ပါတီ အင္စတီက်ဴးရွင္းဆိုင္ရာ အေျခခံမ်ား
|
8:54 PM |
No မွတ္ခ်က္ |
(၁) ေခတ္မီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းဆိုတာ ဘာသာေပါင္းစံု၊ လူမ်ဳိးေပါင္းစံု၊ ဘာသာစကားေပါင္းစံုနဲ႔ စုဖြဲ႔စည္းထားတဲ႔ ဗဟုလူ႔အဖြဲ႔အစည္း (plural society) မ်ဳိးျဖစ္ၿပီး၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီေကာင္းတစ္ခုက အဲဒီလူတန္းစားအလႊာ အသီးသီးေတြကို
(၂) တည္ၿငိမ္မႈရွိတဲ႔ လူ႔႔အဖြဲ႔အစည္္းဆိုတာလည္း လူထုႏိုင္ငံေရးပူးေပါင္းပါ၀င္မႈ
(၃) ပါေမာကၡ ဟန္တင္တန္က သူ႔ရဲ႕ Political Order in Changing Societies စာအုပ္မွာ “ႏိုင္ငံတည္ေဆာက္ေရးဆိုတာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ထိေရာက္စြမ္းေဆာင္ရည္ျမင္႔တဲဲ႔ ဗ်ဴရိုကေရစီစနစ္ကိို လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းမွာ ဖန္တီးရျခင္း၊ တစ္နည္းအားျဖင္႔ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းမွာ လူသစ္ေတြ အုပ္စုသစ္ေတြ ပူးေပါင္းပါ၀င္လာေအာင္ စြမ္းေဆာင္ရည္ျမင္႔ ပါတီစနစ္တစ္ခုကို ထူေထာင္ျခင္း ျဖစ္တယ္” လို႔ ေရးထားတယ္။ ပါတီေတြဟာ လူထုရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္မႈ ျမင္႔တက္လာေအာင္ အၿမဲ စနစ္တက် စည္းရံုးလႈပ္ရွားေနဖုိ႔ သူက သတိေပးပါတယ္။
(၄)ပါတီအင္စတီက်ဴးရွင္း အားေကာင္းေအာင္္ တည္ေဆာက္္ေနျခင္းဟာ ႏို္င္ငံတည္ေဆာက္္ေရးလုပ္ငန္း ေဆာင္ရြက္ေနျခင္း ျဖစ္တယ္။ ပါတီရဲ႕ မူ၀ါဒနဲ႔ စနစ္ေတြက လူထုႏိုင္ငံေရးပါ၀င္မႈႏႈန္း ျမင္႔လာေအာင္ တိုးခ်ဲ႕လုပ္ယူႏိုင္စြမ္း ရွိရမယ္။ ပါတီမူ၀ါဒနဲ႔ စနစ္ တည္ၿငိမ္မႈႈရွိမွ ပါတီအင္စတီက်ဴးရွင္း အားေကာင္းလာႏိုုင္ၿပီး လူထုယံုၾကည္ကိုးစားမႈ တာရွည္ခံပါလိမ္႔မယ္။
(၅) သို႔ေသာ္ ပါတီတစ္ခုဟာ လူထုရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပါ၀င္မႈႏႈန္း ျမင္႔မားေပမဲ႔လည္း ပါတီအင္စတီက်ဴးရွင္းဆိုုင္ရာ ညံ့ဖ်င္းျခင္းက ပါတီတြင္း ဖရိုဖရဲျဖစ္မႈ၊ အုပ္စုဂိုဏ္းဖြဲ႔မႈ၊ ပုဂၢိဳလ္ေရးထူေထာင္မႈ၊ အၾကမ္းဖက္မႈ တုိ႔အထိ ဦးတည္သြားေစႏိုင္္ပါတယ္။ ရန္ဘက္ပါတီ သို႔မဟုတ္ အာဏာရအစိုးရေတြရဲ႕ ေထာင္ေခ်ာက္ထဲ အလြယ္တကူ က်ေရာက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အားေကာင္းတဲ႔ပါတီ ျဖစ္ဖို႔ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အင္စတီက်ဴးရွင္းဖြ႔ဲစည္းေဆာင္ရြ
