ကစ္ဆင္းဂ်ားႏွင့္ အေမးအေျဖ ၁၀ ခု

ျပီးခဲ့ေသာ လအတြင္းက ယခင္အေမရိကန္နုိင္ငံျခားေရး ၀န္ၾကီးေဟာင္း ဟင္နရီ ကစ္ဆင္းဂ်ား၏ တရုတ္ျပည္ ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ စာအုပ္တစ္အုပ္ ထြက္ရွိခဲ့သည္။ ယင္းစာအုပ္မွာ ကစ္ဆင္းဂ်ား၏ နုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရး ဘာသာရပ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ စံတစ္ဆူဟု ေျပာေလာက္ေသာ “Diplomacy” စာအုပ္ထြက္ရွိျပီး ေနာင္ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာၾကာမွ ထြက္ေပၚလာျခင္းျဖစ္သည္။ ယခုစာအုပ္မွာလည္း ၄င္းကုိယ္တုိင္စတင္ခဲ့ေသာ တရုတ္-အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရး ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ၾကာျမင့္ခ်ိန္တြင္ ထြက္ေပၚလာျခင္းျဖစ္ရာ မ်ားစြာစိတ္၀င္စားဖြယ္ရာ အေတြးအျမင္သံုးသပ္ခ်က္မ်ား ပါ၀င္နမည္မွာ ေသခ်ာေနသည္။  

 

၄င္းကိစၥမ်ားအေပၚ အေျခခံေသာ ေမးခြန္းတုိ ၁၀ ခုအေပၚ ကစ္ဆင္းဂ်ား၏ ေျပာၾကားခ်က္မ်ားကုိ Time မဂၢဇင္းမွ ေဖာ္ျပထားသည္။

ေမး။  အေမရိကန္အေနျဖင့္ တရုတ္ျပည္အေပၚ စုိးရိမ္ထိတ္လန္႔ဖုိ႔ လုိပါသလား။

ေျဖ။  အေမရိကန္တုိ႔အေနနဲ႔ တရုတ္ျပည္ကုိနားလည္ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ေၾကာက္လန္႔ေနဖုိ႔ေတာ့ မလုိပါဘူး။ ေမး။  ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။ ေျဖ။  တရုတ္နဲ႔ အေမရိကန္ၾကား တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး အတုိင္းအတာတစ္ခုထိ စုိးရိမ္ထိတ္လန္႔ေစဖုိ႔ တိမ္းညႊတ္မႈ   ေတြရွိေနတယ္။ တရုတ္အေနနဲ႔ အေမရိကန္တုိ႔ရဲ႕ စစ္အင္အားေတြ သူ႔ကုိ၀ုိင္းပတ္လာမွာကုိ စုိးရိမ္မႈရွိတယ္။ အေမရိကန္အေနနဲ႔လည္း တရုတ္တုိ႔က အာရွကုိလႊမ္းမုိးထားျပီး သူတုိ႔ကုိ ပထုတ္မွာကုိ စုိးရိမ္တယ္။ က်ေနာ့္အေနနဲ႔ ထင္ျမင္ယူဆတာကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ အတူပူးတဲြလုပ္ေဆာင္နိုင္မယ့္ ဘံုတူညီတဲ့လမ္းေၾကာင္း တစ္ခု ရွာေဖြဖုိ႔လုိတယ္။ အတူတကြပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈနဲ႔ အစုအဖဲြ႔ စိတ္ဓာတ္ေတြ ဖန္တီးနုိင္ဖုိ႔လုိတယ္။ ဒါမွသာ ေသနဂၤဗ်ဴဟာ ထိပ္တုိက္ရင္ဆုိင္မႈထက္ လက္ေတြ႔ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ျဖစ္စဥ္အတြင္းမွာ အခိုင္အမာ ကိစၥတစ္ခုခ်င္းအေပၚတြင္သာ ဆက္ဆံေရးအရ ထိပ္တုိက္ေတြ႔မႈေတြ ျဖစ္နုိင္လိမ့္မယ္။

 

ေမး။ လူၾကီးမင္းရဲ႕စာအုပ္ထဲမွာတရုတ္တုိ႔ရဲ႕စိတ္ရွည္သည္းခံမႈအေပၚ ေထာက္ခံသလုိ ေရးသားထားတာေတြ႔ ရတယ္။ တကယ္လို႔ ဒီစိတ္ရွည္သည္းခံမႈေတြဟာ နုိင္ငံျခားဆက္ဆံေရးအရ အေမရိကန္တုိ႔ရဲ႕ ခ်စ္ခင္မႈကုိရယူ ျပီး လက္ဦးမႈယူ တုိက္ခုိက္မႈေတြ လုပ္လာခဲ့ရင္ေကာ။

ေျဖ။  ဒီလုိစဥ္းစားရင္ မွားပါတယ္။ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာကေတာ့ အေမရိကန္ေတြရဲ႕ သမုိင္းအေပၚ အေျခခံၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ျပႆနာ

