ရွဥ့္ ႏွင့္ ပ်ား
|
11:43 AM |
No မွတ္ခ်က္ |
မအိမ္သူ
စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြေၾကာင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္စီးရတယ္လို႔ အျပစ္တင္ ခံရတတ္ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြက သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကို ညစ္ညမ္းေစတယ္။ လယ္ယာ၊ သားငါး လုပ္ငန္းေတြကို ထိခိုက္ေစတယ္။ ေသာက္သံုးေရ ရွားပါးေစတယ္။ လူတို႔ရဲ႕ က်န္းမာေရးကို ထိခုိက္ေစတယ္။ ကိုယ့္ လုပ္ငန္းေတာ့ အက်ိဳးရွိပါရဲ႕။ သူမ်ားက်ေတာ့ ထိခုိက္နစ္နာရတယ္ ဆိုတာက်ေတာ့လဲ တရားတယ္လို႔ မဆိုႏိုင္။ "ရွဥ့္လဲ ေလွ်ာက္သာ၊ ပ်ားလဲ စြဲသာ" ဆိုသလို ကိုယ့္အက်ိဳးလဲ ျဖစ္ေစ၊ သူမ်ား အက်ိဳးလဲ မထိခိုက္ေစဆိုတဲ့ နည္းလမ္းမ်ိဳးနဲ႔ အလုပ္လုပ္မွ ေလာကေကာင္းက်ိဳး ျဖစ္မွာပါ။
စာေရးသူ မံုရြာ စီးပြားေရး တကၠသိုလ္မွာ တာ၀န္က်တုန္းက MBAေက်ာင္းသူ တစ္ေယာက္ရဲ႕ မဟာဘြဲ႔ စာတမ္း အတြက္ သုေတသန တစ္ခု လုပ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ သုေတသန လုပ္ငန္းက မံုရြာ စက္မႈဇုန္မွာ ရွိတဲ့ ပဲၾကာဇံ လုပ္ငန္းေတြက စြန္႔ပစ္တဲ့ ေရဆိုးေတြေၾကာင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္စီးရေတာ့ အက်ိဳးဆက္ အေနနဲ႔ အနီးက ရြာရဲ႕ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား ထိခုိက္ရပံုကို ေလ့လာထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီ သုေတသနကို မအိမ္သူတို႔ ဆရာတပည့္ ႏွစ္ေယာက္ ျပႆနာ ရွာဖို႔ ေရးၾကတယ္ဆိုရင္ မမွားပါဘူး။ ျပႆနာ ရွာတယ္ဆိုတာ ျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္းကို ေဖာ္ထုတ္ၿပီး ေျဖရွင္းႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းကို ရွာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ "ဟို အျပစ္တင္၊ ဒီ အျပစ္တင္၊ ကမာၻနဲ႔ ခ်ီၿပီးေတာ့ ေျပာရင္"ဆိုသလို လုပ္ငန္းရွင္ေတြေၾကာင့္ ကမာၻႀကီးက ဘာျဖစ္ရတာေပါ့၊ ညာျဖစ္ရတာေပါ့လို႔ တရားခံရွာၿပီး အျပစ္တင္ဖို႔ မရည္ရြယ္ပါဘူး။
မံုရြာၿမိဳ႕၊ နတ္လူထိပ္ပန္ ရပ္ကြက္မွာ ဆင္ေသာက္ကန္အင္း ဆိုတာ ရွိပါတယ္။ မိုးအခါ ေရျပည့္ၿပီး ေႏြအခါ ေနရာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေရခန္းသြားေလ့ ရွိပါတယ္။ အင္းရဲ႕ အေနာက္ဖက္မွာ ရွိတဲ့ ဆားက်င္းႀကီး ရြာသားေတြဟာ အင္းကို အမွီျပဳၿပီး စီးပြားရွာၾကပါတယ္။ ငါးဖမ္းတယ္။ ကန္စြန္းစိုက္တယ္။ ေႏြစပါးစိုက္တယ္။
