ျမန္မာနိုင္ငံက Gold Rush-- ေရႊတူးသမားတို.ရဲ. ဘ၀၊ သူတုိ.၏ အသံ။ Where is the the Chance for a Second Gold Rush(agriculture)?

by Aye Aye Soe Win on Friday, June 15, 2012 at 10:30pm 

အင္ဒိုနီးရွား မွာ ကမၻာေပၚမွာ ျသခ်ယူရေလာက္တဲ. ေရႊ သိုက္ေတြ ရွိတယ္။ရုရွားက ဒုတိယလိုက္တယ္။အာဖရိကမွာေတာ. တူးလာတာ နွစ္ေတြ  ၾကာျပီမို. အရင္ေလာက္ မထြက္ေတာ.ဘူး၊ အေမရိက ကေတာ. အာဖဂန္နစ္စတန္က သတၱဳသိုက္ရုိင္းေတြကို မ်က္ေစ.က်ေနတယ္။ ထူးျခားတာက အာဖဂန္၊ ျမန္မာျပည္ ေျမာက္ပိုင္းနဲ. တနသႍာ၇ီ၊ ျပီးေတာ. အင္ဒိုနီးရွားက ေျမေၾကာေတြက ဆက္ ႏြယ္မွဳရွိေနတယ္။ ခုထိေတာ. ျမန္မာျပည္က ေရႊ တူးသမိုင္းက ထိပ္တန္းလွိဳ.၀ွက္ခ်က္ တခုလိုပဲ။

Papuan strikes------ ကမၻာေပၚမွာ အျကီးဆံုးေရႊမိုင္း လို. သတ္မွတ္ခံ ရတဲ. ေပါပူန္ ေဒသက အင္ဒိုနီးရွားေရႊလုပ္သားေတြ မနွစ္ က ၂၀၁၁ ဂ်ဴလိုင္ မွာ ဆႏၵျပၾကတယ္။ သူတို.ရဲ. ေတာင္းဆိုသံေတြ ကို BBC  CBS TV and radio-Washington Times, New York Times ေတြမွာ မနွစ္က ဒီအခ်ိန္ေလာက္မွာပဲ  ျကားခဲ.ရတယ္။ ဖတ္ခဲ.ရတယ္။ အလားတူပဲ ဒစ္ဂ်စ္တယ္ ကင္မရာေတြ၊ ခိုးထုတ္တဲ. ဗြီဒီယိုေတြ ေျကာင္. ျဖစ္ေနတဲ. အေျခအေနေတြ ကို ကမၻာျကီးက သိခဲ.ရတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားေရႊလုပ္သားေတြရဲ. ဘ၀အေျခအေနက ေတာျကီးမ်က္မဲထဲမွာ ေက်ာက္ေခတ္ကလို နိမ္.က် လြန္း၊ အခြင္.အေရးမဲ.လြန္းလွပါတယ္။ သတင္းေထာက္ေတြ ဦးဒဟို ေျခေပါက္မသြားနိုင္တဲ. ေနရာ မွာ ဒီေရႊမိုင္းျကီး တည္ရွိတာက အေၾကာင္းတခုျဖစ္ပါတယ္။  ၁၁ လၾကာတဲ. အခါ  ဒီႏွစ္ ၂၀၁၂ ဂ်ြန္လ ဆန္းပိုင္းေလာက္ကစျပီး၊  ျမန္မာျပည္ က ေရႊလုပ္သားေတြက လည္း ဆႏၵျပေနျက တဲ. သတင္း ကို facebook ေပၚက စသိ ခဲ.ရပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားေလာက္ ေတာမနက္တဲ.  ျမန္မာနိုင္ငံက ပိုဆိုးေနျပီး ဘာဆိုဘာမွ အတိအက် ျမင္ခြင္.ျကားခြင္. မရွိနိုင္ေလာက္ေအာင္ ပိုျပီးေမွာင္၊  ပိုျပီး ေတာ နက္ေနသလားပဲ။

အမွန္တရားလိုလားသူေတြ၊တဖက္သားရဲ. ဒုကၡဆင္းရဲ ကို ကိုယ္ခ်င္းစာတတ္သူေတြ၊ ဘယ္စာအုပ္ဘယ္၀ါဒကိုမွ ကိုးကားစရာမလိုပဲ လူသားအခ်င္းခ်င္းျကားမွာရွိရမဲ. လူမွဳစီးပြားမွ်တျခင္းဆိုတဲ. ေပတံနဲ.သာ မိမိ နိုင္ငံရဲ. ယဥ္ေက်းမွဳ အစစ္ ကို တိုင္းတတ္ ျမင္တတ္ သူေတြ ျကားမွာ တကယ္ ရင္ ခုန္စရာေကာင္းတဲ. အလုပ္သမားတိုက္ပြဲသတင္းေတြ ပဲျဖစ္ပါတယ္။

 အင္ဒိုနီးရွားကေပါ.ပူးန္ ေရႊတြင္းေတြ က လူသူမေရာက္တဲ. အလြန္ခက္ထန္ျကမ္းတန္းတဲ.ေတာျကီးမ်က္မဲ မွာ တည္ရွိတာျဖစ္ပါတယ္။ မိုင္းပိုင္တဲ. ကုမၸဏီက အရီဇိုးနားက အေမရိကန္ Freeport-McMoRan's ေရႊနဲ. ေျကးနီ တူးေဖၚတဲ. သူေတြပါ။ အင္ဒိုနီးရွားလို စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ အျကီးအက်ယ္ လပ္စားတဲ.ေနရာမွာ Freeport Firm က တကဲ. power player လို.ေျပာရင္ ရပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားေရႊ လုပ္သားေတြ ရဲ.  တနာရီ လခ က ၁.၈ ေဒၚလာသာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေတာ. အင္ဒိုနီးရွားေရႊ လုပ္သားတဦးဟာ တေန. ကို ၁၆--၂၀ ေဒၚလာပဲ ရတယ္။ တြက္လိုက္ရင္ သူတို. တလ လံုးလုပ္တဲ.လစာက ၂၅၀--၃၀၀ ေဒၚလာ ပတ္၀န္းက်င္ျဖစ္မယ္။ သူတို.ဆႏၵျပျကေတာ. Freeport လုပ္ငန္းျကီး တခုလံုး လံုး၀ရပ္သြားတာျဖစ္တယ္။  အရင္ ဆယ္စု ႏွစ္ေတြ ၁၉၉၈ အထိ ဆူဟာတို လက္ထက္မွာဗိုလ္ခ်ဳပ္ ဆိုးျကီးေတြ၊ေဒသခံ ရဲမင္းတိုင္းမွဳး ခရုိင္မွဳး ေတြ ကို အျကီးအက်ယ္ လပ္ထိုးျပီး အကာအကြယ္ယူ စီးပြားရွာခဲ.တဲ. Freeport ကုမၸဏီရဲ. ေရႊျကမ္းတင္ သေဘႍာျကီးေတြ၊ ထရပ္ကားေတြ၊ လည္ပတ္မွဳေတြအားလံုးဟာ ၂၀၁၁ ေႏြမွာ အလုပ္သမားသပိတ္ေတြေျကာင္.  ရပ္တန္.သြားခဲ.ပါတယ္။ ဒါ အင္ဒိုနီးရွား မွာ မနွစ္က ဂ်ဴလိုင္က ျဖစ္ခဲ.တာပါ။ 

