မ်ိဳးျမင့္စိတ္ေနဝါဒ (Ethnocentrism)

by Nyein Chan Aye on Wednesday, June 27, 2012 at 3:54am 

မ်ိဳးျမင့္စိတ္ေနဝါဒဆိုတာ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ ဓေလ့ထံုးစံတူ လူမ်ိဳးအုပ္စုတစ္စုက အျခား မတူညီတဲ့ လူမ်ိဳးအုပ္စုတစ္စုကို ျပဳမူဆက္ဆံရာမွာ မိမိရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈတန္ဖိုး၊ စံႏႈန္းေတြကို အဓိက ဗဟိုျပဳ လက္ကိုင္ထားၿပီး စဥ္းစား၊ ဆံုးျဖတ္ ျပဳမူလုပ္ေဆာင္ျခင္းသေဘာျဖစ္တယ္။ မူရင္းအဂၤလိပ္စကားလံုးက

 ေရွး ေခါမ စကားလံုး ‘Ethno’ (လူမ်ိဳး၊ ႏိုင္ငံ၊ ယဥ္ေက်းမႈတူ အုပ္စု) နဲ႕ လာတင္ စကားလံုး ‘Centric’ (ဗဟိုျပဳျခင္း) တို႕ ေပါင္းစပ္ထားျခင္းျဖစ္တယ္။ ဒီသေဘာမွာ မိမိရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈ၊ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ စတဲ့ သဘာဝအရ မတူညီႏိုင္တဲ့ ဝိေသသလကၡဏာေတြကို အေျခခံကာ အုပ္စုသေဘာအေနနဲ႕ စဥ္းစားေလ့ရွိၿပီး မိမိ အုပ္စုက သူမ်ားအုပ္စုေတြထက္ အရာရာမွာ သာလြန္တယ္၊ ယဥ္ေက်းတယ္၊ လူပီသတယ္၊ သဘာဝက် တယ္၊ ျမင့္ျမတ္တယ္၊ အျခား လူမ်ိဳးအုပ္စုမ်ားက မယဥ္ေက်း၊ လူမပီသ၊ သဘာဝမက်၊ ယုတ္ညံ ဟု လြဲမွားယူဆၿပီး မိမိအုပ္စုတစ္ခုတည္းသာ အခြင့္ထူးခံယူျခင္း၊ အျခားမတူတဲ့ အုပ္စုေတြကို ဖိႏွိပ္ခြဲျခားဆက္ဆံျခင္း၊ ကၽြန္ျပဳျခင္း စတဲ့ ဘက္လိုက္ဆံုးျဖတ္၊ မတရားမႈ ေတြ လုပ္ေဆာင္ေလ့ရွိတာေၾကာင့္ အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႕ မတူညီတဲ့ အုပ္စုေတြၾကား ပဋိပကၡေတြ၊ အမုန္းေတြ၊ ရန္ညွိဳးေတြဟာ ေရရွည္ ႀကီးထြား အျမစ္တြယ္ လာေစတယ္။

ဥပမာ - ေရွးယခင္ လူျဖဴ လူမ်ိဳးႀကီး ဝါဒအရ လူျဖဴေတြကသာ ျမင့္ျမတ္တယ္ဆိုတယ္ သေဘာနဲ႕ အသားအေရာင္ရွိတဲ့ အာဖရိကအႏြယ္ဝင္ လူမ်ိဳးေတြကို အဓမၼ ကၽြန္ျပဳ ခိုင္းေစခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ကၽြန္စနစ္ ပေပ်ာက္သြားသည့္တိုင္ အာဖရိကအႏြယ္ဝင္ေတြအေပၚ ဆက္လက္ ခြဲျခား ႏွိမ္ခ်ဆက္ဆံခဲ့တယ္။ ဒီ မတရားမႈ ဆိုးက်ိဳး အရိပ္မည္းဟာ ဆယ္စုႏွစ္ေတြၾကာသည့္တိုင္ေအာင္ လက္ရွိ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အေမရိက နဲ႕ အျခား အေနာက္ ဥေရာပ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ လူမ်ိဳးေရးျပႆနာေတြ၊ အသားအေရာင္ ကြဲျပားသူခ်င္းၾကား ပဋိပကၡသေဘာေဆာင္တဲ့ တင္းမာမႈ ဒဏ္ရာ၊ အမာရြတ္ေတြ ထင္က်န္ေနဆဲ ျဖစ္တယ္။

