အနက္ေရာင္ေကာ္ဖီႏွင့္ အစိမ္းေရာင္ေျမကမၻာ

by Network For Green Myanmar on Thursday, October 20, 2011 at 10:49am

 ေကာ္ဖီပင္ကို ကမၻာတစ္လႊား အပူပိုင္းေဒသ ႏိုင္ငံ ၆၀ေက်ာ္ရဲ႕ ေျမဧက သန္းဆယ္ ဂဏန္းအထိ စိုက္ပ်ိဳးပါတယ္။ ေရာင္းဝယ္ ေဖာက္ ကားေနတဲ့ စားေသာက္ ကုန္ေတြထဲ မွာ ေကာ္ဖီဟာ ဆီၿပီးလွ်င္ ဒုတိယ အမ်ားဆံုးေနရာက လိုက္ပါတယ္။ ၿဗိတိန္မွာ ပ်မ္းမွ် တစ္ႏွစ္ကို ေကာ္ဖီဝယ္ယူေသာက္သံုးတဲ့ ေငြေၾကးဟာ ေပါင္ သန္း ၇၃၀ ေက်ာ္ရွိၿပီး တစ္ဦး ခ်င္းစီဟာ ပ်မ္းမွ် ေကာ္ဖီ ၅၀ဝ ဂရမ္ ခန္႔ေသာက္ သံုးပါတယ္။ ကမၻာ ေပၚမွာ တစ္ရက္ကို ေကာ္ဖီခြက္ ေပါင္းသန္း ၇၀ ခန္႔ ေသာက္သံုး ေနပါတယ္။


လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားဆီက စတင္ကာႏွစ္စဥ္ ေကာ္ဖီေသာက္ သံုးမႈပမာဏ ျမင့္တက္ လ်က္ရွိတာ ေၾကာင့္ ေဈးကြက္လိုအပ္ခ်က္အရ ေကာ္ဖီကို စီးပြားျဖစ္ အႀကီးအက်ယ္ စိုက္ပ်ိဳးလာ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ယခင္ကေတာ့ ႐ိုးရာနည္းစနစ္ အတိုင္း ေကာ္ဖီပင္ ကို စိုက္ပ်ိဳး တဲ့ အခါ ေဒသမ်ိဳးရင္း အပင္ျမင့္ေတြရဲ႕ အရိပ္ ေအာက္မွာ စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ၾကတယ္။ ေကာ္ဖီ ပင္ေတြက ေျမဆီလႊာ အေပၚယံပိုင္းကို ထိန္းသိမ္း ေပးထားၿပီး အေပၚကအုပ္ မိုးထားတဲ့ သစ္ပင္ႀကီး ေတြရဲ႕ သစ္ရြက္ ေဆြးေတြေၾကာင့္ ဓာတ္ေျမဩဇာလို အပ္မႈလည္း နည္းပါးခဲ့ တယ္။ ေဒသခံ လယ္သမားေတြ တစ္ပိုင္တစ္ႏိုင္ စိုက္ ပ်ိဳးတဲ့အဆိုပါ ႐ိုးရာေကာ္ဖီစိုက္ခင္း မ်ားထဲမွာ သက္ရွိမ်ား၊ အင္းဆက္ပိုးမႊား မ်ား၊ ဇီဝမ်ိဳးစံု မ်ိဳးကြဲမ်ားလည္း မွီတင္း ေနထိုင္ႏိုင္ခဲ့ ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ေကာ္ဖီေဈးကြက္ က်ယ္ျပန္႔လာျခင္းနဲ႔အတူ ၁၉၇၀ျပည့္ ႏွစ္မ်ားဆီက စၿပီးအရိပ္ မလိုဘဲ ေနေရာင္ ေအာက္မွာ ေကာ္ဖီပင္စိုက္ခင္းျပဳလုပ္ တဲ့ "Sun Cultivation" ဆိုတဲ့ နည္း စနစ္ေပၚ ေပါက္လာ ခဲ့တယ္။ ေကာ္ဖီကို မ်ားမ်ားစိုက္ပ်ိဳးဖို႔ စိုက္ေနက် သီးႏွံ ပင္နဲ႔ ေဒသမ်ိဳးရင္း အပင္ေတြကို မစိုက္ပ်ိဳးေတာ့ဘဲ ေကာ္ဖီပင္ တစ္မ်ိဳး တည္းကိုသာတစ္ေဒသ လံုးက စိုက္ပ်ိဳး ၾကျခင္း(Monocultivation) လုပ္တဲ့ အတြက္ေနာက္ဆက္တြဲ အေနနဲ႔ ေဒသခံ ဇီဝမ်ိဳးစံုမ်ိဳးကြဲေတြကို ထိခိုက္ေစခဲ့ တယ္။ Sun Cultivation နည္းစနစ္ က ဓာတ္ေျမဩဇာနဲ႔ ပိုးသတ္ေဆးကို လည္း ပိုမိုလို အပ္ပါတယ္။ အေမရိက အလယ္ပိုင္း Central America တစ္ခုတည္းမွာပင္ ေကာ္ဖီ ပင္စိုက္ ပ်ိဳးဖို႔ သစ္ေတာဧက ၂.၅ သန္း ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းျခင္း ခံခဲ့ရပါတယ္။ ေကာ္ဖီပင္ စိုက္ပ်ိဳးျခင္းနဲ႔ သစ္ေတာ ျပဳန္းတီးျခင္း တို႔အၾကားက ဆက္ႏႊယ္ မႈကို WWF အဖြဲ႕က ကမၻာေပၚမွာ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈႏႈန္း အျမန္ဆံုးႏိုင္ငံ ၅၀ ထဲမွာ ၃၇ ႏိုင္ငံက ေကာ္ဖီအႀကီး အက်ယ္စိုက္ပ်ိဳးတဲ့ ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ ေၾကာင္းေထာက္ ျပခဲ့ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ေကာ္ဖီဟာ ေရသံုးစြဲမႈပမာဏလည္း မ်ားျပားတဲ့အပင္ ျဖစ္တယ္။ သင္ ေသာက္ေနတဲ့ ေကာ္ဖီ တစ္ခြက္ရဖို႔ ေရ၁၄၀လီတာ အသံုးျပဳဖို႔လိုအပ္တယ္။ တစ္ကမၻာလံုးကို ေကာ္ဖီ အႀကီး အက်ယ္ ျဖန္႔ခ်ိေရာင္း ခ်တဲ့ နာမည္ ေက်ာ္ ေကာ္ဖီကုမၸဏီႀကီးေတြက အက်ိဳးအျမတ္ ေတြရရွိေပမယ့္ ေကာ္ဖီ စိုက္ပ်ိဳးတဲ့ တတိယကမၻာက ယာ သမားမ်ားကေတာ့ လက္ကားဆိုင္ ေတြမွာ ေရာင္းခ်ေနတဲ့ ေဈးႏႈန္းရဲ႕ ၁၀ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သာေဈးႏႈန္းရရွိၾကတယ္။ ေကာ္ဖီေၾကာင့္ သဘာဝ ပတ္ဝန္း က်င္ကို ထိခိုက္မႈျဖစ္ေစတာကို တာဝန္ယူလိုတဲ့ ေကာ္ဖီကုမၸဏီႀကီး တခ်ိဳ႕ဟာ သူတို႔ ေရာင္းခ်တဲ့ ေကာ္ဖီ ေၾကာင့္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ေျမကမၻာကို ထိခိုက္မႈမျဖစ္ေစဖို႔အတြက္ တစ္နည္း အားျဖင့္ က်င့္ဝတ္နဲ႔ညီဖို႔ နည္းႏွစ္နည္း နဲ႔ ႀကိဳးစားလာၾကပါတယ္။
Fairtrade နည္းလမ္း Fairtrade နည္းကေတာ့ ေကာ္ ဖီကို ေဈးကြက္မွာ ေရာင္းခ်တဲ့ ျဖစ္စဥ္ လမ္းေၾကာင္း တစ္ေလ်ာက္မွာ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္စြာ ေရာင္းခ် ျခင္းျဖင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္ မႈကို ေလ်ာ့နည္းေစျခင္းပဲျဖစ္ၿပီး ဒီနည္းကိုသံုးတဲ့ကုမၸဏီႀကီးေတြထဲမွာ Starbucks ဆိုတဲ့ ေကာ္ဖီကုမၸဏီ ႀကီးက တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ေျပာရရင္ ေကာ္ဖီဆိုင္ ခြဲေပါင္းမ်ားစြာမွာ ေန႔စဥ္ အသံုးျပဳရတဲ့ သံုးေရပမာဏကို ေခြ်တာႏိုင္မယ့္ နည္းစနစ္ေတြကို တီထြင္အသံုးျပဳ တယ္။ ေကာ္ဖီဆိုင္ေတြမွာ သံုးစြဲရတဲ့ ႐ုပ္ျြကင္းေလာင္စာစြမ္းအင္သံုးစြဲမႈကို ေလွ်ာ့ခ်တယ္။ ေကာ္ဖီဆိုင္ေတြရဲ႕ အေဆာက္အဦ ဒီဇိုင္းကို စြမ္းအင္ ေခြ်တာႏိုင္ၿပီး သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ မထိခိုက္ေစတဲ့ Green Buildings ပံုစံကို လိုက္နာၿပီး ေဆာက္လုပ္တယ္။ ေကာ္ဖီထည့္ၿပီး ေရာင္းတဲ့အခါ ပလတ္စတစ္ခြက္ေတြ၊ တစ္ခါသံုး ခြက္ေတြအစား တစ္ဖန္ျပန္လည္ အသံုးျပဳႏိုင္တဲ့ ခြက္ေတြ အသံုးျပဳ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Star-bucks ကုမၸဏီတစ္ခုတည္းက သစ္ပင္ ေသာင္းဂဏန္း၊ ေရဂါလံသန္းတစ္ဝက္ နဲ႔ အမိႈက္တန္ခ်ိန္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း သိရတယ္။

