ရာဇ၀င္ဆိုတာ

by Bo K Nyein on Sunday, June 24, 2012 at 4:02pm ·

ရာဇ၀င္ ဆိုတာ တကယ္ေတာ႔ Story telling ပဲ။ အခ်ိန္တခ်ိန္ ကျဖစ္စဥ္ကို တင္ျပျခင္း သို႔ မဟုတ္ record လုပ္တာပဲ ျဖစ္္တယ္။

ဥပမာ ဦးႏု တို႔ လို ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ က memoir လို႔ေခၚတဲ႔ မိမိရဲ႔ ဘ၀အေတြ႔အၾကံဳကို ျပန္ေရးျပတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ Mary Callahan တို႔လို Academic ေတြက officials documents ေတြကို research ျပီး Making Enemies လိုစာအုပ္မ်ိဳးေရးတယ္။ ဦးသန္႔ရဲ႔ ေျမး Dr Thant Myint Oo တို႔လို Historians ေတြက The River of Lost Footsteps လိုျမန္မာ ႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔ ရာဇ၀င္ စာအုပ္ေရးတယ္။


Dr Mary Callahan တို႔  Dr Thant Myint Oo တို႔ဟာ PhD ပါရဂူ ဘြဲ႔ေတြ ရွိတာေၾကာင္႔ Professionals လို႔ေျပာလို႔ရသလို ၊ သူတို႔ရဲ႔ နာမည္ နဲ႔ ဂုဏ္သိကၡာကို ေစာင္႔ထိန္းေသာအားျဖင္႔ fact တခုကိုတင္ျပလွ်င္  Source ရွိမွ တင္ျပၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ဒီလို လူေတြကို Credible Professionals (သို႔) Academic လို႔ေျပာႏုိင္ပါတယ္။

သတင္းသမားေတြ ျဖစ္တဲ႔ Bertil Litner တိုု႔ Martin Smith တို႔ တေတြကလည္း ျမန္မာ ရာဇ၀င္ အေၾကာင္းေရးၾကပါတယ္။ ဒီလို နံမည္ရွိိ သတင္သမားေတြ ဟာလည္း သူတို႔ရဲ႔ နံမည္ ၊ ဂုဏ္သိကၡာ ကိုေစာင္႔ထိန္းရန္ အေသအျခာ research လုပ္၍ေသာ္၎ ၊ လူခ်င္း Interview လုပ္၍ေသာ္၎ ၊ အေၾကာင္းအရာ ကိုေရးၾကပါသည္။

ဤသို႔ေသာ နံမည္ရွိေသာ ၊ သိကၡာေစာင္႔ ထိန္းေသာ စာေရးသူမ်ား ကို (ယံုၾကည္) ရသူမ်ားျဖစ္၍ အမ်ားက Credible Authors ဟု အသိအမွတ္ျပဳၾကပါသည္။

၀င္႔တင္ထြန္း လိုသူမ်ားကလည္း ရာဇ၀င္ အေၾကာင္းကို ေရးၾကပါသည္။ Fact ႏွင္႔ Source သည္အေရးမၾကီး Propaganda ၀ါဒျဖန႔္ရန္ သက္သက္ ရာဇ၀င္ ကိုေရးျခင္းျဖစ္သည္။

ထို႔နည္းတူ Shelby Tucker တို႔လို Biased ျဖစ္ေသာ စာေရးဆရာမ်ားသည္ လည္း hearsay ကို facts အျဖစ္ေရးၾကပါသည္။

ဤသို႔ေသာ စာေရးသူမ်ားကို Non Credible Authors အျဖစ္ သတ္မွတ္ၾကပါသည္။

မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ Credible ႏွင္႔ Non Credible Authors ဆိုသူမ်ားသည္ Category (သို႔) Class .. ie Subset လို႔သာ ေျပာႏိုင္ပါမည္။

