Clomiphene Citrate ကေလးမရႏိုင္သူမ်ားအတြက္ေဆး

Clomifene ေဆးကို ၁၉၆ဝ ကတည္းက သံုးေနခဲ့တယ္။ အရင္ကေတာ့ Oligomenorrhea ရာသီေသြး နည္းတဲ့ သူေတြကိုသာ ေပးတာျဖစ္တယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ ကေလးရေအာင္ လုပ္နည္းအတြက္ အေတာ္မ်ားမ်ား သံုးေနၾကျပီ။

• Clomiphene Citrate ကို Clomid, Milophene, Serophene ဆိုတဲ့ နာမည္ေတြနဲ႔ ေရာင္းတယ္။ Clomifene (INN) = Clomiphene (USAN and former BAN) = Clomid or Clomifert ေဆးကို Selective estrogen receptor modulator (SERM) လို႔ ေခၚတယ္။
• ဒီေဆးမ်ိဳးကို မ်ိဳးဥမထြက္သူ၊ ဒါမွမဟုတ္ မ်ိဳးဥထြက္ မမွန္သူေတြကိုသာ ေပးဘို႔လိုတယ္။
• ေဆးေပးျပီး အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ မ်ိဳးဥထြက္တာ၊ မ်ိဳးဥရဲ႕ အရည္အေသြးေတြကို စမ္းသပ္စစ္ေဆးတာကို Clomiphene challenge test ေခၚတယ္။ ေဆးကေန မ်ိဳးဥအိမ္က ထြက္ေပးေနတဲ့ Follicle-stimulating hormone (FSH) ကို အားေပးလိမ့္မယ္။
• ေဆးေပးျပီးေနာက္ရက္မွာ ေသြးထဲက FSH blood level က အရင္လို ပံုမွန္ကိုျပန္က်သြားတယ္ဆိုရင္ (ေနာ္မယ္) လို႔ေျပာႏိုင္တယ္။
• တကယ္လို႔ ျမင့္မားေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဒီအမ်ိဳးသမီးဟာ Ovarian reserve မ်ိဳးဥအိမ္အလုပ္ နည္းေနတယ္။ ဒီလို အမ်ိဳးသမီးက Donor eggs သူမ်ား လွဴထားတဲ့ မ်ိဳးဥကို သံုးရေတာ့မယ္။
• In vitro fertilization (IVF) or Gamete intrafallopian transfer (GIFT) နည္းပညာေတြသံုးျပီး မ်ိဳးဥကို မ်ားေစ-ပြါးေစေအာင္ လုပ္ရေသးတယ္။
• ဒီေဆးကေန အဲလို အျပင္မွာ မ်ိဳးစပ္ျပီးေနာက္ Intrauterine insemination or Artificial insemination သူ႔ သားအိမ္ထဲ သေႏၶကို လာထည့္ေပးခံမဲ့ မ်ိဳးဥထြက္ မမွန္သူ အမ်ိဳးသမီးအတြက္လဲ အက်ိဳးရွိေစတယ္။
• Clomiphene ေဆးကို တျခားေဆးေတြနဲ႔လဲ တြဲေပးတတ္တယ္။
• အမ်ိဳးသမီးလူနာက အလြန္ဝျပီး Polycystic Ovary Syndrome (PCOS) ေရာဂါလဲရွိေနသူျဖစ္ရင္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို အရင္ ခ်ခိုင္းရမယ္။ Body mass index (BMI) က်စေအာင္ diet အစားေရွာင္နည္းနဲ႔ exercise ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ခိုင္းမယ္။ မရေသးရင္ Insulin metabolism ကို ျပင္တဲ့ေဆး ေပးရမယ္။
