PHOTOSYNTHESIS (သုိ႔မဟုတ္) အလင္းျဖင့္အစာခ်က္ျခင္း - (အပိုင္း ၂)

Aye Htun March 28, 2014 at 3:29am

အလင္းမွီခုိ ဓာတ္ျပဳမူ

ဖုိတုိစမ္းသစစ္လုပ္ငန္းစဥ္ဟာ အလင္းစြမ္းကေနအစျပဳတဲ့ စြမ္းအင္နဲ႔ အီလက္ထရြန္ေတြရဲ႕ စီးဆင္းမူေၾကာင့္ ျဖစ္တည္လာတာျဖစ္ပါတယ္။
အီလက္ထရြန္ဆုိတာ  လွ်ပ္စစ္အမဓာတ္ရွိၿပီး အက္တမ္ရဲ႕ဗဟုိ နရူးကလိရက္ကုိ သက္ဆုိင္ ရာ ပတ္လမ္းေတြကေန လွည့္ပတ္ေနတဲ့ အမႈန္ေတြျဖစ္ပါတယ္။
နရူးကလိရက္နဲ႔
ပုိနီးတဲ့ပတ္လမ္းမွာရွိေလ ဒီအီလက္ထရြန္ေတြရဲ႕ စြမ္းအင္က ပုိနည္းေလပါ။ အလင္းစြမ္းအင္ဟာ
အဓိက အလင္းဖမ္းခ်ဳပ္ေမာ္လီက်ဴးျဖစ္တဲ့  ကလုိရုိဖီးနဲ႔
အျခားေသာ အလင္းဖမ္းခ်ဳပ္ေမာ္လီက်ဴးေတြမွာရွိတဲ့ အီလက္ထရြန္ေတြကုိ စြမ္းအင္အပုိရရွိသြားေစပါတယ္။  ဒါေၾကာင့္ ဒီအီလက္ထရြန္ေတြ႔ဟာ နရူးကလိရက္နဲ႔ ပုိေဝးတဲ့
ပတ္လမ္းကုိ ခုန္တက္သြားပါတယ္။ ခဏအၾကာ (တစ္စကၠန္႔ရဲ႕ တစ္သန္းပံုတစ္ပံု) မွာ နဂုိပတ္လမ္းကုိ
ျပန္ခုန္ဆင္းတဲ့အခါမွာ သူတုိ႔မွာရွိတဲ့ စြမ္းအင္အပုိကုိ လႊတ္ထုတ္လုိက္ပါတယ္။ ဒီလုိကလုိရုိဖီးတစ္ခုကထုတ္လႊတ္လုိက္တဲ့
စြမ္းအင္အပုိကုိ ေဘးနားမွာကပ္လွ်က္တည္ရွိေနတဲ့ ေနာက္ထပ္ကလုိရုိဖီးက ရယူလုိက္ပါတယ္။
ဒီအခါမွာ အဲဒီကလုိရုိဖီးဟာလဲ စြမ္းအင္အပုိရရွိၿပီး ပတ္လမ္းအျမင့္ကုိခုန္တက္၊ ၿပီးရင္
ျပန္ခုန္ဆင္း စြမ္းအင္အပုိကုိ ျပန္ထုတ္လႊတ္၊ ဒါကုိေနာက္ထပ္ေဘးက ကလုိရုိဖီးက ရယူၿပီး
စြမ္းအင္အပုိရ၊ ခုန္တက္၊ ခုန္ဆင္း၊ စြမ္းအင္အပုိလႊတ္ စသျဖင့္ ဘိလိရက္ေဘာလံုးတစ္လံုးနဲ႔တစ္လံုးတုိက္ၿပီး စြမ္းအင္ကူးေျပာင္းေပးပုိ႔  ေရြ႕ရွားေစသလုိမ်ဳိး
ျဖစ္ပြါးပါတယ္။


အီလက္ထရြန္တစ္လံုးဟာ
သူ႔ရဲ႕ ပတ္လမ္းကေန ပုိၿပီးနရူးကလိရက္နဲ႔ ေဝးတဲ့ပတ္လမ္းဆီခုန္တက္ဖုိ႔ဆုိတာ အဲဒီ ပတ္လမ္းသစ္နဲ႔  ကုိက္ညီတဲ့ စြမ္းအင္ကုိ ဖမ္းခ်ဳပ္ရယူဖုိ႔လုိပါတယ္။
ေနရဲ႕ အလင္းကုိ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က အျဖဴလုိ႔ ထင္ၾကေပမဲ့ တကယ္ေတာ့ အဲဒီအျဖဴအလင္းတန္းဆုိတာဟာ
အေရာင္ေတြမ်ားစြာနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။