ယထဘူတက်က် စဥ္းစားရင္ ကမၻာ့မွာရွိတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအသီးသီးမွ လူမ်ိဳးေတြ၊ ယဥ္ေက်းမႈ ေတြမွာ မည္သည့္ လူမ်ိဳး၊ မည္သည့္ ယဥ္ေက်းမႈကမွာ ပိုေကာင္းတယ္၊ ပိုျမင့္ျမတ္တယ္၊ (သို႕) ဆိုးတယ္၊ ယုတ္ညံ့တယ္ဆိုၿပီး သတ္မွတ္လို႕မရပါ။ ပူအိုက္ စြတ္စို တဲ့ ေဒသမွာ ပုဆိုး၊ လုံခ်ည္၊ သင္တိုင္း ဝတ္တယ္၊ ေခါင္းေပါင္း ေပါင္းတယ္၊ ပူျပင္း ေျခာက္ေသြ႕တဲ့ ေဒသေတြမွာ ဝတ္ရံုျခံဳ၊ ေခါင္းေဆာင္း ေဆာင္းတယ္၊ ေအးတဲ့ ေဒသေတြမွာ ေဘာင္းဘီဝတ္တယ္၊ စတဲ့ သဘာဝအေနထားအေပၚမူတည္ၿပီး လိုက္ေလ်ာညီေထြ က်င့္ၾကံေနထိုင္ရင္း ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ မတူညီတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ သေဘာ နဲ႕ အေလ့အထေတြ သာျဖစ္တယ္။

တနည္းအားျဖင့္ လူအုပ္စု တစ္ခုနဲ႕ တစ္ခု အစားအေသာက္၊ အဝတ္အထည္၊ ဓေလ့ထံုးတမ္း၊ ဘာသာစကား၊ အေတြးအေခၚ၊ တန္ဖိုးထားမႈ စတာေတြ မတူညီႏိုင္ျခင္းမွာ ရွင္သန္ေနထိုင္ရာ ေဒသ ပထဝီ၊ ရာသီဥတု ေဂဟေဗဒ သေဘာ နဲ႕ ပတ္ဝန္းက်င္ လူမႈအသိုင္းအဝန္းမွ လူမႈႏိုင္ငံေရး သေဘာေတြေၾကာင့္လို႕ ဆိုႏိုင္တယ္။ ဥပမာ - အာတိတ္ေဒသ ႏွင္းေတာထဲက လူမ်ိဳးစုေတြအတြက္ အျဖဴေရာင္ ကို သတ္မွတ္ရာမွာ အႏုအရင့္ အေသးစိတ္ ပံုေဖာ္ႏိုင္တဲ့ စကားလံုး ေဝါဟာရ အမ်ားအျပား ရွိႏိုင္ၿပီး အနီေရာင္၊ အစိမ္းေရာင္၊ အျပာေရာင္ လိုမ်ိဳးမွာ အတိအက် ပံုေဖာ္ႏိုင္တဲ့ ေဝါဟာရ အားနည္းတဲ့ သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။