၁၉၉၈ ခုနစ္ေလာက္မွာ ဆင္ေသာက္ကန္အင္း၊ အေရွ႕ဖက္က မံုရြာစက္မႈဇုန္ (၂) ကို ပဲၾကာဇံ ထုတ္လုပ္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြ ေျပာင္းေရႊ႕လာၾကပါတယ္။ ပဲၾကာဇံ လုပ္တဲ့ လုပ္ငန္း သေဘာက ပဲေရစိမ္တာ၊ အေရာင္ခၽြတ္တာ၊ မုန္႔ညွစ္တာ၊ မုန္႔ဖတ္ အေအးခံတာေတြမွာ ေရအမ်ားႀကီး သံုးရပါတယ္။ သံုးၿပီးတဲ့ ေရဆိုးေတြကို ေျမာင္းသြယ္ၿပီး ဆင္ေသာက္ကန္အင္းထဲကို ေဖာက္ခ်ၾကပါတယ္။ ေရဆိုးေတြထဲမွာ ပဲပုတ္ေရေတြ၊ အေရာင္ခၽြတ္ေဆးေတြ၊ ဆာလဖာေတြ ပါေတာ့ အေရာင္ ညိဳညစ္ညစ္နဲ႔ အနံ႔လဲ ဆိုးပါတယ္။ ေရဆိုးေျမာင္း အသီးသီးက လာတဲ့ ေရဆိုးေတြကို လွိမ့္ၿပီး လက္ခံေနရတဲ့ ဆင္ေသာက္ကန္အင္းလဲ ပ်က္စီးလာပါတယ္။
ဆင္ေသာက္ကန္အင္းရဲ႕ ယိုယြင္းမႈကို စၿပီး ထိေတြ႔ရသူကေတာ့ ဆားက်င္းႀကီး ရြာသားေတြပါ။ ေရလုပ္သားေတြ ငါးမရေတာ့ဘူး။ အခုဆိုရင္ အသက္ျပင္းတဲ့ ငါးရွဥ့္ေတြပဲ က်န္ေတာ့တယ္။ သူတို႔ က်က္စားေနရတဲ့ ေရဆိုးေတြ အေၾကာင္းကို ေတြးမိရင္ ငါးရွိေတာင္ မစားရဲစရာပဲ။ ေႏြစပါးလည္း မထြက္ေတာ့ပါဘူး။ ကန္စြန္းရြက္ေတြက လွီၿပီး သက္ႀကီးပုေတြ ျဖစ္ကုန္တယ္။
စာေရးသူ သြားၾကည့္ဖူးေတာ့ ကန္ထဲမယ္ ေရပြက္ကေလးေတြ ေတြ႔ရပါတယ္။ ငါးပြက္တယ္လို႔ ထင္တာ။ မဟုတ္ဘူး။ အက္စစ္မ်ားလို႔ ေရပြက္ေလးေတြ ထတာလား မေျပာတတ္ပါဘူး။
သုေတသနအတြက္ ေရနမူနာ၊ ေျမနမူနာေတြ ယူၿပီး ဓါတ္ခြဲခန္းကို ပို႔ၾကပါတယ္။ ဓါတ္ခြဲခန္းက ေရထဲမွာ Electrical Conductivity (EC) တန္ဖိုး မ်ားေနလို႔ ေသာက္ေရ၊ သံုးေရ အျဖစ္ သံုးဖို႔ မသင့္ေတာ္ဘူးလို႔ မွတ္ခ်က္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ေျမကလည္း ဆားေပါက္ေျမ ျဖစ္ေနလို႔ သီးႏွံ မစိုက္ႏိုင္တဲ့ စြန္႔ပစ္ေျမ ျဖစ္ေနသတဲ့။
ဆင္ေသာက္ကန္အင္း အလည္မွာ ေရခ်ိဳတြင္းႀကီး တစ္တြင္း ရွိပါတယ္။ အလွဴရွင္ မိသားစု တစ္စုက တူးၿပီး လွဴထားတာပါ။ တစ္ရြာလံုး ေသာက္ေရကို အဲဒီတြင္းကပဲ ခပ္ယူသံုးၾကပါတယ္။ မိုးတြင္းမွာ အင္းေရျပည့္လာေတာ့ အင္းထဲက ေရဆိုးေတြက ေရတြင္းထဲ စီး၀င္ကုန္တာမို႔ တြင္းေရကို ေသာက္လို႔ မရေတာ့ဘူး။
