“ဂုဏ္သိကၡာ”

ဒီစကားလံုး ေလးကို အၿမဲၾကားေနၾကပါ ။သိပ္မၾကာခင္ ကာလကမွအေလးအနက္ထား စဥ္းစားမိသည္။ ဆရာ ခ်စ္ဦးညိဳေရးတဲ႔ “အေမ ႏွင္႔ ေတြ႔ဆံု ျခင္း ”စာအုပ္မွာ သူ႕ဖခင္ ဦိးေရႊေဒါင္းညိဳ ရဟန္းဘ၀မွ ထြက္ေတာ႔ သိကၡာမက်ဘူးေရးထားတာ ေတာ္ေတာ္ခံစားမိသည္။မိမိေတြးထားမိတာနဲ႔ အံ၀င္ခြင္က် ၿဖစ္ေနေတာ႔ အေတြးစ ေတြ  ဆြဲထုတ္မိသည္။

“ဂုဏ္သိကၡာ”ကို ျမန္မာ-အဂၤလိပ္အဘိဓာန္မွာ integrity, dignity ဖြင္႔ဆိုထားသည္။integrity ကို Oxford Advanced Learner's Dictionary (8th edition ) မွာ  (n) quality of being honest and having strong moral principles    ရိုးသာမႈ ႏွင္႔ ခိုင္မာေသာစိတ္ဓာတ္ အမူအက်င္႔၏ အရည္အခ်င္းလို႕  အဓိပၸာယ္ ဖြင္႔ဆိုထားသည္ ။

Mac Milan English Dictionary for Advanced Learners (2^nd edition)မွာေတာ႕ the quality  0f always behaving according to the moral principles that you believe in, so that people respect and trust you .လူအမ်ားက ယံုၾကည္ေလးစားေစရန္ သင္ယံုၾကည္သလို စိတ္ဓာတ္ အမူအက်င္႕အရ အၿမဲက်င္႔ႀကံအားထုတ္ေသာအရည္ခ်င္းလို႕ အဓိပၸာယ္ေဖာ္ျပထားသည္။ dignity ကိုမူ ၄င္း အဘိဓာန္မွာပဲ(n) the impressive behavior of someone who controls their emotion in difficult situation ခက္ခဲတဲ႕ အေျခအေနမွာ သူတို႕ရဲ႕ စိတ္ခံစားမွဳတို႕ ထိန္းခ်ဳပ္ေသာ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ႕ အထင္ႀကီးေလးစားဖြယ္ အျပဳအမူလို႔ ဆိုပါသည္။

ဒီဖြင္႕ဆိုခ်က္ေတြဟာ ထိေရာက္ေပမယ္႕ အကုန္လံုး မၿခံဳငံုမိေသးပါဘူး။ “ဂုဏ္”ဆိုတာ ပါဠိစကားလံုး “ဂုဏ” ကလာၿပီး သိကၡာက “ေသကၡ” ကလာပါသည္။“ဂုဏ” ဆိုတာ အရည္အခ်င္း quality ျဖစ္ၿပီး “ေသကၡ” ကေတာ႕ practice ျဖစ္ပါသည္။ ေျပာရရင္ quality of practice ေပါ႔ ။ ဘာေတြ ေလ႔က်င္႔ရမလဲ ။ အေလ႔က်င္႔ ရဲ႕အရည္အခ်င္းေတြက ဘာေတြလဲ။                                                               

“ေလ႔”ရမွာေတြက စိတ္ကူးေတြ၊ ေတြးဆမွဳေတြ ၊ေျပာဆိုမွဳ ႏွင္႕လႈပ္ရွားမွဳအျပဳမူေတြပဲ ျဖစ္ပါသည္။  ပါ႒ိိလိုဆိုရရင္ မေနာ ၊၀စီ ႏွင္႕ကာယပဲေပါ႔။ မေနာကံ၊၀စီကံ ႏွင္႕ ကာယကံေတြကို ေစာင္႔ထိန္းႏိုင္ရင္ေတာ႕ moral principles ေတြရၿပီေပါ႔ ။ ဒါဟာ အေျခခံ ဂုဏ္သိကၡာ ပါပဲ ။ အရပ္ထဲမွာ ေျပာေနၾကတဲ႕ “ဒီလူ သိကၡာ မရွိဘူး” ၊ “ဒါဟာ သိကၡခ်တာပဲ” လို႔ဆိုဆို ေနၾကတာ ဒီအေျခခံ ဂုဏ္သိကၡာပဲ  ။ ဒါကိုပဲ ေစာင္႕ထိန္း ၊ ေရွာင္ၾကည္မႈ ဂုဏ္သိကၡာ ၊ သီလသိကၡာလို႔ ေခၚပါသည္ ။ ဂုဏ္သိကၡာ မွာ အဆင္႔ (၃) ဆင္႔ရွိပါသည္။ သီလ သိကၡာ ၊ သမာဓိ သိကၡာ ၊ ပညာ သိကၡာေတြပါပဲ  ။ ဒီသိကၡာ သံုးရပ္ဟာ ပိရမစ္ပံုတည္ေဆာက္ထားပါသည္။ ေအာက္ပါပံုကို ၾကည္႔ပါ။