သို႕ေသာ္ လူေတြဟာ ဘယ္ေလာက္ပဲ အေတြးအေခၚ ျမင့္မား၊ အျမင္ က်ယ္ျပန္႕၊ လြတ္လပ္မွ်တ လစ္ဘရယ္က် ေနထိုင္၊ ျပဳမူ၊ ေျပာဆို ပါတယ္ဆိုေစဦးေတာ့ မ်ိဳးျမင့္စိတ္ေနဝါဒ တစိတ္တပိုင္း လို႕ဆိုႏိုင္တဲ့ သေဘာမ်ိဳး အနည္းအမ်ားရွိေနတတ္တာဟာလည္း သဘာဝပါ။ အေၾကာင္းက လူေတြဟာ မတူညီတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဓေလ့ထံုးတမ္းေတြနဲ႕ ထိေတြ႕ဆက္ဆံတဲ့ေနရာမွာ ကိုယ္နဲ႕ ငယ္စဥ္ကတည္းက ရင္းႏွီးကၽြမ္းဝင္ အသားက်ၿပီးသား အရာေတြကိုပဲ ပိုမို ေမြ႕ေလ်ာ္ လက္ခံလိုစိတ္၊ အသားေပး လုပ္ေဆာင္လိုစိတ္ျဖစ္ေပၚေလ့ရွိၿပီး မွန္တယ္၊ မွားတယ္၊ တရားတယ္၊ မတရားဘူးဆံုးျဖတ္ရာမွာလည္း ကိုယ္ေနထိုင္ႀကီးျပင္းလာရာ အုပ္စုဘက္ကိုသာ မသိစိတ္အေနနဲ႕ ျဖစ္ျဖစ္ ဘက္လိုက္ ဆံုးျဖတ္လိုစိတ္ေတြ ျဖစ္ေပၚလာေလ့ရွိတယ္။ အေမရိကန္ အမ်ိဳးသား သိပံၸ အဖြဲ႕အစည္းႀကီး (NAS) က ခုေနာက္ဆံုးေတြ႕ရွိေဖာ္ထုတ္ခ်က္အရ လူေတြမွာရွိတဲ့ ေအာက္စီတိုစင္း ေဟာ္မုန္း (Oxytocin Hormone) က အုပ္စုတူလူခ်င္း ဓမၼဓိ႒ာန္က်က် မဟုတ္ဘဲ ခံစားခ်က္ အသားေပး ပုဂၢလဓိ႒ာန္ သေဘာေဆာင္တဲ့ မိမိအုပ္စုကို ဂုဏ္ျမွင့္ေျပာဆိုမႈ၊ သူတပါး အုပ္စုအေပၚ (အနည္းဆံုး စကားအရာမွာ ျဖစ္ျဖစ္) ႏွိမ့္ခ် လိုမႈ၊ လူမ်ိဳး၊ အုပ္စုတူ ေထာက္ခံ အားေပးမႈ၊ ဘက္လိုက္ ဆံုးျဖတ္ ျပဳမူ မႈ (Favouritism) ေတြကို ျဖစ္ေပၚေစတယ္လို႕ ဆိုတယ္။

လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ဘာသာေဗဒ ေတြမွာ ဒီလိုသေဘာေတြကို ေတြ႕ႏိုင္တယ္။ ဥပမာ - အဂၤလိပ္ေဝါဟာရ ‘Barbarian’ (လူၾကမ္း) ဆိုတဲ့ စကားရဲ႕ မူရင္းဟာ ေခါမ စကားလံုးျဖစ္ၿပီး ေရွးေခါမေခတ္ ေခါမလူမႈအသိုင္းအဝန္း ဝန္းက်င္ရွိ ေခါမလူမ်ိဳးမ်ားေလာက္ ယဥ္ေက်းမႈ မဖြံ႕ၿဖိဳး၊ မတိုးတက္ေသးတဲ့ ေခါမမဟုတ္တဲ့ လူမ်ိဳးစုငယ္အားလံုးကို ညႊန္းဆိုတဲ့ စကားလံုး ျဖစ္တယ္။ ေခါမ စကားလံုး ‘Barbars’ ရဲ႕ အနက္အဓိပၸာယ္က ေခြးေဟာင္သံျဖစ္ၿပီး ဒီလူမ်ိဳးစုငယ္ေတြဟာ ေခါမေတြေျပာတဲ့ ဘာသာစကားကို နားမလည္တဲ့အတြက္ ေခါမေတြက ႏွိမ္ခ် ေခၚေဝၚတဲ့သေဘာနဲ႕ သံုးႏႈန္း ခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္။ အလားတူ အာတိတ္စက္ဝန္းေဒသရွိ လူမ်ိဳးတစ္စုကို ေခၚတဲ့ အက္စ္ကမိုး (Eskimo) အသံုးရဲ႕ မူလအနက္ကြဲ တစ္ခုက “အသားစိမ္း စားသူမ်ား” ဆိုတဲ့ အဓိပၸာယ္ျဖစ္ၿပီး အက္စ္ကမိုးေတြကို အနီးမွာ ေနထိုင္တဲ့ အျခားမတူညီတဲ့ လူမ်ိဳးအုပ္စုေတြက သူတို႕ရဲ႕ ကြဲျပားတဲ့ အစားအေသာက္၊ ေနထိုင္မႈပံုစံေၾကာင့္ ႏွိမ္ခ် ေခၚဆိုရာမွာ ျဖစ္ေပၚလာတယ္လို႕ဆိုတယ္။ မိမိ လူမ်ိဳးကို “အမ်ိဳး၊ ဘာသာသာသနာကို ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ား” လို႕ ေခၚၿပီး အျခား မတူတဲ့ လူမ်ိဳးကိုေတာ့ “ေလ့လြင့္လာသူမ်ား” ဟု ေခၚဆိုျခင္း သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။