၂၀၀၆ ခုနစ္ေလာက္မွာ ဆားက်င္းႀကီး ရြာသားေတြက အဲဒီ တြင္းေရရယ္၊ ေနာက္ထပ္ ရြာထဲက ေရတြင္း (၂) တြင္းက ေရရယ္ကို နမူနာယူၿပီး ဓါတ္ခြဲခန္းကို ပို႔ၾကည့္ပါတယ္။ ဓါတ္ခြဲခန္းက Total Solids, မဂၢနီဆီယမ္နဲ႔ ဆာလဖိတ္ဓါတ္ေတြ သိပ္မ်ားေနလို႔ ေသာက္သံုးဖို႔ မသင့္ေတာ္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
အခုေတာ့ ရြာသားေတြ ေရ၀ယ္ေသာက္ရတယ္။ မတတ္ႏိုင္ရင္လဲ အနီးအပါး ရြာေတြနဲ႔ ခ်င္းတြင္းျမစ္ အထိ ေရခပ္ဆင္းေနရတယ္။
ဆားက်င္းႀကီး ရြာသားေတြက အႀကိမ္ႀကိမ္ တင္ျပလို႔ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းဖို႔ အမ်ိဳးမ်ိဳး ႀကိဳးစားဖူးပါတယ္။ ဆင္ေသာက္ကန္အင္းေဘးမွာ ေရစစ္ကန္ တူးတယ္။ ေရဆိုးေတြကို ေရစစ္ကန္ထဲပဲ စြန္႔ပစ္ၾကဖို႔ေပါ့။ ေရစစ္ကန္ဆိုေပမယ့္ ေျမက်င္း အႀကီးစားပါပဲ။ ေရသန္႔စင္ေစတဲ့ နည္းပညာ တစ္ခုခုေတာ့ မပါဘူး။ စြန္႔ပစ္ေရဆိုး ပမာဏနဲ႔ ေရစစ္ကန္ အရြယ္အစားက မမွ်ေတာ့ ေရဆိုးေတြ လွ်ံထြက္ၿပီး အင္းထဲကို စီးတာပါပဲ။
ေဗဒါက အညစ္အေၾကး စုပ္တယ္ဆိုလို႔ ေဗဒါ စိုက္ၾကည့္ေသးတယ္။ အပင္ေတြ ေသကုန္တာပါပဲ။ ၀ါးကပ္ကာၿပီး ေရဆိုးစြန္႔ပစ္မဲ့ ဧရိယာကို ခြဲျခားထားဖို႔ ႀကိဳးစားၾကတယ္။ မေအာင္ျမင္ပါဘူး။ ကုန္က်စရိတ္ေတြကို ပဲၾကာဇံ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ မွ်ခံၾကရတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ သူတို႔လဲ တတ္ႏိုင္သေလာက္ ေျဖရွင္းၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ နည္း မေတြ႔ေသးဘူး။ ေဆးၿမီးတိုနဲ႔ ရွင္းသလို ျဖစ္ေနတယ္။
ျပႆနာကို ေျပလည္ေစႏိုင္မယ့္ လမ္းစဟာ "ေရစစ္ကန္တစ္လံုး" မ်ား ျဖစ္ေနမလားလို႔ စာေရးသူက ေတြးမိပါတယ္။ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ လိႈင္သာယာ စက္မႈဇုန္က FAME ေဆး၀ါး ထုတ္လုပ္ေရး လုပ္ငန္းမွာ ထြက္သမွ် ေရဆိုးေတြကို ေရစစ္ကန္ထဲမွာ စစ္ၿပီးမွ စြန္႔ပစ္ပါတယ္။ ေရစစ္ကန္ထဲမွာ ေရစစ္ဖို႔ ထည့္ရတဲ့ ပစၥည္းကလဲ ေက်ာက္မီးေသြး၊ သဲနဲ႔ အုန္းဆံဖတ္ပါပဲ။ အဲဒီ ပစၥည္းေတြကို တစ္လ တစ္ခါေတာ့ လဲလွယ္ေပးရပါတယ္။ ေရစစ္ကန္ တည္ေဆာက္ဖို႔ စရိတ္စက မႀကီးလွသလို နည္းပညာကလဲ မခက္ခဲလွပါဘူး။ လုပ္ငန္းတစ္ခု အေနနဲ႔ တတ္ႏိုင္ေလာက္ပါတယ္။
တကယ္လို႔မ်ား ပဲၾကာဇံ လုပ္ငန္းေတြက ေရဆိုးကို ေရစစ္ကန္ထဲမွာ သန္႔စင္ၿပီးမွ စြန္႔ပစ္ရင္ ဆင္ေသာက္ကန္အင္းထဲ စီး၀င္လာတဲ့ ေရေတြဟာ သန္႔ရွင္းတဲ့ေရေတြ ျဖစ္လာမယ္။ တေျဖးေျဖးနဲ႔ သန္႔ရွင္းတဲ့ ေရေတြ မ်ားလာရင္ ေရညစ္ညမ္းမႈက တေျဖးေျဖး အားေပ်ာ့ ပ်က္ျပယ္သြားႏိုင္မလားလို႔ ေမွ်ာ္လင့္မိတယ္။ ပဲၾကာဇံလုပ္ငန္းရဲ႕ စြန္႔ပစ္ေရေကို သန္႔စင္ဖို႔ သင့္ေတာ္တဲ့ ေရစစ္ကန္ စနစ္ကုိေတာ့ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္ေတြကို အႀကံဥာဏ္ ေတာင္းရပါမယ္။
