ပဋိညဥ္၀ါဒ

October 14, 2014 at 4:37pm

Introduction to Contractarianism

ပဋိညဥ္ ဟူသည္ကို စာခ်ဳပ္၊ ကတိက၀တ္၊ သေဘာတူညီမွဳ စသျဖင့္ နည္းလမ္းမ်ားစြာျဖင့္ အဓိပါၸယ္ဖြင့္ႏိုင္၍ လူမွဳပတ္၀န္းက်င္တြင္ မွတ္တမ္းတင္မထားေသာ ပဋိညဥ္၊ မွတ္တမ္းတင္ထားေသာ ပဋိညဥ္ စသျဖင့္ မ်ိဳးစုံရွိေနႏိုင္ေလသည္။ သို ့ရာတြင္ ပဋိညဥ္ ဟုဆိုလိုက္လွ်င္ သေဘာတူညီမွဳ consent ကား မရွိမျဖစ္ပါရေတာ့သည္သာျဖစ္၏။ ပဋိညဥ္တစ္ခု ပ်က္ယြင္းျခင္း အသက္၀င္ျခင္း တို ့သည္ ၎ပဋိညဥ္ပါ တာ၀န္၀တၱရားမ်ား ရပိုင္ခြင့္မ်ားကို ေဖၚေဆာင္ျခင္း၊ လုိက္နာျခင္းစသည္တို ့အေပၚတြင္ မူတည္ေလ၏။

ပဋိညဥ္၀ါဒ ဟူသည္ကား  ႏိုင္ငံေရး အာဏာပိုင္တစ္ခု၏ တရားနည္လမ္းတက်ျဖစ္မွဳကို ရည္ညႊန္းေသာ ႏိုင္ငံေရးဒႆန သီအိုရီ တစ္ခု ျဖစ္သည္သာမက အက်င့္စာရိတၱဆိုင္ရာ စံႏွဳန္းမ်ား၏ မူရင္းဇစ္ျမစ္ကိုဖြင့္ဆိုရွင္းလင္းေသာ ကိုယ္က်င့္ဆိုင္ရာ သီအိုရီတစ္ခုလည္းျဖစ္၏။
ဤသီအိုရီ ၂ ခုစလုံးသည္ လူမွဳပဋိညဥ္ social contract ယူဆခ်က္ပညတ္မွ ထြက္ေပၚဖြံ ့ျဖိဳးလာျခင္းလည္းျဖစ္၏။ ၎ပညတ္ အလိုအရ လူတို ့သည္ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းအတြင္း တည္ျငိမ္မွဳနွင့္ ေအးခ်မ္းမွဳကို ထိန္းသိမ္းရန္အလို ့ငွာ မိမိတို ့၏ အၾကြင္းမဲ့လြတ္လပ္မွဳကိုအဆုံးရွဳံးခံလွ်က္ အခ်ိဳ  ့ေသာရပိုင္ခြင့္မ်ား၊ အခြင့္အေရးမ်ားကို အစိုးရအာဏာပိုင္တို ့အား အပ္ႏွင္းထားၾကသည္ဟု ဆို၏။ တနည္းအားျဖင့္ တရားနည္းလမ္းတက်ျဖစ္သည့္ ႏိုင္ငံေတာ္အာဏာဆိုသည္မွာ အုပ္စိုးခံျပည္သူတို ့၏ လက္ခံၾကည္ျဖဴမွဳမွ ဆင္းသက္လာရမည္ဟု ဆိုလိုရင္းျဖစ္၏။ ဤသို ့လက္ခံၾကည္ျဖဴမွဳ ရွိမွသာလွ်င္ အျပန္အလွန္သေဘာတူညီခ်က္ သို ့မဟုတ္ ပ႗ိညဥ္တစ္ခုကို ပံုစံအားျဖင့္ေရာ အႏွစ္သာရအားျဖင့္ပါ ခ်ဳပ္ဆိုႏိုင္မည္ဟုဆိုလိုေပ၏။
ပဋိညဥ္၀ါဒီ တို ့အလုိအားျဖင့္ လူဟူသည္ မူလအေနအားျဖင့္ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားၾကည့္သည့္ သေဘာရွိ၏။ မိမိအက်ိဳး ရွိမရွိကို ေ၀ဖန္သုံးသပ္ႏိုင္စြမ္းလည္းရွိ၏။  သည့္အတြက္ေၾကာင့္ပင္ သက္ဆိုင္ရာ အခင္းအက်င္းတစ္ခုသည္ ၎တို ့၏အက်ိဳးစီးပြားကို အျမင့္ဆုံးရရွိေစႏိုင္မည့္ အေကာင္းဆုံးနည္းလမ္းျဖစ္သည္ဟု အကဲျဖတ္လက္ခံပါက ၎အခင္းအက်င္းက ျပ႗ာန္းေသာ ကိုယ္က်င့္ဆိုင္ရာႏွင့္အညီ ၎တို ့ကိုယ္တိုင္ ျပဳမူလာမည္ျဖစ္၏။  ဤသို ့ဖန္တီးေပးႏိုင္ေသာ အစိုးရအာဏာပိုင္တို ့အားလည္း ၎တို ့၏ သေဘာညီမွ်မွဳကို အပ္ႏွင္းလာၾကမည္ဟူ၍ျဖစ္၏။

