"တရားသူႀကီးမ်ား ဘယာေက်ာ္လႊားႏိုင္ပါေစ"

U Tun Kyi with Ko Navana and 45 others

ကိုျဖဴ ။ ။ “တရားသူႀကီး” ဆိုတာ ဘာလဲဆရာ။ ဘာေတြလုပ္ရသလဲဆိုတာ သမိုင္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ အခ်က္ အလက္နဲ႔ ရွင္းျပေပးပါဆရာ။
ယူတီေက ။ ။ တရားသူႀကီးဆိုတာ မိမိစီရင္ပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ တရားရုံးကို လာေရာက္ၿပီး၊ တရားစြဲဆို တင္ပို႔လာတဲ့ ရာဇ၀တ္မႈ (ျပစ္မႈ)နဲ႕ တရားမမႈေတြကို တရားဥပေဒနဲ႔အညီ “စီရင္ဆုံးျဖတ္ရတဲ့သူ” ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာဘုရင္ေခတ္ တရားစီရင္ေရးမွာ တရားသူႀကီးဂုဏ္၊ တရားသူႀကီးအဂၤါနဲ႔ ျပည့္စုံတဲ့၊ တရားသူႀကီးေျမွာက္ထိုက္ တဲ့၊ အက်င့္သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာ သိကၡာသုံးရပ္ျပည့္စုံၾကြယ္၀တဲ့ ပညာရွိသုခမိန္ မ်ားကို ဘုရင္မင္းျမတ္က တံဆိပ္ေတာ္ခတ္၊ စာပုေလြအပ္ၿပီး တရားသူႀကီးအရာကို ခန္႔ထားခဲ့တယ္။ တရားသူႀကီးတို႔ က်င့္ဖြယ္ရာေသာ က်င့္၀တ္မ်ားကို ဓမၼသတ္က်မ္းမ်ား မွာ ျပဆိုထားတယ္။ က်င့္၀တ္ (၈)ပါး၊ (၁၀)ပါး၊ (၁၂)ပါး စသည္ျပဆိုထားပါတယ္။ တူညီတဲ့အခ်က္မ်ားကေတာ့ အဂတိတရား ေလးပါးျဖစ္တဲ့ (ဆႏၵာ၊ ေဒါသ၊ ဘယာ၊ ေမာဟ) ဆိုတဲ့ (ခ်စ္၊ မုန္း၊ ေၾကာက္၊ တုံး) ကင္းဖို႔ အေရးႀကီးေၾကာင္း ျပဆိုထားပါတယ္။ ထူးျခားတာက ဘယာဂတိ နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး က်င့္၀တ္ႏွစ္ပါးတိတိကို (၁) ေဘးအႏၲရာယ္ရွိသည္ဟု မေၾကာက္မရြံ႕ျခင္း (၂)ေဘး ကို မေၾကာက္ မခန္႔ စိတ္ႏွလုံးတင္းမာျခင္းလို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
အဂၤလိပ္ကိုလိုနီေခတ္ (၁၈၂၆-၁၉၄၈) တရားစီရင္ေရးမွာ အဂၤလိပ္က တရားရုံးမ်ားထူေထာင္၊ တရားသူႀကီးမ်ား ခန္႔အပ္ကာ တရားစီရင္လာခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလန္ျပန္ ၀တ္လုံေတာ္ရမ်ား၊ အိုင္စီအက္စ္မ်ား၊ ဘြဲ႕ရပညာတတ္ အဂၤလိပ္၊ အိႏၵိယနဲ႔ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား (ဆာေမာင္ခင္၊ ဦးေမေအာင္၊ ေဒါက္တာဘဦး၊ ဆာေဂ်ေအေမာင္ႀကီး၊ ဦးသိန္းေမာင္ စသည္) ကို တရားလႊတ္ ေတာ္မွာ တရား၀န္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔ထားခဲ့ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ (၁၉၄၈-၁၉၆၂) ကာလမွာလည္း ၀တ္လုံေတာ္ရ၊ ဥပေဒဘြဲ႕ရ၊ အိုင္စီအက္စ္ ပညာရွိပုဂၢိဳလ္မ်ားကို တရားသူႀကီးအျဖစ္ ခန္႔ထားခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက တရားသူႀကီးမ်ားရဲ႕ စဥ္းစား၊ ေတြးေခၚ၊ ဆုံးျဖတ္ပုံ မ်ားကို အိမ္နီးခ်င္း၊ အိႏၵိယ၊ ပါကစၥတန္၊ နယူးဇီလန္၊ မေလးရွား၊ စင္ကာပူမွာရွိတဲ့ တရားဥပေဒေလာကက ပုဂၢိဳလ္မ်ားဟာ အား က်၊ အတုယူ၊ ေလးစားခဲ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတရားစီရင္ထုံးမ်ားကို ၀ယ္ယူကိုးကားခဲ့ၾကပါတယ္။
(၂-၃-၁၉၆၂) မွာ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ တက္လာခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီ ထူေထာင္ပါတယ္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒေရးဆြဲၿပီး တရားစီရင္ေရးစနစ္သစ္ စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ယခင္တစ္ဦးထိုင္ ပညာရွိ တရားသူႀကီး ေတြဟာ အမႈကို ဆုံးျဖတ္စီရင္ခြင့္ မရွိေတာ့ပါဘူး။ မဆလပါတီ၀င္ ျပည္သူ႕ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို မဆလ ပါတီယူနစ္က တရား သူႀကီးအဖြဲ႕၀င္အျဖစ္ တာ၀န္ေပးပါတယ္။ တစ္ဦးတည္းရုံးထိုင္တဲ့စနစ္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားၿပီး အဖြဲ႕နဲ႔ ရုံးထိုင္ပါတယ္။ ဥပေဒျပႆနာ၊ အေၾကာင္းျခင္းရာျပႆနာအားလုံးကို ျပည္သူ႕ကိုယ္စားလွယ္ တရားသူႀကီးမ်ားကပဲ ဆုံးျဖတ္ပါတယ္။ ယခင္ တရားသူႀကီး/ တရားေရး ၀န္ထမ္းမ်ားဟာ အမႈကို ဘယ္လိုဆုံးျဖတ္သင့္ေၾကာင္း၊ အႀကံေပး ၃(ပ)၊ ၄(ပ) မ်ားနဲ႔ ေရးသားတင္ျပရပါတယ္။
ျမန္မာ့တရားစီရင္ေရး ကမၻာကိုလႊမ္းရမည္ ဆိုၿပီး ပညာရွိတစ္ဦးထိုင္ တရားသူႀကီးေတြရဲ႕ေနရာမွာ အရပ္ထဲက ျပည္ သူ႕ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖစ္တဲ့ ဆိုက္ကား ဘေအး၊ ေသာ့ျပင္ ကိုေခြးနဲ႔ ေရစက္ေမာင္း ကိုေျပာင္း တို႔ကို အစားထိုက္လိုက္ပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ဥပေဒဆိုတာ ေ၀လာေ၀း၊ စာတတ္ေပတတ္မ်ားလည္း မဟုတ္ၾကပါ။ သို႔ေသာ္ သူတို႔ဟာ ရိုးသားၿပီး မွားယြင္းဆုံးျဖတ္ မိမွာကို အလြန္ေၾကာက္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ဟာ တရားသူႀကီးအျဖစ္ တရားရုံး၊ တရားခြင္မွာထိုင္ၿပီး အမႈစစ္ေဆးခဲ့ၾက ေသာ္လည္း