သိပၸံနဲ႔ ဘာသာေရးရဲ႕ ဆက္ဆံေရး

Kyaw Zwar Lynn

သိပၸံပညာဆိုတာဟာ က်ေနာ္တို႔ အာ႐ံုနဲ႔ ခံစားလို႔ရတဲ့ ေလာကႀကီးထဲက သဘာဝျဖစ္စဥ္ေတြကို သဘာဝက်တဲ့ ေျဖ႐ွင္းမႈမ်ိဳး ေပးဖို႔ဆိုတဲ့ လူသားရဲ႕ ႀကိဳးပမ္းခ်က္ပါ။ သိပၸံပညာ႐ွင္ေတြဟာ သူတို႔ က႑အလိုက္ သဘာဝျဖစ္စဥ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ႐ႈစားေလ့လာၾကတယ္။ ဒီ့ေနာက္မွာေတာ့ ဒီျဖစ္စဥ္ေတြကို ႐ွင္းျပဖို႔ စနစ္က်တဲ့နည္းလမ္းေတြကို အသံုးျပဳပါတယ္။

သိပၸံနည္းလမ္း
သိပၸံပညာမွာ အေျခခံအားျဖင့္ သိပၸံနည္းလမ္း (Scientific Method) ဆိုတာ ႐ွိပါတယ္။ သူ႔မွာ အၾကမ္းဖ်င္း အဆင့္ (၅)ဆင့္ ႐ွိတယ္။

အဆင့္ (၁) ႐ႈျမင္မွတ္သားျခင္း။ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုကို ၾကည့္႐ႈေလ့လာ႐ံု အဆင့္ပါ။
အဆင့္ (၂) အႏုမာန တည္ေဆာက္ျခင္း။ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္တဲ့ အေတြးစဥ္မ်ိဳးနဲ႔ ဘာက ဘယ္လိုျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ဆင္ျခင္တဲ့အဆင့္ပါ။

အဆင့္ (၃) စမ္းသပ္ျခင္း။ ဒီ အႏုမာန မွန္မမွန္ဆိုတာကို လက္ေတြ႕ စမ္းသပ္ရပါမယ္။ ကိုယ္ေတြးထားတာ မွန္ခဲ့ရင္ ဘာက ဘယ္လိုျဖစ္သင့္တယ္ဆိုၿပီး ႀကိဳတင္မွန္းဆထားရမယ္။ ဒီမွန္းဆခ်က္ အတိုင္း အႀကိမ္ႀကိမ္ ျဖစ္လာရင္ အႏုမာနဟာ ခိုင္မာလာတဲ့ အဓိပၸာယ္ပါပဲ။
အဆင့္ (၄) အျခားပညာ႐ွင္မ်ားႏွင့္ ေဆြးေႏြးျခင္း။ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ တကၠသိုလ္အသီးသီးမွာ ထူးခၽြန္တဲ့ ပညာ႐ွင္မ်ားစြာကို မိမိရဲ႕ အႏုမာနကို တင္ျပရမယ္။ ပညာ႐ွင္ အသိုင္းအဝုိင္းက ကိုယ္တိုင္ အသီးသီး စမ္းသပ္ၾကည့္ၿပီး အတည္ျပဳေပးရပါမယ္။
အဆင့္ (၅) သီအိုရီ။ဒီလို အတည္ျပဳၿပီးရင္ေတာ့ ဒီ အႏုမာန ကို သီအုိရီ တစ္ခုလို႔ သတ္မွတ္လို႔ ရႏိုင္ပါၿပီ။

ဒီ့အတြက္ေၾကာင့္ ေကာင္းမြန္တဲ့ သိပၸံသီအုိရီ တစ္ခုဆိုတာ ခိုင္လံုတဲ့ သက္ေသအေထာက္အထား ကို မွီတည္ရမယ္။ ခန္႔မွန္းခ်က္ ထုတ္ႏိုင္တဲ့ ေျဖ႐ွင္းခ်က္မ်ိဳး ေပးႏိုင္ရမယ္။ သီအုိရီတြင္း အယူအဆ အားလံုး ဟာ ကိုက္ညီမႈ ႐ွိရမယ္။ တခါတေလ မတူညီတဲ့ ဘာသာရပ္ႏွစ္ခုက သီအုိရီေတြဟာ တစ္ခုကို တစ္ခု ေထာက္ပံ့ေနတာမ်ိဳး ႐ွိတယ္။ ဥပမာဆိုရင္ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ သီအုိရီအရ သက္႐ွိဇီဝေတြ ဆင့္ကဲေပၚေပါက္ဖို႔ ႏွစ္သန္းေထာင္ခ်ီၿပီး လိုမယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ဘူမိေဗဒက ေက်ာက္တံုးေတြကို သက္တမ္းေကာက္ၾကည့္ရင္လည္း ႏွစ္သန္း ၄၅ဝဝ ေလာက္ထိကို ေတြ႕ရတယ္။ ဒီသက္တမ္းဟာ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ သီအုိရီက လိုလားတဲ့ ႏွစ္သန္းခ်ီတဲ့ ကမာၻသက္တမ္းပါပဲ။ ဒီလိုကိုက္ညီမႈ ႐ွိေနရင္ သီအုိရီႏွစ္ခုဟာ ခိုင္မာလာၿပီလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သိပၸံဟာ သက္ေသ အေထာက္အထား ေပၚ အေျခခံထားတဲ့ သီအုိရီေတြ တစ္ခုကိုတစ္ခု ကြန္ယက္သဖြယ္ ယွက္ျဖာ ေထာက္ပ့ံေနတဲ့ ယုတၱိစနစ္တစ္ခုလို႔ ဆိုေကာင္းဆိုႏိုင္ပါတယ္။

သိပၸံသီအိုရီေတြနဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြဟာ မတူပါဘူး။ ျဒပ္ဆြဲအားဆိုတာ အခ်က္အလက္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ ျဒပ္ဆြဲအားရဲ႕ သဘာဝ ဘယ္လိုျဖစ္လာသလဲ၊ ဘယ္လိုအလုပ္လုပ္သလဲ ဆိုတာကို အေထာက္အထား စမ္းသပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ႐ွင္းျပတာက သီအုိရီတစ္ခုျဖစ္တယ္။ နယူတန္ဟာ ျဒပ္ဆြဲအားနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ သီအိုရီေတြ၊ သခ်ၤာတြက္ခ်က္နည္းေတြ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ အိုင္းစတိုင္းက ေယဘုယ်ရီေလတီဗီတီ သီအိုရီအျဖစ္ ျဒပ္ဆြဲအားအေပၚ နားလည္မႈေတြကို တိုးခ်ဲ႕ခဲ့တယ္။ အိုင္းစတိုင္းရဲ႕ သီအိုရီဟာ နယူတန္ရဲ႕ သီအိုရီကို ေခ်ဖ်က္ပစ္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ တိုးခ်ဲ႕မြမ္းမံတာ ျဖစ္တယ္။ အိုင္းစတိုင္းရဲ႕ အာကာသအခ်ိန္ အယူအဆ၊ ကြမ္တမ္မက္ကင္းနစ္က ေျပာတဲ့ ျဒပ္ဆြဲအားအမႈန္ (Graviton) အယူအဆေတြဟာ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ျပင္ဆင္မႈေတြ၊ စြန္႔လႊတ္ရမႈေတြ ႐ွိႏိုင္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ျဒပ္ဆြဲအား လို အေျခခံအခ်က္အလက္တစ္ခုဟာ ဘယ္လိုမွ ေျပာင္းလဲစရာမ႐ွိပါဘူး။

ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ဇီဝေဗဒမွာ ဆိုရင္လည္း တျဖည္းျဖည္းဆင့္ကဲျဖစ္ေပၚမႈ (Gradualism)၊ ေဖာက္ျပန္ေလ့ေသာဗီဇအခ်ိဳးညီမွ်မႈ (Punctuated Equilibrium) စတဲ့ သီအိုရီေတြဟာလည္း ေျပာင္းလဲႏိုင္တယ္။ လိပ္ေတြဟာ ဒိုင္ႏိုေဆာထက္ ပ႐ိုင္ယာေဆာ ေတြနဲ႔ ပိုအမ်ိဳးႏြယ္ေကာင္းႏြယ္လိမ့္မယ္။ သို႔ေပမယ့္ လူသားနဲ႔ က်န္တဲ့ သက္႐ွိေလာကဟာ ပရမ္းပတာျဖစ္စဥ္နဲ႔ အစီအစဥ္က်မႈ လကၡဏာႏွစ္ခုလံုး႐ွိတဲ့ ရာဇဝင္သမိုင္းေၾကာင္းတစ္ခုအရ ဆက္ႏြယ္မႈ ႐ွိေနတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္က ေျပာင္းလဲဖို႔ ခက္ပါတယ္။
သိပၸံပညာမွာ သဘာဝတရားထဲက အခ်က္အလက္ေတြကို ရယူၿပီး စမ္းသပ္စစ္ေဆးရင္း ဒီအခ်က္အလက္ေတြရဲ႕ ဘယ္လိုအလုပ္လုပ္သလဲဆိုတဲ့ အေသးစိတ္ အခ်က္ေတြကို ေဖာ္ထုတ္ဖို႔အားထုတ္ပါတယ္။ ဒီ့အတြက္ သိပၸံပညာရဲ႕ ေဘာင္နယ္နမိတ္ဟာ စမ္းသပ္စစ္ေဆး ႏိုင္စြမ္း႐ွိတဲ့ ေလာကအစိတ္အပိုင္းေတြပဲ ျဖစ္တယ္။ ပုဂၢလဓိဌာန္ဆန္တဲ့ ႐ုပ္လြန္သေဘာဆန္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို စစ္ေဆးဖို႔ခက္ခဲပါတယ္။