အျခား အစားအေသာက္၊ အေနအထိုင္၊ အေျပာအဆို၊ လူမႈေနထိုင္၊ ျပဳမူ၊ ဆက္ဆံေရး ပံုစံေတြမွာလည္း မိမိ လူမ်ိဳးရဲ႕ ရိုးရာ ထံုးတမ္းေတြကို ပုိမိုတိမ္းညြတ္ေလ့ရွိၿပီး မတူကြဲျပားတဲ့ ဓေလ့ေတြ နဲ႕ ၾကံဳေတြ႕ရရင္ စိတ္ကသိကေအာင့္ျဖစ္၊ အထင္အျမင္လြဲမွားမႈ ၾကံဳေတြ႕ရတာဟာ နားလည္လက္ခံႏိုင္တဲ့ သဘာဝပါ။ ဥပမာ - လူေတြဟာ တစ္ေယာက္ နဲ႕ တစ္ေယာက္ ေျပာဆို ဆက္ဆံရာမွာ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အကြာအေဝးတစ္ခု (Personal Space) သတ္မွတ္ အရယူၿပီး ေျပာဆိုေလ့ရွိတယ္။ ဒီလို သတ္မွတ္ရာမွာလည္း လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳး နဲ႕ တစ္မ်ိဳး အကြာအေဝး၊ အက်ဥ္း၊ အက်ယ္ ယူပံု ကြာေလ့ရွိတယ္။ ေျမထဲပင္လယ္ေဒသမွ မြတ္ဆလင္ေတြ နဲ႕ လက္တင္အေမရိက မွ လူမ်ိဳးေတြဟာ စကားေျပာဆို ဆက္ဆံရာမွာ လက္ပြန္းတတီး၊ ကိုယ္ခႏၶာခ်င္းထိစပ္မႈရွိသည္အထိ နီးကပ္၊ ထိစပ္၊ ေျခတို႕၊ လက္တို႕ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ျပဳမူေျပာဆိုေလ့ရွိတယ္။ သူတို႕ေတြ နဲ႕ အျခား အသားခ်င္းထိ ေျပာဆို ဆက္ဆံေလ့မရွိတဲ့ ေျမာက္အေမရိက (သို႕) ဥေရာပ မွ လူမ်ိဳးေတြ ဆက္ဆံရတဲ့အခါမွာ ကြဲျပားတဲ့ အေလ့အထေတြေၾကာင့္ တစ္ဦး နဲ႕ တစ္ဦး မယဥ္ေက်းသူ (ဝါ) ရိုင္းစိုင္းသူ ေတြလို႕ စိတ္ထဲက အျပန္အလွန္ သတ္မွတ္သြား ႏိုင္တယ္။ အာရပ္တစ္ေယာက္က ရင္းႏွီးေဖာ္ေရြေၾကာင္း ျပသလိုမႈနဲ႕ အေမရိကန္တစ္ေယာက္ အနားတိုးကပ္လာရင္ အေမရိကန္ကလည္း သူ႕ထံုးစံ၊ သူသတ္မွတ္ထားတဲ့ အကြာအေဝး (Personal Space) အထိ ေရာက္ေအာင္ ခပ္ခြာခြာ ေနာက္ဆုတ္သြားမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒါဟာ မတူညီတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈေနာက္ခံရွိတဲ့ လူမ်ိဳးစုေတြၾကား ကိုယ္အရိုးစြဲလာရာ ဓေလ့ထံုးစံ၊ သတ္မွတ္ခ်က္ကို အေျခခံၿပီး အလိုအေလ်ာက္ တုန္႕ျပန္တတ္တဲ့ သေဘာသက္သက္သာျဖစ္ၿပီး ရန္လိုမုန္းထားမႈ၊ မခင္မင္လိုမႈ၊ မယဥ္ေက်း၊ ရိုင္းစိုင္းတဲ့ သေဘာမ်ိဳး မေဆာင္ပါ။ ႏိုင္ငံတကာ အစားအေသာက္ေတြ ယွဥ္ခ်ထားရင္ အလိုအေလ်ာက္ မိမိ သက္ဆိုင္ရာ ရိုးရာ အစာတစ္ခုခု (သို႕) မိမိ စားေလ့ရွိတဲ့ အက်င့္ရၿပီးသာ နီးစပ္တဲ့ အစာတစ္ခုခုကို လက္လွမ္းမိတတ္တဲ့ သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။