ပညာ

သမာဓိ

သီလ 

သီလသိကၡာ ေလ႔က်င္႔မႈ႔ အဆင္႔က ၾကဳိစားအားထုတ္မႈ႕အဆင္႕ပါ။ ေလ႔က်င္႔မႈ၊ၾကဳိးစားမႈ႕ ေကာင္းရင္ တည္ျငိမ္မူ႕၊ေစာင္႔ထိန္းမႈသေဘာ ေရာက္လာပါျပီ။ ခဏတာ ေစာင္႔ထိန္းမႈ႔ကေန ေစာင္႔ထိန္းစရာ မလုိေလာက္ေအာင္ ေရာက္လာရင္ေတာ႔ ပြင္႔လင္႔မႈ႕(epiphany)သေဘာ ႏွင္႔ သိျမင္မႈ႔ (enlightenment) သေဘာေရာက္ၿပီေပါ႔။ တည္ျငိမ္ ေစာင္႔ထိန္းမႈ႔အဆင္႔ကုိ သမာဓိသိကၡာလုိ႔ ဆုိရမည္။ “မုဒုလကၡဏ” ဇာတ္ေတာ္မွာ ေစာင္႔ထိန္းမႈ႔ ယုိင္ယြင္းလုိ႔ ေတာမွီရေသ႔ဟာ သီလသိကၡာ ကုိျပန္ေစာင္႔ထိန္းရတဲ႔ ေလ႔က်င္႔ရတဲ႔အဆင္႔ထိ ေလွ်ာက်ခဲ႔ရသည္။ သိကၡာသုံးပါးဟာ တဲြဖတ္ မွီခုိေနတာပါ။ ေအာက္ကေနေပၚသာမက အေပၚကေနေအာက္ကုိလည္းအားထားမွီခုိေနတာပါ။ဒါကုိသတိထားဖုိ႔လုိပါသည္။
                        ဒုတိယ အဆင္႔ သိကၡာကေန အျမင္႔ဆုံးအဆင့္၊ေစာင္႔ထိန္းစရာမလုိတဲ႔ အဆင့္ ေရာက္ျပီး ဆုိရင္ အရာရာဟာ သိသာျမင္သာလာမည္၊။ နားလည္ခြင္႔လြတ္ႏူိင္မည္ ။တမင္လုပ္ေဆာင္ ေနစရာမလိုပါ။ “ဂုဏ္သိကၡာ” ကုိ ေစာင္႔ထိန္းေလ႔က်င္႕ရတာဟာ အလုပ္ျဖစ္ျပီး အသိ၊ ပညာဟာ အက်ဳိးျဖစ္ သည္။ လယ္ယာေျမေကာင္းေတြမွာ မ်ဳိးေစ႕ၾကဲဖုိ႔ရာမွာ မိမိတာ၀န္ျဖစ္ျပီး အပင္ေပါက္၊ သီးပြင့္လာဖုိ႔ဟာ သစ္ပင္၏ တာ၀န္ျဖစ္သည္။သီလသိကၡာသည္ဓာတ္မီးခလုတ္ကုိႏွိပ္ျခင္း၊ သမာဓိသိကၡာဟာ အလင္း ေရာင္ရျဖင္းျဖစ္ၿပီး ပညာသိကၡာသည္ သိၿမင္နားလည္ၿခင္းျဖစ္ျခင္း ပင္ျဖစ္ေတာ႔သည္။

ယခုေခတ္မွာ အေနာက္ႏူိင္ငံမ်ားတြင္္ ပညာတတ္သည္ ဆုိေသာလူတုိ္႔သည္ ေဖာက္ျပန္မွားယြင္းေနၾက သည္။ ၄င္းပညာရွိသည္ အက်င္႔ ႏွင္႔ ေစာင္႔ထိန္းမူ႕အေပၚ အေျခမခံေသာေၾကာင္႔ၿဖစ္သည္.။ ဦးေက်ာ္ဒင္သည္