သမိုင္းေၾကာင္းအေနျဖင့္ ဤလူမွဳ ပဋိညဥ္ သေဘာတရားကို အေစာဆုံး တင္ျပခဲ့သူမွာ ပေလတို Plato ျဖစ္၏။ ခရီတို"Crito"  အမည္ရွိ ဆိုကေရတီး အေျခအတင္ေဆြးေႏြးခန္း တြင္ လူတို ့သည္ သက္ဆိုင္ရာ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းအတြင္းတြင္ ေနထိုင္ရန္ေရြးျခယ္လိုက္အားျခင္းျဖင့္ ၎လူ ့အဖြဲ့အစည္း၏ လူမွုဳပဋိညဥ္ ပါအခ်က္အလက္မ်ားကို အလိုလို လက္ခံျပီးသားျဖစ္သြားသည္ဟု ဆိုေလ၏။ ပေလတိုႏွင့္မတူ အက္ပီကူးရပ္စ္ Epicurus ကမူ တရားမွ်တမွဳ ဟူသည္ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး ေဘးအႏၱရာယ္မျပဳေရး ပူးတြဲသေဘာတူညီခ်က္မွ ထြက္ေပၚလာျခင္းမွ်သာျဖစ္သည္ဟု ေပၚေပၚတင္တင္ ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုခဲ့၏။

တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္သူ တို ့သည္ ဘုရားသခင္အပ္ႏွင္းထားေသာ ဘုန္းတန္ခုိးအရ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို စြဲကိုင္ႏိုင္ၾကသည္ဟု အစဥ္အလာအရ ယုံၾကည္ခဲ့ၾကသည္။ သို ့ေသာ္ ရီေနးဆန္ ့ Renaissance ေခၚ ျပန္လည္ေမြးဖြားမွဳကာလအတြင္းတြင္ကား ေတြးေခၚပညာရွင္ ဖရန္စစ္ ဆူအဲေရး Francisco Suárez (1548 - 1617) က အၾကြင္းမဲ့ဘုရင္စံနစ္ရွိ ဘုရားသခင္အပ္ႏွင္းသည့္အခြင့္အေရးမ်ားကို ကန္ ့သတ္ရန္ၾကိဳးစားသည့္အေနျဖင့္ သဘာ၀ ဥပေဒ natural law သီအိုရီကို ေဖၚထုတ္လာ၏။ ထို ့ျပင္ ၁၇ ရာစုအေစာပိုင္းတြင္ ဒတ္ခ်္လူမ်ိဳး ေတြးေခၚပညာရွင္ ဟူးဂိုး ဂေရာ့တီးအပ္စ္ Hugo Grotius (1583 - 1645) က ယေန ့ေခတ္ လူ ့အခြင့္အေရး human rights တို ့၏ ေရွ  ့ေျပးျဖစ္သည့္ သဘာ၀ အခြင့္အေရးမ်ား natural rights အယူအဆကို စတင္တင္ျပလာျပန္၏။ ၎က ဤအခြင့္အေရးမ်ားသည္ လူသားတို ့၏ သဘာ၀အေလ်ာက္ရရွိေသာ အခြင့္အေရးမ်ားျဖစ္၍ ထာ၀ရ ဘုရားသခင္ မရွိခဲ့လွ်င္ပင္ ဤဥပေဒ မ်ားသည္ ဆက္လက္တည္ရွိေနလိမ့္မည္ဟု ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ဆိုေလ၏။

မည္သို ့ဆိုေစ လူမွဳပဋိညဥ္ သီအိုရီအား ထင္ထင္ေပၚေပၚ နဲ ့ဆက္လက္ဖြံ ့ျဖိဳးေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သူမွာ ေထာမတ္စ္ ေဟာ့ဘ္ Thomas Hobbes (1588-1679) ျဖစ္၏။ ၎က ဆိုသည္မွာ သမိုင္းမတင္မွီေခတ္ လူမွဳအေဆာက္အဦမ်ား ပီျပင္ျခင္းမရွိေသးသည့္ကာလတြင္ လူတို ့သည္ အကန္ ့အသတ္မဲ့ သဘာ၀လြတ္လပ္ခြင့္မ်ား အျပည့္ရွိၾက၏။ ကိုယ္က်ိဳးၾကည့္သူမ်ားလည္းျဖစ္၍ အေကာင္းအဆုိး ေရြးျခယ္ႏိုင္စြမ္းရွိ၏။ ၎တို ့စိတ္ထင္သလို ျပဳမူေျပာဆို ဆက္ဆံၾက၏။ ဤအၾကြင္းမဲ့လြတ္လပ္မွဳတြင္ မိမိကို ေဘးရန္ျပဳႏိုင္သည့္ သူတို ့အားလည္းေကာင္း မိမိအက်ိဳးစီးပြားကိုေဖၚေဆာင္ရန္အတြက္လည္းေကာင္း အျခားေသာသူမ်ားကို အေၾကာင္းေပါင္းမ်ားစြာျဖင့္ လြတ္လပ္စြာ ေဘးရန္ျပဳခြင့္လည္း ရွိေနျပန္၏။ သည့္အတြက္ေၾကာင့္ လူသားဟူသည္ သဘာ၀အေနအားျဖင့္ ဆိုးသြမ္းၾကမ္းတမ္း၍ သိမ္ဖ်င္းသည္  nasty and mean ဟု ေဟာ့ဘ္ ကျမင္၏။

