အေမရိကန္ျမန္မာဆက္စံေရး အရွိန္ျမင့္လာပါျပီးလား
ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ
အေမရိကန္အထူးကိုယ္စား လွယ္ (Derek Mitchell) ဟာ ႏွစ္လသာအတြင္းသူ ့ရဲ့
ဒုတိယအၾကိမ္ေျမာက္ျမန္မာႏိုင္ငံခရီးစဥ္ျဖစ္တာမို ့ ဒီခရီးစဥ္ဟာ
အေမရိကန္ျမန္မာဆက္ဆံေရးမွာ ဘယ္ေလာက္ထူးျခားပါသလဲ။
ေဒါက္တာဇာနည္းကေတာ့
သူႏိုင္ငံျပန္သြားတာ တစ္လပတ္ဝန္းက်င္ေလာက္ပဲရွိရာက အခုလိုျမန္မာႏိုင္ငံျပန္သြားတယ္ဆုိေတာ့ ဒါဟာသူတို႔ဆက္ဆံေရးမွာပိုျပီးအဆင္ေခ်ာလာတဲ့အေနအထားရွိတယ္လို ့က်ေနာ္ေျပာလို ့ရတယ္။ ဒါေပမဲ့တခုရွိတာက လက္ရွိအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ ပုိဂၢိဳလ္ေတြရ့ဲအျမင္နဲ ့ အေမရိကန္အျမင္ေပ့ါေနာ္ အထူးသျဖင့္ေတာ့ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားႏွင့္တိုင္းရင္းသားမ်ားကိစၥမွာ ကြာျခားမွုေတြ သိပ္မ်ားေနတယ္လို ့က်ေနာ္ျမင္တယ္။ ျပီးခဲ့တဲ့ရက္ပိုင္းအတြင္းမွာပဲ က်ေနာ္တို ့ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး ဝဏၰေမာင္လြင္ကေျပာသြားတာရွိတယ္။
ဗမာျပည္မွာႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားဆိုတာမ်ိဳးတို ့၊ ေနာက္တခါယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္အဖမ္းခံထားရတဲ့ ပုိဂၢိဳလ္ဆိုတာမရွိဘူး။ ႏိုင္ငံေရးလုပ္လုိ ့ေထာင္က်တဲ့သူဆိုတာမရွိဘူး။ ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္လို ့ ေထာင္က်ေနတ့ဲသူပဲရိွတယ္ဆိုျပီးေတာ့ ေျဗာင္တတ္ျပီးေတာ့ေျပာသြားေသးတယ္ေလး။ အဲ့ေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ ့၊ အတိုက္အခံဖက္ကေကာ္၊ ေနာက္တခါ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာက အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္တုိ ့ဥေရာပႏိုင္ငံေတြက ေျပာေနတာဗမာျပည္မွာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၂၀၀၀ နီးနီးရွိတယ္။ ဒီလူေတြကိုလြတ္ေပးဖုိ ့အေရးၾကီးတယ္ဆုိတာကိုေျပာေနတယ္။ မူအရ ဒါဟာသိပ္အေရးၾကီးတယ္လုိ ့ေျပာေနတဲ့အခါမွာ ဗမာျပည္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးက ဗမာျပည္မွာ ႏိုင္ငံေရးေၾကာင့္ေထာင္က်ေနတ့ဲသူမရွိဘူးလုိ ့ေျပာတဲ့အခါၾကေတာ့ အဲ့ဒီႏွစ္ခုဟာကြာျခားမွုသိပ္ျပီးေတာ့မ်ားေနတယ္။ အဲ့ဒီကိစၥကိုပီပီျပင္ျပင္မေဆြးေႏြးပဲနဲ ့ ေရွ့တက္ႏိုင္ဖို ့ အလားအလာေတာ္ေတာ္နည္းပါလိပ္မယ္။