ေခတ္ပညာ၊ေရွးပညာမတတ္ပါ။ကုိယ္၊စိတ္နွလုံး၊ႏွဳတ္သုံးပါးကုိ ေလ႔က်င္႔လာေသာေၾကာင္႕ အေလ႔အက်င္႔ ေကာင္း မွသည္ ေစာင္႔ထိန္းမႈ႔၊တည္ၿငိမ္မႈ႔ကို ရကာ ေနာက္ဆံုး စြန္းလြန္းဂူဆရာေတာ္ ဦးက၀ိ ၿဖစ္ေသာအခါ အသိေရာ အၿမင္ပါ ပြင္႔လင္းလာေတာ႔သည္။ ၄င္းသည္ အျမင္႔ဆုံးအဆင္႔ပင္ ျဖစ္ေတာ႔သည္။ ခက္ခဲ နက္နဲေသာဗုဒၶအဘိဓမၼာမ်ားကုိေၾကညက္ေတာ႔သည။္

Sir Alfred Nobel သည္ ပညာေတြ အဆင္႔ဆင္႔ျမင္႔တက္ျပီးေနာက္ ၄င္းအက်ဳိးကုိသိျမင္ကာ    ေဆးပညာ၊ စာေပ ၊ဓာတုေဗဒ ႏွင္႕ ရူပေဗဒ၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရး စေသာနယ္ပယ္ေတြ အတြက္အက်ဳိးရွိမည္႔  N၀bel ဆုကုိ တီထြင္ေပးအပ္ခဲ႔သည္။လူဟာ လူသားေကာင္းက်ဳိးကုိ လုပ္ရမည္ ဆုိသည္႔ အမူအက်င္႕သီလကုိ တဖန္ ၿပန္လည္သိျမင္လာျဖစ္ပင္ျဖစ္သည္။သိကၡာေတြထဲမွာ အေျခခံအက်ဆုံးအလုပ္ပဲ ျဖစ္သည္။ ကုိယ္၊ စိတ္ႏွလုံး၊ ႏွဳတ္သုံးပါးလုံးသည္ သူတစ္ပါးအက်ဳိးယုုတ္ေအာင၊္ မိမိသူတပါးအက်ဳိးမယုတ္ေအာင္၊ မိမိကုိယ္တုိင္လည္း အက်ဳိးမယုတ္ေအာင္ ေစာင္႔ထိန္းရမွာေပါ႔။

လူတစ္ေယာက္ ေတြးတာ၊ေၿပာတာ၊ေတြးတာေတြဟာ သူတစ္ပါး အက်ဳိးယုတ္ဖို႔ မဟုတ္ဘူးဆိုတာ ပတ္၀န္းက်င္ က လက္ခံယံုၾကည္လာၿပီဆိုရင္ ဒီလူမွာ ခိုင္မာေတာင္႔တင္းေသာ ဂုဏ္သိကၡာ ရွိၿပီ။ဒီလို အမ်ဳိးေကာင္းသား၊အမ်ဳိးေကာင္းသမီးေတြ ကမာၻမွာေရာ၊ ၿမန္မာမွာပါ အမ်ားၾကီးပါ။ကိုေက်ာ္သူလိုေပါ႔။သူတို႔ မရွိေတာ႔ ရင္ေတာင္မွ ရင္ထဲမွာ ၿမတ္ၿမတ္ႏုိးႏုိး ထိန္းသိမ္းထားမွာပါ။ သူလိုလူေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၿမန္မာ လူ႔အဖြဲ႔  အစည္းမွာ အမ်ားၾကီး ရွိပါတယ္။သူတို႔သည္ ပညာလင္းပြင္႔မႈေတြထိ မေရာက္ေသးေပမယ္႔ တစ္ေန႔ေတာ႔ မလြဲမေသြ ေရာက္ၾကမွာပါ။ပါရမီရွင္၊ သူေတာ္ေကာင္း၊အာဇာနည္ ဆိုတာေတြဟာ ဂုဏ္သိကၡာ နဲ႔ ေသြးအုပ္စုတူ  တဲ႔ သူရဲေကာင္းေတြပါ။ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္းဆန္း ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ထာ၀ရ ၿမတ္ႏုိးခဲ႔၊ ၿမတ္ႏုိးဆဲ၊ၿမတ္ႏုိးေနဦးမွာပါ။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း သည္ ဂုဏ္သိကၡာ ၿမင္႔မားမႈ ရဲ႕ အဓိက ၿပယုဂ္လို႔ပဲ ဆိုခ်င္ပါေတာ႔သည္။ကၽြန္ေတာ္တို႔ ညီအစ္ကို ေမာင္ႏွမ အားလံုး အတုယူေလ႔က်င္႔ေစာင္႔ထိန္းသင္႔ပါသည္။

လင္းပြင္႔မႈ  ပညာသိကၡာကေတာ႔  လာပါလိမ္႔မည္။

ေမာင္ေနၿပာ