ဤသို ့ေသာ သဘာ၀အေျခအေနတြင္ မိမိတို ့အားေဘးရန္တို ့မွကာကြယ္ရန္ႏွင့္ မိမိတုိ ့၏ အက်ိဳးစီးပြားအတြက္လက္ေတြ ့အသုံးတည့္ေသာ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းတစ္ခုတည္ေဆာက္ရန္အလို ့ငွာ ပုဂၢလိကလူတစ္ဦးခ်င္းစီသည္ မိမိတို ့၏ကိုယ္ပိုင္ အၾကြင္းမဲ့လြတ္လပ္ခြင့္အား ႏိုင္ငံေတာ္ သို ့မဟုတ္ အစိုးရအာဏာပိုင္တို ့ျဖင့္ အလဲအထပ္ျပဳလွ်က္ လူမွဳပဋိညဥ္ တစ္ခုကို အေပးအယူသေဘာ ခ်ဳပ္ဆိုမိျပီးသားျဖစ္သြားသည္ဟု တင္ျပခဲ့၏။ တနည္းအားျဖင့္ လူမွဳအေဆာက္အအုံမ်ား social structures ၊ အရပ္ဖက္အခြင့္အေရးမ်ား civil rights စသည္တို ့သည္ လူသားသဘာ၀ ကိုယ္က်ိဳးရွာျခင္း၏ ရလဒ္မွ်သာျဖစ္သည္ဟု ေဟာ့ဘ္ က တင္ျပခဲ့ျခင္းျဖစ္၏။
သို ့ရာတြင္ ေဟာ့ဘ္ ၏ လူမွဳပဋိညဥ္ ၌ အၾကြင္းမဲ့အာဏာပိုင္ အစိုးရတစ္ရပ္သည္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္၏။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ေဟာ့ဘ္ အျမင္အရ လူတို ့သည္ ယုံၾကည္အပ္ႏွင္းထိုက္ေသာသူမ်ားမဟုတ္၍ျဖစ္၏။ လူတို ့၏ ေလာဘသကၠာရ သည္ ၾကီးမားျပင္းထန္လြန္းသျဖင့္ ၎တို ့အခ်င္းခ်င္းအၾကားရွိ အတူတကြပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳမွာ အခ်ိန္မေရြးပ်က္ဆီးလြယ္၏။ သို ့ျဖင့္ အက်ပ္ကို္င္လိုက္နာေစေရးအတြက္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္သည္ မရွိမျဖစ္လိုအလပ္လာသည္ဟု ဆိုေလ၏။ သဘာ၀အေန လြတ္လပ္ေသာလူသား၏ ဘ၀သည္ ထိတ္လန္ ့ေၾကာက္ရြံ  ့မွဳအတိျပီး၏။ အထီးက်န္၍၊ ဆင္းရဲမြဲေတကာ၊ ရိုင္းစိုင္းၾကမ္းတမ္းျပီးလွ်င္ သက္တမ္းလည္းတိုေတာင္းၾကသည္ဟု ဆိုေလ၏ “The state of nature is the state of war”။ သည့္အတြက္ေၾကာင့္ပင္ အုပ္စိုးခံတို ့သည္ ၎တို ့၏ အသက္ရွင္ရပ္တည္ေရးအတြက္ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္တို ့အား အလုံးစုံအပ္ႏွင္းလုိက္နာၾကရမည္ဟု ၁၆၅၇ တြင္ထုတ္ေ၀ေသာ ၎၏ လဗိုင္းယန္သန္ "Leviathan" စာအုပ္တြင္ေရးသားခဲ့ေလသည္။ [[ ေဟာ့ဘ္ က်င္လည္ရာ ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ ေခတ္အေျခအေနသည္ ဘုရင့္ဘက္သားမ်ားႏွင့္ ဘုရင္ကို ေတာ္လွန္သည့္ ကရြမ္း၀ဲ၏ ပါလီမန္တပ္မ်ား တိုက္ခုိက္ၾကသည့္ အဂၤလန္ျပည္တြင္းစစ္အခ်ိန္အခါျဖစ္၏။ ေဟာ့ဘ္သည္ အၾကြင္းမဲ့ဘုရင္စံနစ္ကိုလည္းမေထာက္ခံ ေရွးဦးပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီကိုလည္း ဆန္ ့က်င္၍ ဤဘက္ ၂ ဘက္ၾကား ညွိႏွိဳင္းလိုသည့္ အျမင္ျဖင့္ ၎၏ သီအိုရီ ကိုထုတ္ေဖၚခဲ့ျခင္းလည္းျဖစ္၏။ ဤကား စကားခ်ပ္။ ]]