Rainforest Alliance နည္းလမ္း Rainforest Alliance ဆိုတဲ့ နည္းကေတာ့ ေကာ္ဖီပင္ စိုက္ပ်ိဳးတဲ့ အခါမွာ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈ မျဖစ္ ေအာင္ စိုက္ပ်ိဳးထားတဲ့ သူေတြဆီက ေကာ္ဖီေစ့ ေတြကိုသာ ဝယ္ယူၿပီး ေကာ္ဖီထုတ္လုပ္ျခင္းျဖစ္တယ္။ ဒီနည္းကို က်င့္သံုးတဲ့ေကာ္ဖီကုမၸဏီ ႀကီးေတြထဲကတစ္ခုကေတာ့ Costa ျဖစ္တယ္။ ဒီနည္းကို သံုးတဲ့ေကာ္ဖီ ကုမၸဏီ ေတြဟာ ဇီဝမ်ိဳးစံုမ်ိဳး ကြဲေတြကို ထိန္းသိမ္းရန္၊ အသက္ေမြးဝမ္း ေက်ာင္းမႈဘဝမ်ား ေရရွည္တည္ၿမဲ ေစရန္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာစည္းမ်ဥ္း. မ်ားႏွင့္ စားသံုးသူ၏ အမူအက်င့္ မ်ားကို ရည္မွန္းခ်က္ ထားပါတယ္။ The Rainforest Alliance Certification အသိအမွတ္ျပဳလက္ မွတ္ရဖို႔ ေကာ္ဖီစိုက္ပ်ိဳးသူေတြဟာ Sustainable Agriculture Network ဆိုတဲ့အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ စည္းမ်ဥ္း ၁၀ ခ်က္ကို လိုက္နာၿပီး စိုက္ ပ်ိဳးရပါတယ္။ ေကာ္ဖီစိုက္ပ်ိဳးေရးၿခံ တစ္ခုဟာ သစ္ေတာျပဳန္းတီးေစ ေၾကာင္းေတြ႕ရွိရရင္ ဒီလက္မွတ္ ထုတ္မေပးပါဘူး။ အဲဒီလက္မွတ္ မရွိရင္ သူ႕ၿခံကထြက္ တဲ့ေကာ္ဖီကို ေကာ္ဖီကုမၸဏီႀကီးက ဝယ္ယူျခင္း မျပဳပါဘူး။

The Fairtrade နည္းကုိ က်င့္သံုးတဲ့ ေကာ္ဖီကုမၸဏီအုပ္စုက ေကာ္ဖီထုတ္လုပ္ျခင္းဆိုင္ရာ က်င့္ ဝတ္မ်ား (Ethical Side) ကို ပစ္မွတ္ ထားၿပီး The Rainforest Alliance အဖြဲ႕အစည္းဝင္ ေကာ္ဖီ ကုမၸဏီေတြ ကေတာ့ ပိုၿပီးသဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးဘက္ကို လြမ္းၿခံဳႏိုင္ ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါတယ္။ ၿခံဳၿပီးေျပာရရင္ သဘာဝပတ္ ဝန္းက်င္ကို မထိခိုက္ေအာင္ ထုတ္ လုပ္ထား တဲ့ ေကာ္ဖီျဖစ္ဖို႔ ဩဂဲနစ္ ေကာ္ဖီေစ့၊ Fairtrade ႏွင့္ Rain Forest Alliance အသိအမွတ္ျပဳ လက္မွတ္ရ ေကာ္ဖီေစ့မ်ားမွ ထုတ္ လုပ္ဖို႔ဆိုတဲ့ နည္းလမ္း ၃ သြယ္နဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္ရပါမယ္။ က်င့္ဝတ္ပိုင္း ဆိုင္ရာေရာ၊ အစိမ္းေရာင္နည္းလမ္း မ်ားဆိုင္ရာပါ လိုက္နာၿပီး စားသံုးသူ မွလည္း သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ မထိ ခိုက္ေစသည့္ ေကာင္းက်ိဳးအခ်က္ အလက္မ်ားကို လက္ခံကာ အသိ အမွတ္ျပဳ သတိျပဳမိလာသည့္တိုင္ ေကာ္ဖီကုမၸဏီအဖို႔မူကား ကုန္က် စရိတ္ပိုလာျခင္းႏွင့္ အက်ိဳးအျမတ္ ေလ်ာ့နည္းသြားျခင္းတို႔ႀကံဳေတြ႕ရတတ္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Cafedirect လို နာမည္ႀကီး ေကာ္ဖီတံဆိပ္ေတြက စိတ္ပါဝင္စားၿပီး လုပ္ေဆာင္လာၾက ေပမယ့္ ေကာ္ဖီမွာ အင္အားႀကီးတဲ့ Giant ႀကီးျဖစ္တဲ့ Nescafè အပါ အဝင္ က်န္ေကာ္ဖီကုမၸဏီႀကီးမ်ား ပါဝင္လာဖို႔ ေစာင့္ၾကည့္ၾက ပါစို႔။

Wednesday, 19 October 2011 00:00 Health Digest

Link :http://www.yoyarlay.com/health/health/other-articles/14982-2011-10-18-04-35-37