သို႕ေသာ္ လူ႕မႈဆက္ဆံေရး (သို႕) စီးပြားေရာင္းဝယ္ ဆက္ဆံမႈေတြမွာ ဒီလို အေသးအဖြယ္း အျပဳအမူမ်ား မွ တဆင့္ ဆက္ဆံေရး မေခ်ာမေမြ႕၊ အဖုအထစ္မျဖစ္ေစဖို႕ရာ မတူကြဲျပားတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့၊ ထံုးတမ္းေတြကို နားလည္၊ သေဘာေပါက္ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ျပဳမူဆက္ဆံတတ္ဖို႕လိုတယ္။

မ်ိဳးျမင့္စိတ္ေနဝါဒ စစ္စစ္ျဖစ္လာၿပီဆိုရင္ေတာ့ ယဥ္ေက်းမႈမ်ား အခ်င္းျဖစ္တတ္ျခင္း (Culture Clashes)၊ လူမ်ိဳးစု တစ္ခုနဲ႕တစ္ခု မုန္းတီးျခင္း (Racial Hatred) စတဲ့ ျပင္းထန္တဲ့ သေဘာမ်ိဳးေတြအထိ ျဖစ္ေပၚလာေလ့ရွိတယ္။ ဒီသေဘာမွာ အဆိုးဆံုးအခ်က္ကေတာ့ လူေတြဟာ မိမိရဲ႕ လူမ်ိဳးကသာ ျမတ္တယ္၊ မိမိ ယဥ္ေက်းမႈကသာ ေကာင္းတယ္၊ မိမိဘာသာတရားကမွ မွန္ကန္တဲ့ စတဲ့ တဘက္စြန္းေရာက္ေတြးေခၚ၊ ျပဳမူ၊ ေျပာဆိုျခင္းကို မ်ိဳးခ်စ္စစ္၊ ႏိုင္ငံခ်စ္စစ္၊ တိုင္းျပည္ ခ်စ္စစ္ဟု လႊဲမွား ယူဆလာႏိုင္မူ၊ ယူဆလာေစေအာင္ ေသြးထိုးေျမွာက္ပင့္ လံႈ႕ေဆာ္ဖို႕ လြယ္ကူမႈ ျဖစ္တယ္။ အစြန္းမေရာက္တဲ့ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ (Patriotism) ဆိုတာ မိမိလူမ်ိဳးကို ခ်စ္တယ္၊ အက်ိဳးကို ေဆာင္ရြက္တယ္၊ အက်ိဳးကို ကာကြယ္တယ္ စတဲ့၊ မွ်တတဲ့ သေဘာမ်ိဳးသာျဖစ္ၿပီး အစြန္းေရာက္ျပင္းထန္တဲ့ မ်ိဳးျမင့္စိတ္ေနဝါဒလို တပါး မတူညီတဲ့ လူမ်ိဳး၊ အုပ္စု က ယုတ္ညံ့တယ္၊ မေကာင္းဘူးဆိုတဲ့ ဖိႏွိပ္ခြဲျခားလိုမႈ၊ မတရားျပဳ အသာစီးရလိုမႈ သေဘာမ်ိဳးမပါပါ။ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ရွိေၾကာင္း သက္ေသျပဳႏိုင္ဖို႕၊ အမ်ိဳးသားေရး ႏိုးၾကားေစဖို႕ ရာမွာ တပါး လူမ်ိဴ အုပ္စု တစ္ခုခုကို မတရား ဖိႏွိပ္ဆက္ဆံ၊ မုန္းတီးျပစရာလည္း မလိုပါ။