ေဒၚသီတာႏြယ္- ဟုတ္ကဲ့။ အဲ့လိုျမန္မာအစိုးရနဲ ့အေမရိကန္အစိုးရ ႏွစ္ဖက္ၾကားမွာခုနကေျပာတဲ့ အျမင္မတူတာ၊ ကြာဟေနတာကို ညိွ ့ႏိုင္မဲ့အေျခအေနအလားအလာမ်ဳိးေကာေတြ ့ရပါသလား။
ေဒၚက္တာဇာနည္- က်ေနာ္ထင္တယ္ ေနျပည္ေတာ္အစိုးရထဲ့မွာကိုယ္တုိင္ကိုက ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ ဗမာျပည္မွာရွိသလား၊ မရွိဘူးလားဆိုတာ သူတို ့အခ်င္းခ်င္းကိုက ျပန္ျပီးလည္ေနတဲ့အေနအထားမ်ိဳးရွိတယ္။ ဘာလို ့လဲဆိုေတာ့ဦးခင္ေအာင္ျမင့္ကတမ်ိဳးေျပာ၊ ျပည္ထဲေရးဝန္ၾကီးလုပ္တဲ့ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကိုကိုကတမ်ဳိးေျပာ၊ ေနာက္ အခုႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးျဖစ္တဲ့ ဦး ဝဏၰေမာင္လြင္္ကတမ်ဳိးေျပာေနေတာ့ ဒီအစိုးရတဖြဲ ့ထဲကို အသံသံုးမ်ဳိးထြက္ေနတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးဌာနကႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ ၂၀၀ ေလာက္လြတ္ေပးတာက မလံုေလာက္ပါဘူးလို ့ေျပာတဲ့အခါၾကေတာ့ ဦးဝဏၰေမာင္လြင္္ကမရွိပါဘူးလို ့ေျပာေနတဲ့ဟာကို ဟိုဖက္ကလြတ္ေပးပါလို ့ေတာင္းဆိုတဲ့အခါၾကေတာ့ ဒီဖက္ကလူေတြဘာကိုလြတ္ေပးမွာလဲ။ အဲ့ဒါကို က်ေနာ္တို ့စဥ္းစားရမယ္ေလး။ က်ေနာ္ထင္တယ္ ပန္ခ်ာဘီစကားႏွင့္ ဗမာစကားလုိျဖစ္ေနတယ္ထင္တယ္။ လံုးဝမတူတဲ့စကားႏွစ္ခုေျပာျပီးေတာ့ေဆြးေႏြးေနတာဆိုေတာ့ ဘယ္လုိမွေအာင္ျမင္ဖို ့မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလုိ ့က်ေနာ္ထင္တယ္။
ေဒၚသီတာႏြယ္- ဟုတ္ကဲ့။ ဒါေပမဲ့ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး ဦး ဝဏၰေမာင္လြင္က အေမရိကန္ႏိုင္ငံကိုသြားျပီးေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးဌာနႏွင့္ေတြ ့ဆံုေဆြးေႏြးအျပီးမွာ ယခုခရီးစဥ္းျဖစ္လာတာဆုိေတာ့ ဒီအေမရိကန္ ျမန္မာဆက္ဆံေရးအေျခအေနကျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ေျပာင္းလဲလာတဲ့သေဘာလုိ ့ေကာ္ေျပာလို ့မရဘူးလားရွင္။
ေဒၚက္တာဇာနည္- ေျပာင္းလဲလာတယ္လို ့ေျပာလုိ ့ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့က်ေနာ္တို ့ကႏွစ္ခုေပါ့။ တစ္ခုက အေမရိကန္ႏိုင္ငံကသူ ့အက်ိဳးစီးပြါးအရ ဗမာျပည္ႏွင့္ျပန္ေျပလည္ဖို ့က်ဳိးစားေနတယ္။ အထူးသျဖင့္နံပါတ္တစ္ကတရုတ္၊ တရုတ္အာဏာၾကီးစိုးလာျပီး၊ ပိုက္ဆံခ်မ္းသာလာျပီးေတာ့ အာရွတိုက္မွာ လက္ဝါးၾကီးအုပ္ဖို ့စျပီးေတာ့ေျခလမ္းျပင္ေနတာကို အေမရိကန္က တုန္ ့ ျပန္တဲ့သေဘာနဲ ့ ဗ်ဳဟာေပၚမွာ မွူတည္ျပီးေတာ့ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္တဲ့ မူဝါဒကို ျပန္လည္သံုးသပ္ျပီးဒီလုိေျခလမ္းေတြတက္လာတာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုလုပ္တဲ့အခါမွာ အေမရိကန္ရဲ့အက်ိဳးစီပြါးတစ္ခုထ ဲတစ္ရာ ရာခိုင္ႏွုန္းေရွတန္းတင္ျပီးလုပ္မယ္ဆိုရင္ သူတို ့ မွာေတာ္ေတာ္ခက္မယ္။ ၁၉၈၈ ေလာက္ကစျပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္လူ ့အခြင့္အေရးကိစၥ ဒီမိုကေရစီ ကိစၥေတြကိုေရွ့တန္းတင္လာျပီးေတာ့ အတိုက္အခံေတြတိုင္းရင္းသားေတြအေပၚမွာ ေထာက္ခံမွုေပးခဲ့တာေတြအေပၚလံုးဝ ၁၈၀ ဒီကရီ ေျပာင္းဖို ့ဆိုတာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးဌာန အေနနဲ ့ေကာ္ congress အေနနဲ ့ေကာ္ေတာ္ေတာ္ခက္လိပ္မယ္။ အဲ့ေတာ့အေမရိကန္ရဲ့အက်ိဳးစီးပြါး အေမရိကန္ရဲ့ဗ်ဴဟာနဲ ့ က်ေနာ္တို ့ႏိုင္ငံရဲ့လူ ့ အခြင့္အေရးတိုးတက္မွု ဒီမိုကေရစီဖြံ ့ျဖိဳးမွု အဲ့ဒီႏွစ္ခုကိုသူတုိ ့အေနနဲ ့ မွ်မွ်တတျဖစ္ေအာင္လုပ္မွပဲအားလံုးအဆင္ေျပမယ္လို ့ က်ေနာ္ျမင္တယ္။
LSE လန္ဒန္စီပြါးေရး သကၠသိုလ္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဖြံ ့ျဖိဳးေရးဌာနက ျမန္မာပညာရွင္ ေဒါက္တာဇာနည္ပါရွင္။
ေဒၚသီတာႏြယ္ (BBC) ႏွင့္ ေဒါက္တာဇာနည္ေမာင္ အင္တာဗ်ဴးေကာက္ႏွုတ္ခ်က္
မိမိတုိ ့ထင္ျမင္ယူဆခ်က္မ်ားႏွင့္ႏွိုင္းယွဥ္သံုးသပ္ႏုိင္ရန္ စုစည္းတင္ျပလိုက္ပါသည္။
စိုးမင္းဦး
ေဒါက္တာဇာနည္းကေတာ့
သူႏိုင္ငံျပန္သြားတာ တစ္လပတ္ဝန္းက်င္ေလာက္ပဲရွိရာက အခုလိုျမန္မာႏိုင္ငံျပန္သြားတယ္ဆုိေတာ့ ဒါဟာသူတို႔ဆက္ဆံေရးမွာပိုျပီးအဆင္ေခ်ာလာတဲ့အေနအထားရွိတယ္လို ့က်ေနာ္ေျပာလို ့ရတယ္။ ဒါေပမဲ့တခုရွိတာက လက္ရွိအုပ္ခ်ဳပ္ေနတဲ့ ပုိဂၢိဳလ္ေတြရ့ဲအျမင္နဲ ့ အေမရိကန္အျမင္ေပ့ါေနာ္ အထူးသျဖင့္ေတာ့ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားႏွင့္တိုင္းရင္းသားမ်ားကိစၥမွာ ကြာျခားမွုေတြ သိပ္မ်ားေနတယ္လို ့က်ေနာ္ျမင္တယ္။ ျပီးခဲ့တဲ့ရက္ပိုင္းအတြင္းမွာပဲ က်ေနာ္တို ့ ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး ဝဏၰေမာင္လြင္ကေျပာသြားတာရွိတယ္။