က်မတို.နိုင္ငံက ျမန္မာ ေရႊလုပ္သားေတြက ပိုေခါင္းပံုျဖတ္တာခံရပါတယ္။ ေသေအာင္ ပင္ပင္ပန္းပန္းလုပ္ပါမွ တလလံုး ၄၅--၆၀ ဒၚလာ (၅၀၀၀၀ က်ပ္) ပတ္၀န္းက်င္ရ တာပါ။ ဒီ လို အလြန္နည္းပါးတဲ. က်ြန္လစာ ကိုေတာင္ရက္စက္စြာျဖတ္ေတာက္ ျပီး  အလုပ္သမား၁၀၀၀၀ ေက်ာ္ ကို အလုပ္ေတြ ရပ္ခိုင္း၊ သူတို.ကို မစာနာ၊ သူတို. ဘ၀၀မ္းစာေရးကို တရုတ္နဲ.လုပ္ထားတဲ. ကန္ထရုိက္ေတြ ေျကာင္. ပစ္ပယ္လိုက္တဲ. ေရႊတြင္းပိုင္ ခရုိနီေတြ၊ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ ေျကာင္. သာ ရမည္းသင္းေရႊလုပ္သားမ်ား ေနျပည္ေတာ္သို. ခ်ီတက္ပြဲ ဆိုတဲ. ရဲရဲ ေတာက္ ပထမေျခလွမ္းကို  ျကားခဲ.ရတာျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိန္ထဲမွာပဲ လူ ၂၀၀၀ ကို ပိတ္ဆို. ထားတဲ. ရုပ္ဆိုးဆိုးလံုထိန္းေတြ ရဲ. ခရုိနီထိ  ဒါးျကည္.ဆိုတဲ.ဒီဇိုင္း ေတြ ကို လည္းfacebook က တက္ လာတဲ. ဓါတ္ပံု အခ်ိဳ.ကတဆင္. သိခဲ.ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စဥ္းစားလို.ကိုမရဘူး။ ဒုကၡသည္ ျပည္သူလူထုကို သူတို.က ရန္သူ ေတြလိုပဲ အျမဲ ရွဳျမင္တယ္။

သမရုိးက်ေတြးရင္ ေရႊလုပ္ငန္းဆိုတာသူေဌးျဖစ္ျမန္တဲ.အရာမို. ဆိုတာ ေရႊေပါက္ျပီ လို. စလိုက္တာနဲ.လူေတြက စိတ္၀င္စားၾကတယ္။ ဒါေပမဲ. ဘယ္နိုင္ငံက ေရႊ တူးသမိုင္းကို ၾကည္.ၾကည္. ေလာဘသမားေတြ ကိုသာ ဒီလုပ္ငန္းကေခၚေဆာင္လာတာမ်ားပါတယ္။ ။ ေရႊကသာ ေလာဘအုပ္စုေတြကို ေခၚလာတာ၊ ေလာဘသမားေတြကေတာ. ေရႊ ကို ေခၚမလာပါဘူး၊ သူတို.ေခၚလာတာ မညီမွ် တဲ.ျပႆနာေတြသာျဖစ္ ပါတယ္။ စီးပြားေရးတခု၊ကုန္ထုတ္လုပ္မွဳ တခုမွာ ကုန္ၾကမ္းအဆင္.ကေန ကုန္ေခ်ာအထိ အဆင္.ဆင္. ထည္.၀င္ရမွဳေတြ၊ လူ.နဲ. ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အရင္းအျမစ္ေတြ၊ အရင္းနဲ.အျမတ္ အ၀င္အထြက္ အားလံုးအခ်ိဳးညီညီမပါ၀င္ပဲ တဖက္သတ္ျဖစ္ေန တဲ. လုပ္ငန္းေတြဟာ လူအမ်ားစုကို။သဘာ၀ကို  တိုက္ရုိက္ထိခိုက္ေစရုံ ကလြဲလို. ဘာမွ ေကာင္းက်ိဳးမေပးပါဘူး။ ဒါေပမဲ. ကာလိဖိုးနီးယား gold rush မွာေတာ.ထူးျခားခ်က္ အခ်ိဳ. ရွိခဲ.တယ္။

ကာလီဖိုးနီးယား ေရႊ အလုအယက္ရွာ ျကျခင္း first gold rush ၁၈၄၈-၁၈၅၅။        ။ ေရႊတူးသမိုင္း ကေတာ.ထူးျခားခ်က္ အခ်ိဳ. ရွိခဲ.တယ္။ ၁၈၄၈-၁၈၅၅ အတြင္း gold rush  က ၁၈၆၅ -၁၈၉၀ ၾကားကာလေတြက အေနာက္ဖက္ ကမ္း တခုလံုးမွာ တိုးတက္ျဖစ္ေပၚမွဳေတြ ကို တိုက္ ရုိက္ အက်ိဳးျပဳခဲ.တယ္။ တဖန္ ၁၈၉၀-၁၉၂၀ အတြင္း မွာ ေျမာက္အေမရိက တိုက္ ရဲ. အေတြးအေခၚပိုင္းဆိုင္ရာက႑ ေတြ ကို ၾကည္.ရင္ ဒီနိုင္ငံမွာ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာအတိုးတက္ဆံုးလို. ေခၚနိုင္တဲ.progressive era ေခတ္တခု ရခဲ. သလိုပဲ။  မညီမွ်မွဳ အသီးသီး အတြက္ စာနာမွဳ အမ်ားဆံုး ပါ၀င္တဲ. အေတြးအျမင္ေတြ ideals ေတြ ကို အျမစ္ခ်ေပးတဲ. Progressive era ကို တြန္းပို.တဲ. အေၾကာင္းေတြမ်ားစြာထဲက တခုမွာ အေနာက္ဖက္ကမ္းက ပထမ ေရႊ၊  ဒုတိယ ေရႊျဖစ္တဲ. ဒီေရႊ စုနွစ္ေတြ ၾကားက ထိုးတက္လာတဲ. လူမွဳစီးပြား အေဆာက္ အဦ ေတြနဲ. သူတို.ေခတ္ကို ဦးေဆာင္နိုင္တဲ. အေမရိကန္ၾကီးမ်ားရဲ. ေခတ္မွီမွဳ ေခတ္ေရွ.ေျပး မွဳေတြ နဲ. လည္း အမ်ားၾကီးသက္ဆိုင္တယ္။ အဓိက ကေတာ. ဥပေဒေတြ၊ စီးမ်ဥ္းကန္.သတ္ခ်က္ေတြ ကို လူအမ်ားစု အက်ိဳး ကို ကာကြယ္ဖို. အတြက္  စု၊ တု၊ ျပဳ ခဲ.တဲ. ကာ လ က ၁၈၆၀ ---၁၈၉၀ ျကား နွစ္ေတြ ျဖစ္ျပီး ဒီဖက္ ၂၀ရာစုနွစ္ရဲ. ထူးျခားတဲ.လူမွဳနိုင္ငံေရး ေပၚလစီ ေတြ အတြက္ အေျခခံေတြ ကို ၁၈၉၀--- ၁၉၂၀ အေတြးအျမင္ နိုးျကားတိုးတက္ေသာ နွစ္ေတြ မွာ ပႏ႖က္ ခ် ခဲ.တာ ျဖစ္ခဲ.တယ္။

