PHOTOSYNTHESIS (သုိ႔မဟုတ္) အလင္းျဖင့္အစာခ်က္ျခင္း - အပိုင္း (၁)

Aye Htun March 28, 2014 at 3:22am

ဖုိတုိစမ္းသစစ္ (အလင္းျဖင့္အစာခ်က္ျခင္း) ဆုိတာကုိ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေက်ာင္းသားဘဝထဲက
အေပၚရံအားျဖင့္ ၾကားဖူးၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ အပင္ေတြ၊ ေရညိႇေတြနဲ႔ ဘက္တီးရီးယား တစ္ခ်ဳိ႕ဟာေနရဲ႕အလင္းေရာင္ကုိ အသံုးျပဳၿပီး အစာခ်က္ၾကပါတယ္။
သက္ရွိေတြအားလံုးရဲ႕ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မူအလံုးစံုအတြက္  လုိအပ္ေသာ တကယ္အစစ္အမွန္ စြမ္းအင္ဟာ ေနကေနလာတာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ဒီေနစြမ္းအင္ကုိ တုိက္ရုိက္အသံုးျပဳလုိ႔မရတဲ့အတြက္ အပင္ေတြဟာ ေနစြမ္းအင္ကုိ
အသံုးျပဳၿပီး သူတုိ႔အသံုးျပဳလုိ႔ရတဲ့ အစာ ဓာတုစြမ္းအင္ ဂလူးကုိ႔စ္ အျဖစ္ကူးေျပာင္းၾကတာျဖစ္ပါတယ္။
ကြၽန္ေတာ္တုိ႔လူေတြအပါအဝင္ တိရိစာၧန္ေတြဟာလဲ ဂလူးကုိ႔စ္လုိ ကာဘုိဟုိက္ဒရိတ္ကြန္ေပါင္း
အစာ ဓာတုစြမ္းအင္ကုိ လုိအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေတြနဲ႔ တိရိစာၧန္ေတြဟာ အပင္ေတြလုိ ေနေရာင္ျခည္ကုိ
တုိက္ရုိက္အသံုးျပဳၿပီး ဂလူးကုိ႔စ္လုိ ကာဘုိဟုိက္ဒရိတ္ကြန္ေပါင္း အစာစြမ္းအင္ကုိ မထုတ္လုပ္ႏုိင္ပါဘူး။
ဒါေၾကာင့္ ဒီအစာစြမ္းအင္ကုိ ရရွိဖုိ႔ အပင္ေတြေပၚ လံုးဝမွီခုိေနရပါတယ္။ အသီးအရြက္စား
သတၱဝါေတြဟာ အပင္ကုိတုိက္ရုိက္စားသံုးၿပီး ဒီဂလူးကုိ႔စ္စြမ္းအင္ကုိရယူပါတယ္။ အသားစားသတၱဝါေတြက
ဒီအသီးအရြက္စားသတၱဝါေတြကုိ  ျပန္ စားေသာက္ၿပီး
စြမ္းအင္ကုိ သြယ္ဝိုက္ တစ္ဆင့္ျပန္ရယူပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ အသားစားသတၱဝါေတြ ရွိေနရျခင္းဟာ
သဘာဝႀကီးမွာ သက္ရွိသတၱဝါမ်ား အဆင္ေျပေျပ တည္ရွိႏုိင္ေစဖုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္လုိ႔မ်ား
ရွိသမွ်သတၱဝါတုိင္းဟာ အသီးအရြက္သာ တုိက္ရုိက္စားၿပီး အစာစြမ္းအင္ကုိယူရမယ္ဆုိရင္  အပင္ေတြကုန္ခမ္းသြားပါလိမ့္မယ္။ ဒါဆုိရင္ သတၱဝါေတြရဲ႕
ရိကၡါျပတ္လပ္သြား ပါလိမ့္မယ္။ ဒါ႔အျပင္ ဖုိတုိစမ္းသစစ္ဟာ လူနဲ႔တိရိစာၧန္ေတြ ေလထုထဲ
႐ႈထုတ္လႊတ္လုိက္တဲ့ ၊ စက္ရံု အလုပ္ရံုေတြကေန ထုတ္လႊတ္လုိက္တဲ့  ကာဗြန္ဒုိင္ေအာက္စုိက္ ဓာတ္ေငြ႕ေတြကုိ လူနဲ႔ တိရိစာၧန္ေတြ
႐ႉသြင္းတဲ့ ေအာက္စီဂ်င္အျဖစ္ကူးေျပာင္းေပးေနတဲ့အတြက္ ဒီကေန႔အခ်ိန္ထိ ေအာက္စီဂ်င္႐ႈသြင္းတဲ့
သတၱဝါေတြ ရွင္သန္ႏုိင္တာျဖစ္ပါတယ္။ သတၱဝါအားလံုးကသာ အပင္ေတြကုိသာ စားသံုးမယ္ဆုိရင္
အပင္ေတြ ကုန္ခမ္းသြားၿပီး ေလထုမွာ ေအာက္စီဂ်င္ ျပတ္လတ္သြားမွာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သတၱဝါေတြရဲ့
ေပါက္ဖြားမူႏွုန္းအေရအတြက္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ေပးတဲ့ အသားစားသတၱဝါေတြ မရွိေတာ့ဘူးဆိုရင္
ကမ႓ာေျမေပၚက Resources နဲ႕ သတၱဝါအေရအတြက္ဟာ မေလာက္မင ျဖစ္ကုန္မွာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အသားစားသတၱဝါမ်ားသည္ သဘာဝတြင္ လိုကို လိုအပ္ေသာ သတၱဝါမ်ားျဖစ္ပါတယ္။