ဗမာျပည္မွာႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားဆိုတာမ်ိဳးတို ့၊ ေနာက္တခါယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္အဖမ္းခံထားရတဲ့ ပုိဂၢိဳလ္ဆိုတာမရွိဘူး။ ႏိုင္ငံေရးလုပ္လုိ ့ေထာင္က်တဲ့သူဆိုတာမရွိဘူး။ ဥပေဒခ်ိဳးေဖာက္လို ့ ေထာင္က်ေနတ့ဲသူပဲရိွတယ္ဆိုျပီးေတာ့ ေျဗာင္တတ္ျပီးေတာ့ေျပာသြားေသးတယ္ေလး။ အဲ့ေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ ့၊ အတိုက္အခံဖက္ကေကာ္၊ ေနာက္တခါ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာက အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္တုိ ့ဥေရာပႏိုင္ငံေတြက ေျပာေနတာဗမာျပည္မွာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၂၀၀၀ နီးနီးရွိတယ္။ ဒီလူေတြကိုလြတ္ေပးဖုိ ့အေရးၾကီးတယ္ဆုိတာကိုေျပာေနတယ္။ မူအရ ဒါဟာသိပ္အေရးၾကီးတယ္လုိ ့ေျပာေနတဲ့အခါမွာ ဗမာျပည္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးက ဗမာျပည္မွာ ႏိုင္ငံေရးေၾကာင့္ေထာင္က်ေနတ့ဲသူမရွိဘူးလုိ ့ေျပာတဲ့အခါၾကေတာ့ အဲ့ဒီႏွစ္ခုဟာကြာျခားမွုသိပ္ျပီးေတာ့မ်ားေနတယ္။ အဲ့ဒီကိစၥကိုပီပီျပင္ျပင္မေဆြးေႏြးပဲနဲ ့ ေရွ့တက္ႏိုင္ဖို ့ အလားအလာေတာ္ေတာ္နည္းပါလိပ္မယ္။
ေဒၚသီတာႏြယ္- ဟုတ္ကဲ့။ အဲ့လိုျမန္မာအစိုးရနဲ ့အေမရိကန္အစိုးရ ႏွစ္ဖက္ၾကားမွာခုနကေျပာတဲ့ အျမင္မတူတာ၊ ကြာဟေနတာကို ညိွ ့ႏိုင္မဲ့အေျခအေနအလားအလာမ်ဳိးေကာေတြ ့ရပါသလား။
ေဒၚက္တာဇာနည္- က်ေနာ္ထင္တယ္ ေနျပည္ေတာ္အစိုးရထဲ့မွာကိုယ္တုိင္ကိုက ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ ဗမာျပည္မွာရွိသလား၊ မရွိဘူးလားဆိုတာ သူတို ့အခ်င္းခ်င္းကိုက ျပန္ျပီးလည္ေနတဲ့အေနအထားမ်ိဳးရွိတယ္။ ဘာလို ့လဲဆိုေတာ့ဦးခင္ေအာင္ျမင့္ကတမ်ိဳးေျပာ၊ ျပည္ထဲေရးဝန္ၾကီးလုပ္တဲ့ဗိုလ္ခ်ဳပ္ကိုကိုကတမ်ဳိးေျပာ၊ ေနာက္ အခုႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးျဖစ္တဲ့ ဦး ဝဏၰေမာင္လြင္္ကတမ်ဳိးေျပာေနေတာ့ ဒီအစိုးရတဖြဲ ့ထဲကို အသံသံုးမ်ဳိးထြက္ေနတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးဌာနကႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ ၂၀၀ ေလာက္လြတ္ေပးတာက မလံုေလာက္ပါဘူးလို ့ေျပာတဲ့အခါၾကေတာ့ ဦးဝဏၰေမာင္လြင္္ကမရွိပါဘူးလို ့ေျပာေနတဲ့ဟာကို ဟိုဖက္ကလြတ္ေပးပါလို ့ေတာင္းဆိုတဲ့အခါၾကေတာ့ ဒီဖက္ကလူေတြဘာကိုလြတ္ေပးမွာလဲ။ အဲ့ဒါကို က်ေနာ္တို ့စဥ္းစားရမယ္ေလး။ က်ေနာ္ထင္တယ္ ပန္ခ်ာဘီစကားႏွင့္ ဗမာစကားလုိျဖစ္ေနတယ္ထင္တယ္။ လံုးဝမတူတဲ့စကားႏွစ္ခုေျပာျပီးေတာ့ေဆြးေႏြးေနတာဆိုေတာ့ ဘယ္လုိမွေအာင္ျမင္ဖို ့မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလုိ ့က်ေနာ္ထင္တယ္။