(၆) တစ္ဖက္မွာ လူထုေထာက္ခံမႈ အေတာ္အတန္ရထားတဲ႔ ေတာ္္လွန္ေရးအုပ္စုေတြကလည္း ပါတီရယ္ အဖြဲ႔အစည္းရယ္ သတ္သတ္မွတ္မွတ္မရွိဘဲ လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ျခင္းက လမ္းေပၚလႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႔ ပုဂၢိဳလ္ေရး ထင္ေပၚလိုမႈႈေတြကိုပဲ ဦးတည္ေစတတ္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ေခတ္မီႏိုင္ငံေရးစနစ္ကို ေလွ်ာက္လွမ္းလိုတဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ပါတီစနစ္က တစ္ဆင္႔သာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတြင္း ႏိုင္ငံေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ရွိလာေအာင္ တည္ေဆာက္ယူရပါမယ္။ ရၿပီးသား လူထု ေထာက္ခံမႈ၊ လူထုလွႈပ္ရွားပါ၀င္မႈေတြ အခ်ည္းအႏွီးမျဖစ္ေအာင္ အဖြဲ႔အစည္္းဆိုုင္ရာ မစ္ရွင္္ ဗစ္ရွင္မ်ားနဲ႔ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ လိုပါတယ္။
(၇) ဒီမိုကေရစီ စံႏႈႈန္းေတြအရၾကည့္္ရင္ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီႏိုင္ငံေရးကို အထင္ေသးသူမည္သူမဆို အာဏာရွင္စရိုက္ ရွိသူ ျဖစ္တယ္လို႔ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္မ်ားက ဆိုိတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ပါတီႏိုင္ငံေရးဟာ ဒီမိုုကေရစီရဲ႕ အသက္္၀ိညာဥ္ျဖစ္လို႔ ဒီမိုကေရစီ လိုလားတဲ႔ႏိုင္ငံေရးသမားတိုင္း ပါတီတည္ေဆာက္သူ ျဖစ္ေနရမယ္။
(၈) ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ဟာ ျပန္လည္တင္ျပေျပာဆိုႏိုင္ေရးအတြ
(၉) ေခတ္ေနာက္က်တဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတိုင္းမွာ အခြင္႔ထူးခံလူစုေတြက ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ ေပၚထြက္မလာေအာင္ ဟန္႔တား ထားေလ႔ရွိတယ္။ ပါတီသာမက အျခား သမဂၢအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ လြတ္လပ္တဲ႔အသင္းအဖြဲ႔ေတြ ေပၚထြက္မလာေအာင္လည္း ပိတ္ဆို႔တားျမစ္ၾကတယ္။ သို႔ေသာ္ အာဏာရအစိုးရေတြက ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြနဲ႔ သမဂၢေတြကို ပိုဖိႏွိပ္ေလေလ၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ပိုမတည္ၿငိမ္ေလေလပါပဲ။ ႏိုင္ငံတကာအေတြ႔အႀကံဳေတြအရ လြတ္လပ္တဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ မရွိတဲ႔ ႏိုင္ငံေတြမွာ အာဏာသိမ္းမႈေတြ ပိုႀကိမ္ဖန္မ်ားပါတယ္။
