ျပည္သူ႔နီတိျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးကိုသိေစျခင္း

by General Knowledge on Thursday, February 9, 2012 at 12:16pm ·

  Published on Thursday, 09 February 2012 02:33 Written by တင္ညြန္႔ Hits: 42




အေမရိကန္ပညာေရးစနစ္တြင္ အစိုးရပညာေရး၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ျပည္သူ႔နီတိကို သိေအာင္ သင္ၾကားေပးျခင္း ျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားတိုင္း ႏိုင္ငံေရးကို စူးစမ္းေလ့လာခ်င္စိတ္ရွိရန္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးတြင္ ပါ၀င္ခ်င္စိတ္ရွိေစရန္ သင္ၾကားေပး ရျခင္းသည္ ျပည္သူ႔နီတိ သင္ၾကားရျခင္း၏ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္လည္းျဖစ္သည္။


အထူးသျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒကို နားလည္ေစရန္၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ပိုင္ႏိုင္ေသာျပည္သူ၊ လူမ်ဳိးျဖစ္ေစရန္ ရည္ရြယ္သင္ၾကားေပးေၾကာင္းလည္း သိရသည္။

ျပည္သူ႔နီတိကိုသိရန္ မိသားစု၊ ဘုရားေက်ာင္း၊ မီဒီယာႏွင့္ အျခားအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကလည္း သူတို႔တြင္ တာ၀န္ရွိသည္ဟုယူဆၿပီး ထိန္းေက်ာင္းတတ္ၾကသည္။ အထူးသျဖင့္ လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္း၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၊ ႏိုင္ငံသားတို႔၏ အေျခခံရပိုင္ခြင့္မ်ားကို ႏိုင္ငံသားတိုင္း သိထားသင့္သည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားအျဖစ္ အေျခခံက်က် သင္ၾကားေပးေလ့ရွိသည္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ ျပည္သူ႔နီတိဘာသာရပ္ကို မူႀကိဳမွသည္ ၁၂ တန္းအထိ သင္ၾကားေပးသည္။ သမိုင္း၊ ပထ၀ီႏွင့္ အျခားလူမႈေရးဘာသာရပ္မ်ားတြင္ တြဲဖက္သင္ၾကားသလို၊ သီးျခားဘာသာရပ္ တစ္ခုအေနျဖင့္လည္း သင္ၾကားသည္။

အစိုးရဆိုသည္မွာ “ျပည္သူမ်ားက ျပည္သူမ်ားအတြက္ ျပည္သူမ်ားျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း” ဆိုသည့္ အသိတရားကို ငယ္စဥ္ကတည္းက သင္ၾကားေပးသည္။ သင္ၾကားသည္ဆိုရာတြင္လည္း ျဖစ္ကတတ္ဆန္း မသိသူက မတတ္သူကို သင္ၾကားေပးျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ စနစ္တက် သင္႐ိုးမ်ားေရးသားျပဳစုကာ သင္ၾကားေပးျခင္းျဖစ္သည္။

ပညာတတ္တစ္ေယာက္ျဖစ္ေရးတြင္ ျပည္သူ႔နီတိရွိေရး၊ အစိုးရအေၾကာင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္း သိရွိေရး တို႔ကို ခြဲျခားမရေပ။ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ မူ၀ါဒမ်ားကို ျပည္သူတစ္ေယာက္အေနျဖင့္ ခြဲျခားဆံုးျဖတ္ သံုးသပ္ ႏိုင္ေရးကို ဦးတည္ သင္ၾကားေပးသည္။ အထူးသျဖင့္ ေဝဖန္ပိုင္းျဖတ္ သံုးသပ္ႏိုင္ေရးကို ဦးတည္သည့္ ပညာေရးမ်ဳိးျဖစ္ေစရန္ အားထုတ္ၾကသည္။
ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားမ်ားကို ႏိုင္ငံေရးတြင္ မပါဝင္ေစရန္ တားျမစ္ထားျခင္းသည္ ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားမ်ား၏ ရပိုင္ခြင့္ႏွင့္ အခြင့္အေရးတို႔ကို ပိတ္ပင္တားဆီးျခင္းသာျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံသားတိုင္း ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ မကင္းႏိုင္။ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ကင္းေအာင္ေနခိုင္းလွ်င္ ႏိုင္ငံေရးအေပၚ မ႐ိုးသားစြာက်င့္သံုးရန္ဦးတည္ေနျခင္းသာျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံေရးတြင္ အဓိကဆံုးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ရွိသူတို႔၏ အခန္းက႑၊ မူ၀ါဒေရးဆြဲသူမ်ား၏ အခန္းက႑၊ အစိုးရ အဖြဲ႔မ်ားအေၾကာင္း၊ အာဏာပိုင္အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအေၾကာင္း၊ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးျခင္း၊ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ အေပးအယူ ၫွိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ အေျဖရွာျခင္း၊ ပဋိပကၡမ်ားကို စီမံခန္႔ခြဲျခင္းမ်ားတြင္ ျပည္သူ႔နီတိအား အေျခခံသေဘာတရားအျဖစ္ထားကာ ျပည္သူျပည္သားမ်ားကို သင္ၾကားေပးေစျခင္းသည္ အစိုးရ၏ ႐ိုးသားပြင့္လင္းမႈကို ေဖာ္ထုတ္ျပသျခင္းလည္း ျဖစ္ပါသည္။

ျပည္သူ႔နီတီဘာသာရပ္ကို လက္ေတြ႔သေဘာေဆာင္သည့္ ေက်ာင္းျပင္ပ ပညာရွာနည္းတစ္ခုအေနျဖင့္လည္း သင္ၾကားေပးၾကသည္။ ေက်ာင္းတြင္းသင္႐ိုးကတစ္ပိုင္း၊ သင္႐ိုးအတိုင္း ျပင္ပတြင္ လက္ေတြ႔ ေလ့လာေရးကတစ္ပိုင္းျဖစ္သည္။

ဥပမာ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္မည့္ သမၼတမ်ားအေပၚ ထင္ျမင္ခ်က္မ်ား ေတာင္းခံျခင္း၊ အတိုက္အခံ ပါတီႏွစ္ခုခြဲကာ အေၾကာင္းအရာေခါင္းစဥ္တစ္ခုကို အျပန္ အလွန္ ေ၀ဖန္ေဆြးေႏြးေစျခင္း၊ တရား႐ံုးမ်ားသို႔ေခၚသြားၿပီး အမွဳစစ္ေဆးမွဳ မ်ားကို ေလ့လာေစျခင္း၊ တရား႐ံုး၏ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း အဆင့္ဆင့္ကို ေလ့လာေစျခင္း၊ အစိုးရ႐ံုးဌာနမ်ားသုိ႔ ေလ့လာေရး သြားေရာက္ျခင္းမ်ားသည္ ျပည္သူ႔နီတိဘာသာရပ္ကို စိတ္ဝင္စားမႈရွိေစရန္ လက္ေတြ႔သင္ၾကားေပးသည့္ စနစ္မ်ားျဖစ္သည္။


ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံသည္ မည္သည့္ႏိုင္ငံမ်ဳိးျဖစ္သည္ကို ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားအား သိရွိေစရန္ အေရးၾကီးသည္။ ဥပမာ “သမၼတႏိုင္ငံ” ဆိုလွ်င္ သမၼတ၏ အခန္းက႑၊ ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္မွဳ ျပည္သူတို႔၏ အခန္းက႑မ်ားကို သေဘာေပါက္ေစရန္ ေလ့လာသင့္သည္။

အသားအေရာင္ခြဲျခားျခင္း၊ လူမ်ဳိး ဘာသာ က်ားမခြဲျခားျခင္းမ်ားကို ဒီမိုကေရစီမဆန္သည့္ သေဘာတရားမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း၊ သမၼတႏွင့္ အာဏာရွင္တို႔၏ ကြာျခားခ်က္မ်ား၊ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ပံု စနစ္မ်ား၊ မဲေပးရျခင္း၊ မဲေပးျခင္း၏ အေရး ပါမႈ၊ ႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္၏ ရပိုင္ခြင့္ႏွင့္ အခြင့္အေရး တို႔ကိုလည္း သင္ၾကားႏိုင္မွသာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတာ္သို႔ ခ်ီတက္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။

