စာရင္းအင္း ပညာ

(Redirected from စာရင္းအင္းပညာ)
စာရင္းအင္း ပညာ (statistics) သည္ အခ်က္အလက္မ်ား (data) ကုိ စုေဆာင္းျခင္း (collection)၊ ဆန္းစစ္ျခင္း (analysis)၊ အဓိပၸါယ္ေဖာ္ထုတ္ျခင္း (explanation) ႏွင္ ရွင္းလင္း တင္ျပျခင္း (presentation) တုိ႔ျဖစ္သည္။

နိဒါန္း
စာရင္းအင္းပညာသည္ ယခုအခါ ပညာရပ္နယ္ပယ္အသီးသီးတြင္ အသံုးျပဳလ်က္ရွိသည္။ပညာေရး၊ ေဆးပညာ၊ အင္ဂ်င္နီယာ၊ ကြန္ပ်ဴတာ စသည့္နယ္ပယ္မ်ားအျပင္ အထူးသျဖင့္ လူမႈေရးသုေတသန ႏွင့္ စီးပြားေရးသုေတသန တို႕တြင္ အလြန္ အသံုးဝင္ေသာ ဘာသာရပ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ လူမႈေရး ႏွင့္ စီးပြားေရးျပႆနာအခ်ိဳ႕ကို စာရင္းအင္းပညာျဖင့္ ေလ့လာ ေျဖရွင္းႏိုင္သည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ ေခတ္မီေသာ သုေတသနေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကို ေလ့လာလိုလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ တင္ျပခ်က္မ်ားေရးသားျပဳစုရာတြင္လည္းေကာင္း၊ သုေတသနလုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ကိုင္ရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ စာရင္းအင္းပညာရပ္ဆိုင္ရာ ဘာသာစကားကို အထိုက္အေလ်ာက္နားလည္ သေဘာေပါက္ထားၿပီး ျဖစ္ရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ စာရင္းအင္းပညာရပ္သည္ ပညာရပ္နယ္ပယ္အမ်ားစုတြင္ သိပၸံနည္းက် ေလ့လာရာ၌ အသံုးက်သည့္ ဘာသာရပ္တစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ စာရင္းအင္းပညာသည္ မည္သည့္ေနရာတြင္မဆို ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းသည့္ေနရာတြင္ အဓိက အသံုးျပဳႀကသည္။

သမိုင္းေၾကာင္း
စာရင္းအင္းပညာ၏ မူရင္း အဂၤလိပ္စကားလံုးမွာ statistics ျဖစ္သည္။(ျမန္မာလို စာရင္းအင္းပညာဆိုေသာ စကားလံုးကို မည္သူစတင္သည္ဟု မသိရွိပါ။) ထို statistics ဆိုေသာ စကားလံုးသည္ အီတလီစကား `ေဖၚျပသည္` ကိုတိုက္႐ိုက္သံုးစြဲထားျခင္းျဖစ္သည္။ စာရင္းအင္းပညာ၏အစသည္ ၁၇ ရာစု အလယ္မွစတင္သည္ဟု ယူဆၾကသည္။ လန္ဒန္ၿမိဳ႕မွ သာမန္စာအုပ္ဆိုင္ပိုင္ရွင္တစ္ဦးျဖစ္ေသာ ဂၽြန္ဂရန္႕ သည္ ဘုရားေက်ာင္းမ်ားမွ ထုတ္ျပန္ေသာ အပါတ္စဥ္ေသစာရင္း မ်ားကို စုစည္းကာ ယခု သရုပ္ေဖၚစာရင္းအင္းဟု ေခၚဆိုေသာ နည္းျဖင့္ စာအုပ္(Natural and Political Observations Made upon the Bills of Mortality.)ထုတ္ေဝခဲ့သည္။ မ်ားမၾကာမီတြင္ပင္ ဂၽြန္ဂရန္႕သည္ ေတာ္ဝင္အဖြဲ႕အစည္း၏ အဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ျခင္းခံခဲ့ရပါသည္။ ထိုအခ်ိန္မွစတင္၍ စာရင္းအင္းပညာသည္ လူဦးေရဆိုင္ရာ အသိပညာ၊ လူမႈေရးသိပၸံမွ အေတြးအေခၚမ်ား ကိုစတင္ သက္ဝင္လာခဲ့သည္။ လူတို႕၏အျပဳအမူမ်ားကို ေလ့လာရာတြင္ အသံုးျပဳသည့္အတြက္ စာရင္းအင္းပညာကို သဘာဝတၳသိပၸံ ၏တိက်မႈတိုင္းတာရာတြင္ အသံုးမျပဳသင့္ဆိုေသာ အယူအဆမ်ားလည္း ေပၚထြက္ခဲ့သည္။ အသစ္အသစ္ေသာ ကြဲျပားသည့္နယ္ပယ္အစံုမွ စာရင္းအင္းပညာကို သံုးစြဲလာၾကေသာ္လည္း စာရင္းအင္းပညာရပ္ဆိုင္ရာဘာသာစကားတို႕သည္ လူအမ်ားႏွင့္ ေဝဝါးဆဲပဲျဖစ္သည္။ ၂၀ရာစုအတြင္းတြင္ စာရင္းအင္းပညာရပ္ဆိုင္ရာ တိုးတက္မႈမ်ားစြာ ရွိလာသကဲ့သို႕ အသံုးျပဳေသာ ပညာရပ္နယ္ပယ္မ်ားလည္း မ်ားစြာ ေပၚထြန္းလာခဲ့သည္။ နကၡတၱေဗဒ၊ ရူပေဗဒ၊ ပထဝီႏွင့္ ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္ စသည့္ သိမ္ေမြ႕ေသာ နယ္ပယ္မ်ားအထိ အသံုးခ်လာၾကသည္ကို ေတြ႕ရသည္။

အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခ်က္
စာရင္းအင္းပညာရပ္သည္ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေကာက္ယူျခင္း၊ စုစည္းျခင္း၊ အက်ဥ္းခ်ံဳ႕ျခင္း၊ တင္ျပျခင္းႏွင့္ စိစစ္ျခင္းျပဳလုပ္ရန္ အသံုးျပဳေသာ သိပၸံနည္းက်သည့္ နည္းလမ္းတစ္ခုျဖစ္သည္။

အဆင့္မ်ား
စာရင္းအင္းပညာရပ္ကို အသံုးျပဳ၍ သိပၸံနည္းက်ေလ့လာရာတြင္ ေအာက္ပါ အခ်က္မ်ားအတိုင္း အဆင့္ဆင့္ ေဆာင္ရြက္ရန္လိုသည္။ (က) အခ်က္အလက္မ်ားစုေဆာင္းျခင္း (Collection of data) (ခ) အုပ္စုအလိုက္စုစည္းျခင္း (သို႕မဟုတ္) မ်ိဳးတူစုျပဳျခင္း (Classification of data) (ဂ) အခ်က္အလက္မ်ားကို ေပၚလြင္ေအာင္ သ႐ုပ္ေဖၚျခင္း (Description of data) (ဃ) ေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားအေပၚအေျချပဳ၍ အဓိပၸါယ္ေကာက္ျခင္းႏွင့္ ေကာက္ခ်က္ခ်ျခင္း (Interpretation and generalization of the results) တို႕ျဖစ္သည္။

စာရင္းအင္းအမ်ိဳးအစားသတ္မွတ္ခ်က္
စာရင္းအင္းပညာတြင္ အဓိကအားျဖင့္ ေဖာ္ျပစာရင္းအင္းပညာ (Descriptive Statistics)ႏွင့္ ညႊန္ျပစာရင္းအင္းပညာ(Inferential Statistics)တို႔ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားပါသည္။

ရည္ညႊန္းကိုးကား

• ၁။ ပညာေရးသုေတသနျပဳလုပ္နည္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဝိဇၨာႏွင့္သိပၸံပညာရွင္အဖြဲ႕၊ ပထမအႀကိမ္၊ တကၠသိုလ္မ်ားပံုႏွိပ္တိုက္၊ ၂၀၀၁၊ ဇူလိုင္လ၊ ရန္ကုန္။ ႏွာ ၁၃၈။
• Origin of the statistics and probability. http://www.statisticalforecasting.com/origin-statistics-probability.php