(၁၀) လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ႏိုင္ငံေရးစနစ္ တည္ၿငိမ္မႈရွိေရးဟာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြရဲ႕ ႀကံ႔ခိုင္အားေကာင္းျခင္းအေပၚ တည္မွီပါတယ္။ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ အားေကာင္းလာတာနဲ႔အမွ် ႏိုင္ငံေရးအတြင္း စစ္ဘက္ရဲ႕ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈကို ေလွ်ာ႔ခ်ႏိုင္မယ္။ ႏို္င္ငံေရးပါတီေတြ အားမေကာင္းျခင္း၊ ေခါင္းေဆာင္မႈ အစည္းေျပျခင္း၊ လူထုေထာက္ခံမႈ က်ဆင္းျခင္း၊ အဖြဲ႔အစည္းဆိုင္ရာ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈမရွိဘဲဲ ပုဂၢိဳလ္ေရးကိုယ္ကြယ္မႈ ျမင္႔ေနျခင္းတို႔ဟာ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကို အာဏာသိမ္းဖို႔ လက္ကမ္းေနသလိုပါပဲ။
(၁၁) အားနည္းတဲ႔ ပါတီတစ္ဖြဲ႔ဟာ တည္ေထာင္သူ ေခါင္းေဆာင္ပုဂၢိဳလ္အေပၚ အလြန္အမင္း အားကိုးလြန္းၿပီး၊ အဲဒီပါတီဟာ ထုိပုဂိဳလ္ မရွိတဲ႔ေနာက္ ပ်က္စီး သြားတတ္တယ္။ ပါကစၥတန္က ဂ်င္းနား၊ သိရိလကၤာက ဆီနာနာယာကီ၊ ျမန္မာျပည္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းတို႔ ကြယ္လြန္ၿပီးတဲ႔ေနာက္ သူတို႔ရဲ႕ ပါတီေတြဟာ ၾကာရွည္မခံဘဲ ပ်က္စီးသြားခဲ႔ပါတယ္။ အိႏၵိယက ကြန္ဂရက္ပါတီကေတာ႔ ဂႏၵီႀကီးေသဆံုးခဲ႔ေပမဲ႔၊ ေနရူးရဲ႕ ပုဂၢိဳလ္ေရးမဆန္မႈ၊ အင္စတီက်ဴးရွင္းဆိုင္ရာ ဖြဲ႔စည္းႏိုင္ခဲ႔မႈေၾကာင္႔ ယေန႔ထိ ေအာင္ျမင္ ရွင္သန္ေနဆဲျဖစ္တယ္။
(၁၂) ႏိုင္ငံေရးပါတီေကာင္းဟာ အျခားမိတ္ဖက္ပါတီေတြနဲ႔ တူညီတဲ႔ ကိစၥရပ္ေတြမွာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈ၊ အလုပ္သမား သမဂၢလို အဖြဲ႔ေတြကုိ အားေပးေဆာင္ရြက္မႈ မျပတ္ရွိရပါမယ္။ မိမိပါတီကို ေထာက္ခံတဲ႔ လူထုေတြနဲ႔ သမဂၢေတြကို ပါတီရဲ႕ အင္စတီက်ဴးရွင္းဆိုင္ရာ မူေဘာင္ေအာက္မွာ စည္းရံုးၿပီး အားလံုး တိုးတက္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈွရွိေအာင္ ကူညီေနရပါမယ္။ ပါတီရဲ႕ အင္စတီက်ဴးရွင္းဆိုင္ရာ ဖြဲ႔စည္းႏိုုင္မႈကသာ ပုဂိဳလ္ေရးဆန္မႈနဲ႔ အတြင္းပဋိပကၡေတြကို ေလ်ာ႔ခ်ေပးႏုိင္ပါလိမ္႔မယ္။
(၁၃) ပါတီတစ္ဖြဲ႔ဟာ မိမိပါတီရဲ႕ အေတြးအေခၚ၊ မူ၀ါဒနဲ႔ စနစ္ကို လူထု သေဘာေပါက္နားလည္ေအာင္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း တင္ျပထားႏိုင္ရမယ္။ မျပတ္မသား ရႈပ္ရႈပ္ေထြးေထြး ေျပာဆိုမႈေတြ၊ ေၾကျငာခ်က္ေတြနဲ႔ ေရွ႕ေနာက္မညီမႈေတြက လူထုကို ၾကာရွည္ ဖမ္းစားႏိုင္ဖို႔ ခက္တယ္။ ႏိုင္ငံတကာပါတီႀကီးေတြရဲ႕ မူ၀ါဒေတြကိုလည္း ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ မိတ္ဆက္ေပးႏိုင္္ရပါမယ္။
(၁၄) ႏိုင္ငံေရးပါတီေကာင္းတစ္ခုဟာ အလုပ္သမား၊ လယ္သမား၊ ပညာတတ္ လူလတ္တန္းစား၊ ေၾကးရတတ္မ်ားနဲ႔ ၿမိဳ႕ျပေနထုိင္သူမ်ား စတဲ႔ လူတန္းစားေပါင္းစံုအတြက္ ေပ်ာ္၀င္အိုးႀကီး (melting pot) ျဖစ္ေနရမယ္။ ၿမိဳ႕ျပနဲ႔ ေက်းလက္ရဲ႕ အသိပညာနဲ႔ ေနထိုင္မႈဘ၀ ကြာဟခ်က္ေတြကို ဆြဲေစ႔ေပးႏိုင္မယ္႔ လမ္းေၾကာင္းေတြ ရွာေဖြေပးရမယ္။ ကေန႔ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအေပၚ လူထုေတြ စိတ္ပ်က္မႈရွိလာခ်ိန္မွာ၊ လူမႈေရးလုပ္ငန္းေတြ ပရိဟိတၱလုပ္ငန္းေတြ၊ လူ႔အခြင္႔အေရး အကာအကြယ္ေပးမႈ၊ ေျမယာ စတဲ႔ လူထုလိုအပ္ခ်က္ေတြကို ပါတီေတြက တစိုက္မတ္မတ္ ကူညီေဆာင္ရြက္သင္႔ပါတယ္။