ဘာသာေရးရဲ႕ က႑
ေ႐ွးပေဝသဏီတည္းက ႐ွိခဲ့တဲ့ အထင္ကရ ဘာသာေရးႀကီးေတြရဲ႕ က်မ္းဂန္ေတြဟာ သဘာဝေလာကကို ေက်ာ္လြန္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ၊ ျဖစ္စဥ္ေတြ၊ အ႐ွိတရားေတြကို ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ လူသားေတြအတြက္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်င့္စဥ္ေတြ၊ ပူေဇာ္ပသနည္းေတြ ေဖာ္ျပထားတယ္။ စာရိတၱက်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ သင္ၾကားမႈေတြလည္း ေပးစြမ္းပါတယ္။ ဒီ့အျပင္ ကမာၻေလာကႀကီးျဖစ္ေပၚလာပံုကိုလည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ ဇာတ္ေၾကာင္းေတြနဲ႔ ေဖာ္ျပေလ့႐ွိတယ္။ ျဗဟၼာမ်ား လူ႔ဘံုကို ေႂကြက်ရင္း လူသားျဖစ္လာပံု၊ ဘုရားသခင္က သူ႔ရဲ႕ ပံုရိပ္ေတာ္အတိုင္း လူသားကို ဖန္ဆင္းပံု စတာေတြ ပါဝင္ပါတယ္။ ဘာသာေရးဟာ သူ ျပဆိုတဲ့ တန္ဖိုးေတြကို လက္႐ွိေလာက ျဖစ္တည္လာပံုနဲ႔ ဆက္စပ္ေဖာ္ျပေလ့႐ွိတယ္။ ဥပမာ လူသားဟာ ျမင့္ျမတ္တဲ့ အဆင့္ျမင့္တဲ့ သတၱဝါျဖစ္ေၾကာင္း တန္ဖိုးတစ္ခုဟာ ဘုရားသခင္က လူသားကို အထူးျပဳလုပ္ဖန္တီးတယ္ဆိုတဲ့ ျဖစ္တည္လာပံုနဲ႔ ဆက္စပ္ပါတယ္။ လူသားဟာ အထူးျပဳလုပ္ မဖန္တီးပဲ အဆင့္ျမင့္တဲ့ သတၱဝါ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို႔ ဆိုလိုပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ အဂၤၢညသုတ္မွာ ျဗဟၼာႀကီးေတြကေန လူျဖစ္လာၿပီး တပ္မက္မႈေတြေၾကာင့္ လူသားဟာ စ်ာန္ေလွ်ာရျခင္း၊ (အက္ဘရာဟမ္းမစ္ဘာသာေတြက အသီးခူးစားၿပီး အျပစ္ရျခင္း -the Fall နဲ႔ ဆင္တူပါတယ္) စတာေတြ ပါဝင္တယ္။ ဒီဇာတ္လမ္းမွာ ျဗဟၼာကေန လူျဖစ္ၿပီး ေျမဆီေျမႏွစ္စားလို႔ စ်ာန္ေလွ်ာျခင္း စတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြက ျမင့္ျမတ္တဲဇာစ္ျမစ္(ျဗဟၼာမ်ိဳးႏြယ္)၊ တူညီတဲ့ဇစ္ျမစ္(ျဗဟၼာတစ္မ်ိဳးတည္းကေန လူသားအားလံုးျဖစ္လာျခင္း)၊ တပ္မက္မႈေၾကာင့္ ယုတ္ညံ့ရျခင္း ဆိုတဲ့ သင္ခန္းစာတန္ဖိုးေတြကို အသက္ဝင္ေအာင္ ဖန္တီးေပးတာျဖစ္တယ္။

ဘာသာေရးနဲ႔ သိပၸံ ထိစပ္ျခင္း
ဘာသာေရးရဲ႕ က်င့္ဝတ္စာရိတၱသင္ၾကားမႈေတြ၊ သဘာဝလြန္ အ႐ွိတရားတန္ဖိုးေတြ၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်င့္စဥ္ေတြဟာ သိပၸံနဲ႔ မသက္ဆိုင္လွပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ လက္႐ွိေလာကႀကီး ဘယ္လိုျဖစ္ေပၚလာသလဲဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ေတာ့ သိပၸံပညာတစ္ခုလံုးဟာ ဒါကို ေဇာက္ခ်ၿပီး ေလ့လာ လိုက္စားတာျဖစ္တယ္။ လက္႐ွိေလာကႀကီးရဲ႕ အလုပ္လုပ္ပံုအေၾကာင္းကို ႐ွင္းျပတဲ့အခါ သိပၸံနဲ႔ ဘာသာေရးရဲ႕ နယ္ပယ္ေတြဟာ တစ္ခုေပၚတစ္ခု ထပ္ေနပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ သိပၸံပညာဟာ ေလာက ဘယ္လိုအလုပ္လုပ္သလဲဆိုတာ တစ္ခုတည္းကို အထူးျပဳေလ့လာတယ္။ ေလ့လာတဲ့အခါမွာလည္း သက္ေသအေထာက္အထားေတြ သဘာဝအခ်က္အလက္ေတြကို အလြန္မွီခိုတယ္။ ဘာသာေရးဟာ က်င့္ဝတ္စာရိတၱေတြ၊ လူ႔ဒႆနအျမင္ေတြကို ဖန္တီးသတ္မွတ္ဖို႔ အထူးျပဳထားတာျဖစ္တယ္။ ေလာကႀကီး အလုပ္လုပ္ေနပံုကို အားထုတ္ေလ့လာမႈမွာ အရမ္းအားနည္းပါတယ္။

ဘာသာေရး နဲ႔ သိပၸံ ရဲ႕မညီၫြတ္မႈ
ေလာက ဘယ္လိုအလုပ္လုပ္သလဲဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ သိပၸံပညာရဲ႕ ေျဖ႐ွင္းခ်က္ေတြက အနီးစပ္ဆံုးအေျဖေတြကို ေပးတယ္။ ဘာသာေရးရဲ႕ ေျဖ႐ွင္းခ်က္ေတြကေတာ့ သူ႔ရဲ႕ ဒႆနတန္ဖိုးေတြနဲ႔ ကန္႔သတ္ခံထားရတယ္။ ဒီအခါမွာ ကၽြန္ေတာ္ေတြ အေနနဲ႔ ဘာသာေရးက ေျပာတဲ့ ေလာကျဖစ္ေပၚမႈေတြကို လက္ခံမလား၊ ဒါမွမဟုတ္ သိပၸံက ေပးတဲ့ Big Bang  Evolution စတာေတြကို လက္ခံမလား။ ဒါက စဥ္းစားစရာ ျဖစ္လာပါၿပီ။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျဖ႐ွင္းခ်က္ေတြမ်ားစြာ ႐ွိပါတယ္။


(၁) ဘာသာေရးနဲ႔ သိပၸံဟာ ပဋိပကၡမ႐ွိပါဘူး။ သူတို႔ႏွစ္ခုကို ညိွႏိႈင္းလို႔ရပါတယ္။
ဒီအယူအဆကိုေတာ့ မိ႐ိုးဖလာ ဘာသာေရးလည္း ကိုင္း႐ႈိင္း၊ သိပၸံကိုလည္း လစ္လ်ဴမ႐ႈလိုတဲ့လူေတြမွာ ေတြ႔ရေလ့႐ွိတယ္။ အက္ဘရာဟမ္းမစ္ ဘာသာေတြမွာဆိုရင္ ကမာၻအုိဖန္ဆင္းျခင္းဝါဒ (Old Earth Creationism)၊ သမၼာက်မ္းစာလာ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ (Biblical Evolution)၊ စတာေတြျဖစ္ပါတယ္။