၁၈၄၈ မတိုင္မီ  အဲဒီ.ကာလက ဆက္ခရိမန္တို ခ်ိဳင္.၀ွမ္းမွာ လမ္းေကာင္းေကာင္းေတာင္မရွိ။ ဆန္ဖရန္စစ္စကို က လူ၅၀၀ပဲ ရွိတဲ. ရြာေလးတခု မွ်သာ၊ တရားဥပေဒဆိုတာမရွိ။  ေတာၾကီးမ်က္မဲလိုျဖစ္ေနတဲ. အေမရိကအေနာက္ျခမ္းမွာ တေန. ကို ၂၀၀၀ေဒၚလာ ပ်မ္းမွ်၀င္တဲ. လုပ္ကြက္နဲ. ပိုင္ဆိုင္ခြင္.ရွိသူတဦးက သူ. အလုပ္သမားကို တေန. ၁၀-၁၂ နာရီ အလုပ္ၾကမ္းအတြက္ ပ်မ္းမွ် လုပ္အားခ က ၆--၁၀ ေဒၚလာသာေပးပါ္တယ္။ (အဲဒီ. ကာလ က အိမ္ တလံုး က ၅၀၀ ေလာက္ပဲ တန္ပါတယ္) အဲဒီ.လုပ္ခထဲက စားရ လိုအပ္တာ၀ယ္ရ ခရီးစားရိတ္ေတြ က်န္းမာေရး အတြက္ဖယ္လိုက္ရင္ တူးရ ေဖၚရတဲ. အလုပ္ၾကမ္းသမားေတြ ကဘာမွ မရ ပါဘူး။

အမွန္က သူတို.ဘ၀ေတြ က တကယ္ၾကမ္းတမ္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ. ေရႊ ထြက္လို.သတင္းၾကီးေနတဲ. ကာလီဖိုးနီးယားျပည္နယ္ က လုပ္ငန္းသစ္ေတြ၊ သူေဌး အသစ္ေတြ၊ ဘ၀တိုးတက္ဖို. စြန္.စားေရႊ.ေျပာင္း ေနထိုင္လိုသူေတြ၊ ဖိတ္ေခၚခဲ.ပါတယ္။ လြတ္္လပ္မွဳ ကို ရွာ ဖို. အေနာက္ သို. ေမွ်ာ္ရာ ဆိုတဲ. စိတ္ကူးက ျခံပိုင္၇ွင္ တဦး ေရႊ တြင္းေတြ ထဲ က ေရႊစ ေလး တခု ကို မေမွ်ာ္လင္.ပဲ သြားေတြ. က စခဲ.တဲ.  California Gold Rush သမိုင္းပါ။  ဘယ္နိုင္ငံမွာမဆို ေရႊမိုင္းေတြ ေရႊ ေၾကာေတြ ရွိတဲ.ေနရာေတြမွာ ျမစ္ေတြ ေတာင္ေတြကို ေဖါက္ခြဲျပီး စေလတဲ. ကနဦး ေရႊလုပ္ငန္းမွန္သမွ် အားလံုးလိုလို မွာ အၾကီးစားေလာဘသမားၾကီးေတြ အျမဲရွိေနပါတယ္။ အဆင္ေျပတဲ. သူ က ေရႊလုပ္ကြက္ မိုင္းတြင္း ဒါေတြကိုပိုင္တဲ. Mine Owners တြင္းသူေဌးေတြ နဲ. သူတို.စီက ၀ယ္ယူတဲ. Merchants ကုန္သည္  ေတြက သာ အျမတ္မွန္ သမွ် လွည္းနဲ.ေလွနဲ. တိုက္ယဴ ရ မတတ္ ခ်မ္းသာသြားၾကတာပါ။ 

ကာလီဖိုးနီးယားအိပ္မက္။ gold rush ေခတ္ကစတယ္။          ။ေရႊမိုင္းတူး ေရႊရွာ ေရႊတြင္းသူေဌးေရာဂါ ေပၚေပၚေလတိုင္း ဒီေရာဂါျဖစ္ေနတဲ.ေနရာေတြ မွာ ျဖစ္ ခဲ.တဲ.ေရတုိ ေရရွည္ အက်ိဳးဆက္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ အေျပာင္း အလဲ ေတြ၊ ေကာင္းတဲ. social & economic reforms လူမွဳစီးပြား ေတြျဖစ္တာကိုေတာ. ဥပေဒေလးစားတဲ.၊ တဖက္ေစာင္းနငိးအျဖစ္မခံတဲ.၊ ေကာင္း မြန္ မွန္ကန္တဲ. နိုင္ငံ ေတြမွာ ဒါေတြသြားေတြ. ရတယ္။

၁--ပညာတတ္ေတြမ်ားျပီး ပညာတတ္ေတြ က စတယ္။ အဆိုျပဳ ရလြယ္တယ္။ 

၂--ဖြံ.ျဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြ ကို အမ်ားအက်ိဳးအတြက္ လုပ္နိုင္သူ လုပ္ခ်င္သူ ေတြ ထဲမွာ သူေဌး ပညာတတ္ေတြနဲ. အစိုးရ ကိုယ္တိုင္က လိုလိုလားလား  ရွိမွဳ က စတယ္။