အမ်ားစုကုိ ေျဖရွင္းနုိင္ခဲ့တာေတြ႔ရမယ္။ ျပႆနာ တစ္ခု ေပၚလာျပီဆုိရင္ က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ဒီျပႆနာဟာ ေျဖရွင္းနုိင္တယ္လုိ႔ ယူဆတယ္။ ေနာက္ ဒီျပႆနာကုိ မရွိေတာ့ေအာင္ ေျဖရွင္နုိင္လုိက္တာေတာ့ ပါပဲ။ ဒီလုိ ျဖစ္ရျခင္းကေတာ့ တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းအားျဖင့္ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕သမုိင္းဟာ တုိေတာင္းျပီး အလြန္ ေအာင္ျမင္ခဲ့လုိ႔ပဲ ျဖစ္နုိင္တယ္။ တရုတ္တုိ႔ရဲ႕ သမုိင္းကေတာ့ နွစ္ေပါငး္ ေထာင္ခ်ီျပီး ရွိခဲ့တယ္။ သူတို႔ရဲ႕စိတ္ထဲမွာ ဘယ္ျပႆနာမွာမွ အဆုံးသတ္ေျဖရွင္းခ်က္ဆုိတာ မရွိနုိင္ဘူး။ ေျဖရွင္းခ်က္တုိင္းဟာ ေနာက္ျပႆနာ တစ္ခုအတြက္ ၀င္ခြင့္ျပဳ လက္မွတ္ေတြလုိ႔ သူတုိ႔ ယူဆတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရုတ္တုိ႔ အတြက္ေတာ့ သမုိင္းရဲ႕ အမွန္တရားဟာ ျပႆနာမ်ား တည္ရွိေနျခင္းပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါေတြကေတာ့ စဥ္းစား ေတြးေခၚပံု ကြာျခားခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔  ဒီအယူအဆေတြအေပၚ တန္ဖုိးျဖတ္ခ်က္၊ အကဲျဖတ္ခ်က္ေတြ လုပ္မွာမဟုတ္ပါဘူး။

 

ေမး။  လူၾကီးမင္းရဲ႕ တရုတ္ျပည္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အားတက္ဖြယ္ အျမင္မ်ားကုိ သရုတ္ေဖာ္ ျပသျခင္းဟာ လူၾကီးမင္းရဲ႕ တရုတ္ အစုိးရအတြက္ အခုိင္အမာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တစ္ရက္အျဖစ္ ႐ႈျမင္လုိ႔ ရပါသလား။

ေျဖ။     က်ေနာ္တုိ႔အေနနဲ႔ ဘယ္အစိုးရကိုမွ အက်ိဳးေဆာင္ေပးရမယ့္ အမႈသည္ေတြအျဖစ္ အဆက္ဆံပါဘူး ။ ဒါဟာ ကမၻာ့ဘယ္ေနရာမွာမဆုိ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ျပီး က်ေနာ္တုိ႔ဟာ တရုတ္အစုိးရ (သို႔) တရုတ္ျပည္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အရင္းအျမစ္ တစ္ခုခုဆီက အခေၾကးေငြ ယူထားတာလည္း မရွိပါဘူး။

ေမး။  အခု အာရပ္ေနြးဦးလုိ႔ ေခၚေနၾကတဲ့ အာရပ္ကမၻာရဲ႕ အုံၾကြမႈမ်ားအေပၚ အေကာင္းျမင္ထားတာ ရွိပါသလား။

ေျဖ။     ဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ အလြန္ၾကီးက်ယ္တဲ့ သမုိင္းဆုိင္ရာ အျဖစ္အပ်က္ေတြပါပဲ။ ယေန႔အထိေတာ့ ဒီလႈပ္ရွားအုံၾကြမႈမ်ားကို ဒီမုိကေရစိီ ေတာ္လွန္ေရးမ်ား အေသအခ်ာ ျဖစ္ျပီးလုိ႔ မယူဆပါဘူး။ အခုက်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ျမင္ေနရတာက အခန္း ၅ ခန္းေလာက္ရွိတဲ့ ဒီမုိကရက္တစ္ျဖစ္စဥ္ ဇာတ္လမ္းၾကီး ရဲ႕ ပထမဆုံး အခန္းရဲ႕ ပထမဆုံးျပကြက္ ေလာက္ပဲရွိပါေသးတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ ဘယ္လုိကူညီ ျဖည့္ဆည္းေပးၾကမလဲဆုိတာ က်ေနာ္တုိ႔ အတြက္ စိန္ေခၚမႈတစ္ခု ျဖစ္ေနပါတယ္။

 

ေမး။      အဲဒီေဒသအတြင္းမွာ နုိင္ငံျခားစြက္ဖက္မႈမပါဘဲ အစိုးရအေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ေပၚလာနုိင္တယ္လုိ႔ ယူဆခဲ့လွ်င္အီရတ္ ကိစၥတုန္းကလည္း အေမရိကန္အေနနဲ႔ ေအးေအးေဆးေဆး နွစ္အနည္းအငယ္ ေစာင့္လုိက္ရင္ ဒီလုိပဲ ျဖစ္လာနုိင္တယ္လုိ႔ သင္မယူဆဘူးလား။