‘အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ ျပည္သူ႔နီတီကို မည္သည့္ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ သင္ၾကားၾကသနည္း’

၁။ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားသည္ အစိုးရ၏အေၾကာင္း ေကာင္းစြာသိရွိႏိုင္ေစရန္။ ဖြဲ႔စည္း အုပ္ခ်ဳပ္ပံု အေျခခံဥပေဒကို သိရွိေစရန္။ အစိုးရအဖြဲ႔အေၾကာင္းကုိ သိရွိႏိုင္ေစရန္။
၂။ ျပည္နယ္၊ တိုင္းေဒသႀကီးမ်ား၊ ျပည္ေထာင္စုတိုင္းေဒသႀကီးမ်ားအေၾကာင္းကို သိရွိေစရန္။ ျပည္သူ႔ ေရးရာ မူ၀ါဒမ်ားကို ခ်မွတ္ရာတြင္ အစိုးရႏွင့္ျပည္သူတို႔၏ ပါ၀င္ပတ္သက္ရမႈမ်ားကို သိရွိေစရန္။
၃။ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္းကို ေကာင္းစြာသိရွိႏိုင္ေစရန္။ မိမိႏိုင္ငံအျပင္ အျခားႏိုင္ငံမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရး၊ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးကိုလည္း သိရွိေစရန္။
၄။ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံတြင္ ျပည္သူမ်ား၏ အခန္းက႑၊ ျပည္သူမ်ား၏ အခြင့္အေရး၊ ျပည္သူမ်ား၏တာ၀န္၊ ျပည္သူမ်ား၏ ပါ၀င္မႈမ်ားကို ျပည္နယ္၊ တိုင္းေဒသအလိုက္အဆင့္ဆင့္သေဘာေပါက္နားလည္ေစရန္ တို႔ျဖစ္သည္။

‘ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ျပည္သူ႔နီတိဘာသာရပ္အား သင္ၾကားျခင္း’

၁။ ေက်ာင္းသားမ်ားကို အစိုးရအေၾကာင္း အစိုးရ၏တာ၀န္အေၾကာင္းနားလည္ေစရန္


၄ တန္း အဆင့္တြင္

-    အစိုးရ၏သေဘာတရားႏွင့္ရည္ရြယ္ခ်က္
-    ႏိုင္ငံေတာ္တည္ၿငိမ္ေရးႏွင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈအေရးႀကီးေၾကာင္း၊ ဥပေဒမရွိလွ်င္ မည္သို႔ျဖစ္ သြားႏိုင္သည္ဆိုသည့္ အေၾကာင္းမ်ား
-    ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဆိုသည္မွာ အစိုးရတစ္ရပ္တြင္ မည္မွ်အေရးႀကီးေၾကာင္း


၅ တန္း မွ ၈ တန္းအဆင့္တြင္

အသိပညာကို ပိုမိုရရွိေစရန္ ရည္ရြယ္ထားသည္။ သိရွိရမည့္ အခ်က္မ်ားတြင္
-    အစိုးရတစ္ရပ္ကို အဘယ္ေၾကာင့္ လိုအပ္ရေၾကာင္းရွင္းျပရန္ (ဥပမာ အမ်ားျပည္သူပိုင္ပစၥည္း မ်ားႏွင့္ လူတစ္ဦးခ်င္းဆိုင္ရာ အခြင့္အေရး၊ အမ်ားျပည္သူ လံုၿခံဳေရး၊ အမိန္႔မ်ားအေၾကာင္း ပါ၀င္ေစရန္)
-    ႏိုင္ငံဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသည္ အစိုးရအာဏာကို မည္သို႔ကန္႔သတ္ခ်ဳပ္ကိုင္ထားေၾကာင္း ရွင္းျပရန္
-    အစိုးရ၏ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္ လုပ္ငန္းရပ္အမ်ဳိးမ်ဳိးကို ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္ရန္