၃--အမ်ားအက်ိဳးေတြ၊ လူမွဳဖူလံုေရးေတြ၊ လူသားအခ်ငး္ခ်င္းၾကားစီးပြား ေရး ကြာဟခ်က္ကို တတ္နိုင္သေလာက္ စိနိုင္ဖို. မွ်တသင္.သေလာက္မွ်တေစဖို.၊ ခိုင္မာေသခ်ာတဲ. ဥပေဒေတြကို ျဖစ္ေစဖို.  အရအရျပဳတဲ. သူေတြ က  အလြန္ ရဲ ရင္.ျပီး မူ၀ါဒ ပိုင္း၊ အေတြးအေခၚပိုင္းမွာ ၊ သူမတူ တဲ. ဥာဏ္ျကီးရွင္ intellectual elite ေတြမ်ားတယ္။

ဒီလို မက္ေမာေတာင္.တစရာ လူ.အရင္းအျမစ္အားေကာင္းတဲ. နိုင္ငံမ်ိဳးမွာ ေျဖာင္.မတ္ေသာ လူေတာ္ေတြ ကေဆာင္ယူတဲ. အသြင္ေျပာင္းကာလေတြ ရွိခဲ.တယ္။ အဲသလို နို င္ငံေတြမွာ အလြန္.အလြန္ ခ်မ္းသာတဲ.သူေတြ ကို အျမစ္ျပတ္ေျခမွဳန္းစရာ လံုး၀ မလို သလို၊ လုပ္ခြင္.လည္းမရွိပါဘူး။ ကာလီဖိုးနီးယား ေရႊေခတ္ထ အျပီးမွာမွ ခု အမ်ားသိၾကတဲ. အေမရိကန္ အိမ္မက္ ဆိုတာ ျဖစ္လာတာပါ။ American Dream ကို လူေတြ မသိခင္၊ ဒီ အေမရိကန္အိမ္မက္ကို အားက်ျပီး နိုင္ငံအ၀ွန္းမွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္.ျပန္.မရွာေဖြၾကခင္ California Dream ကာလီဖီုးနီးယား အိမ္မက္ ဆိုတာက အရင္ျဖစ္ခဲ.ေပၚခဲ.တာ ျဖစ္ တယ္။ ၁၈၄၈ မွာ ေရႊ ကို အလုအယက္ရွာတဲ. ကာလီဖိုးနီးယားကအိမ္မက္ သစ္မေပၚခင္ မွာ အဲဒီ.ေဒသက မကၠစီကိုပိုင္တဲ. ျပည္နယ္။ ၁၈၄၈ အလြန္ ၁၈၄၉ မွာ အဆင္ေျပ လြယ္ကူတဲ.ေရႊမိုင္းေတြက ေရႊေတြ အၾကီးအက်ယ္ထြက္ျပီးတဲ.ေနာက္  ဖယ္ဒရယ္ အစိုးရက ကာလီဖိုးနီးယားကို ၁၈၅၀ မွာ မကၠစီကို နိုင္ငံက ျပန္၀ယ္ယူလိုက္တယ္။ ဒါေပမဲ. Gold rushတိုင္းမွာအျငင္းပြားစရာ ျပႆနာေတြ ကေနရာတိုင္းမွာရွိခဲ.ပါတယ္။ အာဖရိက၊ အင္ဒိုနီးရွား က gold rush ေတြက ေတာ. လူျဖဴေတြ ရဲ. ေသြးစုပ္ျခင္းသက္သက္မွ်သာ။ 

ကာလီဖိုးနီးယား မွာေတာ. သူတို.ဥာဏ္ ၾကီးတယ္ ေျပာရမလား၊ လူရည္လည္လြန္းတယ္ေျပာရမလား၊ ပါးနပ္တဲ. အစိုးရေတြမ်ား သူတို.လက္ဦးမွဳ ရယူပံုေတြ က ေတာ္ေတာ္ ေျခလွမ္းၾကဲ ၊ ခရီးေရာက္ ခဲ.တာေတာ.အမွန္ပဲ။ ၁၈၄၉ ေလာက္မွာ ကို ပြင္.လာတဲ. စီးပြားေရးေတြအသစ္ေတြ၊ နဲ. အတူ တစစ မ်ားလာတဲ. လူဦးေရ ေၾကာင္. ကာလီဖိုးနီးယားဟာ အရင္ကာလီဖိုးနီးယား မဟုတ္ေတာ.ဘူး။ ေတာင္းဆိုမွဳ အသစ္ေတြ၊ လိုအပ္ခ်က္အသစ္ေတြနဲ.အတူ၊ စိမ္ေခၚမွဳေတြ ျဖစ္လာ ရွိလာခဲ.တယ္။ တခ်ိန္ထဲမွာပဲ  သစ္လြင္ေကာင္း မြန္တဲ. အျဖစ္အပ်က္ေတြလဲ ကာလီဖိုးနီးယားမွာ ျမန္ ျမန္ ဆန္ဆန္ ျဖစ္ေပၚလာ ခဲ.တယ္။ ဆန္ဖရန္စစ္စကို နဲ. အေနာက္ဖက္ျခမ္းဟာ ကမၻာ. ေနရာတိုင္းကလူသစ္ေတြကို ၾကိဳ ဆိုေန တဲ.၊ imagination and ideas စိတ္ကူးစိတ္သန္း အယူအဆ ေတြနဲ.ျပည္.ေနတဲ. ေနရာ သစ္တခုျဖစ္ခဲ.တယ္။ ေက်ာင္းေတြ။ ဘုရားရွစ္ခိုးေက်ာင္းေတြ၊ လမ္းေတြ၊ ရထားလမ္းသစ္ေတြ၊ ရြာသစ္ ျမိဳ.သစ္ေတြ၊ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္မွဳ လုပ္ငန္းသစ္ေတြ၊ အျခားနိုင္ငံေတြသာမက အေမရိကန္က က်န္တဲ. အပိုင္းေတြက ေရႊ.ေျပာင္းေနထိုင္သူေတြ၊ ဆိပ္ကမ္းသစ္ေတြ။ ျမိဳ.ျပ ရဲ.လိုအပ္ခ်က္အရ လူမွဳ အဖြဲ. အစည္းေတြ။ ဘဏ္ေတြ၊ ေစ်းဌာနေတြ၊ ဥပေဒျပဳ စီတီ ေကာင္ စီေတြ၊ ျမဴနီစပယ္ အုပ္ခ်ဳပ္စီမံေရး ရုံးေတြ တခုျပီးတခုေပၚလာတယ္။ 

ကာလီဖိုးနီးယားရဲ. ဒုတိယေျမာက္ ေရႊေပါက္ျခင္း၊။        ။ စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းေတြ ကို Second gold rush of California လို.သေကၤတ စကားအရာ နဲ. တင္စားခဲ.ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ 

