လူ႕အခြင့္အေရးမ်ား ဘယ္လို စတင္ လာခဲ့သလဲ။။။ မ်ဳိးသန္႕

Myo Thant April 29, 2013 at 7:08am

နိဒါန္း
လူသားတို႕တြင္ က်ား (မ)၊ အသက္( ႀကီး၊ လတ္၊ ငယ္) ၊ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း၊ လူမ်ဳိး၊ ဘာသာစကား၊ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ၊ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ထံုးစံ စသည့္ျဖင့္ ကဲြျပားေနတတ္ၿပီး၊ ထိုသို႕ ကဲြျပားေနမႈအေပၚ ခဲြျခားမႈမ်ား အလ်ဥ္း မရွိေစေရးသည္ အဓိက အေရးႀကီးတယ္။ လူသားအခ်င္းခ်င္း (သို႕မဟုတ္) မိမိကို တပါးသူက လူ႕ဂုဏ္ သိကၡာႏွင့္အညီ ဆက္ဆံေစဖို႕ဘယ္ပံု ဘယ္နည္း ေမွ်ာ္လင့္ၾက မည္နည္း။

လြတ္လပ္စြာ မိမိဘ၀ ရွင္သန္ႏိုင္ခြင့္၊ မိမိထင္ျမင္ခ်က္ေတြကို လြတ္လပ္စြာေဖၚထုတ္ႏိုင္ခြင့္ႏွင့္ တန္းတူညီမွ်စြာ အခြင့္အေရးမ်ား ရရွို ခံစားႏိုင္ခြင့္တို႕ကို မိမိ၏ လူ႕အဖဲြ႕အစည္းအတြင္းတြင္ တည္ရွိေနေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ၾကမည္နည္း။ စသည့္ ေမးခြန္းမ်ားသည္ အစဥ္အၿမဲ ရွိေနတတ္တယ္။


လူ႕သမိုင္းကို ျပန္ၾကည့္လ်င္ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားမႈေတြ မ်ားစြာရွိခဲ့တယ္။ အင္အားရွိ လာသူေတြက အာဏာရွိ သူေတြကို ေတာင္းဆိုဒါေတြ ကန္႕သတ္ဒါေတြ၊ အာဏာမဲ့ ေအာင္လုပ္ျခင္းျဖင့္ မိမိတို႕အခြင့္အေရးကို ရယူၾကဒါေတြ၊ အာဏာ ရွိသူေတြကလည္း အာဏာ မဲ့သူေတြ၏ အခြင့္အေရးကို ေလးစားအသိအမွတ္ျပဳေပးမႈေတြ ရွိခဲ့ၾကသလို၊ ႏိုင္လိုမင္းထက္ ဖိႏွိပ္ခဲ့ၾကတာေတြလည္း ရွိခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ယေန႕လို လူသားအားလံုးအတြက္ ႏိုင္ငံတကာက အသိအမွတ္ျပဳထားသည့္ လူ႕အခြင့္အေရးေတြရယ္လို႕ေတာ့ သတ္မွတ္ထားျခင္းေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။

ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီး ျဖစ္ပြားၿပီး၊ ကုလသမဂၢကို ဖဲြ႕စည္း၍ အဖဲြ႕၀င္ႏိုင္ငံမ်ားအားလံုးက သေဘာတူလက္ခံထားေသာ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႕အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္းအျဖစ္ (၁၉၄၈) ခုႏွစ္ဒီဇင္ဘာလ (၁၀) ရက္ေန႕တြင္ တရား၀င္ထုတ္ျပန္ ေၾကညာခဲ့တယ္။

ကုလသမဂၢမွ အသိအမွတ္ျပဳထားေသာ လူ႕အခြင့္အေရးေပါင္း (၃၀) ရွိတယ္။ ကမၻာေပၚရွိ မည္သည့္ေနရာမွာ မဆို မည္သည့္ လူမ်ဳိး မဆို လူသားအားလံုးအတြက္ ျဖစ္တယ္။ လူသားတိုင္း လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားကို တန္းတူ ညီမွ်စြာ ခံစားခြင့္ ရရွိႏိုင္ေစေရးႏွင့္ မည္သည့္အေၾကာင္းျပခ်က္ျဖင့္ ကန္႕သတ္ခ်က္မ်ား မရွိေစေရးတို႕ျဖစ္တယ္။

သုိ႕ေသာ္ ၎ လူ႕အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္းတြင္ပါရွိသည့္ အခ်က္မ်ားကို ႏိုင္ငံတကာရွိ အစိုးရမ်ားက လိုက္နာသင့္သည္၊ လိုက္နာဖို႕ကို တိုက္တြန္းထားေသာ အဆင့္မွ်သာ ျဖစ္ေနၿပီး၊ လုိက္နာရမည္ ဥပေဒမ်ား မဟုတ္ေပ။

ထို႕ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာ၊ ေဒသဆိုင္ရာ အဖဲြ႕အစည္းေတြအတြင္းရွိ အစိုးရႏွင့္ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖဲြ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ၎လူ႕အခြင့္ အေရးဆိုင္ရာ အေျခခံမူေတြကို အသိအမွတ္ျပဳ ေလးစားလိုက္နာ က်င့္သံုး ေဆာင္ရြက္လာေစေရးကို ရည္ရြယ္ေသာ ႏိုင္ငံတကာ သေဘာတူခ်က္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ အရပ္သားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး အခြင့္အေရးမ်ားဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာ စာခ်ဳပ္ (၁) ႏွင့္ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ အခြင့္အေရးမ်ားဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာစာခ်ဳပ္ (၂) တို႕ကို (၁၉၆၆) ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ (၁၆) ရက္ေန႕မွာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရွိ ကုလသမဂၢဌာနခ်ဳပ္တြင္ လက္မွတ္ေရးထိုး ခဲ့ၾကတယ္။