ေဟာ့ဘ္ ၏  သဘာ၀အေန The state of nature အယူအဆႏွင့္မတူ ေသာ လူမွဳပဋိညဥ္ကို ဆက္လက္တင္ျပခဲ့သူမွာ ဂြ်န္ ေလာ့္ခ္ John Locke (1632-1704)  ျဖစ္၏။ ၎ အလိုအရ အုပ္စိုးခံတို ့၏ အေထြေထြအက်ိဳးစီးပြားႏွင့္အလိုဆႏၵ ကိုမေဖၚေဆာင္ႏိုင္သမွ် ပဋိညဥ္ သည္ တရားနည္းလမ္းက်မွဳ မရွိႏိုင္ဟု ဆို၏။ [ေဟာ့ဘ္အတြက္မူ အုပ္စိုးခံတို ့၏ အသက္အိုးအိမ္ကို အကာအကြယ္ေပးႏိုင္မွဳတစ္ခုတည္းျဖင့္္ပင္ ပဋိညဥ္သည္ တရားနည္းလမ္းက်သည္ဟု ျမင္၏။]  ေလာ့ခ္ ၏ သဘာ၀အေနလူသားသည္ လြတ္လပ္မွဳအျပည့္ရိွ၍ အျခားေသာသူမ်ား၏ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းမွ အလ်င္းကင္းေသာ ဘ၀ ကိုပိုင္ဆိုင္၏။ သဘာ၀ အေန တြင္ လူသားတို ့သည္ ဘုရားသခင္ေပးအပ္ေသာ သဘာ၀ဥပေဒေအာက္၌ အားလုံးခြင့္တူညီမွ်ျဖစ္သျဖင့္လည္း ဘုရားသခင္၏အလိုကိုဆန္ ့က်င္လွ်က္ အျခားသူတို ့၏ အသက္၊အိုးအိမ္၊စည္းစိမ္၊ က်န္းမာေရး၊ လြတ္လပ္မွဳ တို ့ကို ေဘးရန္မျပဳအပ္ဟု ဆိုေလ၏။
သို ့ရာတြင္ လူတို ့သည္ ပုဂၢလိက ပိုင္ဆိုင္မွဳႏွင့္စပ္လ်ဥ္းျပီး တပါးသူ၏ အိမ္ယာအားေက်ာ္နင္းမွဳ၊ ခိုး၀ွက္မွဳ စသျဖင့္ ျပဳလုပ္လာၾကေသာအခါတြင္မွသာ သဘာ၀အေန state of nature မွ စစ္ပြဲအေနသို ့ state of war သို ့ေျပာင္းလဲလာျခင္းျဖစ္၏ဟု ျမင္၏။ တနည္းအားျဖင့္ သဘာ၀အေန လူသားတို ့တြင္ ႏိုင္ငံေရးဆိုသည္မရွိေသးပဲ pre-political  ကိုယ္က်င့္တရားသာရွိ၏ဟု ဆိုျခင္းျဖစ္၏။ သို ့ျဖင့္ ယေန ့ေခတ္ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ ့အစည္းမ်ားႏွင့္ အစိုးရစသည္တို ့ကို တည္ေထာင္လာေသာ လူသားတို ့တြင္ သဘာ၀အေန တြင္မရွိေသာ အရာ ၃ ခုကို ပိုင္ဆိုင္လာရသည္ဟု ဆို၏။ ၎တို ့မွာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ၏ ခက္မ သုံးျဖာျဖစ္သည့္ ဥပေဒမ်ား [ဥပေဒျပဳေရး]၊ တရားသူၾကီးမ်ား [တရားစီရင္ေရး]၊ ဥပေဒစိုးမိုးမွဳကိုေဖၚေဆာင္မည့္ အစိုးရ [အုပ္ခ်ဳပ္ေရး] စသည္တို ့ျဖစ္၏ဟု ေလာ့ခ္က ဆိုေလ၏။

ေလာ့ခ္ အလိုအရ ရပိုင္ခြင့္ rights တို ့ ဟူသည္ ပဋိညဥ္အား သေဘာတူလက္ခံျခင္းႏွင့္ ပဋိညဥ္ပါ တာ၀န္၀တၱရားမ်ားအား လုိက္နာ ေဆာင္ရြက္ျခင္းနည္းအားျဖင့္သာ ရရွိေဖၚေဆာင္ႏိုင္ေပရာ ဤသို ့ေသာ ပဋိညဥ္ပါလိုက္နာဖြယ္ရာမ်ားကို ပ်က္ကြက္သူတို ့[ဥပမာ- ဒုစရိုက္မွဳက်ဴးလြန္သူမ်ား] သည္ ၎တို ့၏ အခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္း ဆုံးရွဳံးထိုက္ေသာသူမ်ားျဖစ္သည္ဟု ေလာ့ခ္ က ဆိုေလ၏။ ဤသို ့ပဋိညဥ္ ခ်ိဳးေဖါက္သူတို ့ကိုမူ အျပစ္ေပးျခင္းနည္းလမ္းအားျဖင့္ က်န္လူ ့အဖြဲ  ့အစည္းမွ မိမိကိုယ္မိမိ ကာကြယ္ရမည္ဟု တင္ျပခဲ့ေလ၏။ [ ဥပမာ- ဒုစရိုက္မွဳက်ဴးလြန္သူအား ေထာင္ခ်လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ ၎၏ လြတ္လပ္ခြင့္ဆုံးရွဳံးသြားေစျခင္း]။ ထို ့ျပင္  ပဋိညဥ္ ပ်က္ယြင္းမွဳမ်ား ၾကဳံေတြ ့ရသည့္အခါတိုင္း ျပန္လည္ခ်ဳပ္ဆိုမွဳျပဳ ရမည္ဟု ေလာ့ခ္က ျမင္၏။ ျပန္လည္ ေစ့စပ္ညွိဳႏွိဳင္းေရးနည္းလမ္းမ်ားအေနျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားက်င္းပျခင္းႏွင့္ ဥပေဒျပဳျခင္းတို ့ကို အသုံးျပဳရမည္ဟု တင္ျပ၏။