ကာလီဖိုးနီးယားမွာ ေရႊ ေၾကာတခု ထပ္ေတြ.တဲ. အေျခအေနေတြ ၁၈၄၈-၁၈၅၅ ေနာက္ပိုင္း မွာ ျမန္ဆန္စြာေပၚခဲ.တယ္လို.ဆိုရမယ္။ ဒီေရႊ အသစ္က ေျမေအာက္ က တူးစရာ မလိုဘူး၊ ေျမကိုဖ်က္ စီးပစ္စရာ၊လံုးလံုးမလိုအပ္ဘူး။ ဒီေရႊ အသစ္က ေျမေပၚမွာ သူ.ရာသီ ေရာက္တိုင္း ေရႊ ကဲ.သို.အေရာင္အ၀ါ ၀င္းျပီးေရာက္လာတယ္။ ပတ္၀န္းက်င္၊ ေရ ေျမ ေတာ ေတာင္ နဲ. သဘာ ၀ ကို ေစာင္.ေရွာက္ ထိန္းသိမ္းတယ္။ ျပီးေတာ. ဒီ ေရႊ အသစ္က စားလို. ရ တယ္။ ေသာက္သံုးလို.ရတယ္။ စားရင္ ေသာက္ရင္ လူက်န္းမာ စိတ္ခ်မ္းသာေစတဲ. ေျမပေဒသာက ေပး တဲ. တကဲ. ေရႊ။ အမည္ အားျဖင္. လိေမၼာ္ သီးလို. ေခၚပါတယ္။ လိေမၼာ္ ျခံေတြနဲ. စျပီးလုပ္ေဆာင္ခဲ.လို. သာ ဒုတိယေရႊတြင္း ေပါက္တဲ. ကာလီဖိုးနီးယားလို. တင္စား ေျပာၾကေသာ္ လည္း တကဲ. အဓိပၸါယ္က  စိုက္ပ်ိဳးေရးျခံ ေတြ ၊ ေျမပေဒသာ စီမံကိန္းေတြ ကို ရည္ ညႊန္းျခင္းျဖစ္ပါတယ္။အေမရိကမွာ  အၾကီးအက်ယ္ ပြင္.လန္း စည္ပင္ခဲ.တဲ.၊စီးပြားျဖစ္ စိုက္ပ်ိဳးေရး သမိုင္းအစက အဲသလိုျဖစ္လာခဲ.တာပါ။

Unpreငedented  Myanmar Gold Rush  အရင္က မျဖစ္ဖူးေသးေသာ ေရႊထြက္ေရႊေပါက္ ေရႊ အလုအယက္ရွာျကမဲ. ျမန္မာ. ေရႊေခတ္။  

လွဳိ.၀ွက္ ခ်က္ေတြ၊ ပူးေပါင္းျကံ့စည္မွဳေတြ အမ်ားျကီးရွိတယ္။ ဒိုင္းနမိုက္ နဲ. ရွာ ျကေတာ.မွာ မို. လူေတြ ကို မလိုအပ္ေတာ.တာ ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားမွာ mining and extraction contract   ရခဲ.တာ ကအေမရိကန္ ကုမၸဏီပါ။ ခု တနသႍာရီ နဲ. က်န္တဲ. ေရႊ ေက်ာေတြကို ၂၀၁၂ နွစ္ဆန္းပိုင္းကစျပီး  survey နဲ.recommendation-ေတြ လုပ္ေဆာင္ဖို. အတြက္ အထူးအခ်ိဳအေခ်ာင္ ေစ်းနဲ. Concession ရထားတာ အေမရိကန္ နဲ. တရုတ္က လက္ နက္နဲ. ထုတ္ တဲ. တရုတ္ကုမၸဏီ တခုပါ။ ကေနဒါက က ေရႊတူးကုမၸဏီေဟာင္းကေတာ. China Gold Association and China International Mining နဲ.ျပန္စကားေျပာေနျပီး၊ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က ဥိးသန္းေရႊ သားမက္ ယူနန္ က သံမွဳး စီ အစီရင္ ခံ ျကရတယ္ လို. ျကားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ေရႊသမိုင္းကေတာ.ဒီေလာက္ပါပဲ။

Non-violent Strikes ေတြ ကို ေျကာက္ ရြံ. သူ၊ ဒါးကိုင္ ဒုတ္ကိုင္ ေသနတ္ကိုင္၊ ေရႊတြင္းပိုင္။ ခရဳိနီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ေမးခြန္းမ်ားေမးျကမယ္။   

။ခရုိနီ ၾကီးေတြ က သူတို.ကိုသူတို. ကမၻာ.တန္း၀င္ စီးပြားေရး သမားၾကီးေတြ လိုလို၊ အျဖစ္အပ်က္အားလံုး အ၀င္အထြက္ေတြ အားလံုးကို ထိန္း ခ်ဳပ္ထားနိုင္သလို မ်က္နွာေျဗာင္တိုက္ေနၾက ဆဲပဲ။ တကယ္ ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြးျကီးျပီး သတၱိ ရွိတဲ. စီးပြားေရး သမားေတြဆို ပိုင္ဆိုင္မွဳ ေရႊ ေငြ ဘဏ္ စာရင္းအင္းေတြ မ်ား ဘာပူစရာ ရွိသလဲ။ ျပည္သူ.ၾကား.ခ်ျပ ဖို. ေတာင္းဆို သင္.ၾကတယ္မဟုတ္ပါလား။ ေသြးရုိးသားရုိးနည္းေတြ နဲ. ၾကြယ္၀လာေသာ စစ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ၾကီးေတြ၊ျဖစ္လို.ကေတာ. သူတို. မိတ္ေဆြ ခရုိနီေတြ ရဲ. Business skills ေတြကို ျပည္သူသိပါေစ၊ ကမၻာၾကီးသိပါေစ၊ သူတို. ဒီလိုလုပ္ရဲပါသလား။ ၂၀၀၆ က ၂၀၁၁ အထိစျပီး မျဖစ္လို.သာ ကမၻာကို သူတို.တင္ျပတဲ. ေရႊ ထုတ္ နွဳန္းက ျမန္မာတျပည္လံုးမွ တနွစ္ ကို ၁၀၀ ကီလိုဂရမ္ ပဲ ထြက္တယ္တဲ.။ ျဖစ္နိဳင္ပါ.မလား။ စစ္အစိုးရ ကို အျမဲ ဆန္.က်င္ ခဲ.တဲ. KNU ရဲ.ေပၚလစီ  ေျပာင္း လဲ သြားရ တာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး သက္သက္ တခုထဲ ေၾကာင္.ေတာ. မဟုတ္တန္ ရာ ဘူး။ ၁၉၈၉ မွာ အစိုးရ စစ္တပ္ က KNU ကရင္အဓိကစခန္းေတြ ကို ၾကမ္းတန္းစြာေျခမွဳွုန္းခဲ. တဲ. တိုက္ ပြဲ ေတြ မွာ တခ်က္ ထဲနဲ. စူပါစတားျဖစ္သြားတဲ. ဗိုလ္မွဳး ေရႊမန္း က KNUကို စိတ္ပိုင္း ဆိုင္ရာ အရနိုင္ျပီးသားလို.ေျပာ ရင္ မ မွားနိုင္ဘူး၊ ဦးေရႊမန္း ရဲ. သူရ ဘြဲ.ဟာ ကရင္ ကို အတိုက္ေကာင္း လို. ရ ခဲ.တာ ျဖစ္ေလေတာ.၊ ခု ကရင္ျပည္နယ္က စီးပြားေရး ဆို တာ ဥိးေရႊ မန္း ခြင္.ျပဴခ်က္ နဲ.သာ ျဖစ္ရ တာ မဟုတ္ပါလား။ ထဴး ဂရုရဲ. ပိုင္ဆိုင္မွဳေတြ၊ ကရင္ျပည္နယ္ ကေရႊ တူး ေရႊေရာင္း အစီအစဥ္ေတြမွာေတာင္ ကရင္က သိပ္ လြတ္လပ္တာ မဟုတ္ပါ။  ေပါင္း ျပီး စီးပြားေရးမလုပ္ ရင္ ဦးေရႊ မန္း ပို. လိုက္မဲ. စစ္တပ္ကို မနိုင္ပဲ အနာခံ အေသခံ ျပန္တြန္း လွန္ရမဲ.အတူတူ၊ စစ္နားေနခ်င္ျပီျဖစ္တဲ. ကရင္အစည္းအရုံး ကလည္း လံုး၀ agenda ေျပာင္းသြားပါေတာ.တယ္။    