၉ တန္းမွ ၁၂ တန္းအဆင့္တြင္

အတန္းႀကီးလာသည္ႏွင့္အမွ် အသိပညာ ဗဟုသုတမ်ားကို ပိုမိုတိုးခ်ဲ႕သြားရန္ျဖစ္သည္။
-    အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ားသည္ လူတစ္ဦးခ်င္းႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအေပၚတြင္ မည္မွ်သက္ေရာက္မႈ ရွိေၾကာင္းရွင္းျပရန္
-    အစိုးရဖြဲ႔စည္းပံုႏွင့္ အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ားကို ရွင္းျပရန္
-    အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းမ်ားအေၾကာင္း လူတစ္ဦးခ်င္းႏွင့္ ပါ၀င္ပတ္သက္ရသည့္အေၾကာင္းမ်ားကို ရွင္းျပရန္ (ဥပမာ လူတစ္ဦး၏ လြတ္လပ္ခြင့္၊ ႏိုင္ငံေရး လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားအေၾကာင္း)

၂။ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျဖင့္ ကန္႔သတ္ခံအစိုးရ အကန္႔အသတ္မဲ့အစိုးရအေၾကာင္းမ်ားကိုသိရွိေစရန္


၄ တန္းအဆင့္တြင္

-    အာဏာကိုျပည္သူတို႔ အသံုးျပဳပံု၊ အာဏာပိုင္မ်ား၏ အာဏာကို အသံုးျပဳပံုမ်ားကို သင္ၾကားေပး သည္။ (ဥပမာ ေက်ာင္းတြင္း လမ္းအႏၱရာယ္ကာကြယ္ေရးအဖြဲ႔ ဖြဲ႔ေပးထားၿပီး ထိုအဖြဲ႔၏တာ၀န္ မ်ား၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား၊ လမ္းျဖတ္ကူးေရးအတြက္ တာ၀န္ရွိမႈမ်ားကို သင္ၾကားေပးသည္။ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး အၾကမ္းဖက္အႏိုင္က်င့္ျခင္းသည္ စြမ္းအား၊ အင္အား၊ ခြန္အားမဟုတ္ေၾကာင္း၊ စြမ္းအားႏွင့္ အာဏာကို အလြဲသံုးစားလုပ္ျခင္း၊ လြဲမွားစြာ ခြန္အားကို အသံုးခ်ျခင္းသာျဖစ္ ေၾကာင္း ရွင္းျပရန္ျဖစ္သည္။)
-    အာဏာအေၾကာင္း၊ အာဏာကို အစိုးရသည္ လုပ္ခ်င္တိုင္းမလုပ္ႏိုင္ေစရန္အတြက္ မည္သို႔ကန္႔ သတ္ထားရေၾကာင္း ရွင္းျပရန္။ (ဥပမာ အာဏာကို အလြဲသံုးစားမလုပ္ႏိုင္ရန္ မည္သို႔ထိန္း ေက်ာင္းထားေၾကာင္း သိရွိေစရန္)


၅ တန္း မွ ၈ တန္းအဆင့္တြင္

-    အကန္႔အသတ္ (limited) ႏွင့္ အကန္႔အသတ္မဲ့ (unlimited) အစိုးရအေၾကာင္းကို ရွင္းျပရန္
-    အစိုးရအမ်ဳိးမ်ဳိးအေၾကာင္း ရွင္းျပရန္။ အစိုးရမရွိလွ်င္ ဘာျဖစ္သြားႏိုင္ေၾကာင္းကိုလည္း ရွင္းျပရန္ (ဥပမာ - မင္းမဲ့စ႐ိုက္၊ လူနည္းစုကိုယ္စားျပဳအစုိးရ၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရအုပ္ခ်ဳပ္သည့္ သမၼတႏိုင္ငံ၊ အာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္၊ အာဏာရွင္စနစ္မ်ား)
-    တရားဥေဒစိုးမိုးေရး အေရးႀကီးပံုအေၾကာင္း၊ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္သည္ အာဏာရွင္တစ္ဦး ပံုစံျဖင့္ဆံုးျဖတ္ျခင္းႏွင့္ ဥပေဒအရ ဆံုးျဖတ္ျခင္း မည္သို႔ကြာျခားပံုတို႔ကို ရွင္းျပရန္