လူ႕အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္းပါအခ်က္ေတြကို အေျခခံၿပီး၊ လိုက္နာက်င့္သံုးေရးအတြက္ ႏိုင္ငံတခုခ်င္းမွ သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထိုး ခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္တယ္။  စာခ်ဳပ္ (၁) အတြက္ ကိုယ္စားလွယ္ေပါင္း (၁၆၇) မွ (၇၄) ႏွင့္ စာခ်ဳပ္ (၂) အတြက္ ကိုယ္စားလွယ္ေပါင္း (၁၆၀) မွ (၇၀) တို႕က လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့တယ္။ (မွတ္ခ်က္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ မပါ၀င္ေပ။) ထို႕အျပင္ လူ႕အခြင့္အေရးကို အေျခခံေသာ တျခားစာခ်ဳပ္ေတြကို ႏိုင္ငံတကာမွာ ႏိုင္ငံမ်ားက စုေပါင္းခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ၾကတယ္။


သမိုင္းေနာက္ခံ
ေရွ႕ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တုန္းက လူအခြင့္အေရးဆိုဒါေတြ မရွိေသးပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္ကဆို လူေတြဟာ အင္အားေကာင္းေသာ လူအုပ္အတြင္းထဲမွာ ရွိေနလ်င္ အဲဒီလူေတြအတြက္ လံုၿခံဳမႈတို႕ကို ရရွိေစခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ အင္အားနည္းေသာ လူအုပ္ထဲမွာ ရွိသြားလ်င္ေတာ့၊ လံုၿခံဳမႈ ဆိုတာေတြ လံုး၀ကို မရွိေတာ့ပါဘူး။

ဆိုဒ္ရပ္ ဟုေခၚေသာ ဧကရာဇ္ႀကီး
ဘီစီ(၅၃၉) အေရာက္တြင္ ဆိုဒ္ရပ္ ဟုေခၚေသာ ဧကရာဇ္ႀကီးက ေဘဘီလံု (မက္စီပိုတိုနီယား၏ၿမိဳ႕ေတာ္) အင္ပါယာကို သိမ္းပိုက္ၿပီး၊ ပါရွန္အင္ပါယာအတြင္း သြက္သြင္းခဲ့တယ္။ စစ္ရႈံးသြားေသာ ေဘဘီလံုတြင္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ ဘုရင္ေတြက မိမိျပည္သူေတြကို ဖိႏွိပ္ခဲ့သူေတြ ျဖစ္ေၾကာင္း ပစ္တင္ရႈတ္ခ်ခဲ့ၿပီး၊ အေျပာင္းအလဲႀကီးတရပ္ကို ျပဳလုပ္ခဲ့တယ္။

ေဘဘီလံု အင္ပါယာအတြင္းရွိ ေဂ်႐ုဆလင္က ဟီဗရူး (ေခၚ) ဂ်ဴးေတြအပါအ၀င္ ကၽြန္ျဖစ္ေနေသာ လူနည္းစုေတြ အားလံုးကို လြတ္ၿငိမ္ခ်မ္းသာခြင့္ေပးၿပီး၊ ဘယ္သူမဆို မိမိယံုၾကည္ရာ ဘာသာကို လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ရွိေၾကာင္းကို ဘီစီ (၅၃၉) ႏွင့္ (၅၃၀) အၾကားတြင္ ဆလင္ဒါပံု ေပၚမွာ ေရးသားထားၿပီး ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ပါေသာ လူ႕အခြင့္ အေရးေၾကညာခ်က္ တရပ္ျဖစ္ခဲ့တယ္။

ယင္းကို ေနာက္ပိုင္းမွာ ဆိုက္ရပ္ ဆလင္ဒါ ဆိုၿပီး ေခၚေ၀ၚလာခဲ့ၾကတယ္။ ထို႕ေၾကညာခ်က္သည္ ကမၻာေပၚမွာ အေစာဆံုးႏွင့္ ပထမဦးဆံုးေပၚထြက္လာေသာ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ေၾကညာခ်က္စာတမ္းတရပ္ အျဖစ္ ထင္ရွား လာခဲ့တယ္။

 

ဆိုက္ရပ္ ဆလင္ဒါ

အီရတ္ႏိုင္ငံမွာ ေမြးဖြားခဲ့ေသာ ဆီးရီးယားလူမ်ိဳး၊ ၿဗိတိသွ်သံတမန္အျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ဖူးသည့္ ေရွ႕ေဟာင္းၿမိဳ႕မ်ားႏွင့္ လူ႕ယဥ္ေက်းမႈမ်ားအေၾကာင္းကို သုေတသနျပဳသူ ျဖစ္ေသာ ဟိုမူရာဆမ္း က (၁၈၇၉) မတ္လအတြင္းတြင္ ယေန႕အေခၚ အီရတ္ႏိုင္ငံဘဂၢဒက္ၿမိဳ႕ရွိ ယခင္ေဘဘီလံုၿမိဳ႕ေဟာင္းမွာ မူရင္း ဆိုဒ္ရပ္ ဆလင္ဒါကို တူးေဖၚေတြ႕ရွိခဲ့တယ္။ ဆိုဒ္ရပ္ဆလင္ဒါကို ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံ၏ ၿဗိတိသွ် ျပတိုက္ကေန၊ ယခုအခါ ၀ါရွင္တန္- ဒီစီတြင္ရွိ ျပတိုက္တခုတြင္ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္တယ္။

ထိုလူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အယူအဆေတြဟာ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဂရိကေန အိႏိၵယ၊ ၿပီးေနာက္ ေရာမဆီသို႕ေရာက္ရွိလာခဲ့တယ္။
လူဟာသဘာ၀အရ ဥပေဒေတြကို လိုက္နာတတ္သည့္ သေဘာရွိတယ္။ ဥပေဒေတြ ျပဌာန္းမထားသည့္ တုိင္ေအာင္လူေတြဟာ သဘာ၀အရ အလိုလို လုိက္နာၾကတဲ့ သေဘာရွိတယ္။