ေျဖ။    က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ အီရတ္ကို ၀င္ဖုိ႔ဆုံးျဖတ္တုန္းက ကြန္ဂရက္ရဲ႕ ငါးပုံေလးပုံေလာက္က ေထာက္ခံခဲ့တာပါ။ ဒါကို အခု သူတို႔ ေမ့ေနပုံရပါတယ္။ က်ေနာ့အေနနဲ႔ကေတာ့ အစိုးရအေျပာင္းအလဲ ျဖစ္ဖုိ႔အတြက္ စစ္အင္အားကိုု မသုံးသင့္ဘူးလုိ႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလုိအေျပာငး္အလဲေတြနဲ႔ အခုိင္အမာ အေျခအေနတစ္ခု ေရာက္ခ်ိန္မွာ ထိန္းညိွအသုံးျပဳဖုိ႔အတြက္ေတာ့ အျမဲရွိေနရမယ့္ ကိစၥတစ္ခုျဖစ္တယ္။

ေမး။   အခုအေျခအေနမွာေရာ။

ေျဖ။    အခုခိ်န္မွာ အီရတ္ဟာ ေဒသတြင္းနုိင္ငံေတြထဲမွာ တစ္ခုတည္းေသာ ကိုယ္စားျပဳ အစိုးရရွိတဲ့ နုိင္ငံျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီအေျခအေနကို ေအာင္ျမင္စြာ ထိန္းထားနုိင္ဖုိ႔ ေနာက္ထပ္ ၁၀ နွစ္ေလာက္ဆက္ျပီး တုိက္ခုိက္ေနဖုိ႔ လုိအပ္ဆုိရင္ေတာ့ ဒါကို က်ေနာ့အေနနဲ႔ မေထာက္ခံနုိင္ပါဘူး။

 

ေမး။   အခုအခ်ိန္မွာ အေမရိကန္နုိင္ငံဟာ နုိင္ငံတကာ တရားရုံးမ်ာ အဖြဲ႔၀င္အျဖစ္ ပါ၀င္မထားခဲ့ပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ တစ္ခ်ိန္က နုိင္ငံျခားေရး၀န္ၾကီးျဖစ္ခဲ့ဖူးတဲ့ လူၾကီးမင္းကိုယ္တုိင္ပင္လွ်င္စြဲဆုိမႈေတြ ခံရနုိင္တဲ့ အေၾကာင္းေၾကာင့္ မဟုတ္ပါလား။

ေျဖ။    နုိင္ငံတကာ တရားခုံရံုးမွာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ မပါ၀င္ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းရင္းက ဒီတရားမွာ ပါ၀င္ၾကမဲ့ အမႈလုိက္ေတြဟာ နုိင္ငံအသီးသီးမွ ေခၚယူလာၾကတာျဖစ္ျပီး ၄င္းတုိ႔ကုိယ္တုိင္ အေၾကာင္းကိစၥေတြကုိ အေတာ္ၾကီးနားမလည္နုိင္တဲ့ အေျခအေနမွာ ရွိေနလုိ႔ပါပဲ။ နုိင္ငံတကာရာဇ၀တ္မႈခံုရံုးကုိ က်ေနာ့အေနနဲ႔ မေထာက္ခံပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ က်ေနာ္ဟာ ကုိယ့္အတြက္စုိးရိမ္ရမယ္ဆုိတဲ့အခ်က္နဲ႔ အလြန္ေ၀းကြာတဲ့ ေနရာမွာ ရွိေနတာနဲ႔ေတာင္ ဘာမွ မဆုိင္စြာ ယူဆခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ေမး။  မြန္တီပုိင္သြန္(Monty Python) မွစျပီး ေဘာ့ဒုိင္လန္(Bob Dylan) အထိ အနုပညာရွင္ တခ်ဳိ႕က လူၾကီးမင္းအေၾကာင္း သီခ်င္းေတြ ေရးခဲ့ဘူးတယ္။ အဲဒီအထဲက အႏွစ္သက္ဆံုးမ်ား ရွိပါသလား။

ေျဖ။  ဒီသီခ်င္းေတြဟာ ခင္ဗ်ားတုိ႔အတြက္ ရုိက္ခတ္မႈေတြျဖစ္ေတသလား မသိဘူး။ က်ေနာ္ကေတာ့ အဲဒီသီခ်င္းေတြ တစ္ခုမွ မသိပါဘူး။ 

 

Ref – 10 question for Henry Kissinger. (June 6, Time)

Z ေဖ၀င္း 

ျပည္သူ႔ေခတ္ဂ်ာနယ္ အတဲြ ၁ အမွတ္ ၄၇ ၁၆ ဇြန္ ၂၀၁၁

 

By: Wai Maw