 ဒီထဲမွာမွ အနီေရာင္နဲ႔ အျပာေရာင္တုိ႔ရဲ႕ အလင္းလႈိင္းအလွ်ားဟာ
ကလုိရုိဖီးရဲ႕ အီလက္ထရြန္ေတြကုိ ေနာက္ပတ္လမ္းသစ္ဆီသုိ႔ ခုန္တက္ႏုိင္ေစဖုိ႔ ကုိက္ညီေသာ
စြမ္းအင္ရွိပါတယ္။ (1nm =တစ္နာႏုိမီတာဟာ တစ္မီတာရဲ႕  သန္းတစ္ေထာင္ပံု တစ္ပံုပါ)


တစ္ျခားေသာ
အလင္းဖမ္းခ်ဳပ္ေမာ္လီက်ဴးေတြဟာ အဝါေရာင္၊ လိေမၼာေရာင္ စတဲ့ အလင္းေတြကုိလဲ  ဖမ္းခ်ဳပ္ႏုိင္စြမ္းရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အပင္အမ်ားစုမွာ
ကလုိရုိဖီးအပါအဝင္ ဘယ္အလင္းဖမ္းခ်ဳပ္ေမာ္လီက်ဴးကမွ မဖမ္းခ်ဳပ္ပဲ ျပန္ကန္လႊတ္လုိက္တဲ့
အေရာင္ရွိပါတယ္။ အဲဒါက အစိမ္းေရာင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဟာ အမ်ားအားျဖင့္
အပင္ေတြကုိၾကည့္ရင္ အစိမ္းေရာင္အျဖစ္ ျမင္ေနရတာျဖစ္ပါတယ္။





Photosystem
1


 ဖုိတုိစမ္းသစစ္ လုပ္ဂငန္းစဥ္ဟာ အလင္းဟာ Photosystem 1  မွာရွိတဲ့ အဓိကအားျဖင့္ ကလုိရုိဖီးေမာ္လီက်ဴးရဲ႕
အီလက္ထရြန္ေတြကုိ စြမ္းအင္အပုိရေစရာကေန စတင္ပါေတာ့တယ္။ ဒီလုိနဲ႔ ကပ္လွ်က္ ကလုိရုိဖီးေတြ
အဆင့္ဆင့္ ပတ္လမ္းသစ္ဆီ ခုန္တက္လုိက္၊ ခုန္ဆင္းလုိက္၊ စြမ္းအင္အပုိထုတ္လႊတ္လုိက္နဲ႔
ေနာက္ဆံုး P700  လုိ႔ အမည္ေပးထားတဲ့ ထူးရွယ္ကလုိရုိဖီးေမာ္လီက်ဴးဆီသုိ႔ေရာက္သြားပါတယ္။
(P700 လုိ႔ အမည္ေပးတာက ဒီေမာ္လီက်ဴးဟာ
အလင္းရဲ႕ အနီေရာင္ေရာင္စဥ္ထဲမွာပါဝင္တဲ့ 700
နာႏုိမီတာ လႈိင္းအလွ်ားရွိတဲ့ အလင္းနဲ႔အေကာင္းဆံုးတြဲဖက္ အလုပ္လုပ္ႏုိင္လုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။)


P700ဆီ မေရာက္ခင္ အဆင့္ဟာ
ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေတြ႕ျမင္သလုိပဲ ကလုိရုိဖီးေမာ္လီက်ဴးတစ္ခုဟာ ကပ္လွ်က္ ကလုိရုိဖီးေမာ္လီက်ဴးေတြကုိ
အလင္းစြမ္းအင္ အဆင့္ဆင့္ ကူးေျပာင္းေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ အခု P700 ထူးရွယ္ ကလုိရုိဖီး ေမာ္လီက်ဴးဆီကုိ ေရာက္တဲ့အခါမွာ စြမ္းအင္ကူးေျပာင္းေပးတာမဟုတ္ေတာ့ပဲ
အီလက္ထရြန္ေတြ ကုိယ္တုိင္ ေမာ္လီက်ဴးတစ္ခုနဲ႔ တစ္ခုၾကားမွာ ကူးေျပာင္းၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။


