ဒီမိုကေရစီ ေလ့လာေရးစာစဥ္ အခန္း(၄) အပိုင္း(၁)

လြတ္လပ္မႈ၏ သေဘာတရားမ်ား (Concepts of Liberty)

အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္မ်ား

(Fundamental Freedom)

          ဒီမုိကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို လုိလားေတာင့္တရျခင္း အေၾကာင္းမ်ားအနက္ အျခားေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မ်ားတြင္ ရရွိခံစားျခင္း မျပဳနုိင္ေသာ လြတ္လပ္မႈအခြင့္အေရး ခံစားခြင့္ရွိျခင္းသည္ တခုအပါအ၀င္ ပင္ျဖစ္သည္။ ေရဘုယ်အားျဖင့္ လြတ္လပ္မႈ အခြင့္အေရးဟု ဆုိရာတြင္ လြတ္လပ္စြာေရးသား ထုတ္ေဖာ္ခြင့္၊ ေဟာေျပာစည္းရံုးခြင့္၊ စီတန္းလွည့္သည္ ဆႏၵျပခြင့္၊ ႏွစ္သက္ရာ နုိင္ငံေရး အေတြးအေခၚတြင္ သက္၀င္ယံုၾကည္ခြင့္၊ ဘာသာတရား ကိုးကြယ္ယုံၾကည့္ခြင့္၊ အသင္းအဖြဲ႔မ်ား ထူေထာင္ခြင့္ စသည့္အခြင့္ အေရးမ်ားကို အဓိက ဆုိလုိျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိလြတ္လပ္မႈ အခြင့္အေရးမ်ား မရွိဘဲနွင့္ ဒိီမုိကေရစီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို အေကာင္ထည္ေဖာ္နုိင္မည္မဟုတ္ပါ။ ထုိအခြင့္အေရးမ်ားကို တကမၻာလုံး အတုိင္းအတာျဖင့္ လက္ခံက်င့္သုံးနုိင္ရန္ ကုလသမဂၢက အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာလူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းျဖင့္လည္း အခုိင္အမာ ျပဌာန္းေပးျပီးျဖစ္သည္။ ထုိအခြင့္အေရးမ်ားသည္ ဒီမုိကေရစီ နုိင္ငံေရးစနစ္ရွိမွသာ ရွင္သန္နုိင္ေသာ အခြင့္အေရး မ်ားျဖစ္သည္။

          လြတ္လပ္စြာ ေရးသားထုတ္ေ၀ခြင့္၊ ေဟာေျပာစည္းရုံးခြင့္တုိ႔သည္ နုိင္ငံေရးပါတီမ်ား ဒီမုိကေရစီ စီးပြားေရး သီအုိရီအရ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပ္ိဳင္ေရးတြင္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ား ျဖစ္သည္။ နုိင္ငံေရးပါတီမ်ား ထုိအခြင့္အေရးမရွိဘဲ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အခြင့္အေရးရွိ ေသာ္လည္း ပါတီမ်ားမ်ားအခ်င္းခ်င္းၾကား ညီမွ်မရွိလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း ထုိေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို လြတ္လပ္မႈမရွိျခင္း၊ တရားမွ်တမႈမရွိျခင္း စသည့္ျဖင့္ သတ္မွတ္ၾကေပလိမ့္မည္။ ျမန္မာနုိင္ငံတြင္ ၁၉၉၀ ခုနွစ္က နုိင္ငံေတာ္ျငိမ္၀မ္ပိျပားမႈ တည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႔ ၾကီးၾကပ္မႈ ေအာက္တြင္ က်င္းပခဲ့ရေသာ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲသည္ အဆုိပါအခြင့္အေရးမ်ာ မရွိသျဖင့္ လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တမႈမရွိေၾကာင္း ေ၀ဖန္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ဒီမုိကေရစီကို လုိလားေသာ ျပည္သူမ်ား၏ အၾကပ္အတည္းၾကားမွပင္ ထုတ္ေဖာ္ျပသလုိ္က္ေသာ ဆႏၵမဲမ်ားသည္ ဒီမုိကေရစီကိုလိုလားေသာ ျပည္သူမ်ားအတြက္ ေကာင္းေသာ ရလဒ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ထုိရလဒ္ကိုၾကည့္၍ ေရြးေကာက္ပြဲကို လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တမႈရွိသည္ ဟူ၍ကား ေျပာရန္မျဖစ္ႏုိင္ေခ်။ လြတ္လပ္၍ တရားမွ်တမႈ ရွိ မရွိကို  ဆုံးျဖတ္ရာတြင္ ရလဒ္ကို ၾကည့္၍ ဆုံးျဖတ္ျခင္း မဟုတ္ဘဲ  ေရြးေကာက္ပြဲ အၾကိဳကာလ  အေျခအေနမ်ားအရ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားထုတ္ေဖာ္ခြင့္၊ ေဟာေျပာစညး္ရံုးခါင့္ မရွိျခင္းတုိ႔အေပၚတြင္ မူတည္၍သာ ဆုံးျဖတ္ျခငး္ျဖစ္သည္။ လြတ္လပ္စြာ ေရးသားေဖာ္ထုတ္ခြင့္၊ ေဟာေျပာစည္းရုံးခြင့္တုိ႔သည္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား အတြက္သာ အေရးၾကီးသည္မဟုတ္၊ ျပည္သူတုိ႔ ေရြးေကာက္ထားျပီးေသာ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအေပၚ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ကန္႔သတ္ေပးရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ျပည္သူ႔ဆႏၵကို ေလးစားလုိက္နာေစရန္ ေသာ္လည္းေကာင္း ျပဳလုပ္ရန္အတြက္လည္း လုိအပ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ား ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္ (Freedom of Press) လည္းျဖစ္သည္။