ေခတ္အဆက္ဆက္ရွိခဲ့ေသာ အာဏာရွင္အဆက္ဆက္တို႕က လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ရာမ်ားကို ပယ္ဖ်က္မႈေတြ၊ ေျပာင္းလဲမႈေတြ၊ ကန္႕သတ္မႈေတြ စသျဖင့္ လူ႕အခြင့္အေရးေတြဟာ မေသခ်ာ မေရရာမႈမ်ားစြာျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ေက်ာ္ၾကာလာခဲ့ၿပီးေနာက္- (၁၂၁၅) ခုတြင္ အဂၤလန္မွာ မ (ဂၤ) နာ ကာတ (ေခၚ) ဘုရင္ႏွင့္ မွဴးမတ္ေတြအၾကား သေဘာတူညီမႈတခု ရရွိလာခဲ့တယ္။

မ (ဂ္) နာ ကာတ
ဘုရင္၏ အာဏာကို ကန္႕သတ္ၿပီး၊ ဘုရင္သည္ ဥပေဒ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္သာ အုပ္ခ်ဳပ္ရမည္ျဖစ္တယ္။ ဥပေဒမဲ့ျပဳလုပ္ပိုင္ခြင့္ မရွိေစရ ဆိုေသာအခ်က္ကို အဂၤလန္ရွိ ဂၽြန္ဘုရင္က၎၏ မွဴးမတ္မ်ား ေရွ႕ေမွာက္တြင္ သေဘာတူ လက္ခံေၾကာင္း လက္မွတ္ေရးထိုး ခဲ့ရတယ္။

မ (ဂ္) နာ ကာတ စာခ်ဳပ္

အဂၤလန္တြင္ ဟန္နရီဘုရင္၏ အစ္ကို ၀ီလီယံဘုရင္လက္ထက္တြင္ အာဏာကို အလဲြသံုးစား ျပဳခဲ့မႈေၾကာင့္ (၁၁၀၀) ခုႏွစ္တြင္ လြတ္လပ္မႈဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ားကို အေျခခံၿပီး၊ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဟင္နရီဘုရင္ႏွင့္ မွဴးမတ္မ်ားအပါအ၀င္ ခရစ္ယန္ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြႏွင့္ ခ်ဳပ္ဆိုထားေသာစာခ်ဳပ္တခုျဖစ္တယ္။ ထိုစာခ်ဳပ္က မ(ဂ္)နာကာတ စာခ်ဳပ္၏ ေရွ႕ေျပး တခု ျဖစ္ခဲ့တယ္။

ဆက္လက္ၿပီး မ (ဂ္) နာ ကာတကလည္း ဘုရင္၏ အာဏာကို ကန္႕သတ္လ်က္၊ မွဴးမတ္ေတြ၏ အဆင့္အတန္းေတြကို ကာကြယ္ေပးထားတယ္။ ဘုရင္အာဏာကို ပို၍ကန္႕သတ္မႈေတြအျဖစ္ အခြန္ေပးေဆာင္ျခင္း၊ စစ္သားေတြကို အတင္းအမိန္႕ေပး ခိုင္းေစျခင္း၊ အေၾကာင္းမရွိဘဲ အက်ဥ္းခ်ျခင္း၊ မာရွယ္ေလာအမိန္႕သံုးျခင္း၊ ဥေရာပအတြင္း ကသလစ္ႏွင့္ ပရိုတက္စတင့္အၾကား ႏွစ္ (၃၀) အၾကာ စစ္ပဲြတြင္ ပါလီမန္က ဘုရင္ကို ေငြေၾကးကို မေထာက္ပံ့ေသာေၾကာင့္ ဘုရင္အေနျဖင့္ စစ္ေရးအတြက္ အတင္းအဓမၼ ေငြေခ်းယူျခင္းႏွင့္ မေပးေဆာင္ႏိုင္သူအား ေထာင္သြင္းအက်ဥ္းခ်ျခင္းမ်ားကို ပါလီမန္၏ ေထာက္ခံမႈ မပါဘဲနဲ႕ ျပဳလုပ္ခြင့္ မရွိသည့္ ျပဌာန္းခ်က္ကို (၁၆၂၈) ခုႏွစ္တြင္ ခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့တယ္။

ေနာက္ၿပီး ပါလီမန္တြင္ အာဏာ တည္ရွိခြင့္ႏွင့္ ပါလီမန္အတြင္း လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ရွိေသာ ဥပေဒျပဌာန္းခြင့္မ်ားအပါအ၀င္ ပါလီမန္အတြက္ ပံုမွန္ေရြးေကာက္ပဲြမ်ားကို လိုအပ္ေၾကာင္း သတ္မွတ္ၿပီး၊ ေၾကာက္ရြံ႕မႈ ကင္းမဲ့စြာ ဘုရင္ထံ အသနားခံ တင္သြင္းခြင့္ ရွိသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကို (၁၆၈၉) ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ (၁၆) ရက္ေန႕တြင္ ပါလီမန္က ျပဌာန္းႏိုင္ခဲ့တယ္။

ျပည္သူေတြ၏ အခြင့္အေရးေတြကို အဆံုးမွာ အသိအမွတ္ျပဳခံခဲ့ရ၍ ျပည္သူေတြအတြက္ လံုၿခံဳစိတ္ခ်မႈေတာ့ ရွိသလိုျဖစ္လာခဲ့တယ္။

