ဒီမုိကေရစီအေျပာင္းအလဲ စုဖြဲ႕မွဳမ်ား - ႏွင့္ ျဖစ္တန္ရာ အက်ိဳးဆက္မ်ား - ေက်ာ္ဝင္း

Kyaw Win Editor in Chief at The Waves Magazine September 14, 2013 at 1:26am

အေျပာင္းအလဲကာလ၊ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ား
        ဒီမိုကရက္တိုင္ေဇးရွင္း(ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲ)ဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားအျဖစ္ ပညာေလာကမွ သိမွတ္လက္ခံထားေသာ“အို-ေဒၚနယ္”ႏွင့္“ရွမစ္ထာ”တို႕၏အလိုအရ အာဏာပိုင္စနစ္မွ ဒီမိုကေရစီ စနစ္သို႕အေရႊ႕တြင္ေအာက္ပါႏိုင္ငံေရးအင္အားစု ေလးမ်ိဳး သို႕မဟုတ္ ငါးမ်ိဳးကို ေတြ႕ရေလ့ရွိပါသည္။(O’Donnell,1979.O’Donnell and Schmitter,1986)
၁။ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ား(Reformers)
၂။သေဘာထားတင္းမာသူမ်ား(Hardliners)
          (ဤႏွစ္စုလံုးမွာ ယခင္အာဏာပိုင္စနစ္ေဟာင္းမွလာသူမ်ားျဖစ္သည္။ အေျပာင္းအလဲကို လိုလား သူမ်ားႏွင့္ ခုခံသူမ်ားဟုဆိုႏိုင္သည္။ေရဘုယ်အားျဖင့္၊ အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ ကိုယ္က်ိဳးစီးပါြးမ်ား ထိခိုက္နစ္နာႏိုင္စရာ ရွိသူမ်ားမွာ “သေဘာထားတင္းမာသူမ်ား”ျဖစ္ေလ့ရွိသည္ဟုဆိုပါသည္။)

၃။သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ား(Moderates)
၄။အရင္းအျမစ္မွေျမလွန္ေျပာင္းလဲလိုသူမ်ား၊သို႕မဟုတ္“ရယ္ဒီကယ္မ်ား”(Radicals)
(ဤႏွစ္စုလံုးမွာ၊အတိုက္အခံဒီမိုကရက္တစ္အင္အားစုမ်ားထဲမွျဖစ္သည္။ဒီမိုကေရစီရည္မွန္းခ်က္အေပၚကြဲလြဲၾကသည္ေတာ့မဟုတ္။ဒီမိုကေရစီရရွိေရးဆိုင္ရာ၊မဟာဗ်ဴဟာ၊နည္းဗ်ဴဟာမ်ား၊မတူၾကျခင္းသာျဖစ္သည္။သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားမွာ၊ရယ္ဒီကယ္ေတြေလာက္ဒီမိုကေရစီရည္မွန္းခ်က္မျမင့္ဟုမဆိုႏိုင္ပါေခ်။)
၅။လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ား(ArmedForces)
          (ယခင္ အာဏာပိုင္စနစ္ေဟာင္း၏ ဗဟိုခ်က္မ ေနရာတြင္ရွိခဲ့ေသာအင္အားစုပင္ ျဖစ္သည္။သို႕ႏွင့္တိုင္ အေျပာင္းအလဲကာလတြင္မူ၊လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ား ကိုယ္တိုင္သည္ပင္၊ “ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမ်ားမ်ား” (သို႕မဟုတ္)“အေျပာင္းအလဲကိုလိုလားသူမ်ား”ျဖစ္ႏိုင္သလို၊“သေဘာထားတင္းမာသူမ်ား”(သို႕မဟုတ္) “သေဘာထားတင္းမာသူမ်ားႏွင့္နီးစပ္သူမ်ား”လည္းျဖစ္ႏိုင္သည္။မည္သည္႕ဘက္ႏွင့္မွမနီးစပ္ေတာ့ဘဲ “လြတ္လပ္ေသာ အင္အားစု”(autonomous force)အျဖစ္ ရပ္တည္သြားသည္လည္းရွိႏိုင္ပါသည္။