          ျငိမ္းခ်စ္စြာ စီတန္းလွည့္လည္း ဆႏၵျပခြင့္သည္လည္း ဒီမုိကေရစီ နုိင္ငံေရးစနစ္အတြင္းက ျပည္သူမ်ားအတြက္ အေရးၾကီးေသာ အခြင့္အေရးတရပ္ျဖစ္သည္။ ျပည္သူမ်ားသည္ မိမိတုိ႔၏ လုိအင္ဆႏၵကို ထုတ္ေဖာ္ျပသရန္ အတြက္ျဖစ္ေစ ၊အစုိးရအာဏာပိုင္မ်ားအေပၚကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပရန္ အေၾကာင္းေပၚလာလွ်င္ ျဖစ္ေစ၊ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ စီတန္းလွည့္လည္ ဆႏၵျပခြင့္ရွိသည္။ ဤအခြင့္အေရးသည္  အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းက အသိအမွတ္ျပဳ အကာအကြယ္ေပးထားရုံမက နုိင္ငံ အေတာ္မ်ားမ်ား၏ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒ အရလည္း အာမခံေသာ အခြင့္အေရးျဖစ္သည္။ ဒီမုိကေရစိနုိင္ငံေရးစနစ္ ခုိင္မာမႈမရွိေသာ နုိင္ငံမ်ားတြင္ ဤအခြင့္အေရး က်င့္သုံးမႈအား လုံး၀လုိလုိပင္ ဟန္႔တားခံထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္။

          ယေန႔ကမၻာၾကီးတြင္ လူတုိင္းအတြက္ ေရြးခ်ယ္ရန္အေရာင္အေသြးစံုလွေသာ နုိင္ငံေရးအေတြးအေခၚ အယူအဆ မ်ားစြာရွိေနပါသည္။ လက္၀ဲလက္ယာ နုိင္ငံေရးေရာင္စဥ္တန္း( Political Spectrum) တြင္ထည့္သြင္းသတ္မွတ္နုိင္ေသာ ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒ၊ ဆုိရွယ္လစ္၀ါဒ၊ ဆုိရွယ္ဒီမုိကရက္တစ္၀ါဒ၊ လစ္ဘရယ္၀ါဒ၊ ကြန္ဆာေဗးတစ္၀ါဒ၊ ဖက္ဆစ္၀ါဒ စသည့္ နုိင္ငံေရးအေတြးအေခၚ အယူအဆမ်ားသည္လည္းေကာင္း၊ ကၠတၳိယ၀ါဒ(Feminism)၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး၀ါဒ (Environmentalism)၊ စသည့္ နုိင္ငံေရး အေတြးအေခၚအယူအဆမ်ားသည္လည္းေကာင္း၊ ဘာသာေရးကုိအေၾကာင္းျပဳျဖစ္ေပၚလာသည့္ ဘာသာေရး အေျခခံ၀ါဒ(Fundermentalism) သည္လည္းေကာင္း လူသားအားလံုး၏ ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ျဖစ္ေပၚတည္ရွိေန သည္။ ထုိ၀ါဒမ်ားအေပၚအေျခခံ၍ နုိင္ငံေရးပါတီမ်ားသည္လည္း မႈိလုိေပါက္လ်က္ရွိေနသည္။ 