ျမန္မာျပည္က တရား၀င္ျပတဲ.ျပတဲ.ေရႊထြက္ စုစုေပါင္းစာရင္းက ၁၀၀ ကီလို ( တနွစ္လွ်င္ ၆၁ ပိႆာ  သို.မဟုတ္ ၂၂၀.၅ ေပါင္ မွ်)

၂၀၀၂ က စျပီး ၂၀၁၁ အထိ ျဖစ္ကတတ္စမ္း စာရင္းလိမ္ လာတာ ျမန္မာ ျပည္တနိုင္ငံလံုးက အထြက္ စုစုေပါင္းက ၁၀၀ ကီလို ထဲ တဲ.။ ျဖစ္နိုင္ပါ.မလား။ ေပါက္ေစ်းနဲ. ဆို ဒီေလာက္နဲတဲ. ေရႊပမာဏ က ေဒၚလာနဲ.ဘယ္ေလာက္ရမလဲ။ ဆာေဗးလုပ္မဲ.နိုင္ငံျခား ကုမၸဏီေတြေတာင္ ေနာက္ပိုင္း ေရႊ ထြက္ သေလာက္ေပးရမဲ. နွစ္ စဥ္ပါဆင္.ေတ.ဂ်္ (%)မပါပဲနဲ.ေတာင္ ၁၀- သန္းကေန ၁၂ သန္း အထိ ေပးေန ရတဲ. အခါ--ခုလို ေရႊ ကီလို၁၀၀ က ရမဲ. ေရာင္း ရေငြက ၂သန္းေက်ာ္ေက်ာ္ပဲရွိတယ္။ 

ေနျပည္ေတာ္ျဖစ္ေျမာက္ေရးအတြက္၊ လက္နက္ေတြရဖို.အတြက္၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ အခ်ိဳ. နဲ. သူတို.ရဲ. ပြဲစား ခရုိနီေတြ က်ိက်ိက္မ်ားတက္ ခ်မ္းသာလာဖို.အတြက္ ျမန္မာ ျပည္ ဖက္ က ျမစ္ေတြ။ သတၱဳမိုင္းေတြ။ ေတာေတြ ေတာင္ ေတြ၊ အျမစ္ေတာင္မက်န္ေအာင္ အပင္လိုက္ေပးရတဲ. သစ္လံုးေတြ ။ ေက်ာက္သံပတၱျမားေတြ ၊ တိုင္းျပည္မွာ ရွိသမွ် တရုတ္စီေရာက္သြားတယ္။ အႆျပာ မေပၚခင္ ေခတ္က လို ပစၥည္း ၂ခုကို အလဲအလွယ္ လုပ္ ဘာတာစနစ္ လုပ္ၾကတယ္ဆိုတာ ခု မွ အစစ္အမွန္ ေတြ.ရတာပါပဲ။

ျမန္မာျပည္ က ခိုးေျကာင္ခိုး၀ွက္ ခရုိနီ ေရႊ ကြက္မွထုတ္လုပ္မွဳ

ကမၻာ.တရား၀င္စာရင္း.ေရႊ ထုတ္လုပ္မွဳ နွဳန္း အရ တရုတ္က ေရႊတန္ ေပါင္း ၃၆၀ အထြက္ျပတာ ျမန္မာျပည္ က ခိုးေျကာင္ခိုး၀ွက္ ခရုိနီ ေရႊ ကြက္ေတြက ထြက္တာေတြ အမ်ားျကီးပါတယ္ဆိုတာ စဥ္းစားထားျကပါ။

ကမၻာျကီး က gold rush တိုင္းမွာ ျမို.ေတြျဖစ္ ခဲ.တယ္။ လမ္းေတြျဖစ္ ခဲ.တယ္။ တကဲ. ၀င္ေငြေတြကို သိခြင္.ရတယ္။ လူသားယဥ္ေက်းမွဳ ဆံုခ်က္ မ်ားျဖင္. တည္ေထာင္ထားတဲ. ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္မွဳ လုပ္ငန္းေတြ ျဖစ္ခဲ.တယ္။ အေမရိက အေနာက္ဖက္ျခမ္းရဲ. စမ္းပြင္.လာမွဳ၊ ယဥ္ေက်းမွဳ၊ စည္ပင္မွဳ၊ ေတြက ၁၉ရာစုနွစ္ အလယ္ပိုင္း က အေနာက္ဖက္ကမ္း မွာ ျဖစ္တဲ. gold rushနဲ. second gold rush (massive sustainable modern agriculture) နဲ. လုံး၀ဆိုင္တယ္။  အေမရိက အေနာက္ဖက္ကမ္းဟာ သစ္သီးသစ္နွံ ပန္ူးမာလာတို. ေပ်ာ္ရာေျမ ျဖစ္လာခဲ. သလို၊ ေရႊေရာင္လႊမ္းတဲ.စိုက္ပ်ိဳးေျမေတြက သစ္လြင္တဲ. စီမံကိန္းျကီးေတြ နဲ. သံုးေလးနွစ္အတြင္း  ေအာင္ျမင္စြာေပၚေပါက္လာ ခဲ . သလို၊ ျသစေထးလ်ားကgold rush အျပီးမွာ မွာေတာ.  မဲလ္ဘုန္းျမိဳူျပ ျကီး တခုကို ရခဲ.သလို၊ ျမန္မာျပည္မွာ ဘာမ်ား ျဖစ္နိုင္သလဲ။ 