ေနာက္ Category ရွိပါေသးသည္။ ၎မွာ Documentary ျဖစ္ပါသည္။ Documentary ကိုထုတ္လုပ္ေသာ Documentary Production Companies မ်ားရွိ၍ ၎တို႔ကို History Channel – Discovery Channel – တို႔လို နံမည္ ရွိတဲ႔ TV Channels ေတြက Distributor အေနနဲ႔ ျဖန္႔ေ၀ ျပသပါတယ္။ Al Jazeera တို႕လို နံမည္ရွိေသာ TV Channel ေတြကလည္း ကိုယ္ပိုင္ Documentary Series ေတြထုတ္ၾကပါတယ္။ ဤသို႔ နံမည္ရွိေသာ TV Channels ေတြ တင္ေသာ Documentary မ်ားသည္လည္း Credible ျဖစ္သည္ဟု ဆိုရပါမည္။ အဘယ္ေၾကာင္႔ ဆိုေသာ္ ၎တို႔ သည္ Distributor ပင္ျဖစ္ေသာ္ျငားလည္း တာ၀န္ယူျဖန္႔ေ၀ရသျဖင္႔ နံမည္ ႏွင္႔ သိကၹာ အထိမခံႏုိင္ၾကပါ။

မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ ၊ ယံုၾကည္ရေသာသူမ်ား ႏွင္႔ မယံုၾကည္ႏုိင္ ဟူေသာ္ Category ေတြကြဲပင္ကြဲ ျငားလည္း History ဆိုသည္မွာ ေနာက္ဆံုးတြင္ Story Telling သာျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင္႔ Plato ေခတ္ ၊ Roman ေခတ္ ကတည္းက History ဆိုသည္မွ Story Telling သာျဖစ္သည္။

Plato  က Atlantis အေၾကာင္းေရးျပခဲ႔ပါသည္။ အခ်ိန္ေတြၾကာ ျမင္႔ျပီျဖစ္သျဖင္႔ ယေန႔အထိ ရွာမရပါ။ ထို႔ေၾကာင္႔ တစ္ေယာက္ ေယာက္ က Evidence (အေထာက္အထား) ျပပါ ဆိုလွ်င္ ရွာမရသည္႔ အတြက္  (အေထာက္အထား) မျပႏုိင္ပါ။

ထို႔နည္းတူ (ဒီအေရးအသား အတြက္အေထာက္အထားျပလို႔) ဆိုလာရင္ Plato ရဲ႔  Atlantis နည္းတူ မည္သူကမွ အေထာက္အထား ျပႏုိင္မည္ မဟုတ္ၾကပါ။

တခ်ိန္ထဲမွာ စာေရးသူတစ္ေယာက္ က A ဟု တင္္ျပခဲ႔သည္ကို ၊ ဒုတိယ စာေရးသူ က ထပ္ဆင္႔ တင္ျပသည္။ ဤသည္ကို (အေထာက္အထား) ဟု ယတိျပတ္ ေျပာဆိုရန္ ခက္လာပါသည္။ အထူးသျဖင္႔ (အေတြးအျမင္) ကိုတင္ျပလာလွ်င္ ပို ၍ပင္ ခက္လာပါသည္။ ဥပမာ Julius Caesar ကို Brutus က သတ္သည္။ ဒါဟာ fact ။ သို႔ေသာ္ Julius Caesar ကိုဘာေၾကာင္႔ သတ္ရသလဲ ဆိုတာ (သံုးသပ္ခ်က္) (အေတြးအထင္) ။ ထို႔ျပင္ Julius Caesar ကို Brutus က သတ္သည္ ဆိုသည္ကို အေထာက္အထားျပ ပါဆိုလွ်င္ ဟိုေခတ္က ယၡဳလို တီဗီေတြ ၊ ဗီတီယို ေတြမေပၚေသး။ ထို႔ေၾကာင္႔ ကပ္သီးကပ္သပ္ေျပာ လာလွ်င္ (အေထာက္အထား) ျပရန္ မျဖစ္ႏုိင္ဟု သာေျပာရမည္။

ထို႔ေၾကာင္႔ ဘာသာေရးပဲ ျဖစ္ေစ ၊ ရာဇ၀င္ History ျဖစ္ေစ ေနာက္ဆံုး (လူ) သားတို႔၏ Interpretation သာျဖစ္သည္ဟု ဆိုခဲ႔သည္။