(၁၅) ပါတီ၀င္စုေဆာင္းျခင္း၊ လူထုဆက္ဆံေရးသင္တန္းမ်ား၊ စီမံခန္႔ခြဲမႈသင္တန္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးသိပံၸ၊ ႏိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒနဲ႔ ဥပေဒသင္တန္းမ်ား ပံုမွန္ေပးရမယ္။ အရည္အခ်င္းရွိ အမတ္ေတြ ၀န္ႀကီးေတြ ေမြးထုတ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ေလ႔က်င္ေနရပါမယ္။ အစိုးရ၀န္ႀကီးအဖြဲ႔တာ၀န္ လႊဲေျပာင္းယူဖို႔၊ ဗ်ဴရိုကေရစီယႏၱရားကို ထိထိေရာက္စြာ ကိုင္တြယ္ႏိုင္ဖို႔ အသင္႔ျပင္ဆင္ၿပီးသား ျဖစ္ေနရမယ္။ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းအတြင္း တာ၀န္ယူႏိုင္မယ္႔ ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ႏို္င္ငံတာကာနဲ႔ ဆက္ဆံႏိုင္မယ္႔သူေတြကို ပါတီက ေမြးထုတ္ေလ႔က်င္႔ေပးထားရမယ္။ ႏိုင္ငံေရး စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ေရြးခ်ယ္စရာ မူ၀ါဒသစ္ေတြကို ခ်ျပထားရမယ္။ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာ၊ တရားစီရင္ေရး အာဏာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ အျပန္အလွန္ ထိန္းေက်ာင္းႏိုင္တဲ႔ မ႑ိဳင္သံုးရပ္ထဲ က်င္လည္စြာ ၀င္ဆန္႔ႏိုင္မယ္႔ ေခါင္းေဆာင္ေလာင္းေတြ ပ်ဳိးေထာင္ထားရမယ္။ ရန္ပုံေငြ ရွာေဖြေရး နည္းလမ္းမ်ားအတြက္ ရွင္းလင္းျပတ္သားတဲ႔ မူ၀ါဒရွိရပါမယ္။
(၁၄) ပါတီတြင္း ဒီမိုကေရစီကို ပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြ ကိုယ္တိုင္က လိုက္နာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရပါမယ္။ ပြင္႔လင္း ျမင္သာမႈ ရွိရမယ္။ ပါတီ အယူအဆ အာေဘာ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တစ္ေယာက္တစ္ေပါက္ျဖစ္ေနျခင္းက ရန္သူနဲ႔ လူထုရဲ႕ အထင္ေသးမႈ ျဖစ္ေစတယ္။ ပါတီ၀င္အားလံုး ပါတီတြင္း ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုခြင္႔ ရွိရမယ္။ တစ္ဦးခ်င္းအခြင္႔အေရး၊ လူနည္းစုအခြင္႔အေရး၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ား အခြင္႔အေရးေတြကို တန္ဖိုးထားရမယ္။ လူသစ္စုုေဆာင္းရာမွာ ဆရာေမြး တပည့္ေမြး အုပ္စုဖြဲ႔တာမျဖစ္ေအာင္ သတိထားရမယ္။