          ဆိုခဲ႕ပါသရုပ္ခြဲစိစစ္ခ်က္ကို၊ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲေပၚတင္ၾကည္႕လိုက္လွ်င္၊တစ္ေသြမတိမ္း မဟုတ္သည္႕တိုင္နီးစပ္တူညီမႈ အခ်ိဳ႕ရွိလိ္မ့္မည္ဟုယူဆရပါသည္။သမၼတဦးသိန္းစိန္ကမူသူ၏ တစ္ႏွစ္ျပည္႕မိန္႕ခြန္းမွာပင္၊“ကၽြန္ေတာ္တို႕အစိုးရမွာ ေခါင္းမာဂိုဏ္း ၊အေပ်ာ့ဂိုဏ္းကြဲေနတာမ်ိဳး မရွိပါဘူး” ဟု အခိုင္အမာေျပာခဲ႕သည္။လက္ရွိအေျပာင္းအလဲျဖစ္စဥ္ကို ၊စတင္ဖြင့္ေပးလုိက္သည္မွာ  ယခင္တပ္မေတာ္ အစိုးရေခါင္းေဆာင္ (ႏိုင္ငံေတာ္အၾကီးအကဲလည္းျဖစ္)ကိုယ္တိုင္ျဖစ္ရာ မည္သူမွ်ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးျဖစ္စဥ္ကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္းဆန္႕က်င္မည္႕သူမရွိႏိုင္ဟုယူဆရပါသည္။(ICG- Report,2012)သို႕တေစ ေျပာင္းလဲလာသည္႕ အေျခအေနေအာက္တြင္ မိမိတို႕ အက်ိဳးစီးပြါးမ်ားကိုဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ေရးအတြက္ အတြင္းမွ၀င္၍ ေပၚလစီပံုဖ်က္မွဳမ်ား၊လက္ေတြ႕အေကာင္အထည္ေဖာ္မွဳပိုင္းတြင္ေႏွးေကြးေလးလံေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ၾကိဳးပမ္းၾကသည္မ်ားကား ရွိေကာင္းရွိႏိုင္ေပသည္။(FroncisFukuyana,2012)
          နဂါးနီေခတ္ေလာက္မွစ၍ တစ္ေလွ်ာက္လံုးေလာက္ပင္လက္၀ဲအိုင္ဒီအိုလိုဂ်ီ တစ္ဘက္သတ္လႊမ္းမိုး တြင္က်ယ္ခဲ႕ေသာ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးတြင္ကားရယ္ဒီကယ္အစြဲမ်ား နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္းပင္ရွိႏိုင္ပါသည္။ ေျပာရ လွ်င၂၀၁၀ေရြးေကာက္ပြဲကာလအထိ  ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအင္အားစုမ်ားၾကားတြင္ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ေရးရယ္ဒီကယ္လမ္းေၾကာင္းကသာ အေပၚစီးရသလို ရွိေနခဲ႕သည္။ ၂၀၁၂ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္းေလာက္မွွ သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ား၏ ညွိႏိႈင္းအေျဖရွာေရး လမ္းေၾကာင္းကို လူထုကတစ္စံုတစ္ရာသေဘာေပါက္ လက္ခံလာၾကျခင္းျဖစ္သည္။
          ျမန္မာ့တပ္မေတာ္မွာ ၁၃၀၀ ျပည္႕အေရးေတာ္ပံုတြင္သေႏၶတည္ခဲ႕ျပီး ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္အတူ ေမြးဖြားလာခဲ႕သည္ျဖစ္ရာ “လာျခင္းေကာင္းေသာတပ္မေတာ္”ဟုဆိုႏိုင္ပါသည္။သို႕ႏွင့္တိုင္၁၉၆၂ ေနာက္ပိုင္း မွစ၍၊အာဏာႏိုင္ငံေရး၏ဗဟိုခ်က္မ ျဖစ္လာခဲ႕ရာ၊ လူထုၾကားတြင္ရွိခဲ႕ေသာတပ္မေတာ္အေပၚ ယံုၾကည္မႈမွာ တစ္စစ ယိုယြင္းလာခဲ႕ရသည္။ ယေန႕အေျပာင္းအလဲကာလတြင္ကား တပ္မေတာ္အေနႏွင့္မည္သည္႕ႏိုင္ငံေရးပါတီႏွင့္မွ ပတ္သက္ဆက္စပ္မႈ မရွိေတာ့ပဲ သီးျခားလြတ္လပ္သည္႕ အင္အားစု အျဖစ္ ရပ္တည္ေတာ့မည့္ေျခလွမ္းမ်ားေတြ႕လာရေပသည္။လက္ရွိတပ္မေတာ္၏ အေနအထားမွာ“ဒို႕တာ၀န္အေရးသံုးပါး” ႏွင့္“အေျခခံဥပေဒ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး”အေျခခံေပၚတြင္သာ ရပ္တည္သြားလိမ့္မည္ဟု မွန္္းဆရပါသည္။ေသခ်ာသည္႕အခ်က္ကိုဆိုရလွ်င္၊တပ္မေတာ္အေနႏွင့္“ႏိုင္ငံေရးမွတစ္စစ ဆုတ္ခြါေရးျဖစ္စဥ္”(demilitarizalionprocess) ကိုအစျပဳေနျပီျဖစ္သည္႕တိုင္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးတြင္မူ ေသာ့ခ်က္အခန္းမွာသာကာလတစ္ခုဆက္လက္္ရွိေန
ဦးမည့္သေဘာ ျဖစ္ပါသည္။

စုဖြဲ႕မွဳမ်ားႏွင့္ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲ
ဆုိခဲ႕ျပီးေသာအေျပာင္းအလဲကာလ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားၾကား မည္သို႕ေသာ စုဖြဲ႕မွဳႏွင့္ မည္သို႕ေသာ ဆက္ဆံေရးမ်ားမွေအာင္ျမင္သည့္ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲတစ္ရပ္ထြက္ေပၚလာႏိုင္ပါသနည္း။ အေရွ႕ ဥေရာပ ႏွင့္လက္တင္အေမရိကအေတြ႕အၾကံဳမ်ားအရ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားႏွင့္ သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားၾကားက်ယ္ျပန္႕နက္ရိႈင္းေသာ နားလည္မွဳ ရွိမွသာလ်င္ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲ တစ္ရပ္လမ္းပြင့္သြားႏိုင္စရာရွိပါသည္။ပို၍တိတိက်က် ဆိုရပါက ေအာင္ျမင္ေသာ ဒီမိုကေရစီီအေျပာင္းအလဲတစ္ရပ္ျဖစ္ေပၚလာဖို႕ဆိုလွ်င္ေအာက္ပါအေျခအေနသံုးရပ္ရွိဖို႕လိုပါသည္။
၁။ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားႏွင့္သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားၾကား၊ အေၾကအလည္ညွိႏိွဳင္း ေဆြးေႏြးျပီး၊ႏိုင္ငံေရးသေဘာတူညီခ်က္တစ္ရပ္ ရရွိႏိုင္ေလာက္သည္႕ အေျခအေန။
၂။အထက္ပါအေနအထားမ်ိဳးျဖစ္တည္လာေစရန္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားအေနႏွင့္ ၄င္းတို႕၏ တစ္ခ်ိန္ကလုပ္ေဖာ္ကိုင္ဘက္သေဘာထားတင္းမာသူမ်ား၏သေဘာတူညီခ်က္ကိုရယူႏိုင္ေလာက္သည္႕အေျခအေန။အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္သေဘာထားတင္းမာသူမ်ားကိုအထိုက္အသင့္ေပ်ာ့ေျပာင္းလာေစရန္ထိန္းႏိုင္သိမ္းႏိုင္ေလာက္သည္႕အေျခအေန။
          ၃။သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားဘက္မွလည္း၄င္းတို႕ႏွင့္လက္တြဲေဖာ္ ရယ္ဒီကယ္အင္အားစုမ်ားကို ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မွဴမ်ားအထိ ကၽြံမသြားေစရန္ထိန္းထားႏိုင္ေလာက္သည္႕ အေျခအေန - တို႕ျဖစ္ပါသည္။ ယုတၱိ သေဘာအရဆိုရလွ်င္ ဆိုခဲ႕ပါအေျခအေနသံုးရပ္အနက္ဒုတိယႏွင့္တတိယအေျခအေနတို႕ လက္ဦးမဆြက တည္းကရွိႏွင့္ေနဖို႕ လိုပါသည္။သို႕မွသာလွ်င္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားႏွင့္ သေဘာထား ေပ်ာ့ေျပာင္း သူမ်ားအေႏွာက္အယွက္အဟန္႕အတားကင္းကင္းျဖင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ၾကမည္ျဖစ္ပါသည္။ (Adam Przeworski ,1991)
