အစာအိမ္ႏွင့္ အူလမ္းေၾကာင္း ေသြးယိုစိမ့္ျခင္း ျဖစ္ေစသည္မ်ား

 

by Moenge Aung on Tuesday, October 4, 2011 at 5:35pm

Good Health Originally posted 03/03/2011 11:07AM

အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ေသြးယိုစိမ့္တယ္ဆိုတာ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးကို ေခၚပါသလဲရွင္။
အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ေသြးယိုစိမ့္တာက တျဖည္းျဖည္း ယိုစိမ့္တာလည္း ရွိတယ္။ လတ္တေလာ ယိုစိမ့္တာလည္း ရွိတယ္။ ဒီလူနာေတြက ဆရာဝန္ဆီ ေရာက္လာပံုခ်င္း မတူညီၾကဘူး။ တျဖည္းျဖည္း ေသြးယိုစိမ့္တဲ့ လူနာေတြမွာေတာ့ ထြက္သြားတဲ့ ေသြးကို ခႏၶာကုိယ္ရဲ႕ ျပန္ျဖည့္တဲ့ ေနရာေတြက လံုေလာက္ေအာင္ ျပန္မျဖည့္ေပးႏိုင္တဲ့ အခါ ေသြးအားနည္း လကၡဏာေတြ ျပလာမွ ေရာက္လာတတ္တယ္။ လတ္တေလာ ေသြးယိုတဲ့ လူနာေတြက်ေတာ့ ႐ုတ္ျခည္း ေသြးေတြ အမ်ားႀကီး ထြက္တယ္။ ဆရာဝန္ေတြ အေရးတႀကီး ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ Medical Emergency လို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။


 အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္မွာ ေသြးယိုစိမ့္တာကို ဘယ္လိုခြဲျခား သတ္မွတ္ပါသလဲရွင္။
အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္း ေသြးယိုစိမ့္တာကို အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္း အေပၚပိုင္း ေသြးယိုစိမ့္ျခင္း (Upper Gl Bleeding) နဲ႔ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္း ေအာက္ပိုင္း ေသြးယိုျခင္း (Lower Gl Bleeding) လုိ႔ ခြဲျခားႏိုင္ပါတယ္။ အေပၚပိုင္းမွာေတာ့ အစာစားလိုက္ရင္ အစာဆင္းက်သြားတဲ့ အစာေရမ်ိဳႁပြန္၊ အစာအိမ္၊ အစာအိမ္ကေန ထြက္ထြက္ခ်င္း အူသိမ္ဦးပိုင္းအထိ ပါဝင္ပါတယ္။ အဲဒီကေန တေလွ်ာက္ ဆင္းသြားၿပီး စအိုဝ အထိကိုေတာ့ ေအာက္ပိုင္းလုိ႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ အေပၚပိုင္းနဲ႔ ေအာက္ပိုင္းမွာ ျဖစ္တဲ့ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္း ေသြးယိုတာေတြကိုေတာ့ ဆရာဝန္ေတြက ရွာေတြ႔တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခါတေလ ေသြးထြက္ေနမွန္း သိေပမယ့္ ဘယ္ေနရာက ထြက္ေနမွန္း ရွာလို႔ မေတြ႔ဘူး။ ေသြးျမင္ရတယ္ ဒါမွမဟုတ္ လူနာမွာ ေသြးကုန္ခမ္းတဲ့ လကၡဏာေတြ ေတြ႔ေနရေပမယ့္ ဘယ္ေနရာက ထြက္ေနမွန္း မသိဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္သာ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္း အေပၚပိုင္း ေသြးယိုျခင္း၊ အူလမ္းေၾကာင္း ေအာက္ပိုင္း ေသြးယိုျခင္းနဲ႔ အေၾကာင္းအရင္း ရွာမရတဲ့ ေသြးယိုျခင္းဆုိၿပီး သံုးမ်ဳိး ကြဲျပားသြားတာပါ။

 ဘယ္အပိုင္းက ေသြးယိုစိမ့္တာ ပိုအျဖစ္မ်ားပါသလဲရွင့္။
အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္း အေပၚပိုင္းကေတာ့ ေတြ႔ရ အမ်ားဆံုးပဲ။ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္း ေသြးယိုစိမ့္တာေတြရဲ႕ ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ေလာက္က အေပၚပိုင္းကပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

 အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ေသြးယိုစိမ့္တာကို ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရာ ေတြကိုလည္း သိခ်င္ပါတယ္ရွင့္။
ျဖစ္ႏုိင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာ ေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးပါ။ အဓိက ခြဲမယ္ဆိုရင္ေတာ့ အုပ္စုႏွစ္ခု ရွိပါတယ္။ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရတဲ့ ကုထံုးနည္းလမ္းေတြ မတူလို႔ အုပ္စုခြဲ ေျပာတာပါ။ အသည္းေျခာက္ေနလို႔ အစာလမ္းေၾကာင္းမွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာေတြ ထံုးၿပီး ျဖစ္တဲ့ ေသြးယိုစိမ့္ျခင္း (Visceral Bleeding) နဲ႔ ေသြးေၾကာထံုးတာေၾကာင့္ မဟုတ္တဲ့ ေသြးယိုစိမ့္ျခင္း (Non-Visceral Bleeding) ဆိုၿပီး ရွိပါတယ္။ Visceral Bleeding  မွာ အမ်ားဆံုး ေတြ႔ရတာက အစာအိမ္အနာ၊ အူသိမ္အနာ၊ အစာအိမ္ပြန္းတာ ဒါမွမဟုတ္ အစာအိမ္ ေရာင္ၿပီးျဖစ္တာ၊ ေဆးဝါးေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တာ (ဥပမာ-အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆး)၊ အရက္ အရမ္းေသာက္လုိ႔၊  ကိုယ္ဝန္ရွိခါစ အရမ္းအန္လို႔ ဝမ္းေခါင္းထဲမွာရွိတဲ့ အားကို အရမ္းညႇစ္ၿပီး အန္လုိက္တာေၾကာင့္ အစာအိမ္နဲ႔ အစာေရမ်ဳိ ဆက္တဲ့ေနရာမွာ ကြဲသြားတာေၾကာင့္ ေသြးယိုစိမ့္တာ၊ ကေလးေတြ စက္ဘီးစီးၿပီး စက္ဘီးေပၚက ပစ္က်တာ၊ လမ္းမေပၚမွာ မေတာ္တဆ ထိခိုက္တာ တစ္ခုခုေၾကာင့္ လြင့္စင္က်လုိ႔ ဝမ္းဗိုက္အတြင္းမွာ ဖိအားတက္ၿပီး အနာျဖစ္လာလို႔ ေသြးယိုတာ၊ ဒါမ်ဳိးကေတာ့ အျဖစ္နည္းပါတယ္။

 တခ်ဳိ႕လူေတြမွာ အစာအိမ္နံရံမွာရွိတဲ့ ေသြးေၾကာက အတြင္း အေျမႇးပါးအထိ ေဖာက္ထြက္လာၿပီး အတြင္းပိုင္း ေရာက္ေတာ့ ေသးမွ်င္သြားရမယ့္ ေနရာမွာ မေသးဘဲ မူလအရြယ္အတုိင္း ျဖစ္ေနေတာ့ လမ္းေပၚမွာ ေရပိုက္ေတြ ေပၚေနလို႔ ထိခိုက္တာ မ်ားတဲ့အခါ ေရပိုက္ ပြင့္ထြက္သြားသလို ေသြးေၾကာေတြလည္း ေပၚေနေတာ့ ထိခိုက္တာ မ်ားလာတဲ့အခါ ပြင့္ေပါက္ထြက္ၿပီး ေသြးယိုတာေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ေသြးခဲေစတဲ့ ဓာတ္ေတြ ရွိသလို၊ ေသြးက်ဲေစတဲ့ ဓာတ္ေတြလည္း ရွိတယ္။ ေသြးခဲေစတဲ့ ဓာတ္ေတြ နည္းေနရင္လည္း ေသြးယိုစိမ့္ႏိုင္တယ္။ အစာအိမ္ေရာဂါ ျဖစ္တာ မဟုတ္ဘဲ ခႏၶာကိုယ္မွာ ေသြးယိုစိမ့္တဲ့ ေရာဂါရွိလုိ႔ အဲဒီေရာဂါရဲ႕ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအျဖစ္ အစာအိမ္က ေသြးယိုစိမ့္တာမ်ဳိးလည္း ရွိတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံမွာေတာ့ အျဖစ္မမ်ားေပမယ့္ အသက္အႏၲရာယ္ စိုးရိမ္ရတဲ့ အေျခအေနေတြကို ပိုၿပီး ဂ႐ုစိုက္ရတာမ်ဳိးလည္း ရွိပါတယ္။

 ေရာဂါေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္း ေသြးယုိစိမ့္တာ ျဖစ္ႏိုင္ပါသလား။
တျခား ပင္မေရာဂါရဲ႕ ေနာက္မွာ ေသြးယိုစိမ့္တာ ျဖစ္လာတာပါ။ တစ္ကိုယ္လံုး ေသြးဆိပ္ ပ်ံ႕ႏွံ႔တယ္ဆိုရင္ တျခား အဂၤါရပ္ေတြအားလံုး ေသြးယိုရင္ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းလည္း ေသြးယိုပါတယ္။ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းက မ်က္ႏွာျပင္ က်ယ္ျပန္႔ေတာ့ ေသြးအမ်ားႀကီး ထြက္လုိ႔ရပါတယ္။ ေသြးျပားေလးေတြ နည္းတဲ့ ေရာဂါမွာလည္း ခႏၶာကိုယ္ အေရျပားက ေသြးထြက္သလို အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းကလည္း ေသြးယိုစိမ့္ပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေရာဂါေၾကာင့္ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ေသြးယိုစိမ့္တာလည္း ရွိပါတယ္။ ေသြးယိုစိမ့္တာက အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ပင္မေရာဂါ ရွိရင္ ရွိမယ္၊ ဒါမွမဟုတ္ တျခားေရာဂါ တစ္ခုခုေၾကာင့္ ေသြးယိုစိမ့္တာပါ တြဲဖက္ၿပီး ျဖစ္တတ္တာမ်ဳိးပါ။

 ပါေမာကၡ ေဒါက္တာ သန္းသန္းေဆြ (အစာအိမ္ႏွင့္ အူလမ္းေၾကာင္း အထူးကု ဆရာဝန္ႀကီး)