တနည္းအားျဖင့္ လူအဖြဲ ့အစည္းဟူသည္ “အျပန္အလွန္ဖိအားေပးအက်ပ္ကိုင္ျခင္းႏွင့္ အျပန္အလွန္သေဘာတူညီမွဳရယူျခင္း” check & balance နည္းအားျဖင့္ အလုပ္လုပ္ရမည္ဟုဆိုျခင္းလည္းျဖစ္၏။ ဤသို ့ေသာအေၾကာင္းေၾကာင့္ပင္ အုပ္စိုးခံျပည္သူတို ့မွအပ္ႏွင္းထားေသာ ပဋိညဥ္ပါ အခြင့္အာဏာကို ၎တို ့၏ပ်က္ဆီးရာပ်က္ဆီးေၾကာင္းအတြက္ အသုံးျပဳသည့္ အာဏာရွင္မင္းဆိုးမင္းညစ္တို ့ေပၚေပါက္လာပါက ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ခြင့္သည္ တရားမွ်တသည့္ တုန္ ့ျပန္မွဳျဖစ္၏ဟု ေလာ့ခ္ ကဆို၏။ [[ ေလာ့ခ္သည္ ေဟာ့ဘ္ ေနာက္မေရွးမေႏွာင္း ေပၚထြန္းခဲ့၍ ဘုရင္ကို ေတာ္လွန္သည့္ ကရြမ္း၀ဲ၏ ပါလီမန္တပ္မ်ားဘက္မွ ရပ္တည္သည့္ အျမင္ေၾကာင့္္ အဂၤလန္မွထြက္ေျပးရသူျဖစ္၏။ ဤရပ္တည္ခ်က္ျဖင့္ပင္ ၎၏ သီအိုရီ ကိုထုတ္ေဖၚခဲ့ျခင္းလည္းျဖစ္၏။ ဤကား စကားခ်ပ္။ ]]
စင္စစ္ ေလာ့ခ္ ၏ လူမွဳပဋိညဥ္ အျမင္သည္ ပုဂၢလိကလြတ္လပ္ခြင့္ကိုေဇာင္းေပးေသာ လစ္ဘရယ္အစဥ္အလာတြင္ အေျခတည္၍ ဂႏၴ၀င္ လစ္ဘရယ္၀ါဒ ဖြံ ့ျဖိဳးေပၚေပါက္လာမွဳနဲ ့ေခတ္ေပၚဒီမိုကေရစီ အယူအဆတို ့အေပၚတြင္္ မ်ားစြာၾသဇာသက္ေရာက္ခဲ့ေလသည္။ ထို ့ျပင္ ေလာ့္ခ္၏ သီအိုရီ သည္ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ရန္က်ိဳးပမ္းမွဳျဖစ္သည့္ အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရး American Revolution ၏ ပင္မေမာင္းႏွင္အား ျဖစ္ခဲ့၍ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ အေျခခံဥပေဒကို ေရးဆြဲခဲ့သူမ်ားအေပၚတြင္ မ်ားစြာလႊမ္းမိုးခဲ့ေလသည္။

လူမွဳ ပဋိညဥ္ သီအိုရီအား တင္ျပခဲ့သူမ်ားထဲတြင္ ျပင္သစ္ ေတြးေခၚပညာရွင္ ယန္းယက္ခ္ ရူးဆိုး Jean-Jacques Rousseau သည္ အဓိကေနရာမွပါ၀င္၏။ စင္စစ္ လူမွဳ ပဋိညဥ္ "social contract" ဆိုသည့္ ေ၀ါဟာရ ကို ရူဆိုး၏ သီအိုရီ ျဖင့္သာ အမ်ားဆုံးဆက္စပ္နားလည္ၾကျခင္းလည္းျဖစ္၏။ ၁၇၆၂ တြင္ထုတ္ေ၀ေသာ ၎၏ “လူမွဳပဋိညဥ္” "Du contrat social" အမည္ရွိ စာတမ္းထဲတြင္ လူထုၾကိဳက္အခ်ဳပ္အျခာအာဏာ အယူအဆကို အေျခတည္လွ်က္ ပုဂၢလိက၀ါဒအျမင္ထက္ အစုအပါင္း၀ါဒဘက္သို ့ ပိုယိမ္းေသာ ပဋိညဥ္ သီအိုရီ တစ္ခုကို ရူးဆိုးက တင္ျပခဲ့ေလသည္။ တိုက္ရိုက္ဒီမိုကေရစီ ကိုေထာက္ခံသူျဖစ္သည့္အားေလ်ာ္စြာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရတစ္ရပ္၏ တရားနည္းလမ္းတက်ျဖစ္မွဳဟူသည္ ႏိုင္ငံေရးအာဏာအားလုံး၏ ပင္မရင္းျမစ္ျဖစ္ေသာ ျပည္သူျပည္သားမ်ား၏ သေဘာတူၾကည္ျဖဴမွဳျဖင့္သာလွ်င္ ဖန္တီးႏိုင္သည္ဟု ရူးဆိုး ကယုံၾကည္၏။ ေဟာ့ဘ္ႏွင့္ ေျဖာင့္ေျဖာင့္ဆန္ ့က်င္လွ်က္ ရူးဆိုးက သဘာ၀အေန လူသားသည္ ေကာင္းျမတ္၏။ စည္လုံး၏။ ရွဳပ္ေထြးမွဳကင္းမဲ့ေသာဘ၀ရွိ၍  ၎တို ့၏နည္းပါးလွေသာ လိုအင္တို ့ကို ျဖည့္ဆည္းရန္အတြက္ သဘာ၀အရင္းအျမစ္မ်ားသည္ လုံေလာက္စြာရွိ၏။ သဘာ၀အရ လူသားတိုင္းသည္ ခြင့္တူညီမွ်ျဖစ္၏။ ရူဆိုးအတြက္ သဘာ၀အေန သည္ ျငိမ္းခ်မ္းေသာ၊ ရိုမန္တစ္ဆန္ေသာ ကာလျဖစ္၍ အခ်ိန္ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် လူဦးေရတိုးပြားလာျခင္း၊ ယဥ္ေက်းမွဳျဖစ္စဥ္၊ ႏွင့္ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းတို ့ေပၚေပါက္လာျပီးလွ်င္ ပုဂၢလိက ပိုင္ဆိုင္မွဳ သေဘာကိုဖန္တီးလာသည့္အခါတြင္မူ ေလာဘတရားမ်ား၊ ယွဥ္ျပိဳင္အႏွဳိင္ယူမွဳမ်ား၊ မညီမွ်မွဳႏွင့္ ဒုစရိုက္တရားမ်ားေပၚေပါက္လာကာ လူသားျဖစ္တည္မွဳ၏ ဂုဏ္ၾကက္သေရ သည္လည္းဆိုယုတ္ပ်က္ဆီးသြားေတာ့၏ ဟုဆိုေလသည္။ တနည္းအားျဖင့္ တိုးတက္ဖြံ ့ျဖိဳးလိုေသာ၊ ယဥ္ေက်းလိုေသာ လူသား၏ ေပးဆပ္လိုက္ရေသာတန္ဖိုးမွာ ၎၏ သဘာ၀ရိုးသားျဖဴစင္မွဳႏွင့္ေအးခ်မ္းမွဳပင္ျဖစ္သည္ဟု ဆိုလိုေပသည္။