အေမရိကန္ ေတာ္လွန္ေရး
လူတိုင္းဟာ ေမြးရာပါ အခြင့္အေရးမ်ားျဖစ္သည့္ အသက္ရွင္သန္ပိုင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ သာယာေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္မ်ားကို ခံစားရရွိ ပိုင္ခြင့္မ်ားကို တူညီစြာခံစားခြင့္ရွိတယ္။ ဒါေတြကို  ဖန္တီးရွင္က ဖန္တီေပးထားေသာေၾကာင့္ မည္သူကမွ ပယ္ဖ်က္ခြင့္ မရွိ၊ အစိုးရ အေနျဖင့္ ထို႕အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ေပးရမယ္ဟု ဆိုကာ အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရးကို စတင္ၿပီး၊ ၿဗိတိသွ်ဘုရင္ကို ပုန္ကန္လာခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်က္က ဘုရင္အတြက္ လက္ခံသင့္ေသာ္လည္း လက္ေတြ႕ မလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ေပ။

အေမရိကန္လြတ္လပ္ေရးေၾကညာခ်က္ႏွင့္ ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီ (၁၃) ျပည္နယ္

အေမရိကရွိ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီနယ္ (၁၃) ခုက ဇူလိုင္လ (၄) ရက္ေန႕ (၁၇၇၆)ခုႏွစ္တြင္  ၿဗိတိသွ်ေတြျဖင့္ (၁) ႏွစ္ေက်ာ္စစ္ျဖစ္ေနခဲ့ၿပီး၊ လြတ္လပ္ေရးကို ေၾကညာကာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရယ္လို႕ေပၚေပါက္လာခဲ့တယ္။


ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရး
အေမရိကန္ေတာ္လွန္ျဖစ္ၿပီး၊ (၁၃) ႏွစ္အၾကာတြင္ ျပင္သစ္ျပည္သူေတြက ကိုယ္ပိုင္ေတာ္လွန္ေရးကို ၾသဂုတ္လ (၂၆) ရက္ေန႕( ၁၇၈၉) ခုႏွစ္တြင္ ဆင္ႏဲႊလာခဲ့တယ္။ သူတို႔ေျပာလာသည့္ အခြင့္အေရးေတြက ပိုေတာင္းမ်ားေသးတယ္။ ျပင္သစ္အယူအဆက သဘာ၀ဥပေဒေတြက သဘာ၀အခြင့္အေရးေတြျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္-အဲဒီအခြင့္အေရးေတြကို ၿခိမ္းေျခာက္ခံခဲ့ရတယ္။

ျပင္သစ္ျပည္သူ႕ေတာ္လွန္ေရး တံဆိပ္ေခါင္း

အေၾကာင္းက စစ္ဘုရင္နပိုလီယံသည္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒျဖင့္ တည္ရွိေနေသာ ဒီမိုကေရစီအစိုးရကိုျပဳတ္ခ်ၿပီး၊ အင္ပါယာ အသစ္ကို ထူေထာင္လာခဲ့တယ္။ ၎က ကမၻာႀကီးကို သိမ္းပိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ ႀကံရြယ္ၿပီး၊ နယ္ခ်ဲ႕စစ္ပဲြေတြ ဆင္ႏဲႊလာဒါ ေအာင္ျမင္ေတာ့ မလို႕ ေတာင္ျဖစ္ခဲ့တယ္။

ဒါေပမယ့္ ပါရွား၊ ၾသစတီးလ်၊ ဆီြဒင္၊ ရုရွား၊ ၿဗိတိန္၊ စပိန္ႏွင့္ ေပၚတူဂီႏိုင္ငံေတြ စုေပါင္းၿပီး၊တိုက္ခိုက္လိုက္ေတာ့မွ နပိုလီယံ စစ္ရႈံးၿပီး၊ ျပင္သစ္ျပည္ကပါ ထြက္ေျပးရေတာ့တယ္။

လူ႕အခြင့္အေရးက တဖန္ျပန္လည္၍ အေရးႀကီးေသာ ေခါင္းစဥ္တရပ္ ျဖစ္လာရျပန္တယ္။ ဥပေရာႏိုင္ငံမ်ားစုေပါင္းၿပီး သေဘာ တူညီခ်က္ ရယူၿပီး၊ ဥေရာပရွိႏိုင္ငံေတြအတြက္ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုင္ကိုထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္။ ဒါေတြက ဥပေရာတိုက္ အတြက္သာ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဥေရာပတိုက္သားေတြက ကမၻာတလႊားနယ္ခ်ဲ႕ၿပီး၊ အင္ပါယာေတြ ထူေထာင္လာခဲ့တယ္။


မဟတၱမ ဂႏၵီ
ဒီေလာက္ဆို လံုေလာက္ၿပီး၊ ဆုိကာ လူငယ္ေရွ႕ေန မဟတၱမဂႏၵီက (၁၉၁၅) ခုႏွစ္မွာ ေတာင္အာဖရိကမွ အိႏၵိယႏိုင္ငံသို႕ ျပန္ေရာက္ရွိလာၿပီး၊ အိႏိၵယႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးလူပ္ရွားမႈထဲတြင္ ပါ၀င္လာခဲ့တယ္။ ဥေရာပမွာပဲ လူ႕အခြင့္အေရးေတြ ရွိေနဒါမဟုတ္၊ ကမၻာႀကီး၏ မည္သည့္ေနရာမွ မဆို လူတိုင္းမွာ လူ႕အခြင့္အေရးေတြ ရွိေနတယ္ဆိုၿပီး၊ မဟတၱမဂႏၵီက အိႏိၵယႏိုင္ငံ၏ လြတ္လပ္ေရးကို ဦးတည္ လႈပ္ရွားလာခဲ့တယ္။