ေဒၚသီတာႏြယ္- ဟုတ္ကဲ့။ ဒါေပမဲ့ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီး ဦး ဝဏၰေမာင္လြင္က အေမရိကန္ႏိုင္ငံကိုသြားျပီးေတာ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးဌာနႏွင့္ေတြ ့ဆံုေဆြးေႏြးအျပီးမွာ ယခုခရီးစဥ္းျဖစ္လာတာဆုိေတာ့ ဒီအေမရိကန္ ျမန္မာဆက္ဆံေရးအေျခအေနကျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ေျပာင္းလဲလာတဲ့သေဘာလုိ ့ေကာ္ေျပာလို ့မရဘူးလားရွင္။
ေဒၚက္တာဇာနည္- ေျပာင္းလဲလာတယ္လို ့ေျပာလုိ ့ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့က်ေနာ္တို ့ကႏွစ္ခုေပါ့။ တစ္ခုက အေမရိကန္ႏိုင္ငံကသူ ့အက်ိဳးစီးပြါးအရ ဗမာျပည္ႏွင့္ျပန္ေျပလည္ဖို ့က်ဳိးစားေနတယ္။ အထူးသျဖင့္နံပါတ္တစ္ကတရုတ္၊ တရုတ္အာဏာၾကီးစိုးလာျပီး၊ ပိုက္ဆံခ်မ္းသာလာျပီးေတာ့ အာရွတိုက္မွာ လက္ဝါးၾကီးအုပ္ဖို ့စျပီးေတာ့ေျခလမ္းျပင္ေနတာကို အေမရိကန္က တုန္ ့ ျပန္တဲ့သေဘာနဲ ့ ဗ်ဳဟာေပၚမွာ မွူတည္ျပီးေတာ့ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္တဲ့ မူဝါဒကို ျပန္လည္သံုးသပ္ျပီးဒီလုိေျခလမ္းေတြတက္လာတာျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုလုပ္တဲ့အခါမွာ အေမရိကန္ရဲ့အက်ိဳးစီပြါးတစ္ခုထ ဲတစ္ရာ ရာခိုင္ႏွုန္းေရွတန္းတင္ျပီးလုပ္မယ္ဆိုရင္ သူတို ့ မွာေတာ္ေတာ္ခက္မယ္။ ၁၉၈၈ ေလာက္ကစျပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္လူ ့အခြင့္အေရးကိစၥ ဒီမိုကေရစီ ကိစၥေတြကိုေရွ့တန္းတင္လာျပီးေတာ့ အတိုက္အခံေတြတိုင္းရင္းသားေတြအေပၚမွာ ေထာက္ခံမွုေပးခဲ့တာေတြအေပၚလံုးဝ ၁၈၀ ဒီကရီ ေျပာင္းဖို ့ဆိုတာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ၾကီးဌာန အေနနဲ ့ေကာ္ congress အေနနဲ ့ေကာ္ေတာ္ေတာ္ခက္လိပ္မယ္။ အဲ့ေတာ့အေမရိကန္ရဲ့အက်ိဳးစီးပြါး အေမရိကန္ရဲ့ဗ်ဴဟာနဲ ့ က်ေနာ္တို ့ႏိုင္ငံရဲ့လူ ့ အခြင့္အေရးတိုးတက္မွု ဒီမိုကေရစီဖြံ ့ျဖိဳးမွု အဲ့ဒီႏွစ္ခုကိုသူတုိ ့အေနနဲ ့ မွ်မွ်တတျဖစ္ေအာင္လုပ္မွပဲအားလံုးအဆင္ေျပမယ္လို ့ က်ေနာ္ျမင္တယ္။
LSE လန္ဒန္စီပြါးေရး သကၠသိုလ္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဖြံ ့ျဖိဳးေရးဌာနက ျမန္မာပညာရွင္ ေဒါက္တာဇာနည္ပါရွင္။
ေဒၚသီတာႏြယ္ (BBC) ႏွင့္ ေဒါက္တာဇာနည္ေမာင္ အင္တာဗ်ဴးေကာက္ႏွုတ္ခ်က္
မိမိတုိ ့ထင္ျမင္ယူဆခ်က္မ်ားႏွင့္ႏွိုင္းယွဥ္သံုးသပ္ႏုိင္ရန္ စုစည္းတင္ျပလိုက္ပါသည္။
စိုးမင္းဦး
0 comments:
Post a Comment