P700 ရဲ႕ အီလက္ထရြန္ေတြဟာ  အီလက္ထရြန္ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရး တာဝန္ယူထားတဲ့ အျခားေသာ
ေမာ္လီက်ဴးေတြဆီေရာက္သြားပါတယ္။ ဒီအီလက္ထရြန္ေတြကုိ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးေမာ္လီက်ဴးအစီအတန္း
ဟာ အေပၚကေန ေအာက္ကုိ အဆင့္ဆင့္လႊဲေျပာင္းသယ္ယူၾကပါတယ္။ ေရပံုးတစ္ခုကုိ ေတာင္ကုန္းေပၚကေန
ေတာင္ေအာက္ကုိ ၾကားမွာလူေတြအဆင့္ဆင့္ ထားၿပီး တစ္ဆင့္ၿပီး တစ္ဆင့္ခ်ေပးသလုိမ်ဳိးေပါ႔။
ဒီေနရာမွာ မွတ္သားထုိက္တာက ဒီလုိ လႊဲေျပာင္းသယ္ယူရာမွာ  ေပးပုိ႔တဲ့ ေမာလီက်ဴးရဲ႕ စြမ္းအင္ထက္ကုိ လက္ခံတဲ့
ေမာလီက်ဴးရဲ႕ စြမ္းအင္ဟာနိမ့္ေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တစ္ဆင့္ကေန ေအာက္တစ္ဆင့္ကုိဆင္းတုိင္းဆင္းတုိင္း
 စြမ္းအင္နိမ့္ေမာလီက်ဴးတစ္ခု ဟာ အီလက္ထရြန္ေတြ
ကုိ လက္ခံ သယ္ယူႏုိင္ဖုိ႔ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ အီလက္ထရြန္ေတြဆီက ပုိေနတဲ့ စြမ္းအင္ေတြဟာ လႊတ္ထုတ္ခံရပါတယ္။
( ေအာက္ကလူက အားသိပ္မရွိလုိ႔ ေရပံုးထဲက ေရတစ္ခ်ဳိ႕ကုိ သြန္လုိက္ရသလုိမ်ဳိးေပါ႔)


ဒီ Phtosystem 1 ရဲ႕ အီလက္ထရြန္လႊဲေျပာင္းသယ္ယူေရးေမာ္လီက်ဴးေတြရဲ႕
အဆံုးသတ္မွာေတာ့ NADP+ လုိ႔ေခၚတဲ့ အုိင္းရြန္း
ေမာ္လီက်ဴးရွိပါတယ္။  သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးေမာ္လီက်ဴးအစီအရီတန္းကေန
လႊတ္ထုတ္လုိက္တဲ့စြမ္းအင္ေတြကုိ အသံုးျပဳၿပီး အီလက္ထရြန္၂လံုးဟာ  ဟုိက္ဒရုိဂ်င္ အုိင္းရြန္း ရယ္၊ NADP+ အုိင္းရြန္း  ရယ္နဲ႔ ေပါင္းၿပီး NADPH  ျဖစ္တည္လာပါတယ္။ (ဒီဟုိက္ဒရုိဂ်င္ အုိင္းရြန္းဘယ္က ရလာတာလဲဆုိတာကုိ
ေအာက္က Photosystem 2 မွာ ေရးထားပါတယ္။)


ဒီလုိ အီလက္ထရြန္လႊဲေျပာင္းေပးအပ္ျခင္း
လုပ္ငန္းစဥ္ရဲ႕ အစလက္သည္ျဖစ္တဲ့ P700  ကလုိရုိဖီးေမာ္လီက်ဴးဟာ သူ႔ရဲ႕ အီလက္ထရြန္ေတြဆံုး႐ံႈးလုိက္ရၿပီျဖစ္ပါတယ္။
ဒီေတာ့ သူဟာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ ျပန္လည္ မေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခင္မွာ သူ႔ကုိယ္သူ အီလက္ထရြန္အသစ္ေတြနဲ႔
အားျဖည့္ဖုိ႔ လုိအပ္ေနပါတယ္။ ဒီတာဝန္ကုိ လုပ္ေပးတာကေတာ့ Photosystem 2  စနစ္ပါ။