Interpretation ဆိုတာကလည္း Interpret လုပ္သူ၏ Capacity အေပၚမူတည္ျပန္သည္။

ဤ အျမင္ ႏွင္႔ အားလံုး ဟာ Relative ပါဟု ဆိုခဲ႔သည္။ ဤ အတိုင္း ယံုၾကည္မိသည္။

ဤသို႔ အျမင္ရွိသူကို ကိုရန္ကေျပာသည္မွာ (အမွန္) (Absolute truth) ဟု လက္ခံယံုၾကည္သူ က အတၱစိတ္ ၊ မာန ျဖင္႔ေဆြးေႏြးရေအာင္ဟု စိမ္ေခၚလာလွ်င္ အားလံုးသည္ေနာက္ဆံုး Relative ပါဟုဆိုထားသူ အတြက္ ဘာအဓိပၸါယ္ ရွိမွာလဲ။  ကိုရန္ကေျပာသည္မွာ (အမွန္) (Absolute truth) ဟု လက္ခံယံုၾကည္သူ က passion ျဖင္႔ရဲရဲေတာက္ ေျပာေနသူကို (တကယ္က သင္ေျပေနသမွ်သည္ သင္၏ Interpretation (သို႔) သင္၏ဆရာ၏ Interpretation ဟု ဆိုခဲ႔လွ်င္ ဘာသာေရးကို ေစာ္ကားသူ ၊ ဘာသာေရးကို မုန္းတီးသူ အျဖစ္ အစြပ္အစြဲ ခံရဦးမည္။

(လူၾကီးမင္းမွာ ေဆြးေႏြးဖို႕ အရည္အခ်င္းရွိသလား? မရွိဘူးလား ခင္ဗ်ား) ဆိုတဲ႔ေမးခြန္းဟာ (မာန) အရွိန္ကို မီးေမာင္းထိုးျပေနပါသည္။ (မာန) ဆိုတာ (အတၱ) ကလာပါသည္။ ငါ႔ဘုရား ၊ ငါ႔ဘာသာ ၊ ငါ႔ ရဲ႔ က်မ္းစာအုပ္။ ထို႔ေၾကာင္႔ (ငါတို႔သည္ အမွန္) ဆိုတဲ႔ အတၱေဇာ္ ဟာ ထင္ေပၚေနပါသည္။ ဥပမာ တစ္ခု တင္ျပပါမည္။ ေစာ္ကားသည္ဟု မထင္ေစခ်င္ပါ။ ဥပမာ လူတစ္ေယာက္ က စိတ္ေအးခ်မ္းျမစြာ အားလံုဟာ Relative ပဲဟု ေတြးထင္ရင္း လမ္းေလွ်ာက္လာသည္။ လမ္းတြင္ ေခြးတစ္ေကာင္က မာန္ဖီေနသည္။ ေခြး၏အသိ Capacity အရ ဒါဟာ ငါ႔နယ္ေျမ ၊ ငါ႔ပို္င္နက္ ဟုသာ သာသိႏုိင္သျဖင္႔ ငါ႔ပိုင္နက္ကိုက်ဴးေက်ာ္လာသူ ဟု အတၱအစြဲ ႏွင္႔ ငါႏုိင္ေအာင္ကိုက္ လိုက္မည္ဟု မာန္ဖီျခင္းျဖစ္ႏုိင္သည္။ ဒါကလည္း လက္ရွိအေျခအေနကို ေခြး၏အသိဥါဏ္ ႏွင္႔ Interpret လုပ္ျခင္းေပ။ လူ၏ Interpretation ႏွင္႔ ေခြး၏ Interpretation ၊ တခုတည္းေသာ အေျခအေနကို သံုးသပ္ရာတြင္ capacity ခ်င္းမတူ၍ Interpretation မတူႏုိင္ပါ။ ဤ သို႔ေသာ အေျခအေနတြင္ (လူသား) သည္ ဥါဏ္ရွိပါက မာန္ဖီေနေသာ (ေခြး) ႏွင္႔ (ျပိဳင္ကိုက္) ပါမည္လား။