အျကီးဆံုးေရႊ ေျကာမ်ားတည္ရာ

အင္ဒိုနီးရွားလား၊ ရုရွားလား၊ ပညာရွင္ေတြ က မထိရေသးတဲ. gold deposit sites and uncovered gold veins ေတြကို ဆျပီး တြက္ခ်က္ေျပာျကတယ္။ တရုတ္မွာေရႊဒီေလာက္မရွိ ဘူး၊ တရုတ္မဟုတ္တာေတာ. ေသခ်ာတယ္၊၊ ဒါေပမဲ.တရုဳတ္က ၂၀၁၀ မွာ ၃၄၅ တန္ ထြက္ေပမဲ. သူ.နိုင္ငံ ျပည္တြင္း  ေရႊ သံုးစြဲမွဳ ကခ်ည္း  ၅၁၀တန္ ျဖစ္ေနတယ္။ ခု တရုတ္ က ျမန္မာျပည္က ရမဲ.ေရႊေတြ နဲ. ေနာင္ ၃နွစ္အတြင္း သူ. ေရႊ ထုတ္ႏွဳန္းကို တန္ ၄၀၀ က ၄၁၀ အထိ  ျမွင္.တင္မယ္ လို.ယံုျကည္စြာေျပာေနတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံက စစ္ခရုိနီေတြ ကေတာ.  ျမန္မာ တျပည္လံုး တနွစ္ထြက္ တာ က  ေရႊတနိ ၁ တန္ ရဲ. ၁၀ပံု တပံု ပါပဲ တဲ.။(  ၁၀၀ ကီ လို က ၁ တန္ ရဲ. ၁၀ပံု တပံု ၊ ၁၀၀၀ ကီလိဂရမ္ `= ၁ တန္) ခု တရုတ္ေတြ.ထားတဲ.၊ စိတ္တိုင္းျကမတူးရေသးတဲ. သို.ေသာ္ စက္ျကီးေတြနဲ. တူးရန္ျပင္ေနတဲ.  ေရႊေျကာက ခု ေရႊ လုပ္သားေတြ ဆႏၵ ျပေနတဲ. မိုးထိေတာင္ က စတယ္၊  တနႍသာရီက KNUတပ္မဟာ ၅ လံုျခံုေရးေပးျပီး ေစာင္.ေရွာက္ထားတဲ.  မဲ ၀ိုင္ ျပီးေတာ. တနႍသာရီ ေအာက္ပိုင္း၊ မက္ေလာက္တယ္၊ ထူး ဂရုက ေျမ ဧက ၄ သိန္းေက်ာ္ပိုင္တယ္။ က်ြန္းေတာေတြကေတာ.ေျပာင္ေနျပီ၊ ရွားပါးသတၱဳ ( ေရႊ အပါအ၀င္) ဆက္တူးၾကရန္ဆက္ရန္ရွိေသးတယ္။ျမန္မာျပည္လိုေျမေက်ာမ်ိဳးမွာ ေရႊ ရွိရင္ ေၾကးနီလည္းရွိတယ္။

ဒီေတာ. တရုတ္က ေရႊ စင္ ဆုိ ျပိဳင္ဖက္မရွိ အမ်ားဆံုးထုတ္လုပ္နိုင္တဲ. (# 1 on the 10 top gold producing countries )  ျဖစ္ေနတယ္။ အာဖရိကမွာလည္း တရုပ္စီးပြားေရးစစ္ကေအာင္ျမင္ေနတယ္။ ေရႊ ထုတ္တာနဲ. ပတ္သက္ရင္ အာဖရိက၊ ျသစေထးလီးယား၊ ရုရွား သူ.ေနာက္ က က်န္ခဲ.ျပီ။  လပ္ထိုးလပ္ယူျခင္းနဲ. နိုင္ငံငယ္ေလးေတြကို  အဲဒီ.နိုင္ငံေတြ၇ဲ. အုပ္ခ်ဳပ္မွဳ စနစ္ ကို ပါ ရ စရာ မရွိေအာင္ နဲ. ဖ်က္ဆီးတဲ. ေနရာမွာneo colonial leech  ျဖစ္ေနတဲ. တရုတ္က လည္း တခ်ိန္က အာဖရိက နဲ. ေအရွ မွာ British Empire ျကီး ဂုတ္ေသြးစုတ္တာနဲ.သိပ္ မထူးပါ။ အာဖရိက က ၀ယ္တဲ. ေရႊ ေတြ၊ ျမန္မာျပည္က  အေခ်ာင္ရတဲ. ေရႊေတြ အားလံုးကို ေရႊ ေခ်ာျပဳ ျပီး China-made လုပ္ေတာ. တရုတ္ကသာေရႊ အမ်ားဆံုးထြက္တဲ.နိုင္ငံျဖစ္ေနတယ္။ ထံုးစံက အေရွ.ဖက္ပိုင္းကျပည္နယ္ေတြမွာပဲ ေရႊ တူးေနျက တရုတ္ က ခု ၂၀၀၀ ေနာက္ပ္ုင္း၊ သိသိသာသာဆို ၂၀၀၆ ေနာက္ပိုင္းမွာ အေနာက္ဖက္ျပည္နယ္ေတြျဖစ္ တဲ. ေဂြဂ်ိဳ၊ ယူနန္တိုမွာ ပါ ေရႊ ထုတ္တယ္ ဆိုပဲ။ အမွန္ က ျမန္မာ.နိုင္ငံက ေျမေတြ ေရေတြ ျမစ္ေတြ ကို အကုန္သဲ. အကုန္ဖဲ.ျပီး အျကမ္းက အေခ်ာလုပ္တဲ. လုပ္ငန္းေတြ ကို  ယူနန္မွာ လုပ္ခဲ.တာသာျဖစ္တယ္။