ဒီေလာက္ဆိုလံုေလာက္ၿပီ၊မဟတၱမ ဂႏၵီ

ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ဥေရာပက စတင္ၿပီး၊ သေဘာတူလာခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒါေတြ အားလံုးက မလြယ္ကူခဲ့ပါဘူး။ ကမၻာစစ္ႀကီး (၂) ႀကိမ္တိုင္တိုင္ ျဖစ္ပြားခဲ့တယ္။ ဒုတိယ ကမၻာစစ္တြင္း နာဇီဟစ္တလာ၏ အက်ဥ္းစခန္းေတြမွာ ေၾကာက္မခန္းလိလိ အထူးသျဖင့္ (၅)သန္း ခဲြေက်ာ္ေသာ ဂ်ဴးမ်ားအပါအ၀င္ အျခားေသာလူမ်ဳိးမ်ား သန္းႏွင့္ ခ်ီ၍ အသက္ခံခဲ့ရတယ္။

ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီး ေသေၾကပ်က္စီးမႈမ်ားကို တြက္ခ်က္ရာတင္ ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးေၾကာင့္ လူအသက္ေပါင္း သန္းေပါင္း (၉၀) ေသဆံုးခဲ့ရတယ္ဟု ဆိုတယ္။


ကမၻာ့ ကုလသမဂၢ
လူ႕အခြင့္အေရးဆိုဒါေတြဟာ လံုး၀ႆုံ ပ်က္သုန္းခဲ့ျပန္တယ္။ ထို႕ေၾကာင့္ ကမၻာႀကီးမွာ ဒီလို ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ၊ တုန္းလႈပ္ေျခာက္ျခားေစေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ား ေနာက္ထပ္တဖန္ ျပန္မေပၚလာေစေရးကို ႀကိဳးစားရန္အေၾကာင္းျဖစ္လာခဲ့ရတယ္။

ထို႕ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာပါ၀င္ေသာ ကုလသမဂၢအဖဲြ႕ႀကီးကို (၁၉၄၈) ခုႏွစ္တြင္ဖဲြ႕စည္းျဖစ္ခဲ့ၿပီး၊ အဓိက ရည္ရြယ္က လူတိုင္ လူ႕ဂုဏ္သိကၡာ၊ တန္ဖိုးေတြႏွင့္အညီ ေနထိုင္ႏိုင္ေရးကိုအေျခခံသည့္ ႏိုင္ငံတကာ အသိအမွတ္ျပဳ လူ႕အခြင့္ အေရးမ်ား တည္ရွိလာေစရန္ ရည္ရြယ္ခဲ့တယ္။

ဒီေတာ့ လူ႕အခြင့္အေရးေတြက ဘာေတြလဲ ဧကရာဇ္ဆိုဒ္ရပ္ ေျပာခဲ့ေသာ လူ႕အခြင့္အေရးလား၊ ရိုမန္ေတြ၏ သဘာ၀ ဥပေဒေတြလား၊ အေမရိကန္လြတ္လပ္ေရး ေၾကညာခ်က္မ်ားလား၊ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးတုန္းက ေၾကညာခ်က္လား စသည့္တို႕ကို ျပန္ၾကည့့္လ်င္ တခုႏွင့္ တခုက အနည္းငယ္သာ ကြာျခားၾကတယ္။ တကယ့္ လိုအပ္ခ်က္က လူတိုင္းလူတိုင္းအတြက္ လူ႕အခြင့္အေရးေတြ ျဖစ္တယ္။

အယ္လယ္နာ ႐ုစဗဲ့ႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႕အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္း

အယ္လယ္နာ႐ုစဗဲ့၏ ႀကီးၾကပ္မႈေအာက္တြင္ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ႏိုင္ငံတကာက အသိအမွတ္ျပဳလူ႕အခြင့္အေရးေတြကို လူတိုင္း လူတိုင္းအတြက္ ေရးဆဲြၿပီး၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႕အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္းအျဖစ္ ေပၚေပါက္လာခဲ့တယ္။ ျပင္သစ္ေတြ၏ အယူအဆျဖစ္ခဲ့ေသာသဘာ၀အခြင့္အေရးက လူ႕အခြင့္အေရးေတြ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။


သို႕ေသာ္ ယေန႕ကမၻာမွာ-
·လူေတြမွာ စားခြင့္ ေနခြင့္ေတြ ရွိေနၾကတယ္ ဆိုလ်င္ ဘာေၾကာင့္ အစာအစားငတ္ၿပီး တစ္စကၠန္႕ကို တေယာက္ႏႈန္းျဖင့္ ေသဆံုးေနရ သလဲ။

· လူေတြမွာ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုပိုင္ခြင့္တို႕ ရွိေနတယ္ ဆိုလ်င္ ဆႏၵေဖၚထုတ္မႈေၾကာင့္ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီေသာ လူေတြ ဘာေၾကာင့္ အက်ဥ္းေထာင္ေတြ ထဲမွာ ရွိေနရ သလဲ။

· လူေတြမွာ ပညာသင္ၾကားခြင့္ရွိေနတယ္ ဆိုလ်င္ ဘီလီယံႏွင့္ ခ်ီရွိေသာ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူေတြ ဘာေၾကာင့္ စာတတ္ေျမာက္မႈမ်ား မရွိေသးၾက သလဲ။

·ကၽြန္စနစ္လံုး ပ်က္သိမ္းၿပီးၿပီဆို- (၂၇) သန္းရွိ လူေတြ ဘာေၾကာင့္ကၽြန္ျဖစ္ေနရ သလဲ။ (၁၈) ရာစုႏွစ္မ်ားျဖင့္ ယွဥ္ၾကည့္လ်င္ ယေန႕ေခတ္မွာ ကၽြန္အျဖစ္သြတ္သြင္းခံရမႈႏႈန္းက (၂) ဆေတာင္ပိုမ်ားေနတယ္။

