ကြ်န္ေတာ္နဲ႔ ေကာင္းမြန္ေသာ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ

ၿမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးေဆာင္းပါးမ်ား

လြန္ခဲ့တဲ့ရွစ္နွစ္ေလာက္က ကြ်န္ေတာ္တာဝန္နဲ႔ ယူဂႏၶာနိုင္ငံမွာ အစည္းအေဝးတစ္ခု တက္ခဲ့ရ ပါတယ္။ ကုလသမဂၢ ဝန္ထမ္းတကၠသိုလ္က ေစလႊတ္ခဲ့တာျဖစ္တယ္။ အာဖရိကတိုက္ အလယ္ပိုင္း မွာ Great Lakes လို႔ေခၚတဲ့ အင္းေလးကန္လို ကန္အႀကီးႀကီးမ်ား စုေနတဲ့ ေဒသတစ္ခုရိွပါတယ္။
ဒီကန္ေတြအနီးတစ္ဝိုက္မွာ နိုင္ငံေျခာက္နိုင္ငံရိွပါတယ္။ နိုင္ငံ ေျခာက္နိုင္ငံက ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ပညာရွင္ေတြအစည္းအေဝးကို တက္ေရာက္ခဲ့ၿပီး သူတို႔ နိုင္ငံရဲ့ တိုးတက္ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ မဟာဗ်ဴဟာေတြကို ေဆြးေႏြးၿပီးထုတ္ေဖာ္ခဲ့ႀကတယ္။

အစည္းအေဝးရဲ့ အစီအစဥ္တစ္ရပ္မွာ ဒီနိုင္ငံေတြ ဘာေႀကာင့္တိုးတက္ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ေနွးေကြး ခဲ့သလဲ ဆိုတဲ့အေႀကာင္းရင္းကို ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ႀကတယ္။ အခုလို ေဆာင္ရြက္တဲ့အခါ အံ့ၾသစရာ ေကာင္းတဲ့ အေျဖတစ္ခုကို ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ႀကတယ္။ ဒီနိုင္ငံေျခာက္နိုင္ငံဟာ အဂၤလိပ္၊ ျပင္သစ္၊ ဘယ္လ္ဂီ်ယံ နိုင္ငံေတြ လက္ေအာက္မွာ ကိုလိုနီနိုင္ငံမ်ားအျဖစ္ ရပ္တည္ခဲ့တယ္။ ကိုယ္စား လွယ္အားလံုးဟာ သူတို႔အခုလို ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေနွးေကြးေနတာဟာ သူတို႔ကို ကြ်န္ျပဳခဲ့တဲ့ နိုင္ငံေတြ ေႀကာင့္ဆိုၿပီး ကိုလိုနီစနစ္ ကို အျပစ္ပံုခ်ႀကတယ္။ မ်က္နွာျဖဴေတြရဲ့ လုပ္ရပ္ေတြေႀကာင့္ သူတို႔အခုလို ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအားနည္းေန တယ္ လို႔ အေျဖထုတ္ခဲ့တယ္။

သူတို႔တင္ျပခ်က္ေတြႀကားရၿပီး ကြ်န္ေတာ္သံုးသပ္မိတယ္။ ဒီနိုင္ငံေတြ အားလံုး ၁၉၆ဝ ဝန္းက်င္ ေလာက္ မွာ လြတ္လပ္ေရးရလာတာ နွစ္ေပါင္း ၄ဝ ေက်ာ္ေနျပီ။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ဟာ အခုထိ အတိတ္ ကာလက ခါးသီးတဲ့ အရိပ္ ဖံုးလႊမ္းေနႀကတယ္။ ဒါနဲ႔ကြ်န္ေတာ့္ကို တင္ျပ ေဆြးေႏြးခြင့္ေပးတဲ့ အခါ ကြ်န္ေတာ္က ေမးခြန္းတစ္ခုထုတ္ခဲ့ပါတယ္။

