွ ကင္းလြတ္ပါတယ္။ လစာ ၄၃၉ က်ပ္ဆိုေတာ့ တစ္ႏွစ္မွာ ၅၂၆၈ က်ပ္ဝင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ ၄၂၀ဝ ထက္မ်ားေနၿပီျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ႏွစ္ဝင္ေငြ ၄၂၀၁ က်ပ္ျဖစ္ေနရင္ေတာင္ ေပးရမွာ ပါ။ အဲဒီ တစ္ႏွစ္ဝင္ေငြ ၅၂၆၈ က်ပ္မွာ
ကင္းလြတ္ခြင့္ျပဳ ၁၅၀ဝ က်ပ္
အထူးခြင့္ျပဳ ၅၀ဝ က်ပ္
စုစုေပါင္း ၂၀ဝ၀ က်ပ္။
အဲဒီ ၂၀ဝ၀ က်ပ္အေပၚမွာ ဝင္ေငြခြန္ လံုးဝကင္း လြတ္ပါတယ္။ အိမ္ေထာင္သည္ဆိုရင္ ဇနီးအတြက္ ၁၅၀ဝ၊ သားသမီးတစ္ဦး ၅၀ဝ က်ပ္ႏႈန္း စသည္ျဖင့္ ထပ္မံ ကင္းလြတ္ခြင့္ျပဳပါတယ္။ မိန္းမရွိၿပီး ကေလး တစ္ေယာက္ရွိရင္ က်ပ္ ၂၀ဝ၀ ထပ္ၿပီး သက္သာမယ္။ ဒါေၾကာင့္ စုစုေပါင္း ကင္းလြတ္ခြင့္ျပဳတဲ့ဝင္ေငြက က်ပ္ ၄၀ဝ၀ ျဖစ္သြားမယ္။ မိဘတို႔ ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမတို႔ အတြက္ ကင္းလြတ္ ခြင့္ မရပါဘူး။ တစ္ႏွစ္ စုစုေပါင္းလစာ ၅၂၆၈ က်ပ္မွာ ကင္း လြတ္ခြင့္ရတဲ့ ၄၀ဝ၀ က်ပ္ကို ႏုတ္ရင္ အခြန္စည္းၾကပ္ ရန္ေငြ ၁၂၆၈ က်ပ္ က်န္ပါတယ္။ အဲဒီေငြရဲ႕ ၁၀% ကို ဝင္ေငြခြန္ အျဖစ္ေပး ရပါလိမ့္မယ္။ တစ္က်ပ္က ၅၀ဝ က်ပ္ အထိ ၅% ၊ ၅၀၁ က်ပ္ က ၁၀ဝ၀ က်ပ္ အထိ ၈% ၊ ၁၀ဝ၁ က်ပ္ က ၁၅၀ဝ အထိ ၁၀% ေကာက္ရတယ္လို႔ပဲ ဥပမာ အျဖစ္ယူလိုက္ပါတယ္။ ဝင္ေငြခြန္စည္းၾကပ္ပံုဟာ တစ္ႏွစ္နဲ႕တစ္ႏွစ္မတူပါဘူး။ လႊတ္ေတာ္က ဘတ္ဂ်က္လ်ာထားခ်က္နဲ႔အတူ ဥပေဒျပဳ ျပ႒ာန္းရပါတယ္။

(၃)
ထူးျခားတာ တစ္ခုေျပာပါဦးမယ္။ အႏုပညာသည္ ေတြအတြက္ ကင္းလြတ္ခြင့္တစ္ခ်က္ရွိေနတာပါ။ စာေရးဆရာ၊ အဆိုေတာ္၊ ႐ုပ္ရွင္၊ သဘင္ ေလာက သားေတြအတြက္ ပထမဆံုးႏွစ္ကို အေျချပဳႏွစ္ လို႔သတ္ မွတ္ၿပီး ဝင္ေငြခြန္လံုးဝကင္းလြတ္ေစတာပါပဲ။ ေနာက္ ႏွစ္ေတြက်မွေကာက္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ အႏုပညာသည္ ေတြ အထူးသျဖင့္ ႐ုပ္ရွင္သရုပ္ေဆာင္ေတြ ဒုကၡေရာက္ ၾကရတာ လည္း ဝင္ေငြ ခြန္ေၾကာင့္က တစ္ေၾကာင္းပါ, ပါ တယ္။ စုစုေပါင္းဝင္ေငြကေန ကင္းလြတ္ခြင့္ျပဳႏိုင္တာ ေတြျပဳၿပီး စည္းၾကပ္ရန္စဥ္းစားရမည့္ ပမာဏ taxable income) ဆိုတာထြက္ လာပါ တယ္။ တစ္က်ပ္က ၅၀ဝ က်ပ္အထိ ၅% ဆိုတာမ်ိဳး ကြ်န္ေတာ္ေျပာခဲ့ၿပီး ပါၿပီ။ တစ္သိန္းေက်ာ္သြားတဲ့အခါ Super Tax လို႔ေခၚတဲ့ ၉၉% ေပးရပါတယ္။ တစ္ရာမွာ ကိုယ္က တစ္က်ပ္ပဲ ရေတာ့တာပါ။
အဲဒါကို သံုးျဖဳန္းေမာ္ၾကြားၿပီး အခြန္ေရွာင္တဲ့ အခါက်ေတာ့ သက္ဆိုင္ရာက စစ္ေဆးေတြ႕ရွိတဲ့အခါ ဒဏ္ေငြပါေဆာင္ရပါတယ္။ အဲဒီလိုနဲ႔ ျပည္ေတာ္ခ်စ္ သ႐ုပ္ေဆာင္ေတြ အိမ္ေရာင္း ကားေရာင္းနဲ႔ ခြ်တ္ၿခံဳက် သြားၾကတာပါ။ ဝင္ေငြခြန္အေၾကာင္း ဆက္ေရးပါဦးမယ္။ သတင္း ၂ ပုဒ္နဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး အေရးႀကီးတာေလးေတြ ရွိေနပါ ေသးတယ္။


ေက်ာ္ေစာမင္း(မႏၱေလး အလင္း)