အေၾကာင္းက- အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႕အခြင့္အေရးေၾကညာခ်က္သည္ မျဖစ္မေနလိုက္နာရမယ့္ ဥပေဒမ်ားမဟုတ္ေပ။ ဆိုလိုသည္က လိုက္နာသံုးသင့္ေၾကာင္းကို အႀကံျပဳထားရုံ သာလ်င္ ျဖစ္တယ္။ လိုက္နာခ်င္လည္းရတယ္။ မလိုက္နာခ်င္လည္း ရတယ္။

ထို႕ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာတြင္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ညီလာခံေတြ က်င္းပၿပီး၊ ႏိုင္ငံတကာပါ၀င္ေသာ စာခ်ဳပ္ေတြကို ခ်ဳပ္ဆို၍ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားကို ႏိုင္ငံေတြအတြင္းမွာ လိုက္နာက်င့္သံုးလာ ေအာင္ေဆာင္ရြက္ၾကရျပန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ စာရြက္ေပၚမွာသာ ရွိေနၿပီး၊ ေမးခြန္းတစ္ခုက ဘယ္သူက စာရြက္ေပၚကေန လက္ေတြ႕က်င့္သံုးလာဖို႕ ျဖစ္တယ္။ ဆိုေတာ့-


ေဒါက္တာ မာတင္လူသာကင္း
အသားအေရာင္ခဲြျခားေရးကို ဆန္က်င္တိုက္ပဲြအတြက္- က်ေနာ့္မွာ အိပ္မက္တခုရွိတယ္ ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႕ ေဟာေျပာခဲ့တယ္။

ကၽြန္ေတာ္မွာ အိပ္မက္တခုရွိတယ္။ ဒီအိပ္မက္ကေတာ့ တေန႕က်ရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ နိုင္ငံဟာ လူအားလံုးတန္းတူ ညီမ်ွျဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္လိမ့္မယ္ ဆိုတဲ့ အိပ္မက္ျဖစ္တယ္။

ကၽြန္ေတာ္မွာ အိပ္မက္တခုရွိတယ္။ဒီအိပ္မက္ကေတာ့ တေန႕က်ရင္ ကၽြန္ေတာ္ ရင္ေသြး ေလးေယာက္ကို အသားအေရာင္နဲ႕ လူဆိုးလူေကာင္းသတ္မွတ္တာ မဟုတ္ဘဲ သူ႕အက်င့္ စာရိတၱနဲ႕သတ္မွတ္လိမ့္မယ္ ဆိုတဲ့ အိပ္မက္ျဖစ္တယ္။

ကၽြန္ေတာ္မွာ အိပ္မက္တခုရွိတယ္။ဒီအိပ္မက္ကေတာ့ တေန႕က်ရင္ေဂ်ာ္ဂ်ီယာျပည္နယ္က ေတာင္ကုန္းေတြေပၚမွာ ကၽြန္ျဖစ္ခဲ့ သူေတြရဲ့ သားသမီးေတြနဲ႕ ကၽြန္ပိုင္ရွင္ျဖစ္ခဲ့ သူေတြရဲ့သားသမီးေတြ ညီအစ္ကိုေမာင္ႏွမေတြ လိုခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးစြာ အတူတူ ေနထိုင္နိုင္ၾကလိမ့္မယ္ ဆိုတဲ့ အိပ္မက္ ျဖစ္တယ္။

- က်ေနာ့္မွာ အိပ္မက္တခုရွိတယ္- မာတင္လူသာကင္း

မာတင္လူသာကင္းရဲ့ ကမၻာေက်ာ္လႈပ္ရွားမႈ တခုကေတာ့ (၁၉၆၃) ခုႏွစ္မွာ ဝါရွင္တန္ဒီစီကို ခ်ီတက္တဲ့ပြဲျဖစ္ၿပီး၊ ဒီပြဲက အေမရိကန္ေတာင္ပိုင္းေဒသက အာဖရိကန္ အေမရိကန္ (ေခၚ) လူမည္းေတြရဲ့ အခြင့္အေရးကို ေတာင္းဆိုဆႏၵျပတဲ့ပြဲ ျဖစ္တယ္။

·စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ လူျဖဴလူမည္းခြဲျခားမႈရုပ္သိမ္းဖို႕၊

·အလုပ္အကိုင္မွာလည္း လူမ်ိဳးခြဲျခားမႈကိုတားဆီးတဲ့ဥပေဒျပဌာန္းေပးဖို႕၊

·လူ႕အခြင့္အေရးေတာင္းဆို လႈပ္ရွားသူေတြကို ရဲေတြက အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳခြင္းတာမ်ိဳးမလုပ္ေအာင္ အကာအကြယ္ေပးဖို႕၊

·အလုပ္သမားေတြအတြက္ အေျခခံအလုပ္သမားခကိုစံခ်ိန္စံညႊန္းမီေအာင္ေပးဖို႕ စတဲ့ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြ ပါဝင္တယ္။

လူမည္း (၂၅၀ ၀၀၀) ေက်ာ္ပါဝင္ခဲ့ၿပီး၊ အလြန္ႀကီးက်ယ္တဲ့ ဆႏၵျပပြဲႀကီးျဖစ္တယ္။

အာဖရိကန္ အေမရိကန္ (ေခၚ) လူမည္းေတြရဲ့ အခြင့္အေရးအတြက္ လုပ္ရွားမႈေတြက ေနာက္ဆံုးမွာ အရပ္သားအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ လုပ္ရွားမႈအျဖစ္ထင္ရွားလာၿပီး၊ အေမရိကန္ အေျခခံဥပေဒတြင္ပါရွိေနေသာ အပိုဒ္ (၁၃) (၁၄) ႏွင့္ (၁၅) မ်ားကို ပါျပဳျပင္ခဲ့ရတယ္။ အဓိက ကေတာ့ တန္းတူအခြင္းအေရး၊ ပညာေရး၊ လိင္ကဲြျပားမႈ ႏွင့္ အျခားေသာ က႑ေတြမွာ ခဲြျခားမႈမရွိ တန္းတူ ညီမွ်သည့္ ရပိုင္ခြင့္မ်ားျဖစ္ေသာ အပိုဒ္ (၁၄) ျဖစ္တယ္။