ခင္ဗ်ားတို႔ ေျပာသလို ကိုလိုနီစနစ္ေႀကာင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေနွးေကြးတာကို လက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခင္ဗ်ား တို႔နဲ႔ အတူတူ လြတ္လပ္ေရးရခဲ့တဲ့ စင္ကာပူ နိုင္ငံမွာ ကိုလိုနီစနစ္အေႀကာင္း ေျပာသံ ဆိုသံေတြ မႀကားရေတာ့ဘူး။ ၿပီးခဲ့တာကို ျပန္ၿပီး စားျမံဳ႕ျပန္ေနမယ့္အစား လုပ္စရာရိွတာကို လုပ္ခဲ့တယ္။ အတိတ္ကိုေမ့တာမဟုတ္ဘဲ ေရွ႕ဆက္ရမယ့္ခရီးကိုသာ အာရံုစိုက္ၿပီး တိုးတက္ ေအာင္ လုပ္ခဲ့တယ္။ ဒါေႀကာင့္ အေျဖကို ေဖာ္ထုတ္တဲ့ေနရာမွာ ဘယ္သူဘယ္ဝါေႀကာင့္လို႔ အျပစ္တင္မယ့္အစား ကိုယ့္မွာ အျပစ္ရိွမရိွ သံုးသပ္ သင့္တယ္လို႔ တင္ျပခဲ့တယ္။

အခုလို ကြ်န္ေတာ္က မညွာမတာေျပာလိုက္တဲ့အတြက္ သူတို႔အားလံုး အံ့ႀသသြားတယ္။ အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာ အစည္းအေဝးေတြမွာ ဒီကိစၥကို ကြ်န္ေတာ္မႀကာခဏ ႀကားခဲ့ရတယ္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲနိုင္ငံမ်ား စုေဝးႀကတဲ့အခါ တစ္ခိ်န္က အုပ္စိုးခဲ့တဲ့သူေတြကို အျပစ္တင္ေလ့ ရိွႀက တယ္။ ေဝဖန္ႀကတယ္။ ကိုလိုနီနိုင္ငံေတြ ေကာင္းတယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္မဆိုလိုပါဘူး။ ျမန္မာ ျပည္ဟာလည္း ကိုလိုနီစနစ္ ေအာက္ မွာ အလူးအလဲခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ေႀကာင္း ကို အျမဲျပန္လွည့္ေနလို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ လုပ္စရာရိွတာကို တစိုက္မတ္မတ္ လုပ္ဖို႔သာ အေရးႀကီးတာ။