သမၼာက်မ္းစာရဲ႕ ကမာၻဦးက်မ္းမွာ ဘုရားသခင္ဟာ ကမာၻကို ၆ရက္အတြင္းဖန္ဆင္းတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ စၾကဝဠာရဲ႕ ေနာက္ခံမိုက္ခ႐ိုေဝ့ဗ္လိႈင္းေတြအရ စၾကဝဠာရဲ႕သက္တမ္းဟာ အနည္းဆံုးႏွစ္သန္း ၁၃၅ဝဝဝ ၾကာပါတယ္။ ကမာၻဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္သန္း ၄၅ဝဝကမွ ျဖစ္လာၿပီး၊ ပထမဆံုး သတၱဝါေတြဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္သန္း ၆ဝဝေက်ာ္၊ အပင္ေတြဟာ ႏွစ္သန္း ၄၅ဝေက်ာ္မွ ေပၚေပါက္တယ္။ ဒီ ကိန္းဂဏန္းေတြနဲ႔ ဖန္ဆင္းမႈ၆ရက္ ကာလဟာ လံုးဝမအပ္စပ္ပါဘူး။ ကမာၻအုိဖန္ဆင္းျခင္းဝါဒဟာ ဒီအယူအဆ ႏွစ္ခုကို ညိွႏိႈင္းပါတယ္။ ဘုရား ဖန္ဆင္းတဲ့ ၆ရက္ဟာ တကယ့္ေန႔ရက္ေတြမဟုတ္၊ ႏွစ္သန္းခ်ီၾကာတဲ့ ကာလႀကီးထဲက မွတ္ေက်ာက္၆ခုကို ဆိုလိုတယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္။

သမၼာက်မ္းစာလာ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ အယူအဆက သမၼာက်မ္းစာလာ သက္႐ွိသတၱဝါဖန္ဆင္းမႈနဲ႔ သတၱဝါဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ေတြကို ညိွႏိႈင္းတဲ့ အယူအဆျဖစ္တယ္။ ဘုရားဟာ သက္႐ွိသတၱဝါေတြကို သူခ်မွတ္တဲ့ ေလာကနိယာမေတြနဲ႔အညီ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲျခင္း နည္းနဲ႔ ဖန္ဆင္းတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ဒီအယူအဆရဲ႕ အလွကေတာ့ ဘုရားဟာ သက္႐ွိမ်ိဳးစိတ္တစ္ခုစီကို သီးျခားစီ ဖန္ဆင္းစရာမလိုပါဘူး။ သူ႔ရဲ႕ ေလာကနိယာမေတြနဲ႔ အလိုအေလ်ာက္ ဆင့္ပြားဖန္ဆင္းသြားျခင္းပါပဲ။ သို႔ေပမယ့္ လူသားရဲ႕ဖန္ဆင္းမႈကိုေတာ့ အထူးဖန္ဆင္းမႈ အျဖစ္ ထိမ္ခ်န္ထားပါတယ္။ ဒီအယူအဆႏွစ္ခုဟာ ႐ိုမန္ကက္သလစ္ေက်ာင္းေတာ္က ထုတ္ေဖာ္လက္ခံထားတဲ့ အျမင္ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္မွာ ေဖာ္ျပမယ့္ ေျဖ႐ွင္းခ်က္ႏွစ္ခုကေတာ့ ပဋိပကၡဝါဒ ေတြျဖစ္ပါတယ္။


(၂) သိပၸံမွာ မ႐ွင္းျပႏိုင္ေသးတာေတြ အမ်ားႀကီးပါ၊ ဒါေၾကာင့္ ဘာသာေရးကို မမွီႏိုင္ပါဘူး။
သိပၸံသီအုိရီေတြဆိုတာ သဘာဝျဖစ္စဥ္တစ္ခုကို ႐ွင္းျပထားတဲ့ ႐ွင္းျပခ်က္ေတြသက္သက္ပါပဲ။ သဘာဝျဖစ္စဥ္တစ္ခုကို လူနားလည္ေအာင္ စံပံုစံတည္ေဆာက္ၿပီး ႐ွင္းျပတာသက္သက္ပဲျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘာသာေရးကသာ တကယ့္အမွန္တရားျဖစ္တယ္။ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ သိပၸံသီအိုရီေတြ ေျပာင္းလဲလာရင္ ဘာသာေရးသင္ၾကားခ်က္ေတြနဲ႔ ကိုက္ညီလာမွာပါ။ ဒီအခါမွာေတာ့ သိပၸံပညာဟာ လမ္းေၾကာင္းမွန္ကို ေရာက္လာၿပီလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္… စသည္ျဖင့္ ယူဆၾကပါတယ္။ ဘာသာေရးလိုက္စားသူမ်ားစြာမွာ ေတြ႔ရတဲ့အျမင္မ်ိဳးပါပဲ။

