ပညာေရးဆုိသည္မွာ ...

by LAS Group ပညာေရးအႀကံေပးအဖြဲ ့ on Friday, May 18, 2012 at 9:36am 

ပညာေရးဆုိသည္မွာ

ပညာေရးဟူေသာစကားလုံး၏သမုိင္းကုိတူးဆြေသာအခါ`ၾကီးျပင္းလာေစသည္´ဟုအဓိပၸၸာယ္ရေသာ      လက္တင္စကားလုံး(educarea)မွဆင္းသက္လာသည္ကုိသိရွိရပါသည္။၄င္းသည္ယင္းလက္တင္စကားလုံး ႏွင့္ဆက္ႏြယ္ေနၿပီး “ႀကီးျပင္းလာေစသည္”“အတြင္းပုိင္းဖြံံ႔ၿဖိဳးမႈျဖစ္ထြန္းလာေစသည္” “စြမ္းရည္တုိးတက္လာေစသည္” ဟူေသာသေဘာအဓိပၸၸာယ္ေဆာင္လ်က္ “ဦးေဆာင္သည္” (ducerea) ဆိုေသာအနက္ကုိလည္းသက္ေရာက္ေစပါသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ယုတၱိေဗဒသေဘာအရ ပညာေရးဟူသည္ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ဥာဏ္၊ ကုိယ္ရည္ကုိယ္ ေသြး သုိ႔မဟုတ္ ရုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာဖြံ႔ၿဖိဳးမႈကုိ အက်ိဳးသက္ေရာက္သည့္ မည္သုိ႔ေသာ အေျခအေန သုိ႔မဟုတ္ စြမ္းရည္ကုိ ဆုိလုိျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

၄င္း၏လက္ေတြ႔သေဘာသဘာ၀အရ ပညာေရး သည္ လူ႔အဖြဲ႔စည္းက ၄င္းစုေဆာင္းထားေသာအသိပညာ၊စြမ္းရည္မ်ားႏွင့္ကုိယ္က်င့္တရားမ်ားကိုမ်ိဳးဆက္တစ္ဆက္မွတစ္ဆက္သို႔ သယ္ေဆာင္ေပးေသာနည္းလမ္းဟုဆုိအပ္ေပသည္။

ပညာေရးအမ်ဳိးအစားမ်ား

ပညာေရးကုိ အသိပညာအဆင့္အတန္းေပၚတြင္အေျခခံ၍ အမ်ိဳးအစား ၃ ရပ္ခြဲျခားႏိိုင္သည္။

(က)သမာ႐ုိးက်ပညာေရး 

သမာ႐ုိးက်ပညာေရးကုိ ေက်ာင္းတြင္ပုံမွန္အတုိင္းစတင္ပါသည္။ လူပုဂၢဳိလ္ တစ္ဦးအေနျဖင့္ အေျခခံ၊ သေဘာတရားေရးရာ သုိ႔မဟုတ္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းစြမ္းရည္မ်ားကုိေက်ာင္းတြင္သင္ယူရသည္။ သမာ႐ုိးက်ပညာေရးကုိအေျခခံေက်ာင္းတြင္စတင္ၿပီးအလယ္တန္းေက်ာင္းတြင္ဆက္လက္သင္ယူၾကရသည္။ အလယ္တန္းလြန္ပညာေရး သုိ႔မဟုတ္ အဆင့္ျမင့္ပညာေရးကုိေကာလိပ္ သုိ႔မဟုတ္ တကၠသုိလ္တြင္ သင္ၾကားေပးသည္။သမာ႐ုိးက်ပညာေရး၏ပုံမွန္စနစ္တြင္-

• ဆရာျဖင့္သင္ယူမႈကုိလုပ္ေဆာင္ေစေသာလမ္းၫႊန္ျပသေရး
• ေက်ာင္းသားကုိသင္ယူမႈရရွိေစရန္လမ္းၫႊန္ျပသသူ၏လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားျဖင့္သင္ၾကားေရး
• စာသင္သားမ်ားကုိသင္ယူတတ္ေျမာက္မႈအၿပီးတြင္ခ်က္ျခင္းလက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ေစႏုိင္သည့္သီးျခားအသိပညာ၊စြမ္းရည္မ်ားသုိ႔မဟုတ္အရည္အခ်င္းမ်ားျဖင့္ျပည့္စုံေအာင္ျပင္ဆင္ေပးႏုိင္သည္ဟူေသာအသိအျမင္ ျဖင့္သင္ယူေလ့လာေစေသာ သင္ယူေရးတုိ႔ပါ၀င္ၾကသည္။