(၁၅) ဒီမိုကရက္တစ္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား၊ ပါတီအေျခခံဖြဲ႔စည္းပံု၊ ပါတီေခါင္းေဆာင္သစ္ ေရြးခ်ယ္မႈ၊ အစိုးရအဖြဲ႔အတြက္ ေခါင္းေဆာင္ေရြးခ်ယ္မႈ နည္းလမ္းေတြ ခ်မွတ္ထားရမယ္။ ပါတီဖြဲ႔စည္းပံုဇယားနဲ႔ အဆင္႔ဆင္႔ ေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္ပုံ၊ အစီရင္ခံပုံေတြ ရွိထားရမယ္။ ပါတီတြင္း အင္စတီက်ဴးရွင္းဆိုင္ရာ ပံုေဖာ္လုပ္ပ္ကိုင္မႈျဖင္႔သာ ပုဂၢိဳလ္ေရးထူေထာင္သူ၊ ဖ်ာခင္းသူ၊ ေရေပၚစီ အေခ်ာင္သမားနဲ႔ အာဏာငမ္းဖမ္းသူေတြကို ေလွ်ာ႔ခ်သြားၿပီး၊ ပါတီ ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္နဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာေတြအတြက္ ေဖာ္ေဆာင္ေပးမယ္႔ အရည္အခ်င္းျမင္႔ ဒီမိုကရက္ေတြ ေမြးထုတ္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။
(၁၇) အေနာက္ဒီမိုကေရစီရဲ႕ အားသာခ်က္က အရည္အခ်င္းေတာ္သူကို ေနရာမွန္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ႏိုင္ျခင္း ျဖစ္ၿပီး၊ အားးနည္းခ်က္က ပုဂိဳလ္ေရးထင္ေပၚေက်ာ္ေဇာမႈေနာက
အထက္ပါ အခ်က္ေတြဟာ ပါတီဆိုင္ရာ စာအုပ္အခ်ဳိ႕မွ မွတ္စုမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ထပ္ျဖည့္ ျပင္ဆင္ႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံေရးသမားတိုင္း စိန္ေခၚမႈႈေတြၾကားကပဲ အဆင္႔ျမင္႔ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီ တည္ေဆာက္ေရးကို အာရုံစိုက္သင္႔ပါတယ္။ ဒီမုိကရက္တစ္ပါတီေကာင္းနဲ႔ ဒီမိုကရက္ေတြ မရွိရင္ ဒီမိုကေရစီ အမွန္တကယ္ မေပၚထြန္းႏိုင္ပါဘူး။ ျမန္မာႏို္င္ငံ ဒီမိုကေရစီအတြက္ အရည္္အခ်င္းျပည့္တဲ႔ ဒီမိုုကရက္ေတြနဲ႔ အင္စတီက်ဴးရွင္း အားေကာင္းတဲ႔ ဒီမိုကရက္္တစ္ပါတီေတြ လိုအပ္ေနပါတယ္။ ႏိုုင္ငံေရးသမားေတြ စူပါဒီမိုကရက္ ျဖစ္လာမွ စစ္ဘက္ရဲ႕ အရပ္ဘက္ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈကို ေလွ်ာ႔ခ်သြားႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္။
ဒါေၾကာင္႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အင္္စတီက်ဴးရွင္းဆိုုင္ရာ အားေကာင္းတဲ႔ ပါတီေတြ ထြက္ေပၚေရးဟာ ယေန႔ သမိုုင္း လိုအပ္ခ်က္ပါ။ ရာစုခ်ီ တည္တံ႔ခိုင္ၿမဲမယ္္႔ ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီႀကီး တစ္ခု ႏွစ္ခုကို အေမြခ်န္ေပးႏိုင္ခဲ႔တဲ႔ ႏိုုင္ငံေရးသမားေတြနဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြကိုသာ ေႏွာင္းမ်ဳိးဆက္ေတြက ေက်းဇူးတင္ အၿမဲအမွတ္ရေနၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ရဲျမင္႔ေက်ာ္
မတ္ ၂၀၁၄
မဇၥ်ိမ သတင္းစာ
0 comments:
Post a Comment