ကမၻာ့ေလထုအတြင္းရွိ
ေအာက္စီဂ်င္ ၃၀ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ ကုန္းေနအပင္ေတြက ထုတ္လုပ္ေပးတာျဖစ္ၿပီး၊ က်န္တဲ့ ၇၀ရာခုိင္ႏႈန္းကုိ
ေရေနပင္ေတြ ေရညိႇပင္ေတြက ထုတ္လုပ္ေပးပါတယ္။




ဖုိတုိစမ္းသစစ္ဆုိတာ
အစိမ္းေရာင္အပင္ေတြနဲ႔ အခ်ဳိ႕ေသာသက္ရွိေလးေတြဟာ အလင္းစြမ္းအင္ကုိ အသံုးျပဴၿပီး  ကာဗြန္ဒုိင္ေအာက္စုိက္နဲ႔ ေရကုိ  ရုိးရွင္းတဲ့ သၾကားဂလူးကုိ႔စ္ (C6 H12 O6 )အျဖစ္ေျပာင္းလဲတဲ့ လုပ္ငန္းျဖစ္ပါတယ္ ။ ဒီလုပ္ငန္းကေန
ထြက္ရွိလာတဲ့ဂလူးကုိ႔စ္ဟာ သက္ရွိအားလံုးရဲ႕ အေျခခံ အစာ  ဓာတု စြမ္းအင္ အရင္းအျမစ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ႔အျပင္ ဖုိတုိစမ္းသစစ္လုပ္ငန္းစဥ္ရဲ႕
ေဘးထြက္ ထုတ္ကုန္အျဖစ္ထုတ္လုပ္လုိက္တဲ့ ေအာက္စီဂ်င္ဟာ သက္ရွိအမ်ားစုအတြက္ အေရးတႀကီးကုိ
လုိအပ္တဲ့အရာျဖစ္ပါတယ္။






အပင္ေတြရဲ႕
အစာခ်က္လုပ္ငန္းစဥ္ အီေကြးရွင္းဟာ ၾကည့္လုိက္ရင္ေတာ့ ရုိးရုိးေလးလုိပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ အမွန္တကယ္မွာေတာ့
အလြန္႐ႈပ္ေထြးေသာ၊ အခ်ိတ္အဆက္မိေသာ ဒီဇုိင္းတစ္ခုဆုိတာကုိ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျမင္ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။