သုေတသန အတြက္ ေျမနမူနာ စစ္ေဆးမႈ လုပ္ေတာ့ ဓါတ္ခြဲခန္း မွတ္ခ်က္ထဲမွာ အႀကံျပဳခ်က္ေလး ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။ "ေျမကို ျပဳျပင္ရန္မွာ ဆိုဒီယမ္ ပါ၀င္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ေစရန္ ေဂၚဒန္ေက်ာက္မႈန္႔ ထည့္သြင္းၿပီး ေရေပ်ာ္ဆား ပါ၀င္မႈ ေလွ်ာ့ခ်ေစရန္ ေရသိုေလွာင္ၿပီး ေပ်ာ္၀င္ စိမ့္ထြက္ေစရန္ႏွင့္ ေရကို ေရႏႈတ္ေျမာင္းျဖင့္ ထုတ္ပစ္ျခင္း စသည္တို႔ကုိ အခ်ိန္ယူ လုပ္ေဆာင္မွသာ ျပန္လည္ စိုက္ပ်ိဳးေျမ ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္။"လို႔ အႀကံျပဳပါတယ္။ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ပညာရွင္ေတြနဲ႔သာ တိုင္ပင္ၾကည့္ရင္ ဒီလိုျပႆနာမ်ိဳးကို စနစ္တက် ဘယ္လို ေျဖရွင္းႏိုင္မယ္ဆိုတာ သိလာမွာပါပဲ။
သုေတသန လုပ္တုန္းက လုပ္ငန္းရွင္ေတြကို သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ညစ္ညမ္းမႈ ကာကြယ္ေရး အတြက္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေပးခ်င္တဲ့ ဆႏၵ ရွိမရွိကို ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔က သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကို ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ခ်င္တဲ့ ဆႏၵ၊ ထိန္းသိမ္းေရး အတြက္ ကုန္က်စရိတ္ေတြကို ထည့္၀င္ခ်င္တဲ့ ဆႏၵနဲ႔ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး နည္းပညာေတြကို အသံုးျပဳခ်င္တဲ့ ဆႏၵေတြ ရွိေၾကာင္း ေျပာၾကပါတယ္။
မံုရြာ စက္မႈဇုန္က လုပ္ငန္းရွင္ တစ္ေယာက္ကလည္း "လုပ္ငန္းရွင္ေတြက ကုိယ့္လုပ္ငန္းေလး ေကာင္းေကာင္းမြန္မြန္ ဆက္လုပ္ႏိုင္ဖို႔ဆိုရင္ ေငြကုန္ေၾကးက်ခံမွာပါ။ တကယ္လို႔သာ ကိုယ့္လုပ္ငန္းကို သူမ်ားေတြက မေက်နပ္လို႔ ေတာင္းဆိုမႈေတြ မ်ားလာရင္ လုပ္ငန္း ပိတ္ရတာတို႔၊ တျခားကို ေျပာင္းရတာတို႔ ျဖစ္လာရင္ ဒီထက္ ပိုၿပီး နစ္နာႏိုင္တယ္ေလ"လို႔ သူ႔အျမင္ကို ေျပာျပဖူးတယ္။