ဆိုခဲ႕ပါ အေျခအေနသံုးရပ္ လက္ေတြ႕က်က်ျဖစ္ေပၚလာေရးတြင္ အဆံုးအျဖတ္အခန္းမွရွိေနသည္ မွာလက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ ရပ္တည္ခ်က္ပင္ျဖစ္သည္။လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲမ်ားကိုယ္တိုင္ကျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ား ျဖစ္ေနလ်င္မူ အေကာင္းဆံုးပင္ျဖစ္သည္။(ဥပမာ-ေပၚတူဂီ) အကယ္၍ဤအတိုင္းမျဖစ္ပါက အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားႏွင့္ နီးကပ္ေသာ ဆက္ဆံေရးရွိဖို႕လို သည္။သေဘာထားတင္းမာသူမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္သည္႕အေနအထားလည္း ရွိဖို႕လိုပါသည္။သို႕အတြက္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားအေနႏွင့္ ၄င္းတုိ႕၏ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ေရွ႕ဆက္ႏိုင္ေစရန္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ နားလည္မွဳအရယူႏိုင္ဖို႕ အထူးအေရးၾကီးပါသည္။တစ္ျပိဳင္နက္တည္းမွာပင္သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားအေနႏွင့္လည္းမိမိတို႕၏ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္လိုေသာဆႏၵကို သေဘာထားတင္းမာသူမ်ားႏွင့္လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲမ်ားယံုၾကည္လာေအာင္ ျပသႏိုင္ဖို႕ အေရးၾကီးပါသည္။ ရယ္ဒီကယ္သမားမ်ားအာရံုညြတ္ေလ့ရွိေသာ လမ္းေပၚဆႏၵျပပြဲမ်ား ၊စက္ရံုသပိတ္မ်ားကို မထိန္းႏိုင္လွ်င္ ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရးအတြက္ အဟန္႕အတားျဖစ္ႏိုင္ေပသည္။(Stefan Nowak ,1981)

ျဖစ္တန္ရာအက်ိဳးဆက္မ်ား
          ႏိုင္ငံတကာအေတြ႕အၾကံဳမ်ားအရ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲအတြက္ အေရးအၾကီးဆံုး အင္အားစုႏွစ္ရပ္္မွာ ယခင္အာဏာပိုင္စနစ္ေဟာင္းမွလာေသာ “ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ား” ႏွင့္အတိုက္ အခံ ဒီမိုကရက္တစ္အင္အားစုမ်ားထဲမွျဖစ္ေသာ“သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ား”ပင္ျဖစ္သည္။
          ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားတြင္မဟာဗ်ဴဟာအရ ေရြးခ်ယ္စရာလမ္းႏွစ္သြယ္ရွိသည္။ယခင္လုပ္ ေဖာ္ကိုင္ဖက္ သေဘာထားတင္းမာသူမ်ားႏွင့္လက္တြဲျပီး အာဏာပိုင္မဟာမိတ္ဖြဲမည္ေလာ...၊ သို႕မဟုတ္ သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားႏွင့္လက္တြဲျပီးဒီမိုကရက္တစ္မဟာမိတ္ဖြဲ႕မည္ေလာ...