သူတို႔ရဲ႕ လြဲေခ်ာ္မႈက သိပၸံသီအုိရီနဲ႔ သီအုိရီက ေဖာ္ထုတ္ျပတဲ့ အခ်က္အလက္မတူဘူးဆိုတာပဲ။ နယူတန္အရင္တည္းက ျဒပ္ဆြဲအား ႐ွိခဲ့တယ္။ ျဒပ္ဆြဲအားသီအုိရီမ႐ွိခင္တည္းက ျဒပ္ဆြဲအား႐ွိတယ္။ သစ္ပင္ကေန ပန္းသီးေတြ ခဏခဏေႂကြက်တာပဲ။ လူေတြဟာ ျဒပ္ဆြဲအားဆိုတဲ့ သဘာဝျဖစ္စဥ္ကို မသိခဲ့ၾကဘူး။ ကမာၻႀကီးဟာ လံုးေနရင္ ေအာက္မ်က္ႏွာျပင္က လူေတြက ေလထဲ ျပဳတ္က်မွာေပါ့လို႔ ေတြးေကာင္းေတြးၾကလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူ႔ပင္ကိုအသိနဲ႔ သီအုိရီတစ္ခုက ေပးတဲ့ အခ်က္အလက္ ၾကားမွာ ဥာဏ္ပညာဆိုင္ရာ ကြာျခားမႈတစ္ခု႐ွိပါတယ္။ ဒီအျပင္ ေနာက္ထပ္လြဲေခ်ာ္မႈက သိပၸံသီအုိရီဟာ ဘာသာေရးသင္ၾကားခ်က္ေတြနဲ႔ ကိုက္ညီလာတဲ့ တေန႔ဆိုတာ၊ ဘယ္ ဘာသာရဲ႕သင္ၾကားခ်က္နဲ႔ ကိုက္ညီလာမယ့္ေန႔လဲ ဆိုတာပါ။
ဒီအယူအဆမ်ိဳးကို အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ပ႐ိုတက္စတင့္ဂိုဏ္းတခ်ိဳ႕ေတြမွာ ေတြ႔ရေလ့႐ွိပါတယ္။ ဥေရာပမွာ သိပၸံနဲ႔ ဘာသာေရးကို ေပါင္းစည္းလာတဲ့အခါ အေမရိကားကို ေ႐ွး႐ိုးစြဲဂိုဏ္းေတြ ေရာက္႐ွိလာၾကတယ္။ သူတို႔ေတြဟာ ကမာၻပ်ိဳဖန္ဆင္းျခင္းဝါဒီ (Young Earth Creationist) ေတြျဖစ္တယ္။ ႏိုးဝါးနဲ႔မဟာေရႀကီးမႈဇာတ္ေတာ္အရ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္၅ဝဝဝေလာက္မွာ ေရႀကီးခဲ့တယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကတယ္။ ႐ုကၡေဗဒနဲ႔ ေ႐ွးေဟာင္းသုေတသန ပညာ႐ွင္ေတြက ထုတ္ေဖာ္တဲ့ ႏွစ္ ၈ဝဝဝေက်ာ္ သစ္ပင္ေတြကိုေတာင္ ျငင္းခံုေလ့႐ွိတယ္။ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ စၾကဝဠာေဗဒနဲ႔ ဇီဝေဗဒကိုလည္း လက္မခံၾကပါဘူး။ သက္႐ွိသတၱဝါေတြဟာ ဘုရားရဲ႕ တန္ခိုးေတာ္နဲ႔ လြတ္လပ္စြာ ျဖစ္ထြန္းလာတယ္လို႔ ျမင္တယ္။ ေက်ာက္ျဖစ္႐ုပ္ႂကြင္းေတြဟာ မ်က္ေမွာက္ေခတ္မ်ိဳးႏြယ္ေတြကို ဆက္စပ္ေပးတဲ့ ၾကားဆက္မ်ိဳးစိတ္ေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာကိုလည္း ျငင္းဆိုေလ့႐ွိတယ္။

သူတို႔ရဲ႕ ျငင္းဆိုျပမႈကေတာ့ မွတ္သားေလာက္ပါတယ္။ က်မ္းစာရဲ႕ ဘယ္အစိတ္အပိုင္းကို အဓိပၸာယ္ေကာက္ဖတ္ၿပီး ဘယ္အပိုင္းကိုေတာ့ စာေပအတိုင္း မလြဲဖတ္ရမလဲတဲ့။ ကမာၻအုိဖန္ဆင္း႐ွင္ဝါဒီေတြက သိပၸံနဲ႔ မကိုက္ညီတဲ့ က်မ္းစာလာအခ်က္ေတြကို အဓိပၸာယ္ေကာက္ဖတ္ၿပီး က်န္တာကိုေတာ့ စာအတိုင္းဖတ္ၾကတာကို ေဝဖန္ျခင္း ျဖစ္တယ္။ ဘာကို အဓိပၸာယ္ေကာက္ဖတ္ၿပီး ဘာကိုစာအတိုင္း ဖတ္မလဲဆိုတာကို သတ္မွတ္ေပးတဲ့ စည္းမ်ဥ္းဟာ တကယ္လည္း မ႐ွိပါဘူး။ ဒီေတာ့ က်မ္းစာထဲက စာရိတၱသင္ၾကားမႈေတြကို ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ ဘုရားသခင္ရဲ႕အ႐ွိတရား၊ ေကာင္းကင္ဘံု၊ ငရဲ စတာေတြေကာ? ဒါေတြဟာ စာေပအတိုင္း ဖတ္မွျဖစ္မွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ကမာၻဦးက်မ္းကိုလည္း စာေပအတိုင္း ဖတ္ရမယ္လို႔ ယူဆတယ္။ ဘုရားဟာ ၆ရက္နဲ႔ ဖန္ဆင္းတယ္လို႔ က်မ္းစာကဆိုရင္ ေန႔ရက္ ၆ရက္ပဲျဖစ္ရမယ္လို႔ ဆိုလိုပါတယ္။ ႏွစ္သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ကာလေတြလို႔ သြယ္ဝိုက္အဓိပၸာယ္ ေကာက္လို႔မရဘူးလို႔ ဆိုလိုတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ဟာ အေျခက်ေနၿပီးတဲ့ သိပၸံသီအုိရီေတြနဲ႔ အခ်က္အလက္ေတြကို ျငင္းဆန္တဲ့ ေျဖ႐ွင္းခ်က္ေတြ ထုတ္ရေတာ့တယ္။


