လြတ္လပ္စြာ စုရုံးပုိင္ခြင္႔

by မင္းခက္ရဲ (Min Khet Ye) on Thursday, May 24, 2012 at 4:09am ·

လြတ္လပ္စြာစုရုံးပုိင္ခြင္႔(Freedom of assembly)

            လြတ္လပ္စြာ စုရုံးပုိင္ခြင္႔ကုိ အေမရိန္ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ခ်က္အမွတ္တစ္မွာ အကာအကြယ္ ေပးထားတယ္။ ဒါတင္မကဘူး ဥေရာပလူ႔အခြင္႔အေရးသေဘာတူညီခ်က္ ၊ ဂ်ာမန္ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒ၊ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာလူ႔အခြင္႔အေရး ေၾကညာစာတမ္းေတြမွာလည္း ေတြ႔ရမယ္။ လူ႔အခြင္႔အေရးေတြထဲမွာ လြတ္လပ္စြာ စုုရုံးပုိင္ခြင္႔ဆုိတာ ဟုိးအေစာပုိင္ကာလကတည္းက အသိအမွတ္ျပဳခဲ႔တဲ႔ လူ႔အခြင္႔ေရးတစ္ခုပဲ ။ အစုိးရတစ္ရပ္ အျပဳအမူေတြအတြက္ လူေတြစုရုံးၿပီး ကန္႔ကြက္ခြင္႔ဆုိတာ အေရးႀကီးတစ္ႀကီလုိအပ္တဲ႔ အခ်င္းအရာတစ္ရပ္ပဲ ။ အစုိးရရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွာ ဖိႏွိပ္တာ၊ ဆုိးယုတ္တာေတြကုိ လြတ္လပ္စြာစုရုံးပုိင္ခြင္႔ကေန တစ္ဆင္႔ ထိန္းခ်ဳပ္သတိေပးႏုိင္ဖုိ႔ လုိတယ္ လုိ႔လည္း ယူတယ္ ။   

                                                                                                                                             အေမရိကန္ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥေပဒျပင္ဆင္ခ်က္အမွတ္တစ္မွာဆုိရင္ လူေတြ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာစုရုံးဖုိ႔ အခြင္႔အေရး ဟာ၊ သူတုိ႔ရဲ႕ နစ္နာခ်က္ေတြအတြက္ လူေတြကေန အစုိးရအေပၚကုိ ေလွ်ာက္လႊဲခ်က္ေပးဖုိ႔အတြက္ အခြင္႔အေရးရယ္လုိ႔ အဓိပၸာယ္ဖြင္႔ဆုိေပးထားတယ္။ လြတ္လပ္စြာ စုရုံးခြင္႔ကုိ ဂရုတစုိက္နဲ႔ အဓိပၸာယ္ဖြင္႔ေပးဖုိ႔ လုိအပ္တယ္ ။ သမုိင္းတစ္ေလ်ာက္မွာ အစုိးရဆုိးေတြရဲ႕ ရန္ကေန ကင္းလြတ္ဖုိ႔အတြက္ လူေတြဟာ လြတ္လပ္စြာ စုရုံးၿပီး ကန္႔ကြက္ ဆႏၵျပ လာခဲ႔ၾကတာပါ ။ တစ္ဖက္မွာလည္း အစုိးရတုိင္းက အဲဒီလုိ လြတ္လပ္စြာစည္းရုံးလာတဲ႔ လူေတြကုိ ဥပေဒမဲ႔တဲ႔ ဗရမ္းဗတာလူအုပ္ႀကီးအျဖစ္အဓိပၸာယ္ဖြင္႔ျပန္ေရာ ။ ၿပီးေတာ႔ အဲဒီ လြတ္လပ္စြာ စုရုံးခြင္႔ဆိုတာကုိ လက္ခံပါတယ္လုိ႔ ပါးစပ္ ကေနေျပာေနရင္းမွာ စုရုံးလာတဲ႔ ျပည္သူေတြကုိ ေနာက္ထပ္ ဥပေဒနဲ႔ ျပန္ထိန္းခ်ဳပ္ထားဖုိ႔ အၿမဲႀကဳိးစားၾကေလ႔ရွိတယ္ ။ ဒါမွမဟုတ္လည္း  ဥပေဒနဲ႔ ဆန္႔က်င္တဲ႔ အဓိကရုဏ္းအသြင္ဖန္တီးတာ ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုရုံးေနတဲ႔ လူအုပ္ထဲမွာ ဆူပူမႈကုိ လုပ္ဖုိ႔ရာ ဒလံေတြကုိ ထည္႔ၿပီး ဥပေဒနဲ႔ ဆန္႔က်င္လာေအာင္ ဖန္တီးေလ႔ရွိတယ္ ။                                                                     ဒီအခြင္႔အေရးရဲ႕ အဓိကျပႆနာက လြတ္လပ္စြာစုရုံးခြင္႔ဆုိတဲ႔ စကားေပၚမွာ လာၿပီးျဖစ္ေပးေနတာ မဟုတ္ဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆုိတဲ႔ စကားမွာ ျဖစ္ေပၚေနတာ ။ အစုိးရေတြက လြတ္လပ္စြာ စုရုံးခြင္႔ဆုိတဲ႔ ေ၀ါဟာရေနာက္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆုိတဲ႔ စကာကုိ ထည္႔ၿပီး ကပ္လုိက္တဲ႔ အခါမွာ ျပႆနာျဖစ္လာတယ္ဆုိရမယ္ ။ၿငိ္မ္းခ်မ္းစြာ စုရုံးခြင္႔ဆုိတာေၾကာင္႔ အစုိးရရဲ႕ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈေတြနဲ႔ စုရုံးေနတဲ႔ လူေတြအေပၚ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ခြင္႔ကုိ ခြင္႔ျပဳေပးထားသလို ျဖစ္ေနတယ္ ။ ဘယ္အရာကေတာ႔ ျဖင္႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ ထိပါးလာပါၿပီလုိ႔လဲ ေျပာစရာျဖစ္လာတယ္ ။ဒါေၾကာင္႔ လြတ္လပ္စြာ စုရုံးခြင္႔ဟာ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ မဟုတ္ေပမယ္႔ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံဥပေဒထဲ ဒီအခြင္႔အေရးရဲ႕ ေနာက္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆုိတဲ႔ ေ၀ါဟာရကုိ ထည္႔၀င္လုိက္တဲ႔ အခါမွာ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ရွိလာတဲ႔ ေ၀ါဟာရတစ္ရပ္ျဖစ္လာတယ္ ။ လုိအပ္ရင္ ၿငိမ္းခ်မ္စြာ စုရုံးခြင္႔ဟာ ဘာေတြပါလုိ႔ အဓိပၸာယ္ထပ္မံဖြင္႔ဆိုဖုိ႔ လုိတဲ႔ သေဘာပဲ ။                                                                                   ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုရုံးပုိင္ခြင္႔နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ႔ အခြင္႔အေရးက ဆႏၵျပႏုိင္ခြင္႔ အခြင္႔အေရးပဲ ။ နဂုိကတည္းက အေရးအသားေၾကာင္႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုရုံးပုိင္ခြင္႔ဟာ ျပႆနာရွိေနတဲ႔ အထဲမွာပဲ ဆႏၵျပတဲ႔ အခါလုပ္ကုိင္တဲ႔ သပိတ္တားျခင္း လုိအျဖစ္ေတြေၾကာင္႔ ဥပေဒဆုိင္ရာ ျပႆနာေတြအၿမဲတတ္ေလ႔ရွိတယ္ ။ သပိတ္ေမွာက္တဲ႔ အခါ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပသူေတြ ဟာ သူတုိ႔လိုမ်ဳိး ခံစားရတဲ႔ တျခားသူေတြ ပုိမိုပါ၀င္လာေအာင္ ဆြဲေဆာင္တာ ၊ တနည္းအားျဖင္႔ စက္ရုံထဲကို မ၀င္ေအာင္ ဆြဲေဆာင္တာေတြလုပ္ရတယ္ ။ ဒီအျပဳအမူေတြဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ လုပ္ကုိင္ေနတာမဟုတ္ဘူးရယ္လုိ႔ သမုတ္ခံရမယ္႔ အေနအထားတစ္ရပ္လည္း ျဖစ္သြားႏုိင္ေခ်ရွိတယ္ ။                                                                                                            ေနာက္တစ္ခ်က္က သပိတ္ရဲ႕ လူဦးေရ အလြန္အကၽြံတုိးပြားလာၿပီး ဘယ္လုိရာဇ၀တ္ျပစ္မႈမ်ဳိးကုိမွ ခ်ဳိးေဖာက္ တာလည္းမရွိ၊ ၿခိမ္းေျခာက္ဟန္လည္းမရွိေတာင္မွ သပိတ္ေၾကာင္႔ ရုံးသြားရုံးလာ ၊ လမ္းသြားလမ္းလာေတြကုိ ေႏွာင္႔ေႏွး ေအာင္လုပ္သလုိျဖစ္တာေတာ႔ရွိတာပဲ ။ ဒီမွာတင္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆုိတဲ႔ စကားဟာ ျပႆနာရွိတဲ႔ စကာျဖစ္လာႏုိင္တယ္ ။ ဒါတင္ဘဲလားဆုိေတာ႔ မဟုတ္ဘူး ။ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုခုက ဦေဆာင္ၿပီး ဆႏၵျပၿပီး သူတုိ႔ရဲ႕ အျမင္ေတြကုိ တျခားသူေတြ အေပၚလႊမ္းမုိးတဲ႔ အခါ သူတုိ႔နဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္အဖြဲ႔အစည္း ဒါမွမဟုတ္ လူတစ္ဦးဦးရဲ႕ ပုဂၢလိကလုံၿခဳံမႈအခြင္႔အေရးကုိ အနည္းနဲ႔ အမ်ားေတာ႔ ခ်ဳိးေဖာက္ခံရသလုိ ျမင္တာေတြရွိပါေသးတယ္  ။ ဒါေပမယ္႔ တစ္ဖက္မွာ ဆုိင္တစ္ဆုိင္အတြင္း၀င္ေရာက္ေနတဲ႔ ေစ်း၀ယ္သူေတြကုိ သပိတ္တားတာဟာ ဆုိင္ပုိင္ရွင္ရဲ႕ ေရာင္း၀ယ္ခြင္႔မွာ ဥပေဒရဲ႕ အကာအကြယ္ကုိ ယူလာတဲ႔ အခါ ႏုိင္ငံေရးအရ ျပႆနာရွိလာၿပီ ဆုိရမယ္ ။လြတ္လပ္စြာ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္ခြင္႔အရ ဆႏၵျပ ျခင္း ၊ သပိတ္ေမွာက္ျခင္းေတြဟာ ျပႆနာမရွိေပမယ္႔ သပိတ္တားျခင္းကေတာ႔ အျခားသူတစ္ဦးဦးရဲ႕ အခြင္႔အေရးကုိ အနည္းနဲ႔ အမ်ားထိခုိက္ရတဲ႔သေဘာရွိတယ္ ။       ဒါေၾကာင္႔လြတ္လပ္စြာ စုရုံးျခင္းဆုိတာ အစုိးရေတြရဲ႕ ဆုိးညစ္မႈကို တုိက္ရုိက္က်က်တားဆီးဖုိ႔ အတြက္ အေရးႀကီးတဲ႔ အခြင္႔အေရးတစ္ခုပဲ ။ ဒါေပမယ္႔ သူ႔ကုိ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာလုိ႔ တံဆိပ္ကပ္လုိက္မယ္ ဆုိရင္ အဲဒီ စကာလုံးေၾကာင္႔ အျငင္းပြားဖြာရာ ျဖစ္လာႏုိင္တယ္ ။ ေနာက္  သပိတ္တားျခင္းဟာလည္း အျပင္ဘက္မွာ လူစုလူေ၀းနဲ႔စုရုံးၿပီး ေနထုိင္ၾကေတာ႔ကာ လြတ္လပ္စြာစုရုံးခြင္႔ပုံစံ တစ္မ်ဳိးျဖစ္ေပမယ္႔ တားျမစ္ခံ ၊ ဆြဲေဆာင္ခံရသူရဲ႕ အခြင္႔ အေရးကုိ ထိခုိက္သလုိ မျဖစ္သြားဖုိ႔ေတာ႔ အေရးႀကီးတယ္။

သပိတ္တားျခင္း (Picket)

            သပိတ္တားျခင္းဟာ စက္ရုံအလုပ္ရုံရဲ႕ ျပင္ပမွာ စုရုံးၿပီးေနတဲ႔အတြက္ လြတ္လပ္စြာ စုရုံးႏုိင္ခြင္႔ ပုံစံတစ္မ်ဳိးလုိ႔ ထင္ရေပမယ္႔ သူ႔မွာက တျခားသူေတြကုိ သူ႔တုိ႔ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ေနတဲ႔ စက္ရုံအလုပ္ရုံေတြထဲကုိ ၀င္မသြားေအာင္ တားဆီးရတဲ႔ သေဘာနဲ႔ ဆြဲေဆာင္ရတဲ႔ သေဘာရွိ တယ္ ။  သပိတ္တားျခင္းမွာ အလုပ္သမားသပိတ္ေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ႔ သမုိင္းဆုိင္ရာ အဆက္အစပ္ႀကီးရွိတယ္။ သူ႔မွာလည္း သူ႔ဘာသာသူတရားမွ်တေအာင္ျပႏုိင္တဲ႔ ဆင္ေျခရွိပါတယ္ ။ စက္ရုံအလုပ္ရုံမွာ အလုပ္သမားေတြက လစာတုိးေတာင္းေရးအတြက္ အလုပ္မလုပ္ပဲ ဆႏၵျပၾကတဲ႔ အခါ တျခားေသာ အလုပ္သမားေတြက ၀င္ၿပီး အလုပ္လုပ္ေနရင္ ေအာင္ျမင္တဲ႔ သပိတ္တစ္ခုျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ျဖစ္လာဖုိ႔ ေႏွာင္႔ေႏွးမယ္ ။ ဒါေၾကာင္႔ သပိတ္ေမွာက္တဲ႔ အလုပ္သမားေတြဟာ သပိတ္မေမွာက္တဲ႔ အလုပ္သမားေတြကုိ သူတုိ႔လုိ အလုပ္လုပ္ပဲ ဆႏၵျပ ဖုိ႔ရာ ဆြဲေဆာင္စည္းရုံးရတာ ၊ တားျဖစ္ရတာမ်ဳိး လုပ္ကုိလုပ္မွျဖစ္မွာ ။ တနည္းအားျဖင္႔ သပိတ္တားမွကုိ ျဖစ္မယ္႔ အေနအထားရွိလာေတာ႔ကာ သပိတ္တားျခင္းဆုိတာ အလုပ္သမားဆႏၵျပမႈ သမုိင္းထဲက ထြက္လာတဲ႔ အၾကမ္းမဖက္ ဆန္႔က်င္ေရးပုံစံတစ္ခုပဲ ။                                                                                                                                       သပိတ္တားျခင္းထဲမွာ ပါတဲ႔ ေနာက္ထပ္ပုံစံတစ္ခုက သပိတ္ေမွာက္အလုပ္သမားေတြဟာ သူတုိ႔ သပိတ္ေမွာက္ တဲ႔ အလုပ္နဲ႔ ဆက္စပ္ပတ္သတ္ေနသူေတြ ၊ ေဖာက္သည္ေတြကုိ အလုပ္ရွင္ ၀ါလုပ္ငန္းနဲ႔ မပူးေပါင္းဖုိ႔အတြက္ ဆြဲေဆာင္ စည္းရုံးရတာလည္း ပါ၀င္တယ္ ။ တရားဥပေဒနဲ႔ အညီညြတ္ဆုံး သပိတ္တားမႈပုံစံက အျပဳအမူအားျဖင္႔ ၊ ႏႈတ္အားျဖင္႔ လုပ္ငန္းခြင္႔ထဲမသြားဖုိ႔ ဘ၀တူအလုပ္သမားေတြကုိ တားျမစ္တာမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ ဘ၀တူအလုပ္သမားေတြနဲ႔ ရင္းႏွီးမႈ အေပၚ အေျခခံၿပီး သပိတ္ေမွာက္ဖုိ႔ ဆြဲေတာင္မ်ဳိး ၊ လုပ္ငန္းခြင္တဲ႔ သူေတြဟာ အလုပ္ထဲသြားျခင္းဟာ ဘ၀တူေတြအေပၚ မစာနာရာေရာက္တယ္ဆုိတဲ႔ စိတ္ပုိင္ဆုိင္ရာ နာက်င္မႈေလာက္ကုိသာ ေပးၿပီး သပိတ္တားျမစ္တာမ်ဳိးပဲ ။                                   ဥပေဒညီညြတ္တဲ႔ သပိတားျခင္းျဖစ္ဖုိ႔ စုရုံးတဲ႔ အခါမွာ သပိတ္လမ္းေၾကာင္းဟာ လမ္းသြားလမ္းလာေတြကုိ ပိတ္ဆုိ႔ သလုိမျဖစ္ေအာင္ အတတ္ႏုိင္ဆုံးေရြခ်ယ္ဖို႔လည္းလုိအပ္တယ္ ။ တနည္းအားျဖင္႔ ဒါဟာ လြတ္လပ္စြာ စုရုံးပုိင္ခြင္႔ နဲ႔  တျခားသူေတြရဲ႕ သြားလာမႈကုိ အေႏွာင္႔အယွက္ျဖစ္ေရးၾကားထဲမွာ သဟဇတျဖစ္ေအာင္ ေရြးခ်ယ္လုိပ္ကုိင္ရတဲ႔ သေဘာပဲ ။ ဒီလုိအျငင္းပြားမႈမ်ဳိး ၁၉၈၀ ေက်ာက္မီးေသြးတြင္းအလုပ္သမားသိပိတ္ေမွာက္ေပၚေပါက္ဖူးတယ္ ။ ဒါေပမယ္႔ ဘယ္ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံမွာမွ သပိတ္တားျခင္းဟာ ဥပေဒနဲ႔ မညီညြတ္တရား၀င္ပါဘူးရယ္လုိ႔ မေပၚေပါက္ဖူး။ တကယ္လုိ႔ တျခားအလုပ္သမားေတြကုိ လုပ္ငန္းခြင္ထဲမ၀င္ဖုိ႔ ေဟာေျပာစည္းရုံးေနတာဟာ တရားမ၀င္ဘူး ၊ ဥပေဒနဲ႔ မညီညြတ္ဘူး ဆုိရင္ ဒါဟာ လြတ္လပ္စြာေျပာဆုိခြင္႔ နဲ႔ လြတ္လပ္စြာစုရုံးခြင္႔ကုိ ခ်ဳိးေဖာက္ရာေရာက္တဲ႔ အတြက္ပဲ ။                                        သပိတ္တားျခင္းဟာ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ ကန္႔ကြက္္ဆႏၵျပမႈေတြ လ်င္လ်င္ျမန္ျမန္ ပ်႕ံႏွံ႔ဖုိ႔အတြက္ နည္းလမ္းတစ္ခုပဲ ။ ႏုိင္ငံေရးအရ လႊမ္းမုိးထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္တဲ႔ ေနရာေတြမွာ စုရုံးၿပီး သပိတ္တားတယ္ဆုိတာ ႏုိင္ငံအေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ လုပ္ေလ႔ရွိတဲ႔ အေလ႔အက်င္႔ပဲ ။ ဥပမာပါလီမန္သပိတ္တားမယ္ဆုိရင္ ပါလီမန္ေရွ႕မွာ စုရုံးမယ္။ သပိတ္ေမွာက္မယ္႔ ဥပေဒကုိ ကန္႔ကြက္တဲ႔ အေနနဲ႔ လႊတ္ေတာ္အမတ္မွန္သမွ်ကုိ သပိတ္တားလူအုပ္ႀကီးထဲကတုိးတုိးတုိက္တုိက္ထြက္သြား ေအာင္လုပ္တယ္ဆုိတာမ်ဳိးကုိ ဒီမုိကေရစီအေလ႔အက်င္တစ္ရပ္အေနနဲ႔ လက္ခံထားၾကတယ္ ။

                                                                                                            မင္းခက္ရဲ