          ဒီမုိကေရစီနုိင္ငံေရးစနစ္တြင္ ပါတီစံုရွင္သန္ရပ္တည္ခြင့္ကုိ လမ္းဖြင့္ေပးထားရန္ လုိအပ္သည္။ မည္သူ တဦးတေယာက္ကမွ် တားဆီးပုိင္ခြင့္မရွိေပ။ ထုိအခြင့္အေရးသည္ ျပည္သူမ်ား၏ လြတ္လပ္စြာနုိင္ငံေရး အေတြးအေခၚတြင္ သက္၀င္ယံုၾကည္ခြင့္ပင္ျဖစ္သည္။ မိမိႏွစ္သက္ရာ နုိင္ငံေရးပါတီသုိ႔၀င္ေရာက္ျခင္း၊ ေထာက္ခံျခင္း သုိ႔မဟုတ္ နုိင္ငံေရးအေတြးအေခၚမ်ားကုိ ေလ့လာျခင္း၊ႏႈိင္းယွဥ္ျခင္းတုိ႔ကုိ လြတ္လပ္စြာျပဳပုိင္ခြင့္ ရွိေစရမည္။ ဤသည္မွာ ပါတီစံုဒီမုိကေရစီနုိင္ငံေရးစနစ္၏ အႏွစ္သာရပင္ျဖစ္သည္။

          အာဏာရွင္နုိင္ငံေရးစနစ္တြင္ ျပည္သူမ်ား၏ မိမိႏွစ္သက္ရာ နုိင္ငံေရးအေတြးအေခၚတြင္ သက္၀င္ယံု ၾကည္ခြင့္ကုိ ပိတ္ပင္ထားျပီး နုိင္ငံေရးပါတီမ်ားေပၚေပါက္လာျခင္းကုိလည္း ဟန္႔တားထားတတ္သည္။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတခုတည္းကုိသာ နုိင္ငံေတာ္ပါတီအျဖစ္ ဖဲြ႔စည္းထားျပီး အျခားနုိင္ငံေရးပါတီမ်ားထူေထာင္ ခြင့္ကုိ ပိတ္ပင္ထားသည္။ မာ့ခ္စ္-လီနင္၀ါဒ ကြန္ျမဴနစ္နုိင္ငံေရးအေတြးအေခၚတြင္ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစားမ်ား၏ ပါတီ(ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ) တခုတည္းကသာ အာဏာယူေသာ အာဏာရွင္စနစ္ကုိ စုိက္ထူရမည္ဟူေသာ အခ်က္ကုိ အခုိင္အမာေဖာ္ေဆာင္ထားသည္။ ဂ်ာမန္ဒီမုိကရက္တစ္သမၼတနုိင္ငံ (အေရွ႕ဂ်ာမဏီ)၊ ရုိေမးနီးယား ၊စတာလင္ေခတ္ ဆုိဗီယက္ျပည္ေထာင္စုကဲ့သုိ႔ေသာ ကြန္ျမဴနစ္နုိင္ငံမ်ားတြင္ ကြန္ျမဴနစ္နုိင္ငံေရး အေတြး အေခၚမ်ားကုိ ျပည္သူတုိ႔၏ အာရံုအတြင္း အတင္းအၾကပ္သြတ္သြင္းျပီး ထုိအေတြးအေခၚကုိ ဆန္႔က်င္သည့္ အရိပ္အေယာင္မွ်ျဖင့္ ဖမ္းဆီးျခင္း၊ ႏွိပ္စက္ညွင္းပန္းျခင္း၊ေသဒဏ္စီရင္ျခင္းအထိ ျပဳလုပ္တတ္ၾကသည္။ ဦးေန၀င္း နုိင္ငံေတာ္အာဏာသိမ္းမႈ ျဖစ္ျပီးေနာက္ ျမန္မာ့ဆုိရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီကုိ တည္ေထာင္ကာျမန္မာ နုိင္ငံတြင္ ဦးေန၀င္း က်င့္သံုးခဲ့ေသာ ပံုစံသည္လည္း ထုိအတုိင္းပင္ျဖစ္သည္။ ထုိကြန္ျမဴနစ္၊ ဆုိရွယ္လစ္ နုိင္ငံမ်ား ဒီမုိကေရစီစနစ္သုိ႔ အသြင္ကူးေျပာင္းေသာအခါ ပထမဦးဆံုးဖ်က္ဆီးပစ္ရေသာ အခ်က္မွာ လြတ္လပ္စြာ နုိင္ငံေရးအေတြးအေခၚသက္၀င္ယံုၾကည္မႈကုိ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားျဖစ္သည္။