တရုတ္ေမ်ာ.ၾကီး ရဲ. လက္ေ၀ခံ လို ျဖစ္ေနတဲ. ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ ကလဲ အေမ်ာ္အျမင္ ဆိုတာ လံုးလံုးမရွိေလေတာ.၊ ေရႊ သတင္းဆို အကုန္ ရတဲ.နည္းသံုးျပီးပိတ္ေတာ.တာပဲ။ ျမန္မာျပည္က ခု gold rush  ေရႊ အလုအယက္ရွာ၊ ေရႊ ေျကာျကီးကို  လူသိပ္မသိဘူး။ တရုတ္သိတယ္။ ခရုိနီေတြ နဲ. ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ သိတယ္။ အေမရိကန္ မိုင္းတြင္း မိုင္းေဖၚကုမၸဏီ သိတယ္။သူတို.ထက္ ပိုျပီး အျမတ္ အစြန္း မ်ားမ်ားရမဲ.   ကုန္သည္ေတြ သိတယ္ ၊ တတ္ က်ြမ္းတဲ. ကမၻာ.ဘူမိေဗဒ ပညာရွင္ ေတြက ထြက္နွဳန္း၊ေဖၚထုတ္ လြယ္ကူမွဳ၊  နဲ. ေရႊတည္တဲ.ေျမ သား ထု ထည္ ကို ျကည္.ျပီး အင္ဒိုနီးရွား က ေရႊ သိုက္က ရုရွားက ေရႊ သိုက္ထက္ျကီးတယ္လို. ဆိုျကတယ္။အဲ ဒီေတာ.  အင္ဒိုနီးရွားက ေရႊ ေျကာ နဲ. တဆက္ထဲျဖစ္ေနတဲ. ျမန္မာျပည္ကေရႊေျကာျကီးကို စိတ္ကူးနဲ. တဆက္ထဲဆက္ျကည္.ပါ၊ စစ္အာဏာရွင္ ခရုိနီ ေတြ အုပ္ထားတဲ. ဆေလာင္းဖံုးေအာက္က အံဇာတံုးရဲ. အေရာင္ ကိုသာ ျမင္ေအာင္ျကည္.ျကပါ။

ခုျမန္မာျပည္က ေရႊေျကာကို ေလွ်ာ. မတြက္ျကပါနဲ.။ ျမို.သစ္တခု ၇ဖို.၊ ခရုိ နီ ၃၀ ေလာက္ နဲ. သူတိူ. အသိုင္းအ၀ိုင္း အမ်ားဆံုးလူ ၃၀၀၀-၅၀၀၀ ေလာက္ ကို ပဲ အာရုံထားျကည္.ပါ။ နိုင္ငံ တခုလံုးက လူ ဦးေရ ေ၇ ဒီ အေရ အတြက္ က မျဖစ္စေလာက္လို.ေျပာလို.ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ. ဒီ လူ တစုရဲ. အဖ်က္အား destructive power ကို ေသေသခ်ာခ်ာ မရွင္းနိုင္ရင္ သန္း၆၀ ထာ၀ရမ်က္နွာငယ္ ျပီး အားလံုး ဂ်ပန္ နဲ.NGO  ေတြ စီမွာ ေတာင္းစားေနရတဲ. ဘယ္လိုမွ လူစဥ္မီလာမွာ မဟုတ္တဲ. ဒီမိုကေရစီ မရွိဆံုး  ဒီမိုကရက္တစ္ ျမန္မာနိုင္ငံပဲ ျဖစ္လာမွာပါ။ ခုလဲ-ျမန္မာျပည္မွာ မီးမ်ိဳးစံု ေလာင္ျမိဳက္ေနဆဲပါ။ ပထမဆံုးအားလံုး၀ိုင္းသတ္ရမဲ.မီးကေတာ. ခရုိနိေတြရဲ. ေခါင္ခိုက္ေနတဲ. ေလာဘမီးပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမီးကို စသတ္ရမွာက အမ်ိဳးသားတခုလံုးရဲ. တာ၀န္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမီး ကို မသတ္နိုင္ခဲ.ရင္ ျမန္မာျပည္မွာ လူစစ္စစ္ရယ္ လို. က်န္မွာ မဟုတ္ပဲ သမင္နဲ.က်ား ၂မ်ိဳးသာ ရွိတဲ. လူေနလို.မရတဲ. ေတာျကီးမ်က္မဲ တခု သာျဖစ္က်န္ခဲ.မယ္။ သမင္ေမြးရင္းက်ားစားရင္း၊ သမင္မွန္သမွ် က်ားအတြက္သက္သက္ သာ ျဖစ္လိမ္.မယ္။

ကာလီဖိုးနီးယားက ဒုတိယေရႊ ႏွစ္မ်ားမွာလိုေအာင္ျမင္တဲ. စိုက္ပ်ိဳးေရးျခံေတြ၊ စနစ္တက် စိုက္ပ်ိဳးေဆာင္ ရြက္ မွဳ ေတြ ကို ျမန္မာျပည္မွာေတြ.ခ်င္တယ္။၊ ခရုိနီ ေတြ လုယူ ေမာင္ပိုင္စီးထားတဲ. ေျမေတြ ျပန္ယူ၊ လယ္လုပ္သူလယ္ပိုင္ခြင္.ရွိလို.  ၀ါ၀င္းေနတဲ.သစ္သီး ခင္းေတြ စပါးခင္းေတြနဲ. ျမန္မာျပည္မွာ စားနပ္ရိကၡာ ဖူလံုတဲ. စိုက္ပ်ိဳးေရး ေခတ္၊ တရားမွ်တျခင္းေတြ ထြန္းကားလာျပီးေနာက္ ေတာင္သူလယ္သမားၾကီးေတြ မငိုေၾကြး မပူေဆြးရ တဲ. ေခတ္တေခတ္ကိုေတာ. တေန. မွာ အားလံုးျပန္ ေရာက္ျကမယ္ လို. ထင္ပါတယ္။ အဲဒီ.ေန. ကို မေရာက္ေသးသေရြ.ကေတာ. သူတို. အရိပ္မဲ လက္မဲၾကီးတစံု ေအာက္မွာ ေၾကမြ ေသြးယိုေနေသာ ျမန္မာနိုင္ ငံေတာ္ ၏ ပကတိ တရား သည္--------သူတို.ေလာဘ ရဲ.ေလာင္မီး၊ ထို.ေၾကာင္. ဒီမီးကို အမ်ားျပည္သူေတြ က ဇြဲၾကီးၾကီးျဖင္.မရ  ရေအာင္ျငိမ္းသတ္ရမွာျဖစ္ပါေၾကာင္း၊ မီးသတ္ကား နဲ.တူေသာ ျမန္မာ.လႊတ္ေတာ္ ၾကီးတခု  ျမန္ျမန္ ေပၚေပါက္ ပါေစေၾကာင္း၊    

ေက်းဇူးပါ။

aye aye soe win

June 16, 2012

To  Us, the mother lode is the river-bed,

The river-bed of the Irrawaddy, her children and other things alike—

---Forests, mountains, green fields, and good earth

From where greatest gifts come to brighten the land.

To Them, the mother lode is in the looted gold,

The shadow of it so long yet inexplicably dark and narrow,

Ripping off every inch that made up of Motherland,

Look out! These thieves still keep her on fire.

(ဓါတ္ပံုက အင္တာနက္က ရတဲ. Grasberg Gold Mine at Papuan, Indonesia ပဲျဖစ္ပါတယ္။ လွ သလိုလိုနဲ. ေသေသခ်ာခ်ာျကည္.ရင္ ငရဲတြင္းၾကီးနဲ. တူသလိုပဲ။)