စာဖတ္သူမ်ားသာ စဥ္းစားၾကည္ အေျဖရွာၾကပါေတာ႔
ေလာင္းေျခးထပ္ျခင္သူမ်ားကိုလည္း သနားမိပါရဲ႔

စာေရးသူ ၏ ေရးသားခ်က္သည္ Credible Source ဟုလြယ္လြယ္ေလးတင္ျပ ႏုိင္ပါသည္။ တမင္မတင္ျပသည္ပါ။ ထပ္ဆင္႔ ျငင္းေနရလွ်င္ အခ်ိန္ကုန္မည္သာ ရွိပါသည္။

စာေရးသူ က ဤသို႔ ေရးသားခဲ႔ပါသည္။
ဒီ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ေတြ အေၾကာင္းေရးျပခဲ႔တဲ႔ တရုတ္ဘုန္းၾကီး Xuangzang ေရးခ႔ဲတဲ႔ Da Tang Xiyu Ji မွာ ပိုမိုၾကီးမားတဲ႔ လဲေလ်ာင္းေတာ္ရွိေသးတယ္ဆိုတာကို ေရးျပခဲ႔တယ္။ အခုလိုက္ရွာေဖြ တူးေနတဲ႔ သူေတြရွိတယ္။ ဘာေၾကာင္႔ ျမွဳပ္ခဲ႔ရသလဲဆိုတာကို ရွင္းျပရာမွာ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းၾကီးေတြ ကို မြပ္စလင္ဘုန္းၾကီးေတြက လိုက္သတ္လို႔ ထြက္ေျပးရင္း ျမွဳပ္ခဲ႔ရတာပါလို႔ ေျပာတဲ႔သူေတြရွိတယ္။ အေသးစိတ္ သိခ်င္ရင္ေတာ႔ Da Tang Xiyu Ji ကိသြားဖတ္ၾကည္႔ေစခ်င္တယ္။ တရုတ္စာတတ္သူ ရဲ႔အကူအညီေတာ႔လိုလိမ္႔မယ္ထင္တယ္။ 

အထက္ပါေဖၚျပခ်င္ကိုၾကည္႔လွ်င္လည္း Julius Caesar ႏွင္႔ Brutus ကဲ႔ သို႔  (လဲေလ်ာင္းေတာ္ရွိေသးတယ္ဆိုတာ) ဆိုတာသည္ (Fact) ၊ (ဘာေၾကာင္႔ ျမွဳပ္ခဲ႔ရသလဲဆိုတာကို ရွင္းျပရာမွာ ဗုဒၶဘာသာဘုန္းၾကီးေတြ ကို မြပ္စလင္ဘုန္းၾကီးေတြက လိုက္သတ္လို႔ ထြက္ေျပးရင္း ျမွဳပ္ခဲ႔ရတာပါလို႔ ေျပာတဲ႔သူေတြရွိတယ္။) ဆိုတာသည္ (အေတြးအထင္)။ အေသအျခာ စဥ္းစားတတ္လွ်င္ တရုတ္ ဘုန္းၾကီးက Fact ကိုသာ ေျပာခဲ႔သူ ၊ (အေတြးအထင္) ကိုေျပာခဲ႔သူပါ ဟု ေရးခဲသည္ မဟုတ္ပါ။ စာကိုေသေသျခာျခာ ဖတ္တတ္သူလား ၊ သမန္ကာရွန္ကာ ဖတ္သူလား သိလိုသည္႔ အတြက္ တမင္ အကြက္ခ် ထားခဲ႔သည္ပါ။ ေနာက္တစ္ခ်က္က Interpretation ကို ပံုေဖၚ သက္ေသျပခ်င္လို႔ပါ။

ထိုေၾကာင္႔ Definition ေတြကိုသာ ရွာ၍ ေမ႔ေလွ်ာ္ေနရံုႏွင္႔ မျပီးျပည္႔စံု ႏုိင္ပါ။

ေလာက မွာ (အေတြးအေခၚ) ႏွင္႔ (Concept) ဆိုတာေတြက်န္ပါေသးသည္။

ေတာ္ေသးျပီ

စာဖတ္သူမ်ား အသိဥါဏ္ ၾကြယ္၀ၾကပါေစ

BKN