• Clomiphene ေဆးကို ေယာက္်ားေတြအတြက္လဲ သံုးတယ္။ Low sperm counts (Oligospermia) ေခၚတဲ့ သုတ္ပိုး နည္းေနသူေတြအတြက္ ေကာင္းေစမယ္။
• ဒါေပမဲ့ Unexplained infertility ဘာေၾကာင့္ ကေလးမရႏိုင္မွန္း မသိသူေတြကိုေတာ့ ဒီ Clomiphene ေဆးက ကိုယ္ဝန္ရေစမယ္လို႔ မေျပာႏိုင္ဘူး။
• Clomiphene ေဆးဟာ Insemination procedure အျပင္ကေန သုတ္ပိုးထည့္ေပးခံမဲ့ အမ်ိဳးသမီးကို မ်ိဳးဥေတြ ပြါးမ်ားလာေအာင္ လုပ္ေပးရာမွာ အထိေရာက္ဆံုး ျဖစ္တယ္။
• အမ်ိဳးသမီးေတြကိုေပးရင္ မ်ိဳးပြါးရာမွာ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တဲ့ ovulation မ-မ်ိဳးဥ ထြက္ေစအာင္ လံႈ႔ေဆာ္အားေပးတယ္။
• ရာသီတလရဲ႕ အေစာပိုင္းရက္ေတြမွာ ၅ ရက္ဆက္တိုက္ ေသာက္ေစတယ္။ ၃ လကေန ၆ လအထိ ေပးတတ္တယ္။
• ေဆးေသာက္ရသူအတြက္ အတိအက် လိုအပ္မဲ့ Dose ေဆးအဆကို ေျပာမရလို႔ ေဆးကို ေနာက္ပိုင္းမွာ တိုးတိုးေပးရတတ္တယ္။
• Dose ကိုသိလာရရင္ အဲဒီ Dose အတိုင္း ၃ လဆက္ေပးမယ္။ ၆ လေနလို႔မွ ကိုယ္ဝန္မတည္ရင္ေတာ့ ဒီနည္းနဲ႔ မရႏိုင္ဘူးလို႔ ေျပာႏိုင္ျပီ။
• 50 mg tablet တလံုးကို ေန႔တိုင္း ၅ ရက္ေသာက္ရမယ္။ မ်ိဳးဥမထြက္ေသးရင္ 100 mgs ကို ေန႔တိုင္း ၅ ရက္ေပးမယ္။
• ရာသီစလာတဲ႔ေန႔ရဲ႕ေနာက္ ၃-၄-၅ ရက္မွာ စေသာက္ပါ။ ၅ ရက္ဆက္တိုက္ေသာက္ပါ။
• 100 mgs ထက္ပို ေပး-မေပး ေဆြးေႏြးေနဆဲျဖစ္တယ္။
• Instructions ညႊန္ၾကားခ်က္။ ရာသီစလာတဲ့ရက္ကို Cycle Day 1 ပဌမေန႔လို႔ သတ္မွတ္တယ္။ ေဆးကို မနက္မွာ ေသာက္ရင္ ၅ ရက္လံုး မနက္မွာ ေသာက္ပါ။ ေနာက္က်သြားရင္လဲ သတိရတာနဲ႔ ခ်က္ခ်င္းေသာက္ပါ။ တရက္ေနာက္က်ရင္ ေဆး ၂ လံုး တခါတည္း ေသာက္ပါ။
• Infrequent မ်ိဳးဥထြက္ မမွန္သူ နဲ႔ No ovulation မ်ိဳးဥလံုးဝမထြက္သူေတြကို Clomiphene ေဆးေပးရင္ ၈ဝ% မ်ိဳးဥထြက္မယ္။
• ေဆးကုတာ ၉ လရွိသူေတြထဲက ၇ဝ-၇၅% ကိုယ္ဝန္ရတယ္။ သဘာဝ အမ်ိဳးသမီးေတြထက္ Miscarriage ကေလးပ်က္က်ႏွဳန္း ပိုေတာ့မ်ားတာ အရင္က ေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္ပိုင္း အဲလို မဟုတ္ပါဘူးလို႔ ေျပာလာတယ္။