          အီရန္နုိင္ငံတြင္ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္တြင္ သွ်ားဘုရင္ကုိဖယ္ရွားေသာ ေတာ္လွန္ေရးၾကီး ျပီးေနာက္ အာဏာရ လာေသာ ခုိေမနီ ( Ruhoila Khoneini, 1902-1989) သည္ အစၥလာမ္ဘာသာေရးအေျခခံ၀ါဒီ (Fundermentalist) တဦးျဖစ္သည္။ တျဖည္းျဖည္းႏွင့္ အစြန္းေရာင္၀ါဒီအျဖစ္ ေရာက္ရွိလာေသာအခါ အာဏာရွင္တဦးအျဖစ္သုိ႔ ေရာက္ရွိသြားေလသည္။ အီရန္ျပည္သူမ်ား၏ လြတ္လပ္စြာနုိင္ငံေရး အေတြးအေခၚ သက္၀င္ယံုၾကည္ခြင့္ အခြင့္အေရး ဆံုးရႈံးလ်က္ရွိသည္။ ဤျဖစ္ရပ္မ်ဳိးသည္ ဘာသာတခုခုကုိ နုိင္ငံေတာ္ ဘာသာအျဖစ္ ျပဌာန္းလုိက္ျခင္း၏ ေနာက္ဆက္တဲြအက်ဳိးရလဒ္ျဖစ္သည္။ ဒီမုိကေရးစီနုိင္ငံတခုတြင္ ဘာသာ တခုခုကုိ နုိင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ ျပဌာန္းရန္ မျဖစ္ေကာင္းေပ။ စိတ္အေထြေထြ လူအမ်ဳိးမ်ဳိး ပါ၀င္တတ္ေသာ နုိင္ငံတုိင္း နုိင္ငံတုိင္းသည္ ဘာသာေရးအရ လြတ္လပ္စြာ ကုိးကြယ္ယံုၾကည္ခြင့္ကုိ ခြင့္ျပဳထားရမည္သာ ျဖစ္သည္။

ဒီမုိကေရစီႏွင့္ လြတ္လပ္ေသာ စီးပြားေရးစနစ္

(Democracy and Free Economic System)

          ဒီမုိကေရစီနုိင္ငံေရးစနစ္ကုိ လုိခ်င္ရျခင္းအေၾကာင္းအရင္းအ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာ စီးပြားရွာနုိင္ျခင္း သည္ အေၾကာင္းရင္း တရပ္အျဖစ္ ပါ၀င္လ်က္ရွိသည္။ နုိုင္ငံေတာ္က ထိန္းခ်ဳပ္ေသာ စီးပြားေရး (Planned Economy) စနစ္မ်ား ေအာင္ျမင္မႈမရွိေၾကာင္း အခုိင္အမာ သိျမင္လာေလေလ ပုဂၢလိက ပုိင္ဆုိင္မႈကို အေျခခံသည့္ လြတ္လပ္ေသာ စီးပြားေရးစနစ္မ်ားကို ပုိ၍ေတာငး္ဆုိလာၾကသည္။ လြတ္လပ္ေသာ စီးပြားေရးစနစ္ဟု ဆုိရာတြင္လည္း မည့္သုိ႔ေသာ စီးပြားေရးစနစ္သာ နုိင္ငံေတာ္အတြင္း က်င့္သုံးရမည္ဟူေသာ ကန္႔သတ္သည့္ မည္သည့္ျပဌာန္းခ်က္မ်ိဳးမွ မဟုတ္နုိင္ငံေတာ္အတြင္း က်င့္သုံးခြင့္ကိုသာ ဆုိလုိသည္။ ေတာင္းဆုိေနေသာ အေျခအေနကုိ လုိက္၍ သင့္ေတာ္ေသာ စီးပြားေရးစနစ္နွင့္ ေပၚလစီမ်ားကို လုိအပ္သလုိ ခ်မွတ္နုိင္ေရးကို လမ္းဖြင့္ေပးထားေရး ျဖစ္သည္။ လြတ္လပ္ေသာ စီးပြားေရးစနစ္ကို လြတ္လပ္ေသာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္ (Free Market Economy) တခုတည္းကိုသာ သေဘာေပါက္ လက္ခံထားရန္လည္း မဟုတ္ပါ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္သည္ စီးပြားေရးစနစ္မ်ားထဲမွ တခုသာ ျဖစ္သည္။  ယေန႔ဒီမုိကေရစီ ႏုိင္ငံၾကီးမ်ားတြင္ပင္ လြတ္လပ္ေသာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္တမ်ိဳးတည္းကို က်င့္သုံးေနျခင္းမဟုတ္ဘဲ အျခားစနစ္မ်ားနွင့္ ေရာေနွာ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားေသာ စီးပြားေရးစနစ္မ်ားသုိ႔ ကူးေျပာင္း၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ က်င့္သုံးေနၾကသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။ ဆက္လက္၍လည္း ေျပာငး္လဲေနဦးမည္ေလာ ျဖစ္သည္။