ဖုိတုိစမ္းသစစ္ဟာ
အပင္စိမ္းေတြ၊ ပင္လယ္ဒုိက္ပင္ေတြ၊ ေရညိႇပင္ေတြနဲ႔ တစ္ခ်ဳိ႕ေသာ ဘက္တီးရီးယားေတြမွာ ျဖစ္ပြါးပါတယ္။
ဒီသက္ရွိေတြဟာ တကယ္ကုိ သၾကားစက္ရံုေတြျဖစ္ၾကၿပီး တစ္စကၠန္႔ကုိ ဂလူးကုိ႔စ္ေမာလီက်ဴးသန္းေပါင္းမ်ားစြာ
ထုတ္လုပ္ေနၾကတာျဖစ္ပါတယ္။ အပင္ေတြဟာ သူတုိ႔ထုတ္လုပ္လုိက္တဲ့ ကာဘုိဟုိက္ဒရိတ္ တစ္မ်ဳိးျဖစ္တဲ့
ဂလူးကုိ႔စ္အမ်ားအျပားကုိ သူတုိ႔ရဲ႕ အရြက္ေတြ၊ ပန္းပြင့္ေတြ၊ အသီးေတြနဲ႔ အေစ့ေတြတည္ေဆာက္ဖုိ႔လုိအပ္တဲ့
စြမ္းအင္အရင္းအျမစ္အျဖစ္ အသံုးခ်ၾကပါတယ္။   (ကာဘုိဟုိက္ဒရိတ္ဆုိတာ  ဟုိက္ဒရုိဂ်င္၊ ေအာက္စီဂ်င္ နဲ႔ ကာဗြန္တုိ႔ပါဝင္တဲ့
စြမ္းအင္အရင္းအျမစ္ အစာ ကြန္ေပါင္းေတြကုိ ျခံဳေခၚတာပါ။)  ဒါ႔အျပင္ သူတုိ႔ေတြဟာ ဂလူးကုိ႔စ္ေတြကုိ သူတုိ႔ရဲ႕
ဆဲလ္နံရံတဲ့ အဓိက အစိတ္အပုိင္းျဖစ္တဲ့ Cellulose  (C6 H10 O5)n ေတြအျဖစ္လဲ ေျပာင္းလဲထုတ္လုပ္ပါတယ္။
အပင္အမ်ားစုဟာ သူတုိ႔အသံုးျပဳတာထက္ ပုိလွ်ံစြာ ဂလူးကုိ႔စ္ေတြကုိ ထုတ္လုပ္ ထားၿပီး အျခားေသာ
ကာဘိုဟိုက္ဒရိတ္ပံုစံနဲ႕ ျဖစ္ေစ ၊ သိမ္းဆည္းထားပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း အပင္ေတြနဲ႔
ဖုိတုိစမ္းသစစ္လုပ္ႏုိင္တဲ့ အျခားေသာ သက္ရွိေတြဟာ ကာဗြန္ဟုိက္ဒရိတ္ အစာစြမ္းအင္အရင္းအျမစ္ မက္ထရစ္တန္ေပါင္း ၁၇၀ဘီလီရမ္ကုိ
အပုိအျဖစ္ ထုတ္လုပ္ေနၿပီး ကမၻာေျမေပၚက လူတစ္ေယာက္ျခင္းစီအတြက္ ၃၀ မက္ထရစ္တန္ခန္႔ ေထာက္ပံ့ေပးေနတာျဖစ္ပါတယ္။
 ( တစ္မက္ထရစ္တန္ဟာ ၁၀၀၀ ကီလုိဂရမ္နဲ႔ ညီမွ်ပါတယ္)


လူသားေတြနဲ႔
တိရိစာၧန္ေတြဟာလဲ အပင္ေတြလုိပဲ စြမ္းအင္အရင္းအျမစ္ အစာကုန္ၾကမ္းအျဖစ္ ဂလူးကုိ႔စ္ကုိ
လုိအပ္ေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူသားေတြနဲ႔ တိရိစာၧန္ေတြဟာ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ဂလူးကုိ႔စ္ကုိ
မထုတ္လုပ္ႏုိင္တဲ့ အတြက္ အပင္ေတြကထုတ္လုပ္တဲ့ ဂလူးကုိ႔စ္ေတြအေပၚကုိ လံုးဝမွီခုိေနရပါတယ္။
ဒါ႔အျပင္ လူသားေတြနဲ႔ တိရိစာၧန္ေတြ ႐ႉသြင္းတဲ့ ေအာက္စီဂ်င္ကုိလဲ ဖုိတုိစမ္းသစစ္လုပ္ငန္းစဥ္ကေန
ထုတ္လႊတ္ေပးပါတယ္။ ဒါ႔အျပင္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေခတ္သစ္လူသားေတြရဲ႕ စက္မူလုပ္ငန္းေတြမွာအသံုးျပဳတဲ့
သဘာဝဓာတ္ေငြ႕၊ မီးေသြး ၊ ေရနံ စတာေတြဟာ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္သန္းေပါင္းမ်ားစြာက ဖုိတုိစမ္းသစစ္လုပ္တဲ့
သက္ရွိေတြ အပင္ေတြရဲ႕ ႂကြင္းက်န္ရစ္တဲ့ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ႂကြင္းေလာင္စာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ ကမၻာေပၚမွာရွိတဲ့ သက္ရွိတုိင္းဟာ တုိက္ရုိက္ (သုိ႔မဟုတ္) သြယ္ဝုိက္ၿပီး
ဖုိတုိစမ္းသစစ္လုပ္ငန္းေပၚမွာ မွီခုိေနၾကရပါတယ္။