ယေန ့ေခတ္ ယဥ္ေက်းေသာလူတို ့သည္ တစ္ဦးခ်င္းအေနျဖင့္ အတၱသမားမ်ား ျဖစ္၍ အမ်ားအက်ိဳးထက္ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားကိုသာေဖၚေဆာင္ရန္ အာရုံညြတ္ႏိုင္၏ဟုလည္း ၎က ဆို၏။ သို ့ရာတြင္ အဆိုပါ ပုဂၢလိကတစ္ဦးခ်င္းသည္ အစုအဖြဲ ့တစ္ခု၏ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္လာလွ်င္မူ ၎တို ့၏ ကိုယ္က်ိဳးကို ေဘးခ်ိတ္၍ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းအတြင္း တန္းတူညီမွ်မွဳ၊ လြတ္လပ္မွဳ အစရွိသည့္ အမ်ားအက်ိဳး "general will" ကို လုပ္ေဆာင္လိမ့္မည္ဟုဆို၏။ ဤသို ့အမ်ားက်ိဳးမေဖၚေဆာင္လိုေသာ သူတို ့ကိုမူ လြတ္လပ္မွဳအတြက္ ဖိအားေပးရမည္ အျပစ္ေပးရမည္ဟု ဆို၏။ သို ့ျဖင့္ ရူးဆိုး၏ သီအိုရီမ်ားသည္ ၁၇၈၉ ခုတြင္ျဖစ္ပြားေသာ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရး ႏွင့္ ဆက္တိုက္ဆိုသလိုျဖစ္လာေသာ ဆုိရွယ္လစ္လွဳပ္ရွားမွဳတို ့အေပၚတြင္ ၾကီးမားစြာ ၾသဇာလႊမ္းမိုးခဲ့ေလသည္။

ထို ့ျပင္ အုပ္စိုးသူမဲ့၀ါဒ အျမင္ျဖင့္ ပဋညဥ္ ၀ါဒ ကို ေဖၚေဆာင္ခဲ့သူကား ပရူဒြန္ Pierre-Joseph Proudhon (1809 - 1865) ျဖစ္၏။ ၎၏ အျမင္တြင္ ပဋိညဥ္ ဟူသည္ ပုဂၢလိကအခ်င္းခ်င္းၾကားတြင္သာရွိရမည္ျဖစ္၍ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ပုဂၢလိကတစ္ဦးခ်င္းၾကားထားရွိရမည့္ အရာမဟုတ္ဟူ၍ ျဖစ္၏။ ရန္လိုမွဳကင္းမဲ့ေသာ၊ အုပ္စိုးသူကင္းမဲ့ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္အစိုးရကင္းမဲ့ေသာ သို ့ေသာ္ တစ္ဦးခ်င္းလြတ္လပ္မွဳအျပည့္ရွိေသာ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းတစ္ခုကို တည္ေဆာက္ရန္အတြက္မူ ပုဂၢလိက လူသားအခ်င္းခ်င္းၾကားတြင္သာ တစ္ဦးအေပၚတစ္ဦး အႏိုင္အထက္မျပဳေရး၊ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္မွဳမျပဳေရး သေဘာညီမွ်မွဳကို ရယူရမည္ဟု ပရူဒြန္ က ဆိုေလ၏။

အေရးၾကီးဆုံးေသာ လက္ရွိ လူမွဳပဋိညဥ္ သီအိုရီပညာရွင္ကား ဂြ်န္ ေရာလ္စ္ John Rawls (1921 - 2002) ျဖစ္၏။ ေရာလ္စ္ သည္ ၂၀ ရာစု ေႏွာင္း လူမွဳပဋိညဥ္ သီအိုရီကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ျပန္လည္အသက္သြင္းခဲ့သူလည္းျဖစ္၏။ လူမွဳပဋိညဥ္ သီအိုရီ၏ အယူအဆေဟာင္းေပၚတြင္ ဆင့္လွ်က္ လြတ္လပ္မွဳ liberty ႏွင့္ ညီမွ်မွဳ equality သေဘာတရားမ်ား ကို ကိုယ္က်င့္နယ္ပယ္အတြင္း က်က်နန လမ္းသစ္ထြင္ေပါင္းစည္းေပးႏိုင္ခဲ့သူလည္းျဖစ္ေပသည္။ စင္စစ္ ေရာလ္စ္ ၏ လူမွဳပဋိညဥ္ သီအိုရီ သည္ အေကာင္အထည္ႏွင့္လက္ဆုပ္လက္ကိုင္ျပဳမရေသာ နက္နက္နဲနဲေတြးေခၚခ်က္မ်ားျဖင့္တည္ေဆာက္ထားျခင္းျဖစ္၏။ ေရာလ္စ္၏ သီအုိရီ ကို နားလည္ရန္မွာ မူလအထုိင္ the original position  မသိမွဳလိုက္ကာ the veil of ignorance ႏွင့္ တရားမွ်တမွဳ၏ စည္းမ်ဥ္းမ်ား principles of justice  ဟူေသာယူဆခ်က္ပညတ္္မ်ားကို နားလည္ရန္လိုအပ္၏။
ေရာလ္စ္ အရင္ ပဋိညဥ္၀ါဒီတို ့သည္ လူမွဳပ႗ိညဥ္ ကို သဘာ၀အရိုင္းမွ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းႏွင့္ယဥ္ေက်းလာေသာ လူ ့သမိုင္းျဖစ္ေပၚတိုးတက္မွဳ၏ ရလဒ္အျဖစ္ျမင္ၾက၏။ ေဒးဗစ္ ဟ်ဴးမ္ David Hume က ဤသမိုင္းအျမင္အား ေ၀ဖန္သည္မွာ လူတစ္ဦးသည္ မိဘဘိုးဘြားမ်ား၏ သေဘာတူ ၾကည္ျဖဴမွဳ ကို အေမြဆက္ခံ၍ ဤပဋိညဥ္ကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းေနျခင္းမွာ ခိုင္လုံမွဳမရွိဟူ၍ျဖစ္၏။ သဘာ၀အေန state of nature သည္ ယူဆခ်က္သက္သက္ ျဖစ္ႏိုင္ေျခသက္သက္မွ်မျဖစ္ႏိုင္သေလာဟု ေမးခြန္းထုတ္၏။