          လြတ္လပ္ေသာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္စစ္စစ္ အေျခခံသေဘာတရားမွာ ၀ယ္လုိအား ေစ်းကြက္ အေပၚ မူတည္၍ ကုတ္ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ကူးသန္းေရာင္၀ယ္ျခင္းျဖစ္ျပီး အစုိးရ၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ လုံး၀ကင္းရွင္းျပီး လြတ္လပ္မႈ ရွိေရးပင္ျဖစ္သည္။ ဤစီးပြားေရးစနစ္ကို ေလဆာဖဲ (Laissez-faire) ဟုလည္း လူသိမ်ားသည္။ Laissez-faire ေ၀ါဟာရသည္ ျပင္သစ္ဘာသာစကားျဖစ္ျပီး လူ၀ီ(၁၄) (Louis xiv) ဘုရင္လက္ထက္တြင္ ေပၚေပါက္လာျခင္းျဖစ္သည္။

          ထုိစီးပြားေရးစနစ္သည္ အစုိးရ၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ နည္းနုိင္သမွ် နည္းေအာင္ ေလ်ာ့ခ်ေစေသာ လြတ္လပ္သည့္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ အေျခခံျဖစ္သည္။ ကိန္းစီးပြားေရးစနစ္ (Keynesian Economic) ေပၚေပါက္ျပီးေနာက္ Laissez-faire စီးပြားေရး စနစ္စစ္စစ္မွာ  အတန္ငယ္ေမွးမိန္သြားခဲ့ျပီး ၁၉၇၀ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ျပန္လည္ ဆန္းသစ္လာသည္။ လက္ယာ၀ါဒသစ္ (New Right) ယုံၾကည့္မႈမ်ားက ထုိစီးပြားေရးစနစ္ကို ျပန္လည္ ေဖာ္ထုတ္ၾကသည္။

          Laissez-faire စီးပြားေရးစနစ္သည္ အရင္းရွင္စီးပြားေရးစနစ္ေအာက္တြင္ အရင္ရွင္ဘူဇြာ လူတန္းစား မ်ားက ကုန္ထုတ္အရင္းနွီးမ်ား ပိုင္ဆုိင္ၾကျပီး ပစၥည္းမဲ့မ်ားက အရင္းရွင္မ်ား၏ စက္ရုံအလုပ္ရံုမ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ အလုပ္လုပ္ကုိင္ၾကရသည္။ အရင္းရွင္းမ်ားက ၄င္းတုိ႔အျမတ္အစြန္းအတြက္ အလုပ္သမားမ်ား၏ လုပ္ခကို ေလ်ာ့ပါးျခင္း၊ နာရီပုိခုိင္းျခင္း၊ အလုပ္ခြင္အေျခအေနေကာင္းမြန္ေအာင္ စီမံေပးရန္ပ်က္ကြက္ ျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ျမင္ေတြ႔ေနရေသာ ပဋိပကၡမ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ကားလ္မာ့စ္ (Karl Marx, 1818-1883) ဦးေဆာင္ျပီး ကုန္ထုတ္အရင္းမႏွီးမ်ားကို ျပည္သူလူထုက ပုိင္ဆုိင္ေသာ စီမံကိန္း စီးပြားေရးစနစ္ကို ေဖာ္ေဆာင္လာၾကသည္။ ထုိ႔အျပင္ စီမံကိန္း စီးပြားေရးစနစ္ကိုသာ နုိင္ငံေတာ္တြင္ က်င့္သံုးရမည္ဟု ျပဌာန္းခ်က္ ျပဳလုပ္လာသည္။