• အသားအေရာင္၊ ဘာသာ၊ ႏွင့္ လူမ်ဳိးကဲြျပားမႈေတြကို လုပ္ငန္းခြင္မ်ားႏွင့္ ျပည္သူပိုင္အေဆာက္ အအံု ေနရာမ်ားတြင္ ခဲြျခားမႈမ်ား လံုး၀မရွိေစရန္အတြက္ (၁၉၆၄) ခုႏွစ္ တန္းတူအခြင့္ေရး ဥပေဒ၊
•  ႏိုင္ငံ၏ေတာင္ပိုင္းမွာ ရွိေနေသာ အာဖရိကန္ အေမရိကန္ (ေခၚ) လူမည္းေတြရဲ့ မဲေပးပိုင္ခြင့္ အဆင့္ အတန္းမ်ားကို ျပန္ လည္ၿပီး၊ ကာကြယ္ေပးထားသည့္ (၁၉၆၅) ခုႏွစ္ မဲေပးပိုင္ခြင့္ဥပေဒ၊
• အစဥ္အလာအရ ဥပေရာပတိုက္သားေတြပဲ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို လာေရာက္ အေျခခ်ေနထိုင္ရာမွ ဥပေရာပမွ မဟုတ္ေသာ တျခားႏိုင္ငံမ်ားမွ လူေတြပါလာေရာက္အေျခခ်ႏိုင္ခြင့္ရွိလာသည့္ (၁၉၆၅) လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသားမ်ားဆိုင္ရာ ဥပေဒ၊
•  အသားအေရာင္၊ ဘာသာေရးယံုၾကည္ခ်က္ႏွင့္ လူမ်ဳိးေရးကဲြျပားမႈမ်ားအေပၚ အိမ္ေရာင္း၀ယ္ ဌားရမ္းမႈတို႕တြင္ ခဲြျခားမႈမ်ား မရွိေစရန္အတြက္ (၁၉၆၈) ခုႏွစ္ မွ်တေသာ အိမ္ယာမ်ားဆိုင္ရာ ဥပေဒ တို႕ျဖစ္ၾကတယ္။ 

အေမရိႏိုင္ငံေတာင္ေတြမွာ အစျပဳ၍ အာဖရိကန္ အေမရိကန္ (ေခၚ) လူမည္းေတြအေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးေတြမွာ တဖန္ျပန္လည္ ၀င္ေရာက္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္းလူငယ္ေတြလည္း ေလ့လာၾကၿပီးပါ၀င္လာခဲ့ၾကတယ္။ သိတာထင္ရွားသည့္ ခဲြျခားမႈေတြဟာ တရား၀င္ မရွိေတာ့ေပမယ့္ ရရွိလာေသာ လူ႕အခြင့္အေရးေတြကို ဆက္လက္ရွင္သန္ေရးႏွင့္ လ်စ္လ်ဴရႈ မခံရေစေရးတို႕အတြက္ ဆက္လက္ ခ်ီတက္ေနရဆဲျဖစ္တယ္။


နယ္လ္ဆင္မင္ ဒဲလား
ေတာင္အာဖရိကတြင္ ဒတ္ခ်္ေတြက စၿပီး၊ လူျဖဴအစိုးရအဆက္ဆက္တို႔က လူမည္းတို႔ကို လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကို ဖိႏွိပ္ခ်ဳိးႏွိမ္ထား ၾကရာ (၁၉၄၈) ေရာက္တြင္ တရား၀င္ဥပေဒေၾကာင္းျဖင့္ အဆိုးရြားဆံုးျဖစ္လာ ခဲ့တယ္။ ေန႕စဥ္ လူေနမႈဘ၀အတြင္းရွိ ပညာေရး၊ က်မၼာေရးအပါအ၀င္ ေနာက္ဆံုး ပင္လယ္ကမ္းစပ္အပမ္းေျဖသည့္ ေနရာမ်ားႏွင့္ အျခားေနမႈထိုင္မႈအထိ ေနရာတိုင္တြင္ ခဲြျခားမႈေတြက ရွိလာခဲ့တယ္။

အဲဒီလိုမ်ဳိး လူမႈေရးရာ ခဲြျခားဆက္ဆံခံေနရမႈေတြကို ရင္ဆိုင္ကာ အၾကမ္းမဖက္ေသာ နည္းမ်ားျဖင့္ခဲြျခားဆက္ဆံမႈတို႕ကို ဆန္႕က်င္တိုက္ပဲြ ၀င္ခဲ့ရာ ေထာင္တြင္း (၂၇) ႏွစ္ေနခဲ့ရတယ္။

လူမႈေရးခဲြျခားမႈေတြကို ဆန္႕က်င္တိုက္ပဲြေသာ နယ္လ္ဆင္မင္ ဒဲလား

လူျဖဴႏွင့္လူမည္းကို ျပတ္ျပတ္သားသားခဲြျခားကာ လူမည္းမွန္သမွ် လူ႔အခြင့္အေရး ဆုံး႐ႈံးေနရသည့္ ေတာင္အာဖရိကေျမေပၚ၌ သမၼတဒီကလပ္က (၁၉၉၀) ေဖေဖာ္၀ါရီထဲမွာ နယ္လ္ဆင္မင္ ဒဲလားကို လႊတ္ေပးလုိက္ရတယ္။