(၃) သိပၸံဟာ ယုတၱိက်တယ္၊ ဒါေၾကာင့္ဘာသာေရးထက္သာလြန္တယ္။
ဒါက ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ ဇီဝေဗဒပညာ႐ွင္ Richard Dawkins ရဲ႕အယူအဆမ်ိဳးပါ။ ဘာသာေရးဟာ လူသား ယဥ္ေက်းမႈဟာ ေခတ္ကုန္ေနတဲ့ လကၡဏာတစ္ရပ္လို႔ ျမင္တယ္။ သိပၸံေလ့လာခ်က္ေတြဟာ သဘာဝေလာကရဲ႕ ျဖစ္ပ်က္မႈေတြကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္တယ္။ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ဟာ ကိုယ္က်ိဳး႐ွာတဲ့ သက္႐ွိေတြအေၾကာင္းကို ေဖာ္ျပထားတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ကို စာရိတၱမ႑ိဳင္တစ္ခုအျဖစ္ သတ္မွတ္မယဆိုရင္ ကိုယ္က်ိဳး႐ွာ တစ္ကိုယ္ေကာင္း က်င့္ဝတ္ေတြျဖစ္လာမလား။ ေဒၚကင္စ္က ဘယ္လိုေျပာလဲဆိုေတာ့ ဗီဇေတြရဲ႕ ကိုယ္က်ိဳး႐ွာသဘာဝ (Selfishnes of Genes) ေတြေၾကာင့္ လူသားေတြရဲ႕ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႔အျပဳအမူေတြ ျဖစ္ေပၚလာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္က ကိုယ္က်ိဳး႐ွာဗီဇေတြကို ထုတ္ေဖာ္ေလ၊ လူရဲ႕ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႔က်င့္ဝတ္ေတြရဲ႕ တန္ဖိုးက ေပၚလြင္လာေလလို႔ ယူဆဟန္တူတယ္။
ဒီလို သိပၸံပညာကေန သိလာတဲ့ သဘာဝေလာကျဖစ္ပ်က္မႈေတြကပဲ လူသားရဲ႕ က်င့္ဝတ္စာရိတၱကို ရယူရမယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ ဒီလို ဘာသာေရးမႏြယ္တဲ့/ဆက္ကူလာ လူသားဝါဒမ်ိဳးကိုေတာ့ သဘာဝတၳလူသားဝါဒ (Naturalistic Humanism) လို႔ ေခၚႏိုင္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အျမင္မွာေတာ့ ဒါဟာ သဘာဝတၳေဗဒရဲ႕လြဲေခ်ာ္ခ်က္ (Naturalistic Fallacy) တစ္ခုပါပဲ။


(၄) ဘာသာေရးနဲ႔ သိပၸံဟာ သီျခားစီျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္သူတို႔ဟာ ပဋိပကၡမ႐ွိပါဘူး
ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ဇီဝေဗဒပညာ႐ွင္ျဖစ္ၿပီး ေဖာက္ျပန္ေလ့႐ွိေသာ ဗီဇအခ်ိဳးညီမွ်မႈ အယူအဆကို ေဖာ္ထုတ္တဲ့ Stephen J. Gould ရဲ႕ အယူအဆျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔အယူအဆကို Non-overlapping Magisteria လို႔ေခၚပါတယ္။ ဘာသာေရးနဲ႔ သိပၸံဟာ သီးျခားနယ္ပယ္ေတြျဖစ္ၿပီး သူတို႔ေတြမွာ လြတ္လပ္တဲ့ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈေတြ ႐ွိတယ္လို႔ ယူဆေလ့႐ွိတယ္။ ဒီအယူအဆမွာ ဘာသာေရးျဖစ္စဥ္ေတြကို သိပၸံနည္းက်ေျဖ႐ွင္းဖို႔၊ သိပၸံကျပတဲ့ ေလာကအျမင္နဲ႔ ဘာသာေရးသင္ၾကားမႈေတြကို ညိွႏိႈင္းဖို႔ အားမေပးပါဘူး။ ဒီေနရာအထိ အထက္က ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ သိပၸံ/ဘာသာေရး ဘက္လိုက္တဲ့ ပဋိပကၡဝါဒီေတြနဲ႔ ဆင္တူပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုညိွႏိႈင္းဖို႔ အားမေပးဘူးဆိုတာ ပဋိပကၡျဖစ္ေနလို႔မဟုတ္ပဲ သီးျခားစီ ျဖစ္ေနလို႔ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအယူအဆမွာေတာ့ စၾကဝဠာ မဟာေပါက္ကြဲမႈ၊ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ စတဲ့သိပၸံေလာကအျမင္ကို ျမင္းမိုရ္ေတာင္တို႔၊ ၃၁ဘံုတို႔၊ ပထဝီေက်ာက္တိုက္ (Pillars of Earth)၊ နိဗၺာန္၊ ျပန္လည္႐ွင္ျပန္ထေျမာက္ျခင္း စတဲ့ ဘာသာေရးျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔ လံုးဝမခ်ိတ္ဆက္ပါဘူး။

(၅) အလႊာကြဲေလာကအျမင္နဲ႔ စာေရးသူရဲ႕ တစ္ကိုယ္ရည္အျမင္
ကၽြန္ေတာ့္ကိုယ္ပိုင္အယူအဆျဖစ္တဲ့ အလႊာကြဲေလာကအျမင္က Non-Overlapping Magisteria နဲ႔အင္မတန္ နီးစပ္ပါတယ္။ ေလာကအျမင္ဆိုတာ အမွန္အေတြ႔အႀကံဳ (Reality) ကိုဆိုလိုပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အမွန္အေတြ႔အႀကံဳ ကို သစၥာတရား (Truth) နဲ႔ ခြဲျခားေျပာခ်င္ပါတယ္။ အမွန္အေတြ႔အႀကံဳဆိုတာ မိမိရ႐ွိတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳကို စစ္မွန္တယ္လို႔ ယူဆတာကို ဆိုလိုပါတယ္။