ကိုလိုနီစနစ္ႀကီးထြားခဲ့တဲ့ ၁၈ ရာစုနဲ႔ ၁၉ ရာစုနွစ္ေတြမွာ အဂၤလန္၊ ျပင္သစ္၊ ဂ်ာမနီ၊ ေဟာ္လန္၊ ဘယ္လ္ဂီ်ယံ၊ စပိန္၊ ေပၚတူဂီနိုင္ငံေတြဟာ အာရွ၊ အာဖရိကနဲ႔ လက္တင္ အေမရိကတိုက္မွာရိွတဲ့ နိုင္ငံေတြကို စီမံအုပ္ခ်ဳပ္စိုးမိုးခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုလိုနီစနစ္ က်င့္သံုးတဲ့ ပံုစံက မတူႀကဘူး။ ျပင္သစ္ ကိုလိုနီနိုင္ငံေတြမွာ တိုင္းရင္းသားေတြရဲ့ ပညာေရးကို အားေပးမႈ မရိွတာေတြ႔ရပါတယ္။ အဂၤလိပ္ကိုလိုနီလက္ေအာက္ နိုင္ငံေတြမွာေတာ့ ဒီလို မဟုတ္ဘဲ ပညာေရးကို အားေပးခဲ့တယ္။ ဒါေႀကာင့္ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ၁၉၂ဝ ခုနွစ္တုန္းက ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို ဖြင့္လွစ္ခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ္အခုလိုေျပာၿပီး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈနိမ့္က်ခဲ့တဲ့ အေႀကာင္းရင္းမ်ားအနက္ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီး ခိ်န္မွာ အုပ္ခ်ဳပ္စီမံမႈ ညံ့ဖ်င္းမႈေႀကာင့္ ျဖစ္နိုင္တယ္လို႔ တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ အခုလိုတင္ျပ ခဲ့တာဟာလည္း ကုလသမဂၢအဖြဲ႔အစည္း အပါအဝင္ နိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအေနနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ စီးပြားေရး ေလ့လာ ေတြ႔ရိွခ်က္မ်ားကို အေျခခံခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၆ဝ ခုနွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈစီးပြားေရးပညာလို႔ေခၚတဲ့ Development Economics ပညာဟာ ေပါက္ဖြားလာခဲ့တယ္။ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲနိုင္ငံမ်ား အေနနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအရိွန္အဟုန္တိုးတက္နိုင္ဖို႔ ဘာေတြ လုပ္သင့္ သလဲဆိုတာကို စဥ္းစားခဲ့ႀကတယ္။ ေလ့လာခဲ့ႀကတယ္။ တခ်ိဳ႕က ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈဟာ ရာသီဥတုနဲ႔ သက္ဆိုင္ တယ္လို႔ အဆိုၿပဳႀကတယ္။ ခ်မ္းသာတဲ့နိုင္ငံမ်ားဟာ ေအးတဲ့ရာသီဥတု ရိွႀကၿပီး ဆင္းရဲတဲ့ နိုင္ငံေတြ ကေတာ့ ရာသီဥတုပူျပင္းတဲ့နိုင္ငံေတြ ျဖစ္ႀကတယ္ဆိုၿပီး ေကာက္ခ်က္ ခ်ခဲ့ႀကတယ္။

ေအးတဲ့ရာသီမွာ ေနထိုင္တဲ့သူေတြဟာ ရွင္သန္ဖို႔ ရုန္းကန္ရတယ္။ ႀကိဳးစားႀကရတယ္။ အခုလို ႀကိဳးစားအားထုတ္တဲ့အတြက္ ေအာင္ျမင္မႈေတြရခဲ့တယ္။ ဒါေႀကာင့္လည္း ခ်မ္းသာ လာႀကတာလို႔ ေျပာႀကတယ္။ ပူျပင္းတဲ့ ရာသီဥတုမွာ ေနထိုင္ႀကတဲ့သူေတြဟာ ရာသီဥတု မွ်တၿပီး ေနရထိုင္ရတဲ့ ေနရာမွာ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး အသက္ရွင္နိုင္ႀကတယ္။ ဒါေႀကာင့္လည္း ႀကိဳးစား အားထုတ္မႈ သိပ္မရိွႀက ဘူး။ ရလဒ္ကေတာ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ေနွးေကြးျခင္း ျဖစ္တယ္ လို႔ ေျပာႀကပါတယ္။

စီးပြားေရးပညာရဲ့ထံုးစံအရ အေႀကာင္းျပခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳး ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ႀကပါတယ္။ အခုလိုဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ သီအိုရီမိ်ဳးစံုကို စဥ္းစားႀကတဲ့အခါ Governance လို႔ ေခၚတဲ့စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈကို အေႀကာင္းရင္း တစ္ခုအေနနဲ႔ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ပါတယ္။ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈလို႔ေျပာရင္ ေကာင္းမြန္ သပ္ရပ္တဲ့ စီမံခန္႔ခဲြ အုပ္ခ်ဳပ္မႈရိွသလို ညံ့ဖ်င္းတဲ့ စီမံခန္႔ခဲြအုပ္ခ်ဳပ္မႈမ်ိဳးလည္း ရိွနိုင္ပါတယ္။ ညံ့ဖ်င္းတဲ့ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ စနစ္ေႀကာင့္ အာဖရိကနိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဆင္းရဲတြင္းက မထြက္နိုင္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ စာဖတ္သူေတြ သိရိွတဲ့အတိုင္း အာဖရိကနိုင္ငံေတြမွာ သဘာဝ သယံဇာတ ပစၥည္းေတြ ေပါၾကြယ္ဝ တယ္။ ဒါေပမယ့္ Resource Course လို႔ ေခၚတဲ့ သယံဇာတ ကိ်န္စာအတိုက္ခံခဲ့ရတဲ့အတြက္ နိုင္ငံေတြဟာ နာလန္မထူ နိုင္ခဲ့ဘူး။

ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကြ်န္ေတာ္ ဥပမာနွစ္ခုေပးခ်င္ပါတယ္။ အာဖရိက မွာရိွတဲ့ နိုင္ဂီ်းရီးယား နိုင္ငံနဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယားနိုင္ငံ နွစ္နိုင္ငံဟာ ၁၉၆ဝ ခုနွစ္ ေလာက္မွာ တစ္ဦးက် ဝင္ေငြနဲ႔ တိုင္းတာရင္ အတူတူေလာက္ရိွတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အနွစ္ ၂ဝ ႀကာၿပီး ခရစ္နွစ္ ၂ဝဝဝ မွာေတာ့ ေတာင္ကိုရီးယား နိုင္ငံရဲ့ ဝင္ေငြဟာ နိုင္ဂီ်းရီးယားနိုင္ငံထက္ အဆေပါင္း မ်ားစြာ ႀကီးမားေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ နိုင္ဂီ်းရီးယားနိုင္ငံမွာ ေရနံေတြအမ်ားႀကီး ထြက္ရိွပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ ဒီေရနံေတြေႀကာင့္ ျပည္သူေတြအတြက္ ဘာမွမထူးျခားဘဲ နိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ သူေတြ ဟာ ဆြစ္ဇာလန္နိုင္ငံရဲ့ ဘဏ္ေတြမွာ အပ္ေငြေတြအမ်ားႀကီးရိွေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒုတိယ ဥပမာက ပိုၿပီးထူးျခားပါတယ္။ ဒါက အာဖရိကတိုက္မွာရိွတဲ့ ဂါနာနိုင္ငံနဲ႔ အာရွတိုက္ မွာရိွတဲ့ မေလးရွား နိုင္ငံတို႔ဟာ လြတ္လပ္ေရးကို ၁၉၆ဝ ခုနွစ္မွာ ရခဲ့ႀကတယ္။ အနွစ္ ၄ဝ အႀကာ မွာေတာ့ မေလးရွားနိုင္ငံရဲ့ တစ္ဦးက်ဝင္ေငြဟာ ဂါနာထက္ အဆ ၁ဝ ေလာက္ မ်ားေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ပိုၿပီးထူးဆန္းတာက မေလးရွားနိုင္ငံဟာ စားအုန္းဆီ ထုတ္လုပ္မႈမွာ ကမၻာ့ နံပါတ္တစ္ နိုင္ငံအျဖစ္ တည္ရိွေနခဲ့ပါတယ္။ ဒီဆီအုန္းပင္ေတြဟာ မေလးရွားနိုင္ငံမွာ အေလ့က်မေပါက္တဲ့အတြက္ ပ်ိဳးပင္ေတြကို ဂါနာနိုင္ငံကေန ယူခဲ့ရတာ ျဖစ္တယ္။ ဒီပ်ိဳးပင္ ေတြကေန စခဲ့တဲ့လုပ္ငန္းဟာ အခုခိ်န္မွာ ကမၻာကိုလႊမ္းမိုးနိုင္တဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ပ်ိဳးပင္ရိွတဲ့ ဂါနာနိုင္ငံမွာ ယခင္ ပံုစံနဲ႔မိရိုးဖလာစိုက္ပ်ိဳးတဲ့ အေျခအေနထက္ မတိုးတက္ ခဲ့ပါဘူး။

