ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္အေပၚ ဥပေဒစိုးမိုးေရး နွင့္ လူ ့အခြင့္အေရးရႈေဒါင့္မွ သံုုးသပ္ ထုတ္ျပန္ခ်က္ (၂)
|
7:21 PM |
No မွတ္ခ်က္ |
ကခ်င္အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရး အဖြဲ ့(ေကအုိင္အို) နွင့္ စစ္အစိုးရတို ့၏ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး သက္တမ္း (၁၇) နွစ္အတြင္းတြင္ ကခ်င္အရပ္သားအခ်ိဳ ့အပါအ၀င္ ေကအုိင္အို စစ္သားမ်ား အစုလိုက္ အသတ္ခံခဲ့ၾက ရသည္။ ၂၀၀၁ ခုနွစ္တြင္ ၁၁ ဦး၊ ၂၀၀၂ ခုနွစ္တြင္ ၄ ဦး နွင့္ ၂၀၀၇ ခုနွစ္တြင္ ၆ ဦးတို ့ျဖစ္ သည္။ ယင္းသတ္ျဖတ္မႈမ်ားကို ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က က်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
၁၉၉၄ ခုနွစ္တြင္ စစ္အစိုးရနွင့္ ေကအိုင္အို တို ့ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည့္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး စာခ်ဳပ္၌ အကယ္၍ ဘက္တဘက္ဘက္၏ အရပ္သားအမႈထမ္းကျဖစ္ေစ၊ စစ္သည္တဦးဦးက ျဖစ္ေစ ျပင္းထန္ေသာ လူ ့အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္မႈ သို ့မဟုတ္ ျပစ္မႈ တခုခုကို က်ဴးလြန္ခဲ့သည္ရွိေသာ္ ဥပေဒေၾကာင္း အရ အေရး ယူေဆာင္ရြက္နိုင္ေရးနွင့္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူအား ျပစ္ဒဏ္စီရင္နိုင္ေရး တို ့အတြက္ အၾကပ္အတည္း စီမံခန္ ့ခြဲ ေရး ဘုတ္အဖြဲ ့(သို ့မဟုတ္) တရားစီရင္ေရးပိုင္းဆိုင္ရာ ဖြဲ ့စည္းမႈ တခုခုကဲ့သို ့အဖြဲ ့အစည္း မ်ိဳးအား စာခ်ဳပ္ အရ တရား၀င္ဖြဲ ့စည္းတည္ေထာင္ ထားခဲ့ျခင္း မရွိပါ။
သို ့ျဖစ္၍ ေကအိုင္အိုသည္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခံခဲ့ရသည့္ မိမိ၏ စစ္သားနွင့္လူထုမ်ားအတြက္ တရား မွ်တမႈ ရွာေဖြနိုင္ခဲ့ျခင္းမရွိ။ အဖြဲ ့အစည္းနွင့္ မိမိတပ္အတြင္း၌မေၾကနပ္မႈမ်ား ရွိခဲ့ေသာ္လည္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး မပ်က္စီးေစရန္ အလို ့ငွာ ယင္းကဲ့သို ့တရားမ၀င္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္မႈမ်ားအား အၾကမ္းဘက္မႈျဖင့္ တုန္ ့ျပန္ခဲ့ျခင္း မရွိေၾကာင္း ေလ့လာရသည္။