ဒီလို တဘက္စြန္းေရာက္တဲ့ သေဘာတရားေတြ၊ အေတြးအေခၚေတြေၾကာင့္ ဂ်ဴးလူမ်ိဳး (၆) သန္း နဲ႕ အျခား အေရွ႕ဥေရာပမွ သန္းနဲ႕ခ်ီတဲ့ လူမ်ိဳးစုႏြယ္ေတြဟာ အာရီယန္ မ်ိဳးသန္႕ေရးအတြက္ဆိုၿပီး နာဇီေတြရဲ႕ အက်ဥ္းစခန္း၊ အဆိပ္ေငြ႕ခန္းေတြမွာ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရတယ္။ လက္ရွိ မ်က္ေမွာက္ေခတ္မွာလည္း ဗမာ အပါအဝင္ ကမၻာ့ ႏိုင္ငံတခ်ိဳ႕မွာ လူမ်ိဳးေရးကို အေျခခံတဲ့ မုန္တီးမႈေတြ၊ ခြဲျခား၊ ႏွိမ္ခ် ဆက္ဆံမႈေတြ၊ ရန္ပြဲေတြ၊ စစ္ပြဲေတြဟာ ဆက္လက္ ျဖစ္ေပၚေနဆဲျဖစ္ၿပီး (၂၁) ရာစု ေခတ္သစ္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို အခ်ိန္ကာလအားျဖင့္ ေရာက္ရွိေနထိုင္ခြင့္ရေနေပမယ့္ အေတြးအေခၚ၊ အေနအထိုင္၊ အျပဴအမူ၊ အေျပာအဆို အားျဖင့္ လက္ေတြ႕  မေရာက္ႏိုင္၊ အေတြးအေခၚ လြတ္လပ္ က်ယ္ျပန္႕၊ သမမွ်တ၊ လူလူခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈ မထားႏိုင္၊ တနည္းအားျဖင့္ မယဥ္ေက်းႏိုင္ေသးဘဲ ေက်ာက္ေခတ္အေတြးအေခၚ၊ ဖက္စစ္နာဇီေခတ္ ဓေလ့စရိုက္ေတြဟာ ရွင္သန္ေနဆဲပဲ ျဖစ္တယ္။

ဗမာျပည္ရဲ႕ အဓိက ျပႆနာျဖစ္တဲ့ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု အခ်င္းခ်င္းၾကား ပဋိပကၡ (Ethnic Conflicts) ေရွရွည္တည္တံ့ မေျဖရွင္းႏိုင္ျဖစ္ေနတာရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းဟာ စစ္အစိုးရ အဆက္ဆက္ အသားေပး ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာ (ဗမာ) လူမ်ိဳးႀကီးဝါဒ၊ တနည္းအားျဖင့္ အစြန္းေရာက္ မ်ိဳးျမင့္စိတ္ေနဝါဒေၾကာင့္လို႕ ဆိုႏိုင္တယ္။ လက္ရွိ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ဗမာျပည္ မွာ ျမန္မာ (ဗမာ) ေတြ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရး အားျဖင့္ အသာစီးရေနသလို ရွိေနေပမယ့္ ေရွး သမိုင္းအစဥ္အဆက္အရ အျခား တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုေတြဟာလည္း တခ်ိဳ႕က ျမန္မာ (ဗမာ) ေတြထက္ အရင္၊ တခ်ိဳ႕က မေရွးမေႏွာင္း ဒီေဒသ၊ ဒီေျမ၊ ဒီေရမွာ ဓားမဦးခ် ေနထိုင္၊ လုပ္ကိုင္၊ စားေသာက္၊ ၿမိဳ႕တည္၊ နန္းတည္လာခဲ့ၾကတာပါ။ ဒီေနရာကို ေရွ႕က ေရာက္ေရာက္၊ ေနာက္က်မွ ေရာက္ေရာက္၊ အခုအခ်ိန္မွာ အေရအေတြက္ ဘယ္သူ၊ ဘယ္လို၊ ဘယ္ေလာက္ မ်ားမ်ား လူမ်ိဳးစု တစ္စု နဲ႕ တစ္စုၾကား ငါသာတယ္၊ သူညံ့တယ္၊ ငါက အင္အားရွိတဲ့ လူမ်ိဳးႀကီး၊ သူတို႕က အင္အားနည္းတဲ့ လူမ်ိဳးငယ္ေတြဆိုတဲ့ သေဘာနဲ႕ ခြဲျခား၊ ဖိႏွိပ္၊ ခ်ယ္လွယ္လိုျခင္းမ်ိဳးကို လက္ရွိ အသာရေနတဲ့ ျမန္မာ (ဗမာ) ေတြဘက္က လံုးလံုးေရွာင္က်ဥ္ႏိုင္ရင္ တိုင္းျပည္မွာ ႏွစ္ရွည္လမ်ား စြဲကပ္ေနတဲ့ တိုင္းရင္းသားျပႆနာဟာ ေျပလည္သြားမွာ ျဖစ္တယ္။