စာေရးသူရဲ႕ အျမင္ကို ေျပာရရင္ ဒီလို ျပႆနာမ်ိဳးဟာ မေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ ျပႆနာ မဟုတ္ဘူး။ အားလံုး ပူးေပါင္းၿပီး ၀ုိင္း၀န္း ေျဖရွင္းၾကရင္ ေျပလည္သြားႏိုင္တဲ့ ျပႆနာလို႔ ထင္တယ္။ ကၽြမ္းက်င္သူေတြရဲ႕ အကူအညီလဲ လိုအပ္တယ္။ လုပ္ငန္းရွင္ေတြနဲ႔ ရြာသားေတြမွာ ပူးေပါင္း လုပ္ကိုင္လိုစိတ္နဲ႔ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ခ်င္တဲ့ အသိစိတ္ဓါတ္ေတြ ရွိလာေအာင္ စည္းရံုး ပညာေပးဖို႔လည္း လုိတယ္။ ေဒသဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္ေတြကလည္း သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းးသိမ္းမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စည္းကမ္းေတြ ခ်မွတ္ရမယ္။ လိုက္နာေအာင္လည္း ၾကပ္မတ္ရမယ္။
ဒီလို ျပႆနာမ်ိဳးကို ေန႔ခ်င္းၿပီး ေျဖရွင္းလို႔ ရမွာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ေရရွည္ စိတ္ဓါတ္ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ျပဳျပင္ယူဖို႔ လိုတယ္။ အစပိုင္းေတာ့ အားလံုး တက္တက္ၾကြၾကြ ရွိၿပီး အဆံုးထိ ေရာက္ေအာင္ မလုိက္ၾကရင္ ေအာင္ျမင္မွာ မဟုတ္ဘူး။ အဆံုးထိ ပါေအာင္လည္း စိတ္ရွည္ရွည္န႔ဲ အားေပး စည္းရံုးယူရမယ္။
စာေရးသူ ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ၊ ဘေရမင္ၿမိဳ႕မွာ ပညာသင္ရတုန္းက သတင္းစာထဲမွာ ျမစ္ထဲက ငါးေတြ႔တဲ့ သတင္း ပါလာပါတယ္။ ျမစ္ထဲမို႔ ငါးေတြ႔တာ ဆန္းသလားလို႔ ေမးၾကည့္ေတာ့ ျမစ္ေရ ညစ္ညမ္းေနလို႔ ငါး မေတြ႔တာ ၾကာၿပီ။ တေျဖးေျဖး ၀ိုင္းၿပီး ေစာင့္ေရွာက္လုိ႔ ျမစ္ထဲမွာ ငါးျပန္ေတြံရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဆင္ေသာက္ကန္အင္းကိုလည္း ၀ိုင္း၀န္း ေစာင့္ေရွာက္ၾကရင္ အင္းထဲမွာ ငါးေတြ ျပန္ေတြ႔ရမယ္ ထင္တယ္။
အင္းထဲက ထြက္တဲ့ ငါးကင္ကုိ စက္မႈဇုန္ထဲက ထြက္တဲ့ ပဲၾကာဇံသုပ္ကေလးနဲ႔ တြဲဖက္စားၿပီး ရြာသူေတြ ေရခပ္အဆင္းကို ၾကည့္ရတဲ့ ၾကည္ႏူးမႈေလးကို တစ္ေန႔ေန႔မွာမ်ား ရႏိုင္မလားလို႔ ေမွ်ာ္လင့္မိတယ္။
(ဤေဆာင္းပါးသည္ မံုရြာစီးပြားေရးတကၠသိုလ္မွ MBA ေက်ာင္းသူ မျဖဴျဖဴ၀င္း၏ A Study on Environmental Externality of Vermicelli Mills အမည္ျဖင့္ မဟာဘြဲ႔အတြက္ တင္သြင္းထားေသာ က်မ္းစာကို အေျခခံ၍ ေရးသားထားျခင္း ျဖစ္သည္။ စာေရးသူသည္ အဆိုပါက်မ္း စာႀကီးႀကပ္သူ ျဖစ္သည္။ ဤေဆာင္းပါးကုိ စာတမ္းရွင္၏ သေဘာတူညီခ်က္ျဖင့္ ေရးသားသည္။)
0 comments:
Post a Comment