သို ့ရာတြင္ ေကအိုင္အို စစ္သားတဦးျဖစ္သူ ဒုတပ္ၾကပ္ ခ်မ္းယိမ္းအား ျမန္မာ့တပ္မေတာ္က ထပ္မံ နွိပ္စက္၊ သတ္ျဖတ္ျခင္းျပဳျပီး ေနာက္တြင္မူ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ ဇြန္လ ၉ ရက္ေန ့မွစ၍ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး အား ဆက္လက္ထိမ္း သိမ္းထားျခင္းမျပဳေတာ့သျဖင့္ ခုခံစစ္ကိုဆင္ႏႊဲရင္းတိုက္ပြဲမ်ား ျပန္လည္ျဖစ္ပြားလာခဲ့သည္။ အက်ိဳးဆက္အေနျဖင့္ အျခားလူ ့အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္မႈၾကီးမ်ားအျပင္ ျပည္တြင္းအေျခတက်မေနထိုင္နိုင္သူ လူထုဦးေရ တသိန္းနွစ္ေသာင္း ေက်ာ္ ရွိလာခဲ့သည္။ ယံုၾကည္ေလာက္ဖြယ္ အစီရင္ခံခ်က္ တခုအရ ျပင္းထန္သည့္ တိုက္ပြဲၾကီးမ်ားအတြင္း ျမန္မာ့ တပ္မတာ္ဘက္မွ စစ္သည္ဦးေရ ၅၀၀၀ ေက်ာ္ အသက္ဆံုးရံွဳးခဲ့ ေၾကာင္း[1] သိရသည္။ နည္းလမ္းတက် အပစ္အခတ္ရပ္စဲထားသည့္ ကာလအတြင္းတြင္ ျပင္းထန္သည့္ ရာဇ၀တ္မႈ နွင့္ လူ ့ အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္မႈၾကီးမ်ားအား လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡ၏ မည္သည့္ဘက္ကျဖစ္ေစ က်ဴးလြန္ၾကလွ်င္ အဆိုပါ က်ဴးလြန္သူမ်ားအေပၚ အေရးယူေဆာင္ရြက္နိုင္မည့္ ယႏၱယားတည္ေဆာက္ထားျခင္းမရွိပါက ဆိုး၀ါးသည့္ အက်ိဳး သက္ေရာက္မႈမ်ားကို ေရွာင္လႊဲနိုင္မည္မဟုတ္ေၾကာင္း အထက္ပါ အေတြ ့အၾကံဳက သက္ေသျပလွ်က္ရွိသည္။
၂၀၁၂ ခုနွစ္ ဇန္န၀ါရီလ(၁၂) ရက္ေန ့က စစ္အစိုးရနွင့္ အပစ္ရပ္စဲထားခဲ့သည့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ ့အစည္းတခုျဖစ္ေသာ ကရင္အမ်ိဳးသား အစည္းအရံုး (ေကအင္ယူ) သည္ ယခုအခ်ိန္တြင္ အလားတူ ျပသနာနွင့္ ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ ့ရလွ်က္ရွိသည္။ ၂၀၁၄ ခုနွစ္စက္တဘၤာလ ၁၆ ရက္ေန ့တြင္ ကရင္ျပည္နယ္ ျမ၀တီျမိဳ ့၌ ေကအင္ယူမွ လက္နက္မပါ အရပ္၀တ္နွင့္ ေစာတာနိ ဆိုသူ စစ္သားတဦးအား ျမန္မာ့တပ္မေတာ္၏ တိုက္ရိုက္အမိန္ ့ေပးမႈ ေအာက္တြင္ ဖြဲ ့စည္းထားေသာ နယ္ျခားေစာင့္တပ္က ဖမ္းဆီး စစ္ေဆးခဲ့သည္။ ထို ့ေန ့မွစ၍ ၄င္းမွာ ေပ်ာက္ဆံုးသြားခဲ့သည္။ ထို ့ေနာက္ စက္တဘၤာလ ၂၂ ရက္ေန ့တြင္ ေသာင္ရင္းျမစ္အတြင္း၌ ၄င္း၏ အေလာင္းကို ျပန္လည္ဆယ္ယူရရွိခဲ့သည္။
ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ လူ ့အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္မႈၾကီးမ်ားနွင့္ ျပင္းထန္ ဆိုး၀ါးသည့္ အက်ိဳး သက္ေရာက္မႈၾကီးမ်ား ကရင္ျပည္နယ္တြင္ အလားတူ ျဖစ္ေပၚမလာေစ၇န္ ေရွာင္လႊဲနိုင္ေရးအတြက္ ေကအင္ယူ စစ္သား သတ္ျဖတ္ခံရသည့္ ယခုမႈခင္းအေပၚ အျမန္ဆံုးစံုစမ္းစစ္ေဆးျပီး ရံုးတင္တရားစြဲဆို ျပစ္ဒဏ္စီရင္ရန္ လိုအပ္ သည္။ သို ့ရာတြင္ ျမန္မာနိုင္ငံ၌ လက္ရွိတည္ရွိေနေသာ တရားစီရင္ေရးမွာ လြတ္လပ္မႈမရွိ၊ ဘက္လိုက္လွ်က္ရွိျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာပိုင္မ်ားကိုဦးညႊတ္ေနရဆဲျဖစ္သည္။ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ ့အစည္းၾကီး မ်ားသည္ ၂၀၀၈ ခုနွစ္ဖြဲ ့စည္းပံုကိုလက္မခံနုိင္ေၾကာင္း လူသိရွင္ၾကားေၾကျငာခဲ့ျပီး ျဖစ္သည္။ ဤသည္မွာ ၄င္းဖြဲ ့စည္း ပံု အရ တရားစီရင္ေရး ယႏၱယားကို ဗဟိုျပဳျပီး တည္ေဆာက္ထားသည့္ တည္ဆဲ ဥပေဒေဘာင္တခုလံုးအား လက္မခံ ျခင္း ကို ဆိုလိုသည္။
၂၀၀၈ ခုနွစ္ဖြဲ ့စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ ပုဒ္မ ၂၉၃ (က) နွင့္ ၃၄၃ တို ့အရ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာတရားစီရင္ ေရး သည္ အရပ္ဘက္ဆိုင္ရာ တရားစီရင္ေရး၏ၾကီးၾကပ္မႈမွ လံုး၀လြတ္ကင္းေနသည့္အျပင္ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က အယူခံစီရင္ပိုင္ခြင့္အာဏာကို က်င့္သံုးထားေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
သို ့ျဖစ္၍ သမတဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္သည့္ အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ားကတဘက္ တိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ ့အစည္းေခါင္းေဆာင္မ်ားကတဘက္ က်င္းပလွ်က္ရွိေသာေတြ ့ဆံုေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ မ်ားက သမိုင္းတြင္ျဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ ့ကလာေရာက္သိမ္းပိုက္သည့္ အခ်ိန္အထိ ၄င္းတို ့ျပည္နယ္မ်ား လြတ္လပ္စြာ ေနခဲ့ၾကသည္ကို ေထာက္ျပလွ်က္ တန္းတူေရးနွင္ ့ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္အေျခခံအေပၚတြင္ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု သစ္တည္ေဆာက္နိုင္ေရးအတြက္ ေတာင္းဆိုလွ်က္ရွိၾကသည္။ ၄င္းအရ ျပည္နယ္တခုခ်င္းစီသည္ ျပည္ ေထာင္စုတြင္ ဆက္လက္ပါ၀င္သြားမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း ျပည္နယ္ အသီးသီး၌ ၄င္းတို ့၏ တရားရံုးမ်ား တည္ေထာင္ခြင့္အပါအ၀င္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ အခြင့္အေရးမ်ား က်င့္သံုးသြားေစနိုင္ရန္ ျဖစ္သည္။