ကြ်န္ေတာ့္ရဲ့ တင္ျပခ်က္ေတြကို နားေထာင္ေနႀကတဲ့ နိုင္ငံေျခာက္နိုင္ငံက ေခါင္းေဆာင္ ေတြဟာ တအံ့တႀသနဲ႔ေငးၿပီး ပါးစပ္အေဟာင္းသားနဲ႔ သူတို႔ရဲ့ မ်က္နွာကို အခုထိျမင္ေယာင္ မိပါတယ္။ ႀကားရတာကို ေက်နပ္ခ်င္မွ ေက်နပ္ႀကမယ္။ လက္ခံခ်င္မွ လက္ခံႀကမယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္ ကေတာ့ ေျပာစရာရိွတာကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ''အမွန္တရားဟာ သင့္ကို လြတ္လပ္ေစတယ္'' တဲ့။ ဒီအဆိုကို ကြ်န္ေတာ္သိပ္သေဘာက်တယ္။ ေျပာစရာ၊ ဆိုစရာ ရိွတာကို ေျပာဖို႔ လိုတယ္။ ေျပာတဲ့ ေနရာ မွာလည္း အမ်ားနားလည္ေအာင္ သတိၿပဳရမယ္။ လိုရင္းတိုရွင္းဟာ အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။

အမ်ားအထင္ႀကီးေအာင္ တခ်ိဳ႕က ေျပာဆိုခ်င္ႀကတယ္။ ခက္တဲ့စကားလံုး ေတြသံုးၿပီး ပညာ ေပးတတ္ႀကတယ္။ အမွန္ေတာ့ ဒီလိုမျဖစ္သင့္ပါဘူး။ အေရးႀကီးဆံုးက တူညီတဲ့ နားလည္မႈ ရရိွဖို႔သာ ျဖစ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ နွစ္နွစ္ေက်ာ္ ကာလ နိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးရဲ့ မိန္႔ခြန္းမွာ Good Governance နဲ႔ Clean Government ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြ ႀကားလိုက္ရေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ရွစ္နွစ္ေက်ာ္ကာလ ယူဂႏၶာနိုင္ငံမွာ ကြ်န္ေတာ္ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတဲ့အျဖစ္ကို သြားသတိရမိပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ငါးနွစ္တုန္းက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာရိွတဲ့ American Center မွာ ေဟာေျပာပဲြတစ္ခု လုပ္ခဲ့ ပါတယ္။ ေဟာေျပာပဲြရဲ့ ေခါင္းစဥ္က Good Governance ေကာင္းမြန္ေသာ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ။ ဒီေခါင္းစဥ္ကို ေျပာဖို႔စဥ္းစားေတာ့ တာဝန္ရိွတဲ့သူေတြက ဆရာရယ္ ဒီေခါင္းစဥ္ကို နည္းနည္း ေျပာင္းေပးပါ။ အေႀကာင္းအရာကေတာ့ ဆရာေျပာခ်င္တာပဲေျပာေပါ့။ ဒါနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္က Good Governance အစား Promoting Accountability ေခါင္းစဥ္ေရြးၿပီး ေဟာေျပာခဲ့ ပါတယ္။ အခုေတာ့ တစ္ခိ်န္က သံုးခြင့္မရခဲ့တဲ့ ေဝါဟာရကို သံုးစဲြခြင့္ရတာကို ဝမ္းသာစရာ ျဖစ္ပါတယ္။


Good Governance ဟာ အမွန္ေတာ့ ေကာင္းမြန္တဲ့အုပ္ခ်ဳပ္မႈအစား၊ ေကာင္းမြန္တဲ့ စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း လို႔ စဥ္းစားရင္ပိုၿပီးျပည့္စံုပါတယ္။ Governance နဲ႔ Administration ဟာ မတူပါဘူး။ Administration က ရိုးရိုးေလး ေျပာရင္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈျဖစ္တယ္။ Governanc က ပိုၿပီးက်ယ္ျပန္႔တဲ့ အယူအဆ ျဖစ္ပါတယ္။

စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ သမိုင္းဦးဘံုေျမ ေခတ္ကတည္းက ရိွခဲ့ပါတယ္။ စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း ဟာ အမွန္ေတာ့ အဆံုးအျဖတ္ေပးျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေကာင္းမြန္ေသာ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈဟာ နိုင္ငံပိုင္ လုပ္ငန္းအဖြဲ႔အစည္းေတြသာမက စီးပြားေရးနဲ႔ လုပ္ငန္းနဲ႔ သက္ဆိုင္ေနသလို အရပ္ဘက္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားနဲ႔လည္း အကံ်ဳးဝင္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းသာမက အျပည္ျပည္ ဆိုင္ရာဆက္ဆံေရး ေတြမွာလည္း ေကာင္းမြန္တဲ့ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ လိုအပ္တာကို ေတြ႔ရိွရပါတယ္။

ေကာင္းမြန္တဲ့ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈနဲ႔ပတ္သက္လာရင္ အစိတ္အပိုင္းရွစ္ခုရိွတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီအပိုင္း ရွစ္ပိုင္းအနက္ ပဓာနအက်ဆံုးက တာဝန္သိမႈ၊ တာဝန္ယူမႈနဲ႔ တာဝန္ခံမႈကို သတ္မွတ္နိုင္တဲ့ Accountability ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္အယူအဆကေတာ့ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အားနည္းတာေတြ႔ရပါတယ္။ တာဝန္ရိွတဲ့သူေတြဟာ တာဝန္မသိႀကပါဘူး၊ တာဝန္မယူႀကပါဘူး၊ တာဝန္မခံႀကပါဘူး၊ ကိုယ္နဲ႔မဆိုင္ဘူးဆိုတဲ့ စိတ္ရိွေနတာဟာ အသည္းယားစရာကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။

မိမိကို တာဝန္တစ္ခုေပးထားရင္ ဒီတာဝန္ကို ဆံုးခန္းတိုင္ထိ ေက်ပြန္ရမယ္။ ငယ္ငယ္ တုန္းက မိဘေတြက ကြ်န္ေတာ့္ကို အျမဲဆံုးမခဲ့တယ္။ ''ငုပ္မိသဲတိုင္၊ တက္နိုင္ဖ်ားေရာက္'' တဲ့။ ဒီစိတ္ထား အျမဲေမြးရမယ္။ ကိုယ့္ရဲ့ တာဝန္မေက်ပြန္ရင္ ကိုယ့္မွာတာဝန္ရိွတယ္ဆိုတာကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့ဝန္ခံၿပီး မိမိယူ ထားတဲ့တာဝန္ မေက်ပြန္တဲ့အတြက္ ထြက္ရမယ္။ ဒီ Accountability စိတ္ဓာတ္ဟာ ေနရာတိုင္း၊ ရာထူးအဆင့္တိုင္းမွာ ရိွဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

ဒါေႀကာင့္ ဂ်ပန္ဆာမူရိုင္းေတြကို သိပ္သေဘာက်ခဲ့တယ္။ တိုက္ပဲြ၊ စစ္ပဲြရံႈးရင္ မိမိရဲ့ ဝမ္းဗိုက္ကို ဓားနဲ႔ကိုယ္တိုင္ထိုးရဲတဲ့ သတိၲရိွတယ္။ ဒါဟာ တာဝန္သိ၊ တာဝန္ယူ၊ တာဝန္ခံမႈပဲ ျဖစ္တယ္။

ဒုတိယအေနနဲ႔ကေတာ့ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ (Transparency) ျဖစ္တယ္၊ ဒါက ရိုးသားျဖဴစင္ ေျဖာင့္မတ္မႈ နဲ႔ဆိုင္တယ္။ ကိုယ့္လိပ္ျပာကိုယ္သန္႔ရင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရိွတာ ပါပဲ။ ဖြက္စရာ၊ ေရွာင္စရာ၊ တိမ္းစရာ ဘာမွမရိွတာပါပဲ။

တတိယအပိုင္းကေတာ့ တံု႔ျပန္မႈ (Responsive) ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရ ဝန္ထမ္းေတြဟာ ျပည္သူေတြရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းေပးရမယ့္ တာဝန္ရိွတယ္။ ကိစၥတစ္ခုကို ခ်က္ခ်င္း လုပ္ေပးရမယ္။ ျမန္ဖို႔လိုတယ္။ အခုေတာ့ မႀကာႀကာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနႀကတယ္။ ႀကာေလေလ ေကာင္းေလေလ ဆိုတဲ့စိတ္ဓာတ္ေတြ ရိွေနေသးတယ္။