၉ တန္း မွ ၁၂ တန္းအဆင့္တြင္

-    အကန္႔အသတ္ရွိေသာအစိုးရအာဏာ၊ အကန္႔အသတ္မဲ့ေသာ အစိုးရအာဏာမ်ား အေၾကာင္း ရွင္းျပရန္။ (ဥပမာ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအရ ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ထားသည့္ သမၼတႏွင့္ အာဏာရွင္အစိုးရတို႔၏ အုပ္ခ်ဳပ္ပံုမ်ားကို ႏႈိင္းယွဥ္ျပရန္)
-    ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို အေျခခံၿပီး ႏိုင္ငံေရးစနစ္ႏွင့္ အစိုးရကို မည္သို႔ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲသြား ႏိုင္ေၾကာင္း ရွင္းျပရန္
-    ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒႏွင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုမႈျဖင့္ အစိုးရကိုမည္သို႔ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေၾကာင္း ရွင္းျပရန္

ဥပမာအားျဖင့္ အေမရိကန္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ၉ တန္းမွ ၁၂ တန္းအဆင့္အထိ သင္ၾကားသည့္ ျပည္သူ႕နီတီဘာသာရပ္ထဲမွ “ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္” ဆိုသည့္ သင္ခန္းစာေခါင္းစဥ္တစ္ခုကို သင္ၾကားပံုစနစ္ႏွင့္ ဆရာလမ္းၫႊန္အား ေဖာ္ျပလိုပါသည္။

‘သင္ၾကားရန္အၫႊန္း’

အေမရိကန္ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒတြင္ ပထမဦးဆံုးျပင္ဆင္ခ်က္ျပဳလုပ္သည့္ ဥပေဒမွာ ႏိုင္ငံသားတို႔၏ အေျခခံရပိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရးျဖစ္သည္။ ထိုဥပေဒထဲတြင္ “လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္” ကိုလည္းထည့္သြင္းထားသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးအေၾကာင္းကို ေဆြးေႏြးပါ။ အဖြဲ႔မ်ားဖြဲ႔ေပးၿပီး လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ေပးပါ။

သို႔ေသာ္ ပရမ္းပတာ လြတ္ခ်င္တိုင္းလြတ္ေနလွ်င္ဆိုသည့္ အေျခအေနမ်ဳိးကို ဖန္တီးေပးၿပီး လြတ္လပ္ခြင့္ဆိုသည္မွာ တစ္ဦးႏွင့္တစ္ဦး အျပန္အလွန္ေလးစားျခင္းႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ ေနေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ ထိန္းခ်ဳပ္မႈတစ္ခုခုရွိရန္လည္း လိုအပ္ေၾကာင္းရွင္းျပပါ။

‘လြတ္လပ္ခြင့္အေၾကာင္းသင္ၾကားရာတြင္’

ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပါ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ မူရင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို မိတၱဴကူးၿပီး ေက်ာင္းသားတိုင္း ကို ေပးထားပါ။ ထိုဥပေဒပါ အခ်က္ ၅ ခ်က္ထဲမွ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ႏွင့္၊ လြတ္လပ္စြာ စုေ၀းခြင့္တို႔ အေၾကာင္းကို ေကာင္းစြာ သိရွိေစရန္ ၫႊန္ျပထားပါ။ အတန္းထဲတြင္ အုပ္စုႏွစ္စု ခြဲၿပီး ေမးခြန္းမ်ားေမးသည့္ ေက်ာင္းတြင္းလႈပ္ရွားမႈတစ္ခုကို ဖန္တီးေပးပါ။
တစ္ဖြဲ႔ကို ထိုေမးခြန္းမ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ဆိုတာဘာလဲဆိုတာ သိသလား။ ေက်ာင္းမွာ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္ ရွိတယ္လို႔ ထင္ပါသလား။ မရွိဘူးဆိုရင္ ဘယ္ေနရာေတြမွာမရွိတာလဲဆိုတာကို ေျပာႏိုင္မလား။ ဘယ္လိုေနရာေတြမွာ လြတ္လပ္စြာေျပာခြင့္မရတဲ့အတြက္ အားနည္းတယ္လို႔ထင္သလဲ စသည့္ေမးခြန္းမ်ားကို ေမးခိုင္းၿပီး အခ်က္ အလက္မ်ားကို စုေဆာင္းခိုင္းပါ။

အျခားအဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔အား လြတ္လပ္စြာ စုေ၀းခြင့္ႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အခ်က္အလက္မ်ားကို စုေဆာင္းခိုင္းပါ။ ထိုအဖြဲ႔တြင္ ေမးခြန္းမ်ားကို ေမးရာ၌ လူတို႔စုေ၀းေျပာဆိုခြင့္ကို ပိတ္ပင္ထားျခင္းအား တရားမွ်တ တယ္လို႔ ထင္ပါ သလား။ ေက်ာင္းတြင္း စုေ၀းခြင့္မွသည္ လူထုအတြင္းစုေ၀းခြင့္ကို ဘာေၾကာင့္ အေရးႀကီး တယ္လို႔ ထင္သလဲ။ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းခြင့္ဆိုတာဘာလဲ။

အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာစုေ၀းေဟာေျပာခြင့္ရွိသင့္တယ္ ထင္ပါသလား။ စုေ၀းေျပာဆိုခြင့္မွ ရရွိလာႏိုင္တဲ့ အက်ဳိးတရားက ဘာလို႔ ထင္သလဲ။ စုေ၀း ေျပာဆိုခြင့္ မရွိရင္ ဘာျဖစ္သြားႏိုင္သလဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္ စုေ၀းေဟာေျပာစည္း႐ံုးခြင့္ ဘာေၾကာင့္ လိုအပ္တယ္ ထင္ပါသလဲ စသည့္ေမးခြန္းမ်ားကို ေမးခိုင္းၿပီး အခ်က္အလက္မ်ားကို စုေဆာင္းလာရန္ျဖစ္သည္။

‘လြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ မီဒီယာ’

ေက်ာင္းသားမ်ားကို လက္ေတြ႔ေမးျမန္းခိုင္းသည့္ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားကို သင္ၾကားေပးသည့္အျပင္ လက္ရွိ ထုတ္ေနေသာ မီဒီယာမ်ားမွ အခ်က္အလက္မ်ားကိုလည္း စုေဆာင္းခိုင္းရန္ျဖစ္သည္။ ဥပမာ သတင္းစာ၊ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား၊ ႐ုပ္ရွင္၊ အင္တာနက္မ်ားမွလည္း အခ်က္အလက္မ်ားကို စုေဆာင္းခြင့္ေပး ရန္ျဖစ္သည္။

ဆရာမွလည္း ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္ကားေကာင္းမ်ားကို ၫႊန္းရန္လိုသည္။ (ဥပမာ Twelve Angry Men ႐ုပ္ရွင္တြင္ ဂ်ဴရီလူႀကီးမ်ား၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တြင္ အမ်ားႏွင့္မတူ တစ္ေယာက္ေသာဂ်ဴရီ၏ လြတ္လပ္စြာ သေဘာထား ကြဲလြဲခြင့္ႏွင့္ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြး ျငင္းခံုျခင္းမွ ရရွိလာသည့္ အက်ဳိးတရား တစ္ခုအေၾကာင္းကို ေက်ာင္းသားမ်ားအား အျမင္ခ်င္းဖလွယ္ေစရန္)။ Absence of Malice ႐ုပ္ရွင္ထဲတြင္လည္း အျပစ္မဲ့ ျပည္သူတစ္ေယာက္ကို အစိုးရက လူဆိုးဂိုဏ္းေခါင္းေဆာင္တစ္ဦး၏ သားျဖစ္သည္ဆိုေသာ အျမင္ျဖင့္ လိုက္လံစံုစမ္းစစ္ေဆးေနျခင္းကို လူ႔အခြင့္အေရးတစ္ရပ္အေနျဖင့္ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္မ်ား ေဆြးေႏြး ၾကရန္ျဖစ္သည္။