အထက္ပါတို ့လက္ေတြ ့ျဖစ္မလာမီ ေဒသဆိုင္၇ာအရျဖစ္ေစ၊ တျပည္လံုးလကၡဏာ ေဆာင္သည္ ျဖစ္ေစ နည္းလမ္းတက် အပစ္ရပ္ထားမႈေအာက္တြင္ ျပသနာေျဖရွင္းေရး ယႏၱယားကို တပ္ဆင္ရပါမည္။ အေၾကာင္းမလွ စြာပင္ ၁၉၉၄ ခုနွစ္၌ ေကအိုင္အိုနွင့္ အစိုးရတို ့ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည့္စာခ်ဳပ္တြင္သာမက ၂၀၁၂ ခုနွစ္ ဇန္န၀ါရီလ ၁၂ ရက္ ေန ့၌ ေကအင္ယူနွင့္ အစိုးရတို ့ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့သည့္ စာခ်ဳပ္တြင္ပါ အထက္ပါ ယႏၱယား တပ္ဆင္မႈ မပါရွိေခ်။ အစိုးရနွင့္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုထားသည့္ သက္ဆိုင္ရာ တိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ ့အစည္းမ်ားသည္ ဆက္ဆန္ေရးထိခိုက္မည္ စိုးရိမ္ေၾကာင္းျဖင့္ နိုင္ငံေရးအရအေၾကာင္းျပခ်က္ယူကာ အဆိုပါ ျပစ္မႈၾကီးမ်ား က်ဴးလြန္မႈကို ဥပကၡာျပဳမထားသင့္ေခ်။ ယင္းသို ့ျပဳထားမည္ဆိုပါက ျပစ္မႈမည္မွ်ပင္ က်ဴးလြန္ေသာ္လည္း လြတ္ျငိမ္းခြင့္ရသည့္ အေျခအေနၾကီးမွာ တျပည္လံုး ၌ ဆက္လက္လႊမ္းျခံဳေနမည္၊ ျပစ္မႈက်ဴူးလြန္ခံရသူမ်ား အတြက္တရားမွ်တမႈ ေပ်ာက္ဆံုးေနမည္၊ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူမ်ား သည္ အတင့္ရဲကာ ေနာက္ထပ္ျပစ္မႈၾကီးမ်ား ဆက္လက္က်ဴးလြန္ၾက လိမ့္မည္၊ လူ ့အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္မႈၾကီးမ်ား ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနမည္၊ လူ ့အဖြဲ ့အစည္းတည္ျငိမ္မႈကို ဆက္လက္ျခိမ္းေျခာက္ခံေနရမည္ ျဖစ္သည္။ အက်ိဳးဆက္ အေနျဖင့္ စီးပြားေရး တိုးတက္မႈနွင့္ တျပိဳင္တည္း စစ္မွန္သည့္ျငိမ္းခ်မ္းမႈကို ျပည္သူမ်ားခံစားနိုင္ရန္ ဟူသည္မွာ ဒ႑ာရီ ပံုျပင္သဘြယ္သာ ျဖစ္ပါမည္။
ယင္းကိုအေျဖရွာရာတြင္ ပံ့ပိုးနိုင္ေစေရးအတြက္ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္း၌ လက္ရွိ ျငိမ္းခ်မ္းမႈရွာေဖြသည့္ျဖစ္စဥ္ မ်ားနွင့္ ဆက္စပ္ကာ ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္အေနျဖင့္ ေအာက္ပါ လုပ္ငန္းသံုးရပ္ကို အဆိုျပဳပါသည္။
(၁) ျငိမ္းခ်မ္းမႈကို ရွာေဖြတည္ေဆာက္သည့္ ျဖစ္စဥ္မ်ား အားလံုးတြင္ နိုင္ငံတကာက အသိအမွတ္ျပဳထား ေသာ လူ ့အခြင့္အေရးမ်ားအား ကာကြယ္ျခင္းနွင့္ တိုးျမွင့္ေအာင္လုပ္ေဆာင္ျခင္းတို ့မွာ လုပ္ငန္းအားလံုး၏ ဗဟိုခ်က္မ ေနရာတြင္ ထားသင့္သည္။ အစိုးရအေနျဖင့္ မိမိကိုယ္တိုင္ လူ ့အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖါက္မႈမ်ား မက်ဳးလြန္ရံုသာမက ခ်ိဳးေဖါက္မႈမ်ားမျဖစ္ပြားေစေရးအတြက္ ကာကြယ္တားဆီးေစာင့္ေရွာက္ရန္ တာ၀န္ရွိ ေၾကာင္းျဖင့္ အခြင့္အေ၇းမ်ားကို တန္ဘိုးထား ျမတ္နိုးမႈကို ရည္ညႊန္းသည့္ ညီညြတ္ေပါင္းစည္းေသာ ျပဌာန္းခ်က္တရပ္အား နွစ္ဘက္ခ်ဳပ္ဆိုၾကသည့္ စာခ်ဳပ္တြင္ ထည့္သြင္းသင့္သည္။