          စီမံကိန္း စီးပြားေရးစနစ္ တခုတည္းျဖင့္ စီးပြားေရးကုိ ေအာင္ျမင္ေအာင္ အလုပ္နုိင္ေၾကာင္း ေတြ႔ျမင္ရျပီး ျဖစ္သည္။ Laissez-faire စီးပြားေရးစနစ္သည္လည္း အၾကပ္အတည္း၊ အခက္အခဲမ်ားနွင့္ ၾကဳံလာရသည္။ အထူးသျဖင့္ ၁၉၃၀ခုႏွစ္ ပတ္၀န္းက်င္ကာလက တကမၻာလုံး စီးပြားေရးကဒ္ၾကီး က်ေရာက္ ရင္ဆုိင္ခဲ့ရေသာအခါ Laissez-faire စီးပြားေရးစနစ္ ယိမ္းယုိင္လာျပီး စီးပြားေရး စနစ္သစ္မ်ား ေပၚထြန္လာသည္။ Laissez-faire စီးပြားေရးစနစ္သည္ ေစ်းကြက္ကို အေျခခံ၍သာ ဖြ႔ံျဖိဳးတုိးတက္ရသျဖင့္ အေၾကာင္းအားေလ်ာ္စြာ ေစ်းကြက္တြင္ ၀ယ္လုိအားက်ဆင္းေသာအခါ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈပါ က်ဆင္းရမည္ျဖစ္ျပီး အက်ိဳးအဆက္အားျဖင့္ အလုပ္လက္မဲ့မ်ား မ်ားျပားလာမည္ျဖစ္သည္။ ေစ်းကြက္၏ ၀ယ္လုိအားသည္ သဘာ၀အေလ်ာက္ ၀ယ္လုိအား ျမင့္မားတက္လာမည္ မဟုတ္ေခ်။ အကန္႔အသတ္မ်ားရွိသည္။ ထုိအကန္႔ အသက္မ်ားကို  ေခ်ာေမာေျပျပစ္ေအာင္ ဖန္တီးမေပးနုိင္ပါက Laissez-faire စီးပြားေရး စနစ္တြင္ အၾကပ္အတည္း အခက္အခဲမ်ား ၾကဳံလာရမည္ျဖစ္ျပီး အလုပ္လက္မဲ့ မ်ားျပားလာမည္။ ၁၉၃၀ ခုနွစ္ ပတ္၀န္းက်င္က ရင္ဆုိင္ရေသာ ကမၻာ့စီးပြားေရး အၾကပ္အတည္း သည္ Laissez-faire စီးပြားေရးစနစ္၏ အဆုိပါ အၾကပ္အတည္း ပင္ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ လြတ္လပ္ေသာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ စစ္စစ္၏ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္မ်ားေၾကာင့္ျဖစ္သည္။

          လြတ္လပ္ေသာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရး စနစ္စစ္စစ္၏ အားနည္းခ်က္မ်ားကို အခုိင္အမာ ေ၀ဖန္ ေထာက္ျပသူမွာ ျဗိတိသွ် စီးပြားေရးပညာရွင္ ဂြ်န္ေမနကိန္း (John Maynard Keynes, 1883-1946) ျဖစ္သည္။ သူသည္ ထုိအားနည္းခ်က္ကို ေထာက္ျပရင္းစီးပြားေရးစနစ္တရပ္ကုိ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ရာ ထိုစနစ္ ကိန္း စီးပြားေရးစနစ္ (Keynesianism) ဟု လူသိမ်ားသည္။ ကိန္းသည္ ၄င္း၏ စီးပြားေရးစနစ္အေၾကာငး္ကို ၁၉၃၆ ခုနွစ္တြင္ ေရးသားထုတ္ေ၀သည့္ “အာသျပာ၊ အက်ိုးအျပတ္နွင့္ အလုပ္ရရွိေရး သီအုိရီ (General Theory of Employment, Interest and Money)” စာအုပ္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ကိန္းက အဓိက ေထာက္ျပရာတြင္ ေစ်းကြက္၏ အႏၱိမ ၀ယ္လုိအား (Aggregate Demand) တြင္ အကန္႔အသတ္ရွိျခင္း၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ကုန္ထုတ္လုပ္မႈ ေလ်ာ့ခ်ျခင္း၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ အလုပ္သမားမ်ား အလုပ္ျပဳတ္ခံရျခင္းစသည့္ ျဖစ္စဥ္သံသရာကို ေထာက္ျပသည္။