ေက်ာင္းသားမ်ားကိုလည္း အင္တာနက္ထဲမွ အျခားအလားတူ အေၾကာင္းအရာမ်ားကို စုေဆာင္းခိုင္းၿပီးအတန္းထဲတြင္ ထင္ျမင္ခ်က္မ်ားေပးခိုင္းျခင္း၊ ေဆြးေႏြးေစျခင္း။

ေျပာခဲ့သည့္အေၾကာင္းအခ်က္မ်ား၊ သင္ၾကားသည့္စနစ္မ်ား၊ ခံယူခ်က္မ်ားကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံလူမ်ဳိးတစ္မ်ဳိး တိုးတက္ရသည့္အေၾကာင္းမ်ားကို ေကာင္းစြာသေဘာေပါက္မည္ထင္ပါသည္။ ေက်ာင္းတြင္းလႈပ္ရွားမႈသည္ ဒီမိုကေရစီနည္းကို လက္ခံသည္ဆိုလွ်င္ အာဏာရွင္အျမင္ႏွင့္ တစ္ေသြး တစ္သံ တစ္မိန္႔ သင္ၾကားမႈမ်ားကို ေရွာင္က်ဥ္ရမည္ျဖစ္သည္။

ငါေျပာသလိုလိုက္လုပ္၊ ငါလုပ္သလို လိုက္မလုပ္နဲ႔ဆိုသည့္ ေခတ္အျမင္တို႔ကို ျပဳျပင္ရန္လိုပါသည္။ ျပည္သူ႔နီတိကို ေက်ာင္းမ်ားတြင္ သင္မည္ဆိုလွ်င္ သင္ၾကားမည့္ဆရာမ်ားကို ျပည္သူ႔နီတိအေၾကာင္း၊ ျပည္သူ႔နီတိသည္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္ေနသည့္ အေၾကာင္းမ်ားကို ဦးစြာပညာေပးရပါလိမ့္မည္။

ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ကင္းေ၀းၿပီး၊ ႏိုင္ငံေရးေျပာရမည္ကိုပင္ ေၾကာက္စရာတစ္ခုကဲ့သို႔ထင္ျမင္ေနၾကသည့္ လက္ဦးဆရာ (မိဘ ႏွင့္ ဆရာ) မ်ားၾကားတြင္ ျပည္သူ႔နီတိသည္ မထြန္းကားႏိုင္ပါ။ မိဘမ်ားကိုယ္တိုင္ ႏိုင္ငံေရးေျပာႏိုင္၊ ဆရာမ်ားကိုယ္တိုင္လည္း ႏိုင္ငံေရးတြင္ ပါ၀င္လႈပ္ရွားႏိုင္မွသာ ျပည္သူ႔နီတိကို သင္ၾကားရာတြင္လည္း ထိေရာက္မႈရွိႏိုင္ပါသည္။

၀န္ထမ္းဟူက ႏိုင္ငံေရးကင္းရွင္းၾကဆိုသည့္ အယူ အဆကို မျပဳျပင္သမွ် ျပည္သူ႔နီတိကိုလည္း သင္ႏိုင္ၾကမည္မထင္ပါ။ ၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္သည္ ႏိုင္ငံေရးပါတီတစ္ခုခုတြင္ ၀င္ေရာက္လႈပ္ရွားျခင္းကို ကန္႔သတ္ႏိုင္ေသာ္လည္း၊ ၀န္ထမ္း တစ္ေယာက္ကို ႏိုင္ငံေရး မေျပာရ မေဆြးေႏြးရဟု ေျပာလွ်င္ လူ႔အခြင့္အေရးကို ပိတ္ပင္ျခင္းသာျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ကိုယ္ႀကိဳက္သည့္ ႏိုင္ငံေရးပါတီႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္ကို လူတိုင္းသက္၀င္ယံုၾကည္ခြင့္ရွိပါသည္။ သို႔ေသာ္ ထဲထဲ၀င္၀င္ ပါ၀င္ခြင့္ ဆိုသည္ကေတာ့ အကန္႔အသတ္ျဖင့္ ရွိေကာင္းရွိႏိုင္သည္။


တင္ညြန္႔