အာဖရိက အမ်ဳိးသားကြန္ဂရက္ ေအအန္စီကို တားဆီးပိတ္ဆို႔ထားတာ မွန္သမွ်ပယ္ဖ်က္ပစ္ေပးလိုက္ရတယ္။ ေမ (၁၀) ရက္ (၁၉၉၄)ခုႏွစ္တြင္ ဒီကလပ္သမၼတ သက္တမ္းဆုံးၿပီး၊ (၁၉၉၄)မွာပင္ ေရြးေကာက္ပဲြလုပ္ေပးလုိက္တယ္။ အမ်ားေမွ်ာ္လင့္ထားသည့္ အတုိင္း နယ္လ္ဆင္မင္ဒဲလား အႏုိင္ရခဲ့တယ္။ (၄၆) ႏွစ္ၾကာ ခဲြျခားမႈေတြ တရား၀င္ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားေပမယ့္ လူမႈေရးတရားမွ်တမႈ တိုက္ပဲြေတြ ကိုေတာ့ ဆက္တိုက္ေနရ တုန္းဘဲ။


နိဂုံးခ်ဳပ္
အာဏာရွင္ေတြ၊ အင္အားရွိသူေတြႏွင့္ ျပည္သူလူထုတုိ႕အၾကား အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ရရွိေရး တိုက္ပဲြမ်ားက လူ႕သမိုင္းစဥ္ တေလွ်ာက္လံုးမွာ အားၿပိဳင္ေနၾကတယ္။ ထို႕ေၾကာင့္ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ား ျဖစ္ေပၚလာလိုက္ ပ်က္သုန္းသြားလိုက္ ရွိေနၾကတယ္။

ယေန႕ဆိုလ်င္ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈေတြ၊ ဆင္ရဲမဲြေတမႈေတြ၊ ခဲြျခားဆက္ဆံမႈေတြကို ဆန္႕က်င္တိုက္ပဲြ၀င္ ေနသူေတြက လူသန္ လူစြမ္းေတြေတာ့ မဟုတ္ၾကပါဘူး။ ကေလးေတြ၊ ဖခင္ေတြ၊ မိခင္ေတြ၊ ဆရာ ဆရာမေတြ၊ ေခါင္းငုံ ၿငိမ္ခံၿပီး မေနလိုသူေတြ၊ လြတ္လပ္စြာေတြးေခၚတတ္ သူေတြ၊ လူ႕အခြင့္အေရးဆိုဒါ သမိုင္းသင္ခန္စာမ်ား၊ စာရြက္ေတြေပၚမွာ ေရးသားထားေသာ စာလံုးမ်ား၊ မိန္႕ခြန္းမ်ား၊ ေၾကာ္ျငာခ်က္မ်ား မဟုတ္ေၾကာင္း သေဘာေပါက္ေနၾကသူေတြ ျဖစ္တယ္။

လူ႕အခြင့္အေရးေတြ ဆိုဒါဟာ လူသားတေယာက္အေနျဖင့္ ေန႕စဥ္ဆံုးျဖတ္ လုပ္ေဆာင္မႈတို႕တြင္ တာ၀န္သိစိတ္ျဖင့္ အျပန္အလွန္ေလးစားမႈ၊ အျပန္အလွန္ ကူညီရိုင္းပင္းမႈႏွင့္ အကာအကြယ္လိုအပ္ေနသူေတြကုိအကာအကြယ္ေပးႏိုင္ေရး ျဖစ္တယ္။

အယ္လယ္နာ႐ုစဗဲ့က ေျပာခဲ့သည္မွာ

လူ႕အခြင့္အေရး စတင္သည့္ ေနရာဟာ- ကမၻာ့ေျမပံုေပၚမွာ ရွာေတြ႕လို႕ မရႏိုင္တဲ့ ရပ္ထဲရြာထဲ၊ တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္ႏွင့္ ေက်ာင္းအတြင္း၊ စက္ရံုအလုပ္ရုံ အတြင္း၊ လယ္ယာေျမေတြေပၚမွာ၊ ရုံးအတြင္းႏွင့္ အျခားေနရာေတြမွာ ရွိေနေသာ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ဳိးသမီးႏွင့္ ကေလးတို႕၏ ရွာေဖြေနသည့္ တရားမွ်တမႈ၊ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ညီမွ်မႈ၊ ခဲြျခားဆက္ဆံမႈမ်ား ကင္းရွင္းစြာျဖင့္ လူ႕ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္အညီ ဆက္ဆံမႈတို႕ ဆိုေသာ အခြင့္အေရးေတြ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါေတြဟာ အဓိပၸါယ္မဲ့ေနရတယ္ ဆိုလ်င္ အဆိုပါ အဓိပၸါယ္ေတြကို ရွာေဖြေနမႈေတြက ေနရာတိုင္မွာ ရွိေနပါလိမ့္မယ္ တဲ့။

--- ၿပီးပါၿပီ ---

ဖတ္ရႈသည့္အတြက္ အထူးအေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႕အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း ကို ေအာက္ပါ လင့္ (ခ္) တြင္ ဖတ္ရႈႏိုင္ပါတယ္။

ေက်းဇူး အထူးတင္ရွိေၾကာင္း- မ်ဳိးသန္႕

https://www.facebook.com/notes/myo-thant/%E1%80%A1%E1%80%BB%E1%80%95%E1%80%8A%E1%80%B9%E1%80%BB%E1%80%95%E1%80%8A%E1%80%B9%E1%80%86%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%9B%E1%80%AC-%E1%80%9C%E1%80%B0%E1%82%95%E1%80%A1%E1%80%81%E1%80%BC%E1%80%84%E1%80%B7%E1%80%B9%E1%80%A1%E1%80%B1%E1%80%9B%E1%80%B8-%E1%80%B1%E1%81%BE%E1%80%80%E1%80%8A%E1%80%AC%E1%80%85%E1%80%AC%E1%80%90%E1%80%99%E1%80%B9%E1%80%B8/10151560437217593