ျမန္မာ (ဗမာ) ေတြ အေနနဲ႕ မၾကာေသးတဲ့ ႏွစ္ပိုင္းကအထိ တိုင္းျပည္မွာ ခိုင္မာရွင္သန္ေနခဲ့တဲ့၊ လက္ရွိ အခ်ိန္ထိလည္း ပံုရိပ္ထင္ ၾကြင္းက်န္ရံုမက တစိတ္တပိုင္း အျမစ္တြယ္ ရွင္သန္ေနဆဲျဖစ္တဲ့ စစ္အာဏာရွင္စနစ္က ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အင္တိုက္တားတိုက္ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့တဲ့ လူမ်ိဳးႀကီးဝါဒ (Racial Supremacism) ရဲ႕ အျပစ္သေဘာ၊ ခ်ိဳ႕ယြင္းအားနည္းခ်က္ကို မျမင္၊ မသိေယာင္ျပဳကာ ျပင္ဖို႕မႀကိဳးစာဘဲ ႏွစ္ေပါင္း (၆၀) ေက်ာ္ လြန္ခဲ့ၿပီ ျဖစ္တဲ့ ကိုလိုနီအေမြဆိုးကိုသာ လက္ညွိဳးထိုး၊ အျပစ္ပံုခ်ၿပီး တိုင္းရင္းသား မေက်မလည္ျဖစ္ေနမႈ ျပႆနာကို ကိုယ္လြတ္ရုန္း အေျဖရွာေနရင္ တုိင္းျပည္ဟာလည္း တင္းမာမႈ၊ ပဋိပကၡ၊ စစ္ပြဲ ႏြံထဲမွာ နစ္သထက္ နစ္၊ ဆိုးက်ိဳးဒဏ္ကို ခံသထက္ ခံေနရဦးမွာ ျဖစ္တယ္။ လူမ်ိဳးႀကီးသေဘာ အေျခခံ ျပင္းထန္တဲ့ မ်ိဳးျမင့္စိတ္ေနဝါဒ နဲ႕ တိုင္းရင္းသားအားလံုး ခြင့္တူညီမွ်မႈကိုအားေပးတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူရွင္တြဲေနထိုင္ႏိုင္ခြင့္ (Peaceful Co-Existence)၊ ကိုယ့္ၾကမၼာ ကိုယ္ဖန္တီးခြင့္ (Self-Determination) တို႕ရဲ႕ ဆန္႕က်င္ဖက္ သေဘာေတြကို ဗမာ့လူအဖြဲ႕အစည္းမွ ျမန္မာ (ဗမာ) အမ်ားစု အေျခခံက်က် နားလည္ သေဘာေပါက္ထားမွသာ တစ္ႏိုင္လံုး သာတူညီမွ် ေရရွည္ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းသာယာဝေျပာမႈကို အာမခံတဲ့ ဖဒရယ္ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ကို မေဝးတဲ့ အနာဂတ္မွာ တည္ေထာင္ႏိုင္မွာ ျဖစ္တယ္။