ဟ်ဴးမ္၏ ဤေ၀ဖန္ခ်က္အေပၚတြင္ မူတည္၍ ေရာလ္စ္က သဘာ၀အေန ေနရာတြင္ မူလအထိုင္ the original position ယူဆခ်က္ျဖင့္အစားထိုးကာ အေတြးစမ္းသပ္ခ်က္ thought experiment တစ္ခုတင္ျပ၏။ မိမိတုိ ေနထုိင္မည့္ ့လူ ့အဖြဲ ့စည္းတစ္ခုကိုလူတို ့အား ေရြးျခယ္ခိုင္းသည္ဆိုပါစို ့။ ထိုသူတို ့အား မသိမွဳလိုက္ကာျဖင့္လည္း ဖုံးလႊမ္းထားသည္ဟုဆိုပါစို ့။ ဤသို ့ဖုံကြယ္ထားခံရသည့္အတြက္္ ၎တို ့သည္  မိမိတို ့၏  လိင္၊ လူမ်ိဳး၊ ပါရမီအစြမ္းအစ၊ အသက္၊ လူမွဳေရးအဆင့္အတန္း၊ မိမိရွင္သန္ေနထိုင္ရွင္သန္ရမည့္လူ ့အဖြဲ ့အစည္း၏ အေနအထား စသည့္ အေျခအေနအရပ္ရပ္ကို အလ်င္းမေ၀ဖန္မစစ္ေၾကာႏိုင္ဘဲ ရွိသည္ဆိုပါစို ့။ တနည္းအားျဖင့္ ေပးထားခ်က္အေျခအေနကို အျမတ္ထုတ္ႏိုင္သည့္ ကိုယ္ပိုင္အားသာခ်က္အားနည္းခ်က္တို ့ကို မိမိကိုယ္တိုင္မသိႏိုင္စြမ္းရွိေအာင္ ဖန္တီးထားသည္ဟုဆိုလို၏။ သို ့ရာတြင္ ၎တို ့သည္ အက်ိဳးအျပစ္ႏွင့္ သင့္မသင့္ ဆုံးျဖတ္ႏိုင္၍ အျခားသူတို ့၏ ေကာင္းက်ိဳးအတြက္ စိတ္မ၀င္စားေသာ သူခ်ည္းသာျဖစ္သည္ဆိုပါစို ့။ စင္စစ္ ဤေပးထားခ်က္သည္ လူတိုင္းအတြက္ မွ်မွ်တတအရွိဆုံးအျခအေနျဖစ္၍ မိမိတို ့ေရြးျခယ္မွဳအတြက္ ေစ်းဆစ္ခြင့္အေလ်ာ့အတင္းလုပ္ခြင့္မေပးေသာ အေနအထားလည္းျဖစ္၏။ ဤသို ့ေသာ မူလအထုိင္တြင္ တရားမွ်တသည့္လူ ့အဖြဲ ့အစည္းတစ္ခု၏ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို ေရြးျခယ္ခိုင္းသည္ဆိုပါစို ့။