စတုတၴအပိုင္းက ပါဝင္မႈပဲျဖစ္တယ္။ ေကာင္းမြန္တဲ့စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈရိွဖို႔ ပတ္သက္တဲ့ သူေတြအားလံုး တက္တက္ႀကြႀကြ ပါဝင္ဖို႔လိုတယ္။ ဘာသိဘာသာနဲ႔ အေနသာႀကီးဆိုၿပီး ေဘးထိုင္ ေနလို႔မျဖစ္ပါဘူး။ နံပါတ္ (၅) ကေတာ့ Inclusive ျဖစ္တယ္။ အားလံုးကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားမႈပဲ ျဖစ္တယ္။ မိမိနဲ႔ သေဘာထားခ်င္းမတူတဲ့သူေတြ၊ မိမိနဲ႔ အျမင္ခ်င္း မတိုက္ဆိုင္တဲ့သူေတြကို သိမ္းသြင္းနိုင္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

နံပါတ္(၆)ကေတာ့ ထိေရာက္မႈျဖစ္တယ္။ အမွန္ေတာ့ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္ေတြကို ျပည့္မီျခင္းျဖစ္တယ္။ တစ္ဆက္တည္းမွာလည္း Equality လို႔ေခၚတဲ့ မွ်တမႈ ကို လက္ခံရမယ္။ ဆိုလိုတာက ႀကိဳးစားတဲ့သူဟာ ႀကိဳးစားသေလာက္ အက်ိဳးခံစားခြင့္ ရိွရမယ္။ ႀကိဳးစားတဲ့လူေရာ မႀကိဳးစားတဲ့သူပါ တူညီတဲ့အက်ိဳးရျခင္းဟာ မတရားပါဘူး။ ဒီအေတြးကို ျပင္ဖို႔ ခက္ခဲပါတယ္။ လူတိုင္းက ညီတာကိုနွစ္သက္ႀကတယ္။ သူရသေလာက္ ငါရရမယ္ဆိုၿပီး စဥ္းစားႀကတယ္။ ရဖို႔သာ အာရံုရိွတာ၊ သူလုပ္သေလာက္ ငါလုပ္မယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ကေတာ့ မရိွဘူး။

နံပါတ္(၇)ကေတာ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈျဖစ္တယ္။ ေကာင္းမြန္တဲ့ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈရိွနိုင္ဖို႔ တရား ဥပေဒ စိုးမိုးေရးဟာ အဓိကက်ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး အပိုင္း(၈)ကေတာ့ အမ်ားဆႏၵကို လိုက္ေလ်ာမႈျဖစ္တယ္။ အဓိပၸာယ္က အားလံုးနဲ႔ တိုင္တိုင္ပင္ပင္ေဆာင္ရြက္ၿပီး တူညီတဲ့ ဆႏၵ သေဘာထားေတြကို ထုတ္ေဖာ္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။

ကြ်န္ေတာ္တို႔နိုင္ငံမွာ ေကာင္းမြန္တဲ့အုပ္ခ်ဳပ္စီမံမႈရိွဖို႔ အလြန္လိုအပ္လ်က္ရိွပါတယ္။ ေက်းရြာ၊ ရပ္ကြက္ကအစ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္အထိ ေနရာတိုင္းမွာရိွဖို႔ ရွင္သန္ဖို႔ လိုအပ္ ပါတယ္။ ဒီလိုရိွမွလည္း အားလံုးေမွ်ာ္မွန္း၊ ေမွ်ာ္လင့္တဲ့ သာယာဝေျပာၿပီး ေအးခ်မ္းတဲ့ နိုင္ငံႀကီး ျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေဒါက္တာ ေအာင္ထြန္းသက္

၂၀၁၃ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၃ ရက္ထုတ္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာမွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္