• Side Effects ေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ = Ovarian hyperstimulation နည္းနည္းသာျဖစ္ရင္ မ်ိဳးဥအိမ္ကၾကီးလာမယ္။ ဗိုက္ေအာင့္မယ္။ အလတ္စားဆိုရင္ ပ်ိဳ႕ခ်င္-အန္ခ်င္ ျဖစ္မယ္။ ဆိုးဝါးသူေတြမွာ အသက္ကို အႏရာယ္ေပးႏိုင္တယ္။ မ်က္ႏွာေတြ နီျမန္းမယ္။ စိတ္တိုမယ္။ ေခါင္းကိုက္မယ္။ သားအိမ္အဝက ခြ်ဲေတြ ေစးျပစ္လို႔ သုတ္ပိုးအလြယ္နဲ႔ ဝင္မရျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေဆးသံုးႏိုင္တယ္။ လိုအပ္ရင္ သုတ္ပိုးကို သားအိမ္ထဲထည့္ေပးရမယ္။ ရင္သားေတြ တင္း-နာမယ္။ မ်က္စိေဝဝါးႏိုင္တယ္။ ရွားရွားပါးပါး ဆံပင္ကြ်တ္မယ္။ အားယုတ္မယ္။ အိပ္ေရးပ်က္မယ္။
• Clomiphene therapy နည္းေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ရရင္ ၅-၈% မွာ အမႊာေတြ ျဖစ္မယ္။ ပံုမွန္အမႊာဆိုတာ ၁-၂% သာရွိတယ္။ Twins ကေလး ၂ ေယာက္တြဲသာ ျဖစ္ပါမယ္။ Triplets ဆိုတာ ရွာမွရွား ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• Clomiphene ေဆးက ကေလးကို ဒုကၡမေပးပါ။
• ကေလးရေအာင္ လိုအပ္ေသးတဲ့ Estrogen ေဟာ္မုန္း အနည္း-အမ်ားလဲ မွန္ေနရမယ္။ ဦးေႏွာက္ထဲက ေဟာ္မုန္းေတြထြက္ရာ Pituitary gland ကလည္း မွန္မွန္ အလုပ္လုပ္ေနဘို႔လိုပါတယ္။ သူ႔ခင္ပြန္းကလဲ ကေလးရႏိုင္သူ ျဖစ္ရပါမယ္။
• ေဆးစစ္တာေတြ စံုေအာင္ လုပ္ရမယ္။ Careful medical history က်န္းမာေရး ရာဇဝင္ က်က်နနယူမယ္။ Physical exam ကိုယ္ကာယ စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္မယ္။ Semen analysis သုတ္ပိုးစစ္ေဆးမယ္။ Pituitary, Thyroid, and Adrenal function ေဟာ္မုန္းထြက္ရာေတြ အကုန္စစ္မယ္။ Endometriosis သားအိမ္ေရာဂါ မရွိတာစစ္မယ္။
• ေယာက္်ားမွာလဲ အျပစ္ကင္းေနမွသာ Clomiphene ေဆးနည္းသံုးတာဟာ စိတ္ခ်ရတဲ့ နည္းလမ္းေကာင္းလို႔ သတ္မွတ္တယ္။
• Clomifene ေဆးကို အားကစားေလာကမွာ သံုးၾကတယ္။ မသံုးရလို႔ World Anti-Doping Agency က သတ္မွတ္ထားတယ္။

Ovulation Test မ်ိဳးဥထြက္တာ ေသျခာခ်င္တယ္ http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/05/ovulation-test.html
Fertomid 50 mg မ်ိဳးဥေကြ်ေဆး http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.in/2012/11/fertomid-50-mg.html

Dr. တင့္ေဆြ

Ref : http://dts-medicaleducation-adult.blogspot.com/2012/05/clomiphene-citrate.html

ကပၸိယ သာ ဂိ