အပင္ေတြရဲ႕
ဖုိတုိစမ္းသစစ္လုပ္ငန္းစဥ္ဟာ အရြက္ေတြနဲ႔ အစိမ္းေရာင္ ပင္စည္ေတြေပၚက ဆဲလ္ရဲ႕ ထူးရွယ္
အဂၤါငယ္ေလးေတြျဖစ္တဲ့ Chloroplasts ေတြမွာ
ျဖစ္ပြါးတာျဖစ္ပါတယ္။ အပင္တစ္ပင္ရဲ႕ အရြက္တစ္ရြက္မွာ ဆဲလ္ေပါင္းသိန္းနဲ႔ခ်ီပါဝင္ၿပီး
ဆဲလ္တစ္ခုျခင္းစီမွာ Chloroplast ေပါင္း
၄၀ ကေန ၅၀ထိပါဝင္ၾကပါတယ္။ ဒီ Chloroplast  တစ္ခုကုိ အေျမႇးပါးေလးေတြက ထပ္မံပုိင္းျခားၿပီး
စက္ဝုိင္းပံု အခန္းငယ္ေလးအျဖစ္ ျပဳလုပ္ထားပါတယ္။  ဒီစက္ဝုိင္းပံု အခန္းေလးေတြကုိ Thylakoids ေတြလုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီ Thylakoid ေတြကုိ ေဒါင္လုိက္စီထားပါတယ္။ ဒီလုိ
Thylakoids  ေဒါင္လုိက္တန္းတစ္ခုကုိ  ဂေရနမ္
(Granum) လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီ ဂေရနမ္ေတြကုိ  စထေရာမာ
(Stroma)  လုိ႔ေခၚတဲ့ အရည္တစ္မ်ဳိးက ဝန္းရံထားပါတယ္။






Thylakoids ေတြရဲ႕ အေျမႇးပါးကုိ  ကလုိရုိဖီး
(Chlorophyll) လုိ႔ေခၚတဲ့  ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့
အလင္းဖမ္းခ်ဳပ္ႏုိင္တဲ့ ေမာ္လီက်ဴးေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ထားပါတယ္။ ကလုိရုိဖီးေတြအျပင္  ဒီဖုိတုိစမ္းသစစ္လုပ္ငန္းစဥ္ကုိ အရွိန္ျမန္ေစမဲ့
အင္ဇုိင္းေတြနဲ႔ အျခားေသာ အလင္းဖမ္းခ်ဳပ္ ေမာ္လီက်ဴးေတြဟာလဲ Thylakoids ေတြရဲ႕ အေျမႇးပါးမွာတည္ရွိေနပါတယ္။  ဒီအလင္းဖမ္းခ်ဳပ္ေမာ္လီက်ဴးေတြနဲ႔
အင္ဇုိင္းအတြဲေတြကုိ စနစ္အမ်ဳိးအစား၂မ်ဳိးခြဲျခားထားပါတယ္။ လႈိင္းအလွ်ားရွည္တဲ့ အလင္းနဲ႔
တြဲဖက္အလုပ္လုပ္ႏုိင္တဲ့ Photosystem 1
နဲ႔  လႈိင္းအလွ်ားတုိတဲ့ အလင္းနဲ႔ တြဲဖက္အလုပ္လုပ္ႏုိင္တဲ့
Photosystem 2 ဆုိၿပီးေတာ့ပါ။ Thylakoid တစ္ခုမွာ Photosystem  ေပါင္းေထာင္ခ်ီပါတယ္။






ဖုိတုိစမ္းသစစ္ဟာ
အလြန္တရာကုိ ႐ႈပ္ေထြးတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ နားလည္ရလြယ္ကူေစဖုိ႔
အပင္ဇီဝေဗဒပညာရွင္ေတြက ဒီလုပ္ငန္းစဥ္ကုိ အဆင့္၂ခု ပုိင္းျခားထားပါတယ္။ အလင္းမွီခုိဓာတ္ျပဳမူ (Light-dependent Reaction)  နဲ႔ အလင္း
မမွီခုိ ဓာတ္ျပဳမူ ( Light-independent Reaction) ဆုိၿပီးေတာ့ပါ။ အလင္းမွီခုိ ဓာတ္ျပဳမူရဲ႕
ရည္ရြယ္ခ်က္က အလင္းစြမ္းအင္ကုိ  NADPH နဲ႔ ATP  လုိ႔ ေခၚတဲ့ ေမာ္လီက်ဴး၂မ်ဳိးကုိ ထုတ္လုပ္ဖုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။  အလင္း မမွီခုိ ဓာတ္ျပဳမူအဆင့္မွာေတာ့ ဒီ NADPH ဟာ ဂလူးကုိ႔စ္ျဖစ္တည္ရန္ လုိအပ္တဲ့
ဟုိက္ဒရုိဂ်င္အက္တမ္ေတြကုိ ေထာက္ပံ့ေပးၿပီး ATP  ကေတာ့ ဂလူးကုိ႔စ္ျဖစ္တည္ေစေသာ ဓာတ္ျပဳမူအတြက္လုိအပ္တဲ့
စြမ္းအင္ကုိ ေထာက္ပံ့ကူညီေပးပါတယ္။