ကမာၻေျမျပင္ကို ၾကည့္တဲ့အခါ အျပားႀကီးလို႔ထင္မွာပဲ။ ဒါေပမယ့္ လမွာေပၚေနတဲ့ ကမာၻအရိပ္၊ မိုးကုပ္စက္ဝုိင္း စတဲ့ အခ်က္ေတြအရ ကမာၻဟာ အလံုးႀကီးလို႔သိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမွန္တရား ဆိုတာ ခံစားႏိုင္ပံု အမ်ိဳးမ်ိဳး႐ွိတယ္လို႔ ဆိုလိုပါတယ္။ အာ႐ံုသိသက္သက္နဲ႔ အမွန္တရား ကို ရ႐ွိႏိုင္သလို ျပင္ပအခ်က္အလက္ေတြရဲ႕ ဆင္ျခင္သိနဲ႔လည္း အမွန္တရား ကို ခံစားႏိုင္ပါတယ္။ ေလာကအျမင္ ကို ရ႐ွိမွသာ စိတ္ခံစားမႈ (Mood) ႐ွိမွာျဖစ္တယ္။ စိတ္ခံစားမႈဆိုတာ လူသားရဲ႕အျပဳအမူေတြကို အဓိပၸာယ္ (Meaning) ဆိုတဲ့ သေဘာတရားတစ္ခု ဖန္တီးေပးတဲ့ အရင္းအျမစ္ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေလာကအျမင္ကို သိမ္ေမြ႔စြာ ကိုင္တြယ္သင့္ပါတယ္။ ျပင္ပအခ်က္အလက္ အမ်ိဳးအစားကို မူတည္ၿပီး အမွန္အေတြ႔အႀကံဳေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး ဖန္တီးႏိုင္ပါတယ္။ ေလာကအျမင္ဖန္တီးမႈကို ကၽြမ္းက်င္ႏိုင္နင္းျခင္းေၾကာင့္ ေလာကမွာ ပိုၿပီးက်င္လည္စြာ ရပ္တည္ႏိုင္မယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ သိပၸံအခ်က္အလက္နဲ႔ ဘာသာေရးအခ်က္အလက္ေတြကို မူတည္ၿပီး အမွန္အေတြ႔အႀကံဳ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ဖန္တီးႏိုင္ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္ဟာ ျဖစ္တည္မႈပဓာန လူသားဝါဒီ (Existential Humanist)အေနနဲ႔ သဘာဝအေလ်ာက္ စာရိတၱတန္ဖိုးေတြ႐ွိတယ္ဆိုတဲ့ အျမင္မ်ိဳးက အိႏၵိယဘာသာေတြနဲ႔ နည္းနည္းဆင္လိမ့္မယ္။

ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္သီအုိရီရဲ႕ခိုင္မာမႈအရ လူသားမွာ သဘာဝအေလ်ာက္ စာရိတၱတန္ဖိုးေတြမ႐ွိပါဘူး။ လူသားရဲ႕အမူအက်င့္နဲ႔ လိုအပ္ခ်က္အရ စံတန္ဖိုးေတြ ျဖစ္လာၿပီး စာရိတၱတန္ဖိုးေတြျဖစ္လာတယ္လို႔ သိပၸံက ဆိုပါတယ္။ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ဇီဝေဗဒအရဆိုရင္ စာရိတၱတန္ဖိုးဆိုတာ ႏႈိင္းရတန္ဖိုးတစ္ခုျဖစ္တယ္။ ဇီဝေဗဒဟာ သက္႐ွိေလာကရဲ႕ တကယ့္ျဖစ္ပ်က္မႈေတြကို ေလ့လာေဖာ္ထုတ္တဲ့အတြက္ ဇီဝေဗဒကေနရတဲ့ ေလာကအျမင္ဟာ သက္႐ွိေလာကရဲ႕ ျဖစ္စဥ္ေတြကို ႐ႈစားဖို႔အတြက္ျဖစ္တယ္။ က်င့္ဝတ္ပိုင္းဆိုင္ရာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေလာကကို ႐ႈစားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျဖစ္တည္မႈပဓာန လူသားဝါဒက ေပးတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ႐ႈစားပါတယ္။ ဒီဒႆနအေနနဲ႔ဆိုရင္ ေလာကရဲ႕ မဟာေၾကာင္းက်ိဳးမဆီေလ်ာ္မႈ၊ ျဖစ္တည္မႈပဓာနသေဘာ၊ မိမိလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြအေပၚ တာဝန္ယူမႈ စတာေတြ ပါဝင္ပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္ သတ္မွတ္ေနထိုင္ဖို႔၊ မခိုးဖို႔၊ မသတ္ဖို႔၊ ကူညီ႐ိုင္းပင္းဖို႔၊ ၾကင္နာသနားတတ္ဖို႔ စတဲ့ က်င့္ဝတ္ေတြရဲ႕ အုတ္ျမစ္ကို ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ဇီဝေဗဒကေန ယူလို႔မရပါဘူး။ သဘာဝမွာ က်င့္ဝတ္တန္ဖုိးေတြမ႐ွိဘူးဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္က ဖန္တီးသတ္မွတ္ရလိမ့္မယ္လို ခံယူတဲ့ ျဖစ္တည္မႈပဓာန ဒႆန ကို အသံုးခ်ရပါတယ္။ ဒီနယ္ပယ္ႏွစ္ခုေပးတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို သီးျခားစီ အသံုးျပဳၿပီး ရည္႐ြယ္ခ်က္မတူတဲ့ သီးျခားေလာကအျမင္ေတြကို တည္ေဆာက္ရပါတယ္။