မသိမွဳလိုက္ကာကို ဖယ္ရွားလိုက္ပါက မိမိေရြးျခယ္လိုက္ေသာ တရားမွ်တမွဳစည္းမ်ဥ္းမ်ားႏွင့္တည္ေဆာက္ထားေသာ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းတြင္ မိမိ ကိုယ္တိုင္ပင္္ ကိုယ္က်ိဳးနည္းရသည့္အျဖစ္ကိုေတြ ့ရႏိုင္သည္ဟု ေရာလ္စ္ က တင္ျပေလ၏။ ဥပမာအားျဖင့္- မသိမွဳလိုက္ကာ၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ မိမိ၏ လိင္ ကို သိခြင့္မရသျဖင့္ ေယာက်ာ္းၾကီးစိုးေသာ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းတစ္ခုအား ေရြးျခယ္မိသည့္ မိန္းမတစ္ေယာက္၏ အျဖစ္မ်ိဳး။ သို ့ရာတြင္ ဤမိန္းမသည္ မူလအထိုင္၏ မွ်မွ်တတရွိမွဳအေျခအေနတြင္ တရားမွ်တမွဳစည္းမ်ဥ္းမ်ားကို ၎စိတ္ၾကိဳက္ေရြးျခယ္ခဲ့သည္သာျဖစ္၏။ တနည္းအားျဖင့္ တရားမွ်တမွဳရွိျခင္း justice ဟူသည္ ဗမာစကားတြင္ပါသည့္အတိုင္း မွ်မွ်တတရွိျခင္း fairness မွ ဆက္လက္ျဖစ္ထြန္းလာသည္ဟု ေရာလ္စ္ က ဆိုျခင္းျဖစ္၏ “justice as fairness.” ။
မသိမွဳလိုက္ကာကို မဖယ္ရွားမွီ မူလအထိုင္တြင္ လူတို ့ေရြးျခယ္ႏိုင္ေသာ တရားမွ်တမွဳ၏ စည္းမ်ဥ္း ၂ မ်ိဳး ၂စား the Two Principles of Justice ရွိသည္ဟု ေရာလ္စ္က ဆို၏။ ပထမ တစ္မ်ိဳးမွာ အေျခခံ အရပ္ဖက္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ား basic civil liberties ကို မ်ားႏိုင္သမွ် မ်ားမ်ား ရရွိေစေရးႏွင့္ တခ်ိန္တည္းမွာပင္ တန္းတူညီမွ် ရရွိေစေရးျဖစ္၏။ ဒုတိယ အမ်ိဳးအစားမွာ လူမွဳေရး၊ စီးပြားေရး အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား ရရွိေစမွဳျဖစ္၏။ ဤ ေနရာ၌ လူမွဳေရး၊ စီးပြားေရးမညီမွ်မွဳမ်ား social and economic inequalities တည္ရွိေနျခင္းသည္ တရားမွ်တမွဳမရွိျခင္းမဟုတ္ တရားမွ်တေသာ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းသာျဖစ္၏ ဟုဆိုေလသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ဤမညီမွ်မွဳမ်ားသည္ မွ်မွ်တတရွိရွိေသာ မူလအထိုင္မွ ဖန္တီးထုတ္လုပ္လိုက္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္၏။ လိုအပ္သည္မွာ လူ ့အဖြဲ ့အစည္း၏ အက်ိဳးခံစားခြင့္အနည္းဆုံးေသာသူမ်ားပင္လွွ်င္အမ်ားနည္းတူ ဤလူမွဳစီးပြားအခြင့္အလမ္းမ်ားကို ညီတူညီမွ် ရရွိႏို္င္ေစေရး လမ္းဖြင့္ေပးထားဖို ့သာျဖစ္၏ဟု ေရာလစ္က ဆို၏။ သည့္အတြက္ေၾကာင့္ပင္ ဤဒုတိယစည္းမ်ဥ္းအား ကြာဟမွဳစည္မ်ဥ္း Difference Principle ဟုသုံးစြဲခဲ့ေလသည္။ [[ အေမရိကန္ သမၼတ ကေနဒီ ဆိုခဲ့သည့္ လူတိုင္းသည္ အစြမ္းအစမတူၾက။ သို ့ေသာ္ ၎တို ့၏ မတူညီေသာ အစြမ္းအစမ်ားဖြံ ့ျဖိဳးေစေရးအတြက္ကား တူညီေသာပတ္၀န္းက်င္တစ္ခုကို ဖန္တီးေပးရမည္ ဟူသည့္ စကားကို အမွတ္ရဖြယ္ျဖစ္၏။ ဤကားစကားခ်ပ္။]]

ေနာက္ဆုံးအေနျဖင့္ ေဟာ့ဘ္၏ အျမင္ကိုဆန္းသစ္ ၍လူမွဳပဋိညဥ္ ၀ါဒ တစ္မ်ိဳးကို ထုတ္ေဖၚခဲ့သူကား ေဒးဗစ္ ဂိုသီေရး David Gauthier ျဖစ္၏။ ၎ အျမင္အရ ေဟာ့ဘ္ ဆိုခဲ့သကဲ့သုိ ့လူတို ့အတူတကြ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေစေရးအတြက္ ျပင္ပ ဖိအားမလိုအပ္။ ကိုယ္က်ိဳးၾကည့္တတ္ျခင္းႏွင့္ သင့္မသင့္ဆုံးျဖတ္ႏိုင္စြမ္းရည္ကပင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေစေရးအတြက္ လုံေလာက္ေသာ အခ်က္ျဖစ္၏ဟု ျမင္ေလသည္။ ဂိုသီေရး က လူတိုင္းသည္ ကိုယ္ပုံစံျဖင့္ကိုယ္ ေရာ္ဘင္ဆန္ခရူးဆိုးျဖစ္ေနၾကျခင္းသာျဖစ္၏ဟု ဆိုေလ၏။ သို ့ရာတြင္ ဤ ခရူးဆိုးတို ့သည္ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြားအတြက္ အခ်င္းခ်င္း ညွိႏွိဳင္း၍ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္၏။ ကုန္စည္ႏွင့္၀န္ေဆာင္မွဳမ်ားကို ဖလွယ္ႏိုင္ၾကသည္ဟု ဆိုေလ၏။ စင္စစ္ ဂိုသီေရး က အက်ဥ္းသား အက်ပ္အတည္း Prisoners’ Dilemma ႏွင့္ ဆင္ျခင္တုံေရြးျခယ္မွဳသီအိုရီ Rational Choice Theory တို ့ကို အားကိုးအားထားျပဳ၍ ကိုယ္က်ိဳးအတြက္ လူတို ့အၾကား သူမနာ ကိုယ္မနာ  ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပုံ လူမွဳပဋိညဥ္ တစ္မ်ိဳးကို တင္ျပခဲ့ျခင္းလည္းျဖစ္၏။

References & Readings:
http://www.philosophybasics.com/branch
http://www.iep.utm.edu/soc-cont/ 
http://plato.stanford.edu/entries/contractarianism-contemporary/ 
http://lsolum.typepad.com/legal_theory_lexicon/2006/09/contractarianis.html 
http://www.britannica.com/EBchecked/topic/550994/social-contract