(၂) တျပည္လံုးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးမွာ အေရးၾကီးေသာအစိပ္အပိုင္းအေနျဖင့္ ပါ၀င္သည့္ လာမည့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး စာခ်ဳပ္ Peace Agreement တြင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ ့နွင့္ (အင္ဒိုနီးရွား နိုင္ငံတြင္ ဖြဲ ့စည္းခဲ့ သကဲ့သို ့ေသာ) အၾကပ္အတည္းစီမံခန္ ့ခြဲေရး ဘုတ္အဖြဲ ့တို ့အျပင္ တရားမွ်တမႈ ရွာေဖြေရး ဆိုင္ရာ ယႏၱယား တရပ္ကိုလည္း ပါ၀င္ ဖြဲ ့စည္းတည္ေထာင္သင့္သည္။ http://www.acehpeaceprocess.net/pdf/mou_final.pdf, ယင္းရည္မွန္းခ်က္အတြက္ အသင့္ျမတ္ဆံုးမွာ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားေနေသာ ဘက္နွစ္ဘက္မွ ေရြးခ်ယ္ေစလႊတ္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ ့စည္းထားသည့္ အထူးတရားရံုး တခုကို ဖြဲ ့စည္းသြားေစ၇န္ျဖစ္သည္။ ယင္းကို ေဖၚေဆာင္ နိုင္ရန္မွာ ဘက္နွစ္ဘက္လံုးက အဆိုပါ တရားရံုး၏ စီရင္ပိုင္ခြင့္အာဏာကို သေဘာတူ အသိအမွတ္ျပဳရပါမည္။ နိုင္ငံတကာ လူ ့အခြင့္အေရးဥပေဒတြင္ ʻ ဥပေဒနွင့္ အညီတည္ေထာင္ထားေသာʼ[2] ဟူသည့္ ျပဌာန္းခ်က္ကို ျဖည့္ဆည္းနိုင္ရန္ အထူးတရားရံုးဖြဲ ့စည္းေပးနိုင္ေ၇းအတြက္ ျပည္တြင္းဥပေဒတရပ္ ျပဌာန္းေပးရန္ လိုပါမည္။
လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡ၏ ဘက္နွစ္ဘက္အေနျဖင့္ အစိုးရ အာဏာပိုင္အဖြဲ ့အစည္းမ်ားနွင့္ တိုင္းရင္းသား ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ ့အစည္းမ်ားအၾကားေဆြးေႏြးၾကျပီးေနာက္ ယခုခ်ဳပ္ဆိုမည့္ စာခ်ဳပ္မွာ ဥပေဒအသြင္လကၡဏာ ေဆာင္ေၾကာင္း ပိုမိုေကာက္ယူနိုင္သည့္ ေယဘုယ်သေဘာတူညီခ်က္ျဖစ္သည္။ ၄င္းေယဘုယ် သေဘာတူညီခ်က္[3] အရ ဖြဲ ့စည္းေပၚေပါက္လာမည့္ အထူးတရားရံုးဟူသည္မွာမူ သီးသန္ ့မႈခင္း တခုခု သို ့မဟုတ္ သီးသန္ ့မႈခင္းမ်ားကို သာ စစ္ေဆးစီရင္သြားရန္ျဖစ္သည္။
(၃) ဤျပသနာကို နိုင္ငံတကာ လူ ့အခြင့္အေရးဥပေဒရႈေဒါင့္မွ ခ်ဥ္းကပ္ရာတြင္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခံရသူမ်ား အတြက္ တရားမွ်တမႈကို ရွာေဖြရံုသာမက ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ေၾကာင္းစြပ္စြဲခံရသည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားအတြက္ကိုပါ တရားမွ်တေသာ စစ္ေဆးစီရင္မႈ အယူအဆ[4] ရႈေဒါင့္မွ ခ်ဥ္းကပ္သြားေစသင့္သည္။ ယင္းနွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ ေကအင္ယူမွ စစ္သား ေစာတာနိ သတ္ျဖတ္ခံရသည့္ ယခုမႈခင္းတြင္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူမ်ားအျဖစ္ စြပ္စြဲခံရသူ နယ္ျခားေစာင့္တပ္သား ၅ ဦး အား ရည္ညႊန္းသည္။