။ အလားတူ သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားအတြက္လည္း ေရြးခ်ယ္စရာမဟာဗ်ဴဟာ လမ္းႏွစ္သြယ္ရွိပါသည္။အာဏာ ပိုင္စနစ္ကို အျပီးအျပတ္ျဖိဳဖ်က္ရန္အတြက္ ရယ္ဒီကယ္မ်ားႏွင့္မဟာမိတ္ဖြဲ႕ျပီး ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ေရး လမ္းေၾကာင္းကိုေရြးမည္ေလာ....၊သို႕တည္းမဟုတ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားႏွင့္ လက္တြဲျပီး ညွိႏွိဳင္းေျပ လည္ေရးလမ္းေၾကာင္းကို ေရြးမည္ေလာ....။ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲ၏ကံၾကမၼာမွာ၊အဆိုပါ အင္အားစု ႏွစ္ရပ္၏ ေရြးခ်ယ္မႈအေပၚမူတည္ပါလိမ့္မည္။ဤသို႕မဟာဗ်ဴဟာလမ္းေၾကာင္းမ်ားေရြးခ်ယ္ၾကရာတြင္ အေျပာင္းအလဲ၏အဆံုးအျဖတ္ ေနရာတြင္ရွိေသာ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕၏ျဖစ္တန္ရာရပ္တည္မႈကို မွန္မွန္ကန္ကန္ တြက္ဆႏိုင္ေရးမွာလည္း အထူးအေရးၾကီးပါလိမ့္မည္။
ေအာက္ပါဇယားမွာဆိုခဲ႕ပါမဟာဗ်ဴဟာ ေရြးခ်ယ္မႈမွလာေသာ ျဖစ္တန္ရာ စုဖြဲ႕မႈေလးမ်ိဳးႏွင့္ ၄င္းတို႕၏ အက်ိဳးဆက္ရႈျမင္ကြင္းေလးရပ္ကို ညႊန္းပါသည္။(Adam Przeworski,1991)

ရႈျမင္ကြင္း (၁)
          ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားအေနႏွင့္ယခင္လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဘက္သေဘာထားတင္းမာသူမ်ားႏွင့္ မဟာမိတ္ဖြဲ႕ျပီး ၊သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားကလည္း၄င္းတုိ႕ႏွင့္ လက္တြဲေဖာ္ ရယ္ဒီကယ္သမားမ်ားႏွင့္ မဟာမိတ္ဖြဲ႕ထားလွ်င္ပဋိပကၡသံသရာဆံုးလိမ့္မည္မဟုတ္ပါ။လက္နက္ကိုင္အင္အားစုအေနႏွင့္ၾကားေနလွ်င္ပင္ပံုစံေဟာင္း အာဏာပိုင္စနစ္မွ ေရြ႕ႏိုင္ဖြယ္ရာ မျမင္ပါေခ်။
ရႈျမင္ကြင္း (၂)
          ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားဘက္မွသေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားႏွင့္ လက္တြဲျပီး ၊သေဘာထား ေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ား ကိုယ္တိုင္ကလည္းျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားႏွင့္ လက္တြဲဖို႔သေဘာထား ရွိမည္ဆုိလွ်င္ ၊ ေအာင္ျမင္ေသာဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲအတြက္ အာမခံခ်က္ရွိႏိုင္ပါသည္။အာမခံခ်က္ရွိ ေသာ ဒီမိုကေရစီသို႕ဦးတည္ဖို႕မ်ားသည္။ႏွစ္ဘက္လံုးအေနႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ အင္အားစုမ်ားႏွင့္ နားလည္ မွဳရွိဖို႕ေတာ့လုိပါသည္။
ရႈျမင္ကြင္း (၃)
          ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားအေနႏွင့္သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားႏွင့္ လက္တြဲထားေသာ္လည္း သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားကိုယ္တိုင္ကရယ္ဒီကယ္သမားမ်ားကို မလြန္ဆန္ႏိုင္လွ်င္ (သို႕မဟုတ္) ရယ္ဒီကယ္သမားမ်ားႏွင့္မဟာမိတ္ျပဳထားလွ်င္လက္နက္ကိုင္အင္အားစု ႏွင့္ ထိပ္တိုက္တိုးႏိုင္စရာပိုမ်ား ပါသည္။ကံေကာင္းေထာက္မ၍ ဒီမိုကေရစီရလွ်င္ေသာ္မွေရရွည္ခံႏိုင္ဖြယ္ရာ မရွိပါ။အာမခံခ်က္မရွိေသာ ဒီမိုကေရစီသာျဖစ္ပါလိမ့္မည္။
ရႈျမင္ကြင္း (၄)
          ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားအေနႏွင့္သေဘာထားတင္းမာသူမ်ားႏွင့္လက္တြဲ မျဖဳတ္ရွိေနစဥ္မွာပင္ သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားဘက္မွျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားႏွင့္ မဟာမိတ္ျပဳႏိုင္လ်င္မူ၊ “တစ္စံုတရာေပ်ာ့ ေျပာင္းေသာအာဏာပိုင္စနစ္” (liberalized autocracy) ရႏိုင္ပါသည္။သို႕တေစ ဤအေျခအေနမွာ မတည္ျငိမ္ပါ၊အေကာင္းသို႕မဟုတ္ အဆိုးတစ္ခုခုသို႕ ဦးတည္သြားႏိုင္သည္။

ဘာအေကာင္းဆံုးလဲ
          ေသခ်ာသည္႕အခ်က္ကိုဆိုရလွ်င္ယခင္အာဏာပိုင္စနစ္ေဟာင္းမွ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ား
 ျဖစ္ေစ ၊ အတိုက္အခံဒီမိုကေရစီအင္အားစုမွ သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားျဖစ္ေစ ၊ မည္သည္႕အင္အားစု မဆို၊ ႏိုင္ငံေရးအာဏာရယူလိုၾကမည္သာျဖစ္ပါသည္။ႏိုင္ငံေရး၏ သေဘာသဘာ၀မို႕ အျပစ္မဆိုသာပါ။ အဆိုပါ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားႏွင့္သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားအတြက္ ဆိုခဲ႕ပါရႈျမင္ကြင္းေလးရပ္ ထဲမွ မည္သည္႕ရႈျမင္ကြင္းကအာဏာရဖို႕အလားအလာ ပိုရွိႏိုင္သည္ကို တြက္ဆၾကည္႕ပါမည္။ ဤအတြက္ ရႈျမင္ကြင္းတစ္ခုစီ၏ေနာက္တြင္“ကြင္းစ ၊ ကြင္းပိတ္” ျဖင့္ေဖာ္ျပထားေသာ ဂဏန္းႏွစ္လံုးမွာ ညႊန္ကိန္းမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။ေရွ႕ဂဏန္းမွာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားအတြက္ျဖစ္ျပီး ၊ ေနာက္ဂဏန္းမွာ သေဘာထား ေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားအတြက္ျဖစ္သည္။ဂဏန္းၾကီးေလ အာဏာရဖို႕အလားအလာ ပိုေကာင္းေလျဖစ္သည္။ ဥပမာ - “၄” သည္အလားအလာအေကာင္းဆံုး၊ “၁” သည္အလားအလာအနည္းဆံုး -ဟူလို (ဇယားကိုျပန္ ၾကည္႕ပါရန္)
          ရႈျမင္ကြင္း(၁)မွာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားအတြက္ေရာ၊သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားအတြက္ ပါ အာဏာရဖို႕အလားအလာနည္းပါသည္။အထူးသျဖင့္ သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားအတြက္ဆိုလွ်င္ မရွိ သေလာက္ပင္နညး္သည္။ထို႕ထက္အေရးၾကီးသည္မွာ၊ အာဏာပိုင္စနစ္ သက္ဆိုးရွည္ေစမည္႕ ရႈျမင္ကြင္းျဖစ္ ပါသည္။
          ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားအတြက္၊ အာဏာရႏိုင္ေျခအမ်ားဆံုးမွာ ရႈျမင္ကြင္း (၄)ပင္ျဖစ္သည္။ သို႕တေစမွာ ဤရႈျမင္ကြင္းမွာလႈပ္ေနသည္ျဖစ္၍ ၊ အာဏာရလွ်င္ပင္ တည္ျငိမ္ေသာ အစိုးရျဖစ္ဖို႔ ခက္ခဲႏိုင္ ပါသည္။ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲမွာလည္း ေရွ႕မတိုးေနာက္မဆုတ္ အီလည္လိုက္ေနဖိ႕ုမ်ားပါသည္။ (frozentransition)
          သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားအတြက္အာဏာရႏိုင္ေျခအမ်ားဆံုးမွာ ရႈျမင္ကြင္း (၃)ျဖစ္ပါသည္။ သို႕တိုင္ေအာင္ ဤရႈျမင္ကြင္းမွာေနာက္ေၾကာင္းျပန္ႏိုင္ေျခအမ်ားဆံုးျဖစ္၍ အေကာင္းဆံုးဟု မဆိုႏိုင္ပါ။ အကယ္၍ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွ်င္သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားအတြက္ အာဏာရဖို႕အသာထား တရား၀င္ႏိုင္ငံေရးအင္အားစု တစ္ခုအျဖစ္ရပ္တည္ဖို႕ပင္ခက္သြားႏိုင္သည္။
          ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားအတြက္ေရာသေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားအတြက္ပါ အာဏာရႏိုင္ ေျခဆတူျဖစ္ျပီး အာမခံခ်က္ရွိေသာ ဒီမိုကေရစီရႏိုင္ေျခအမ်ားဆံုးမွာ ရႈျမင္ကြင္း (၂) ပင္ျဖစ္ပါသည္။ဤေနရာ တြင္ အာမခံခ်က္ဆိုသည္မွာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားႏွင့္ သေဘာထားေပ်ာ့ေျပာင္းသူမ်ားအတြက္ သာမက၊ လက္နက္ကိုင္အင္အားစုအပါအ၀င္ အားလံုးအတြက္ အာမခံခ်က္ရွိရမည္ျဖစ္ပါသည္။လက္နက္ကိုင္ အင္အားစုမ်ားအေနႏွင့္လြတ္လပ္ေသာ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္အင္အားစုအျဖစ္ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ ရပ္တည္ႏိုင္သလို သေဘာထားတင္းမာသူမ်ားအေနႏွင့္လည္းအမ်ိဳးသားေရးအင္အားစု တစ္ရပ္အျဖစ္ ဥပေဒေဘာင္အတြင္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္လႈပ္ ရွားခြင့္ရွိရမည္ျဖစ္သည္။ဆိုရလွ်င္ႏိုင္ငံေရးအင္အားစု အားလံုးအတြက္ အေကာင္းဆံုးရႈျမင္ကြင္းျဖစ္၍ နတ္လူ သာဓုေခၚေစႏိုင္မည္႕အခင္းအက်င္းျဖစ္ပါသည္။
          ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားအေနႏွင့္အဆိုပါအေကာင္းဆံုးရႈျမင္ကြင္းသို႕ ဦးတည္ႏိုင္ေစရန္ အေမွ်ာ္ အျမင္ရွိရွွိ ဗ်ဴဟာခင္းႏိုင္ၾကပါေစသတည္း.......။

                                                                                      ေက်ာ္၀င္း
                                                                ၁၂၊ စက္တင္ဘာ ၊၂၀၁၃
စာညႊန္း - The Democracy Source Book.