Photosystem 2


 Photosystem
2 ဟာလဲ Photosystem 1 လုိပဲ  သူ႔ရဲ႕ အလင္းဖမ္းခ်ဳပ္ ေမာ္လီက်ဴးေတြဟာ စြမ္းအင္အပုိရ၊
အီလက္ထရြန္ေတြ ပတ္လမ္းအျမင့္ကုိ ခုန္တက္၊ ျပန္ဆင္း၊ စြမ္းအင္အပုိကုိလႊတ္၊ ကပ္လွ်ပ္ေမာ္လီက်ဴးက
ဒီစြမ္းအင္ကုိစုပ္ယူ ၊ ခုန္တက္၊ ျပန္ဆင္း၊ စြမ္းအင္အပုိကုိလႊတ္နဲ႔ စြမ္းအင္ကုိ ေမာ္လီက်ဴးမ်ားအၾကား
အလဲအလွယ္လုပ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ Photosystem 1
မွာလုိပဲ  Photosystem 2 ရဲ႕ ထူးရွယ္ ကလုိရုိဖီး ေမာ္လီက်ဴးဆီေရာက္ရင္
စြမ္းအင္ကူးေျပာင္းတာကုိရပ္ၿပီး အီလက္ထရြန္ ကူးေျပာင္းတာကုိ လုပ္ပါတယ္။ Photosystem 2 ရဲ႕ ထူးရွယ္ကလုိရုိဖီးေမာ္လီက်ဴး
နာမည္က P680  ျဖစ္ပါတယ္။ P680 ဟာလဲ သူ႔ရဲ႕ အီလက္ထရြန္ေတြကုိ အီလက္ထရြန္ပုိ႔ေဆာင္ေရး ေမာ္လီက်ဴးအစီအတန္းကေနတစ္ဆင့္
အဆင့္ဆင့္ ပုိ႔ေဆာင္ ၊ ေအာက္ကုိပုိ႔လုိက္တုိင္း ဒီအီလက္ထရြန္ေတြကေန စြမ္းအင္လႊင့္ထုတ္လုိက္္နဲ႔
အစီအတန္းရဲ႕ အဆံုးမွာရွိေနတဲ့ ADP  (Adenosine Diphosphate) လုိ႔ေခၚတဲ့ ေရာက္တဲ့အခါမွာ
ဒီစြမ္းအင္ေတြကုိ သံုးၿပီး ေဖာ့စ္ဖရက္အက္တမ္တစ္လံုးဟာ ADP  နဲ႔ ေပါင္းၿပီး  ATP
(Adenosine Triphosphate)  ျဖစ္သြားပါတယ္။ အဆင့္ဆင့္သယ္ယူလာတဲ့ အီလက္ထရြန္ေတြကေတာ့
Photosystem 1 ရဲ႕ ထူးရွယ္ကလုိရုိဖီး P700 ရဲ႕ လုိအပ္ေနတဲ့ အီလက္ထရြန္ေတြေနရာမွာ
အစားထုိးျဖည့္ေပးလုိက္တဲ့ အတြက္ P700 ဟာ
လုပ္ငန္းေဆာင္တာ ျပန္လည္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္စြမ္းရွိသြားပါၿပီ။


ဒါဆုိရင္
အခု အီလက္ထရြန္ေတြဆံုး႐ံႈးသြားၿပီး လုပ္ငန္းမေဆာင္ရြက္ႏုိင္တာက Photosystem 2 က P680 ကလုိရုိဖီး ေမာ္လီက်ဴးျဖစ္သြားပါၿပီ။  သူကေကာ ဘယ္လုိ အီလက္ထရြန္ေတြ ျပန္ျဖည့္လဲ။ အပင္ရဲ႕
အျမစ္ေတြကေန စုပ္ယူလုိက္တဲ့ ေရေတြဟာ ေအာက္စီဂ်င္ အုိင္းရြန္းေတြ၊ ဟုိက္ဒရုိဂ်င္ အုိင္းရြန္းေတြ
နဲ႔ အီလက္ထရြန္ေတြအျဖစ္ ၿပိဳကြဲသြားပါတယ္။ ဒီ အီလက္ထရြန္ေတြဟာ P680  ထဲကုိ ဝင္ၿပီး ျပန္ျဖည့္ေပးလုိက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဟုိက္ဒရုိဂ်င္ အုိင္းရြန္းေတြက
Photosystem 1 မွာေျပာခဲ့တဲ့ NADP ကုိ NADPH အျဖစ္ေျပာင္းတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္မွာ အသံုးေတာ္ခံလုိက္ရပါတယ္။
ေအာက္စီဂ်င္ကေတာ့ သစ္ရြက္ရဲ႕ အေပါက္ငယ္ေလးေတြကေနတစ္ဆင့္  ေလထုထဲကုိ ထြက္သြားပါတယ္။ အခုေျပာေနတဲ့ အလင္းမွီခုိ ဓာတ္ျပဳမူမွာ ဖုိတုိစမ္းသစစ္လုပ္ငန္းစဥ္ရဲ႕
ပန္းတုိင္ ထုတ္ကုန္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ေအာက္စီဂ်င္ထြက္လာၿပီဆုိတာ
ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျမင္ေတြ႕ရၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ က်န္တဲ့ ပန္းတုိင္ ထုတ္ကုန္ျဖစ္တဲ့ ဂလူးကုိ႔စ္ကုိ
ထုတ္လုပ္ျခင္းကေတာ့  အလင္းမမွီခုိ ဓာတ္ျပဳျခင္းမွာ ျဖစ္ပြါးမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ႔အျပင္ ေနာက္အဆင့္
အလင္းမမွီခုိဓာတ္ျပဳမူ မွာ အသံုးျပဳရမဲ့
ATP နဲ႔ NADPH တုိ႔ ကုိ အခုေျပာေနတဲ့ အလင္းမွီခုိဓာတ္ျပဳမူအဆင့္မွာ  ထုတ္လုပ္လုိက္ၿပီဆုိတာကုိ ေတြ႕ျမင္ရၿပီးျဖစ္ပါတယ္။