ဘာသာတစ္ခုခုကို ကိုးကြယ္သူတစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ဆိုရင္ေကာ။ ေလာကရဲ႕ျဖစ္စဥ္ေတြကို တကယ္သိခ်င္ရင္ သိပၸံပညာကို လိုက္စားပါ။ ေလ့လာပါ။ ဒီကရတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ေလာကအျမင္ကို တည္ေဆာက္ပါ။ ဘဝအဓိပၸာယ္နဲ႔ က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ အတြက္ဆိုရင္ ဘာသာေရးသင္ၾကားမႈ ေတြကေနသာ အမွန္အေတြ႔အႀကံဳကို ယူသင့္ပါတယ္။

ဗုဒၶဘာသာဝင္တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ ဘဒၵကမာၻက ေ႐ွ႕ဘုရားႏွစ္ဆူ ဆိုတာ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ေတြ၊ စၾကဝဠာေဗဒေတြထဲမွာ ဘယ္လို သြားထည့္မလဲ။ လူကေမ်ာက္က ျဖစ္လာတယ္ဆိုရင္ ၃၁ဘံုက ဘာျဖစ္သြားမလဲ။ ဒီေတာ့ ဘာသာေရးနဲ႔ သိပၸံကို ကင္း႐ွင္းစြာ ထားသင့္တယ္။ ကံကံအက်ိဳးကို ယံုဖို႔ထက္၊ ကံကံအက်ိဳးဆိုတဲ့ ဒႆနတစ္ခုကို ဆြဲကိုင္ရတာပါ။ ဒႆနဆိုတာ သစၥာတရားကို ေဖြ႐ွာတဲ့ ကိရိယာတစ္ခုပါ။ ဒါေပမယ့္ သူက ဘယ္ေတာ့မွ အဆုံးအျဖတ္ေပးႏိုင္တဲ့ အေျဖေတြ မေပးပါဘူး။ အေျဖတစ္ခုစီဟာ အမွန္အေတြ႔အႀကံဳတစ္ခုစီကို ကိုယ္စားျပဳပါတယ္။ ယံုတယ္ဆိုတာကေတာ့ အမွန္အေတြ႔အႀကံဳကို တစ္မ်ိဳးတည္းထားၿပီး အခ်က္အလက္ေတြအကုန္ ေပါင္းထည့္ဖို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့စြာ အားထုတ္ေနျခင္းျဖစ္တယ္။ ကံကံအက်ိဳး လက္ခံတဲ့အတြက္ ေနာက္ဘဝ၊ ၃၁ဘံုနဲ႔ ျမင္းမိုရ္ေတာင္ ဆိုတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ အားလံုးကို လက္ခံႏိုင္ပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ ကံကံအက်ိဳး ဒႆန ေအာက္မွာ လက္ခံျခင္း ျဖစ္တယ္။ ျမင္းမိုရ္ေတာင္ကို လက္ခံတယ္ဆိုတာ ေလာကႀကီးရဲ႕ ျဖစ္ပ်က္မႈေတြကို သိဖို႔မဟုတ္ဘူး။ ကံကံအက်ိဳးကို အေျခခံတဲ့ ကိုယ္က်င့္တရားတစ္ခု တည္ေဆာက္ဖို႔ လက္ခံထားျခင္း ျဖစ္တယ္။

ဒီလိုအခိုင္အမာလက္ခံလိုက္ေတာ့မွ အမွန္အေတြ႔အႀကံဳတစ္ခု ေလာကအျမင္တစ္ခုရ႐ွိပါတယ္။ ဒါမွ စိတ္ခံစားမႈျပည့္ဝစြာနဲ႔ မိမိရဲ႕ ကိုယ္က်င့္တရားနဲ႔ ဒႆနေတြကို စိတ္ပါလက္ပါ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္။ အလႊာကြဲေလာကအျမင္မွာ သိပၸံနဲ႔ ဘာသာေရးဟာ ညိွႏႈိင္းရမယ့္အရာေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ ပဋိပကၡျဖစ္ရမယ့္ အရာေတြလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ သူတို႔ေပးတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြရဲ႕ သဘာဝနဲ႔ ရည္႐ြယ္ခ်က္ကို လိုက္ၿပီး ေလာကအျမင္ေတြ တည္ေဆာက္ဖို႔ျဖစ္တယ္။ ဒီအခါမွာ လူတစ္ေယာက္တည္းရဲ႕ ေလာကအျမင္တစ္ခုမွာ ဘုရားဟာ လူသားေတြကို ပံုရိပ္ေတာ္နဲ႔အညီ အထူးဖန္ဆင္းခဲ့သလို၊ ေနာက္ေလာကအျမင္ တစ္ခုမွာ ေမ်ာက္တစ္မ်ိဳးကေန လူသားအျဖစ္ ဆင့္ကဲေျပာင္းလဲလာခဲ့ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္တည္းရဲ႕ ေလာကအျမင္တစ္ခုမွာ လူသားဟာ မိမိရဲ႕ ကိုယ္က်င့္တရားနဲ႔ စံတန္ဖိုးေတြကို ကိုယ္တိုင္သတ္မွတ္ေနၿပီး၊ ေနာက္ေလာကအျမင္တစ္ခုမွာ စံတန္ဖိုးနဲ႔ ကိုယ္က်င့္တရားေတြက ႏိႈင္းရသေဘာေတြသာ ျဖစ္ၾကပါတယ္။

(Kyaw Zwar Lynn)