အမႈဘယ္လို ဆုံးျဖတ္ရမယ္ဆိုတာကို သက္ဆိုင္ရာ ပါတီယူနစ္ထံ သြားေရာက္တင္ျပၾကရပါတယ္။ ဒါကို လမ္းညႊန္ ခ်က္ခံယူတယ္ လို႔ ေျပာပါတယ္။ အခ်ိဳ႕အမႈေတြမွာဆိုရင္ အမႈမစစ္ရေသးေပမယ့္ သူတို႔ထံ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ား ႀကိဳတင္ေရာက္ရွိ ေနတတ္ၿပီး ျပစ္ဒဏ္ဘယ္ေလာက္ဆိုတာကိုပင္ ႀကိဳတင္သတ္မွတ္ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ “ဥပေဒႏွင့္အညီ” ဆိုတာတို႔ “မိမိရဲ႕ ဆင္ျခင္ တုံတရား” ဆိုတာတို႔ “လြတ္လပ္စြာတရားစီရင္ျခင္း” ဆိုတာတို႔ဟာ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒမွာ တရားစီရင္ေရးမူ မ်ားအေနနဲ႔ ပါခဲ့ေသာ္လည္း လက္ေတြ႕မက်င့္သုံးႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ သူတို႕ဟာ ပါတီယူနစ္က တာ၀န္ေပးလို႔ တရားသူႀကီးအျဖစ္ ရုံးထိုင္ၾကရပါတယ္။ တစ္ေန႔ကို ေန႔တြက္ (၁၅)က်ပ္ ရၾကပါတယ္။ မိမိတို႔ကို ခန္႔ႏိုင္၊ ျဖဳတ္ႏိုင္တဲ့ သူကို ေၾကာက္ရမယ္။ နာခံရ မယ္ဆိုတာ သဘာ၀ေတာ့က်ပါတယ္။ ေမာဟဂတိနဲ႔ ဘယာဂတိမကင္းခဲ့ပါဘူး။ သူတို႔အထက္မွာ ခ်ယ္လွယ္အမိန္႔ေပးေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီး ေတြရွိေနခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီလူႀကီးေတြပဲ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဘ၀အေပၚ အဆုံးအျဖတ္ေတြ၊ အမိန္႔ေတြ ေပးလာ ခဲ့တာပါ။
(၁၈-၉-၁၉၈၈) မွာ န၀တ တပ္မေတာ္အစိုးရ တက္လာပါတယ္။ အရပ္ထဲက ျပည္သူ႕တရားသူႀကီးေတြရဲ႕ အခန္း က႑ ရပ္ဆိုင္းသြားပါတယ္။ ယခင္က အႀကံေပးအျဖစ္သာ လုပ္လာခဲ့ရတဲ့ တရားေရး၀န္ထမ္းေတြဟာ ဘယ္ေတာ့မွ မေမွ်ာ္လင့္ တဲ့ တစ္ဦးထိုင္တရားသူႀကီး ျပန္ျဖစ္လာပါတယ္။ တရားခြင္ေပၚကို ေယာင္တီးေယာင္န၊ ေခါင္းေပါင္းစနဲ႔ တက္လာႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ “ဥပေဒနဲ႔အညီ လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္ပိုင္ခြင့္အာဏာ” ကို အိပ္မက္ေတြမက္၊ စိတ္ကူးေတြယဥ္ခဲ့ၾကတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း န၀တ၊ နအဖတို႔ရဲ႕ အၾကြင္းမဲ့အာဏာ ရယူထားတဲ့ မာရွယ္ေလာေခတ္ႀကီးထဲမွာ နဖူးတုန္၊ ဒူးတုန္၊ ဘုရားတရမယ့္ အျဖစ္ေတြ ႀကံဳရပါေတာ့တယ္။ တရားသူႀကီးဆိုတဲ့သူေတြကို ဘယ္အမႈ၊ ဘယ္အမိန္႔၊ ဘယ္ေလာက္ျပစ္ဒဏ္ ခ်မွတ္ရမယ္ဆိုတဲ့ (ႏႈတ္၊ စာ၊ အမွတ္အသား၊ တယ္လီဖုန္း၊ မွတ္ခ်က္၊ မွတ္တမ္း၊ ညေက်ာင္းလမ္းညႊန္ခ်က္) ေတြ ေရာက္လာပါေတာ့တယ္။ အမႈ မစစ္ေဆးရ ေသးေပမယ့္ တိုင္ခ်က္ (အက္ဖ္အိုင္အာ)လိုအေပၚမွာ “တိုင္းမွဴး မွတ္ခ်က္ (၇)ႏွစ္” ဆိုၿပီးလည္း ပါလာတတ္တယ္။ မိမိကိုေခၚၿပီး “ဒါ လမ္းညႊန္ခ်က္ပဲ.... လိုက္ေရးထား” ဆိုတာမ်ိဳးလည္း ရွိခဲ့ရဲ႕။ ေျပာတဲ့အတိုင္း မလုပ္တဲ့ တရားသူႀကီးေတြခမ်ာ ကိုယ့္ေရွ႕မွာ တင္ ျပဳတ္သြား၊ ေျပာင္းသြား၊ ဘ၀ပ်က္သြားတာေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ တခ်ိဳ႕မ်ား ေထာင္က်သြားတာရွိေသးတယ္။ အထက္အျမင့္ ဆုံးလူႀကီး ကို တင္ျပေတာ့လည္း သူတို႔ကိုေတာင္ ပညာ၊ က်န္းမာ၊ တရားေရးတာ၀န္ခံက “ခင္ဗ်ားတို႔ကို ဘယ္ျပည္သူကမွ ေရြး ထားတာမဟုတ္ဘူး။ က်ဳပ္တို႔ ခန္႔ထားတာ၊ ဥပေဒစကား လာမေျပာနဲ႔၊ က်ဳပ္တို႔ခိုင္းတာ မလုပ္ႏိုင္ရင္ ထြက္စာတင္၊ ခင္ဗ်ားတို႔ရဲ႕ “ဘလက္ဖိုင္” ေတြ က်ဳပ္ဆီမွာရွိတယ္” ေျပာလို႔ “ဟုတ္ကဲ့ပါ ဗိုလ္ခ်ဳပ္” ဆိုၿပီး ျပန္လာခဲ့ရတယ္လို႔ ၾကားရတာပါပဲ။ ဒီေတာ့ ေအာက္ေျခက တရားသူႀကီးေတြရဲ႕ အိပ္မက္ဟာ ေပ်ာက္ပ်က္ခဲ့ရပါတယ္။ တစ္ေၾကာ့ျပန္ တရားသူႀကီးမ်ားဟာ ေက်ာင္းျပန္ သကၤန္းလို သီလ၊ သမာဓိ၊ ပညာကို ေစ်းေလွ်ာ့ခ်ၿပီး ဘ၀ရပ္တည္မႈအတြက္ အမိန္႔ေပးညႊန္ၾကားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ားအလိုကို လိုက္ခဲ့ၾကရပါတယ္။ အမာခံေပးရမယ့္အမႈ မေပးရဲ။ ဒဏ္ေငြခ်ရမဲ့အမႈ ေထာင္ခ်၊ ရဲအေရးမပိုင္တဲ့အမႈ ခ်ဳပ္မိန္႔ရီမန္ေတြေပး၊ ဒီအမႈ အမ်ိဳးအစားဆိုရင္ က်ဴးလြန္ျခင္း ရွိ/မရွိ မစဥ္းစားနဲ႔၊ အျပစ္သာေပးလိုက္၊ ဒီပါတီကလူဆိုရင္ ျပစ္ဒဏ္ အျမင့္ဆုံးေပး ဆုိတာေတြ လိုက္လုပ္ေပးခဲ့ရတယ္။ “ေပၚလစီမႈ၊ အခါႀကီးရက္ႀကီး၊ တိုင္းမွဴးမွတ္ခ်က္၊ ထလရတပ္မွဴးသေဘာထား၊ ေရးရာ အဆိုျပဳခ်က္၊ အာဏာပိုင္မွတ္ခ်က္” စတာေတြေၾကာင့္ စိတ္မသက္မသာနဲ႔ ငရဲႀကီးခံၿပီး ဥပေဒမဲ့တဲ့အမိန္႔ေတြ ခ်ေပးခဲ့ၾကပါ ေတာ့တယ္။
ေခတ္ဆိုး၊ ေခတ္ပ်က္ႀကီးထဲမွာ မွန္တဲ့လူေတြ မက်န္ႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ ဘ၀ေပး ဒႆနတစ္ရပ္ ေပၚေပါက္လာတယ္။ ဒါ၀င္ရဲ႕ သီအိုရီအရ ရာထူးရပ္တည္က်န္ရစ္ေအာင္ လိုက္ေလ်ာညီေထြေနတတ္ဖို႔ လိုလာတယ္။ ခိုင္းတဲ့အမိန္႔ေတြ မ်က္စိမွိတ္ ခ်ရင္း ေနာင္ေတာ့ လက္ယဥ္လာၿပီး မခံစားရေတာ့ပါဘူး။ သူမ်ားမိုးခါးေရးေသာက္သလို လိုက္ေသာက္လာၾကတယ္။ အမႈသည္ က ေစတနာနဲ႔ဆိုၿပီး လာေပးတဲ့ (ပို႔ဆြမ္း) (ေၾကြသီး) ကို မရွက္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ စားတတ္လာတယ္။ ေနာင္ေတာ့ (ပို႔ဆြမ္း)ကေနၿပီး (ခံဆြမ္း) ေျဗာင္ေငြေတာင္းလာတတ္တယ္။ (ေၾကြသီး) မကေတာ့ဘဲ သစ္ပင္ေပၚတက္ၿပီး (ေခၽြသီး၊ ကိုင္းခုတ္ယူတဲ့သီး) ထိ လုပ္တတ္လာတယ္။ ကိုယ့္ေခါင္းေပၚတက္ထိုင္ၿပီး အမိန္႔ေပးေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ားနဲ႔လည္း အက်ိဳးတူ လုပ္တတ္လာတယ္။ တစ္ေနရာမွာ (၃)ႏွစ္ (၅)လေလာက္ တရားသူႀကီးလုပ္ရုံနဲ႔ သိန္းေပါင္းေသာင္းခ်ီၿပီး ခ်မ္းသာေအာင္ လုပ္ႏိုင္သူလည္း ရွိခဲ့ပါ တယ္။ ခ်စ္၊ မုန္း၊ ေၾကာက္၊ တုံး (၄)ပါးလုံး ပ်က္သုဥ္းခဲ့တဲ့ ကာလႀကီးပါ။ ၿပီးခဲ့ပါၿပီ။
(၃၀-၃-၂၀၁၄) မွာ ဒီမိုကေရစီအစိုးရသစ္ ေပၚလာပါၿပီ။ တရားစီရင္ေရး ဥပေဒသစ္ေပၚလာပါၿပီ။ ၿမိဳ႕နယ္ ခရိုင္ တရားသူႀကီးမ်ား ဆက္လက္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ၾကပါတယ္။ ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီးမွာ တရားလႊတ္ေတာ္ (၁၄)ရပ္၊ တရား သူႀကီးခ်ဳပ္ (၁၄)ဦး၊ တရားသူႀကီး (၃၈) ဦးတို႔ကို ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ (၁၄)ဦးက အမည္စာရင္းတင္သြင္းခန္႔ထားခဲ့ပါၿပီ။ ျပည္ေထာင္စု တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္မွာလည္း ျပည္ေထာင္စု တရားသူႀကီးခ်ဳပ္နဲ႔ တရားသူႀကီး (၆)ဦးကို ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတက ခန္႔ထားခဲ့ပါၿပီ။ ဒါပါပဲဗ်ာ။
ကိုျဖဴ ။ ။ အခုေကာ (ခ်စ္၊ မုန္း၊ ေၾကာက္၊ တုံး) ကင္းသြားၿပီလားဆရာ။
ယူတီေက ။ ။ x x x x x x x x x
ကိုျဖဴ ။ ။ အရင္ေခတ္က တရားသူႀကီးေခါင္းေပၚ ခြထိုင္တဲ့ လူႀကီးေတြ ဘယ္ေရာက္သြားၾကၿပီလဲဆရာ။
ယူတီေက ။ ။ မဆလေခတ္က ပါတီယူနစ္၊ ေဒသနဲ႔၊ ဗဟိုေကာ္မတီ၀င္ေတြဟာ တပ္ကလူေတြဗ်။ န၀တ တက္ေတာ့ သူတို႔က (မဆလ)က အျပတ္ထြက္လိုက္ၾကတယ္။ န၀တ၀င္ေတြ ျဖစ္လာတယ္။ တိုင္းမွဴးနဲ႔ ၀န္ႀကီးေတြ ျဖစ္လာတယ္။ အခုေတာ့ တပ္က လုံးလုံးနားလိုက္ပါၿပီ။ အရပ္သားအစိုးရသစ္ထဲမွာနဲ႔ အမတ္ေတြအျဖစ္ ႏိုင္ငံေရးပါတီႀကီးတစ္ခုမွာ ေရာက္ေန ၾကၿပီဗ်။
ကိုျဖဴ ။ ။ ဘုရား ၊ ဘုရား . . . . .

UTK (မဟာ၀ိဇၨာ၊ သိပၸံ၊ ဥပေဒ)