လူမ်ိဳးတိုင္းဟာ မိမိတို႕ရဲ႕ အစဥ္အလာ ထံုးတမ္းမွ ေကာင္းျမတ္တဲ့ သေဘာ၊ စံႏႈန္းနဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈ ကို ထိန္းသိမ္းခ်င္တာ သဘာဝက်ပါတယ္။ ထိန္းသိမ္းဖို႕လည္း လုိပါတယ္။ သို႕ေသာ္ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ရတဲ့ ဌာေနတိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစုအခ်င္းခ်င္း၊ အရွိန္၊ အဟုန္ နဲ႕ ေျပာင္းလဲ၊ ထိစပ္၊ နီးကပ္လာတဲ ေခတ္သစ္ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ သေဘာထားေၾကာင့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံလာရတဲ့ အျခား လူမ်ိဳးကြဲ၊ ဘာသာျခား  လူမ်ိဳးစုမ်ားကို ထိခိုက္ နစ္နာေစတဲ့ အျမင္က်ဥ္းေျမာင္း၊ ျပင္းထန္၊ တဘက္စြန္းေရာက္ မ်ိဳးျမင့္စိတ္ေန သေဘာထားေတြ၊ အေတြးအေခၚေတြကိုေတာ့ ေရွာင္ႏိုင္ဖို႕ လိုပါတယ္။ လူသားမ်ိဳးႏြယ္အားလံုးရဲ႕၊ အထူသျဖင့္ မိမိလူ႕အဖြဲ႕အစည္း နဲ႕ ေဒြးေရာယွက္တင္ေနထိုင္ေနရတဲ့ မတူညီတဲ့ အုပ္စုငယ္ေတြရဲ႕ ကြဲျပားတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈသေဘာ၊ ဓေလ့၊ စံႏႈန္းေတြကို ေလ့လာဖို႕လိုပါတယ္။ မတူကြဲျပားမႈ ေတြကို လက္ခံ အသိအမွတ္ျပဳႏိုင္ဖုိ႕လိုပါတယ္။ အင္အားႀကီးသူ၊ အေရအတြက္မ်ားသူက ဖိႏွိပ္ဗိုလ္က်ေနျခင္းမ်ိဳး မျဖစ္ဖို႕ လိုပါတယ္။ ေသေသခ်ာခ်ာ ဂဂဏဏ မေလ့လာ၊ မသိရွိဘဲနဲ႕ ႀကိဳတင္ေကာက္ခ်ခ်က္ ဆံုးျဖတ္ျခင္း၊ ခြဲျခားဖိႏွိပ္ဆက္ဆံျခင္းမ်ိဳး မျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးစားရပါမယ္။ ဒါမွသာ ယဥ္ေက်းမႈေပါင္းစံု၊ အေတြးအေခၚေပါင္းစံု စည္ပင္ရွင္သန္ဖြံ႕ၿဖိဳးတဲ့ (၂၁) ရာစု ေခတ္သစ္ကမၻာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအေနနဲ႕ လူသားေတြအခ်င္းခ်င္း ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ရင္း လူမႈဘဝတိုးတက္သာယာလာေအာင္ တြဲလ်က္ၾကံေဆာင္လာႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေအး

လစဥ္ထုတ္ အြန္လိုင္း ေခတ္ေမာင္းစာေစာင္၊ အတြဲ (၁)၊ အမွတ္ (၂) မွ

(“ေခတ္ေမာင္း” ကို ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ရွိ လူငယ္မ်ား ပူးေပါင္း ေရးသား၊ ထုတ္ေဝ၊ ျဖန္႕ခ်ီသည္။)

(ဘေလာ့မ်ား၊ ဖိုရမ္မ်ားတြင္ ျပန္လည္ေဖာ္ျပလိုပါက "ေခတ္ေမာင္းစာေစာင္၊ အတြဲ (၁)၊ အမွတ္ (၂) မွ" ဟု ေဖာ္ျပေပးပါရန္။)

Ref:

Collected Psychology articles (in Burmese) by Dr. Myint Lwin (Psyco), 2004.

De Dreu, Carsten K. W., "Oxytocin promotes human ethnocentrism," Proceedings of the National Academy of Sciences, Jan. 10, 2011.

Kaplan, Lawrence, "Inuit or Eskimo: Which names to use?". Alaska Native Language Center, University of Alaska Fairbanks, 2002.

Justin Marozzi, The Way of Herodotus: Travels with the Man who Invented History, 2010, pages 311–315.