          ထုိျဖစ္စဥ္တြင္ ေစ်းကြက္၏ အႏၱိမ၀ယ္လု္ိအား အကန္႔အသတ္ရွိျခင္းကို ေျဖရွင္းေပးႏုိင္ပါက ပုိ၍ေခ်ာ့ေမြ႔ဖြံ႕ျဖိဳးေသာ စီးပြားေရးဘ၀တခုကို ေဖာ္ထုတ္နုိင္မည္ဟု ေထာက္ျပခဲ့သည္။ ေစ်းကြက္၀ယ္လုိအား အကန္႔အသတ္ရွိမႈ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းရန္မွာ Laissez-faire စီးပြားေရးစနစ္က သူ႔အလုိလုိ ေျဖရွင္းရန္ မစြမ္းေအာင္နုိင္ေပ။ ထုိျပသနာကို အစုိးရကသာ ၀င္ေရာက္ ေျဖရွင္းေပးနုိင္သည္။

          ေစ်းကြက္၏ အႏၱိမ၀ယ္လုိအား က်ဆင္းမႈကို အစုိးရက တုိက္ရုိက္ေျဖရွင္းျခင္း မဟုတ္ဘဲ အလုပ္လက္မဲ့ျပႆနာ ျမင့္တတ္လာျခင္းကို ကာကြယ္ရန္ ကိန္းကတင္ျပသည္။ ေစ်းကြက္ ၀ယ္လုိအား က်ဆင္းလာခ်ိန္တြင္ အစုိးရအေနျဖင့္ အျခားအလုပ္အကိုင္မ်ား ေဖာ္ထုတ္ဖန္တီး ေပးျခင္းျဖင့္ အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းေပးနုိင္သည္။ လူထုအက်ိဳးျပဳ လုပ္ငန္းမ်ားျဖစ္သည့္ စာသင္ေက်ာင္း ေဆာက္လုပ္ျခင္း၊ ၄င္းတုိ ၀န္ထမ္းခန္႔ထားျခင္း၊ လမ္းေဖာက္လုပ္ျခင္း စသည့္ နည္းလမး္မ်ားျဖစ္သည္။ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းသစ္ ေဖာ္ထုတ္ျခင္းေၾကာင့္ ေဆာက္လုပ္ေရးပစၥည္းေစ်းကြက္တြင္ ၀ယ္လုိအား တတ္လာမည္ျဖစ္ျပီး ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္သားမ်ားလည္း အလုပ္ရရွိမည့္ ဆင့္ပြားအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ (Multiplier Effect) ရွိမည္ဟု ကိန္းက ေဖာ္ျပသည္။ သုိ႔ျဖင့္ အစုိးရသည္ စီးပြားေရးက႑တြင္ လုိအပ္ခ်က္အရ ပါ၀င္ပတ္သက္ရေပလိမ့္မည္။ အျခားတဘက္တြင္လည္း အစုိးရသည္ အေကာက္ခြန္ ႏႈန္းထားကို ေလ်ာ့ခ်ေပးရန္ လုိအပ္သည္။ အခြန္ေကာက္ခံမႈ ေလ်ာ့ခ်ျခင္းသည္ ေစ်းကြက္၏ ၀ယ္လိုအား ျမွင္တင္မႈကို အေထာက္အကူျပဳသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ကိန္းစီးပြားေရးစနစ္အရ အစုိးရမ်ားအေနျဖင့္ တျပိဳင္နက္တည္း လုပ္ရမည့္ အလုပ္မွာ အလုပ္ဖန္တီးေပးမည့္ ျပည္သူ႔အက်ိဳးျပဳ လုပ္ငန္းမ်ား ေဖာ္ထုတ္ေရးနွင့္ အခြန္ေကာက္ခံမႈႏႈန္းထား ေလ်ာ့ခ်ေရးတုိ႔ျဖစ္သည္။