နိုင္ငံသားနွင့္ နိုင္ငံေရးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ နိုင္ငံတကာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ပုဒ္မ ၁၄ တြင္[5] “ျပစ္မႈေၾကာင္း အရ စြဲဆိုျခင္း ခံရသည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ လြတ္လပ္၊ ဘက္မလိုက္၊ ထက္ျမက္ျပီး ဥပေဒနွင့္ အညီတည္ေထာင္ထား ေသာ တရားရံုးမ်ားမွေန၍ အမ်ားျပည္သူေရွ ့ေမွာက္တြင္ တရားမွ်တေသာ စစ္ေဆးစီရင္မႈကို ရယူပိုင္ခြင့္ရွိေစရမည္။” ျဖစ္ေၾကာင္း ျပဌာန္းထားသည္။ အဆိုပါ ပုဒ္မတြင္ အမႈစစ္ေဆးပံု ျဖစ္စဥ္အဆင့္ဆင့္တြင္ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ ခံစားခြင့္ရွိ သင့္သည့္ ျပဌာန္းခ်က္မ်ား ကိုလည္း ထည့္သြင္းထားသည္။ နိုင္ငံတကာ သေဘာတူညီခ်က္ကို အေျခခံထား သည့္ လူ ့အခြင့္အေရးေကာ္မတီက အဆိုပါ ပုဒ္မ ၁၄ အေပၚအဓိပၸါယ္ဖြင့္ ဆို ခ်က္အရ တရားမွ်တေသာ စစ္ေဆးစီရင္ မႈ ခံစားပိုင္ခြင့္မွာ အရပ္ဘက္တရားရံုးမ်ားအတြက္သာမက စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ ခံုရံုးမ်ားနွင့္လည္း သက္ဆိုင္သည္။ ပုဒ္မ (၃) အေထြေထြမွတ္ခ်က္ အမွတ္၃၂ တြင္ ရႈပါ။ http://www1.umn.edu/humanrts/gencomm/hrcom32.html
ျမန္မာနုိင္ငံသည္ နိုင္ငံသားနွင့္ နိုင္ငံေရးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ နိုင္ငံတကာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ေရး ထိုး အတည္ျပဳထားသည့္ စာခ်ဳပ္၀င္နိုင္ငံမဟုတ္ေသာ္လည္း ပုဒ္မ၁၄ တြင္ေဖၚျပထားသည့္ တရားမွ်တေသာ စစ္ေဆး စီရင္မႈ ခံစားပိုင္ခြင့္မွာ နိုင္ငံတကာ ဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒသဘြယ္သေဘာသက္ေရာက္လႊမ္းျခံဳသည္။ သို ့ျဖစ္၍ စာခ်ဳပ္ ကို လက္မွတ္ေရးထိုး အတည္ျပဳျခင္း မျပဳေသးသည့္နိုင္ငံမ်ားအေပၚသို ့ပါ စည္းေနွာင္မႈရွိလာသည္။ အလားတူ ျပဌာန္း ခ်က္မ်ိဳးအား အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာလူ ့အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္း အပုဒ္ (၁၀)နွင့္ (၁၁) တို ့တြင္ လည္းေတြ ့နိုင္သည္။ သို ့ျဖစ္၍ ေကအင္ယူ စစ္သားအား သတ္ျဖတ္မႈျဖင့္ သံသယျဖစ္ခံရသည့္ နယ္ျခားေစာင့္ တပ္မွ စစ္သားငါးဦးအား အရပ္ဘက္ဆိုင္ရာ သို ့မဟုတ္ စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ မည္သည့္ တရားရံုးတြင္ တင္သည္ျဖစ္ေစ၊ အမႈစစ္ေဆးပံု ျဖစ္စဥ္ အဆင့္ဆင့္တြင္ အနိမ့္ဆံုးအားျဖင့္ ခံစားခြင့္ရွိသင့္သည့္ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားအပါအ၀င္တရားမွ်တေသာစစ္ေဆး စီရင္မႈ ခံစားပိုင္ခြင့္ကို ရထိုက္ေစရမည္ျဖစ္သည္။
ဤသည္ကို အျမန္ဆံုးနွင့္ ပထမဆံုး လက္ေတြ ့က်င့္သံုးရန္မွာ ပူးတြဲစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ ့[6] တခုဖြဲ ့စည္းျပီး အမႈ၏ အစ ကနဦး မွေန၍ တရားရံုးတင္သည့္ အဆင့္ေရာက္သည္အထိ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈျဖစ္စဥ္အားလံုးအား ဤအဖြဲ ့ က ဦးစီးကာ လုပ္ေဆာင္သြားသင့္သည္။
ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္ Legal Aid Network (LAN)
အေသးစိပ္သိလိုလွ်င္ ေမးျမန္းရန္
ေဒါက္တာ ေဒးဗစ္ဖစ္ရွာ၊ ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္ နိုင္ငံတကာ အၾကံေပးဘုတ္ အဖြဲ ့၏ အဖြဲ ့၀င္၊ နိုင္ငံတကာဥပေဒပါေမာကၡ၊ ဥပေဒပညာဌာန၊ စေတာ့ဟုမ္း တကၠသိုလ္၊ စေတာ့ဟုမ္းျမိဳ ့၊ ဆြီဒင္နိုင္ငံ (အဂၤလိပ္နွင့္ ဆြီဒင္ဘာသာ) David.Fisher@juridicum.su.se
ဦးေအာင္ထူး (ေရွ ့ေန) ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္တည္ေထာင္သူ (ျမန္မာ နွင့္ အဂၤလိပ္ဘာသာ) ဖံုး ၄၆ (၀) ၇၆ ၁၁၅၆ ၂၁၅
ေဒၚအဲလစ္ဇဘက္ေခါန္ဘူး (မဟာဥပေဒ) စီစဥ္ေရးမႈးနွင့္ လက္ေထာက္သုေတသနမႈး ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္ရံုး (ကခ်င္ နွင့္ ျမန္မာဘာသာ) ဖံုး ၉၅ (၀) ၉ ၄၇၁ ၂၅၉ ၆၈
ေဒၚနန္းျမင့္ျမင့္ေအး (မဟာဥပေဒ) လက္ေထာက္သုေတသနမႈး ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္ရံုး (ရွမ္း နွင့္ ျမန္မာဘာသာ) ဖံုး ၉၅ (၀) ၉ ၄၇၁ ၂၅၉ ၆၈
ေဒၚေနာ္ခူး ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္ လူထုဆက္သြယ္ေရးတာ၀န္ခံ (ကရင္ နွင့္ ျမန္မာဘာသာ) ဖံုး ၄၆ (၀) ၇၃ ၈၄၁ ၁၆၃၂
ေန ့စြဲ။ ေအာက္တိုဘာလ (၁) ရက္ ၂၀၁၄ ခုနွစ္
[1] http://www.irrawaddy.org/burma/army-lost-2-helicopters-suffered-heavy-personnel-losses-past-kachin-offensive-report.html.
[2] “established by law”
[3] General Agreement
[4] The concept of a fair trial
[5] Art. 14 of the International Covenant on Civil & Political Rights (ICCPR)
[6] Joint Investigation Team
0 comments:
Post a Comment