(ခ)သမာ႐ုိးက်လြန္ပညာေရး

သမာ႐ုိးက်လြန္ပညာေရးဆုိသည္မွာသက္ၾကီးအေျခခံပညာေရး၊သက္ၾကီးစာတတ္ေျမာက္မႈပညာေရး သုိ႔မဟုတ္ ေက်ာင္းအဆင့္တူျပင္ဆင္မႈ ပညာေရးတို႔ကုိ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ဆုိလုိသည္။ သမာ႐ုိးက်လြန္ပညာေရးတြင္သက္ၾကီးသို႔မဟုတ္ ေက်ာင္းမေနေသာလူငယ္တစ္ဦးသည္စာတတ္ေျမာက္မႈ၊ အျခားအေျခခံစြမ္းရည္မ်ားသုိ႔မဟုတ္အလုပ္အားရင္စြမ္းရည္မ်ားကိုသင္ယူႏုိင္သည္။သမာ႐ုိးက်လြန္ပညာ ေရးကုိ လူနည္းစုအတန္းမ်ားတြင္ သုိ႔မဟုတ္ ကုိယ္ပုိင္ေလ့လာမႈျဖင့္ဆည္းပူးရယူႏုိင္ပါသည္။

(ဂ)သီးျခားပညာေရး

သီးျခားပညာေရးလည္းရွိေသးသည္ ဥပမာ မိဘက သားသမီးကုိခ်က္တတ္ျပဳတ္တတ္ေအာင္သင္ေပးျခင္း သုိ႔မဟုတ္သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ကတတ္ကၽြမ္းမႈစြမ္းရည္တစ္ခုခုကုိသင္ေပးျခင္းမ်ဳိးျဖစ္သည္။သီးျခား      ပညာေရးကုိစာၾကည့္တုိက္မွစာအုပ္မ်ားစြာဖက္႐ႈ႔ျခင္း၊ကြန္ပ်ဴတာထဲတြင္ပုိ႔ခ်ခ်က္မ်ားေလ့လာျခင္းတုိ႔ျဖင့္ လည္းရယူႏိုင္ပါသည္။သီးျခားပညာေရးမွာေက်ာင္းတြင္သင္ယူရျခင္းမ်ဳိးႏွင့္အျခားသင္ယူမႈနည္းလမ္းတစ္ခုခုျဖင့္ သင္ယူရျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္ေပ။

ပညာေရး၏စံျပဳဖြယ္ရာမ်ား

ယခုလက္ရွိအေျခအေနအရပညာေရးကုိသင္ယူမႈပုံစံအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္လည္းခြဲျခမ္းထားပါသည္။ပညာေရးစံျပဳ  ဖြယ္အခ်က္မ်ားထဲမွ လူသိအမ်ားဆုံးအခ်က္မ်ားမွာ-

ပညာေရးေျခရာမ်ား

ပညာေရးသေဘာတရားပညာရွင္မ်ား၏အလုိအရပညာေရးသမုိင္းသည္ႏွစ္သန္းေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက စတင္ခဲ့သည္။လူသား၏အဓိကလုပ္ငန္းမွာမ်ဳိးဆက္တစ္ဆက္မွတစ္ဆက္သုိ႔အသိတရား၊အရည္အခ်င္းမ်ားႏွင့္တတ္ေျမာက္မႈတုိ႔ကုိလက္ဆင့္ကမ္းေပးရျခင္းျဖစ္ၿပီးပညာေရးမွာလည္းတစ္သေဘာတည္းျဖစ္သျဖင့္ လူ႔သမိုင္းသည္ပညာေရးသမုိင္းပင္ျဖစ္သည္။ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္လူသားမ်ား အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းလဲလာျခင္းသည္ အသိပညာကုိလက္ဆင့္ကမ္းေပးေသာ အေလ့အက်င့္ေၾကာင့္ျဖစ္သည္ဟု သုံးသပ္ႏုိင္ပါသည္။

စာေပမေပၚထြန္းေသးေသာေရွးေခတ္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားတြင္ပညာေရးကုိႏႈတ္မွေသာ္လည္းေကာင္း တုပ၍ေသာ္လည္းေကာင္းသင္ယူခဲ့ၾကသည္။မ်ဳိးဆက္တစ္ဆက္မွတစ္ဆက္သုုိ႔ႏႈတ္မွေျပာျပျခင္းျဖင့္ လက္ဆင့္ကမ္းလာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။အေျပာဘာသာစကားသည္အေရးသေကၤတႏွင့္စာမ်ားအျဖစ္ေျပာင္း လဲတုိးတတ္လာသည္။ယဥ္ေက်းမႈက်ယ္ျပန္႔လာေသာအခါတြင္အေျခခံဆက္သြယ္ေရး၊အစားအစာစု ေဆာင္းေရး၊ဘာသာေရးဓေလ့ထုံးစံမ်ားလည္းျဖစ္ထြန္းလာၿပီးသမာ႐ုိးက်ပညာေရးႏွင့္ေက်ာင္းေနျခင္းစ သည္တုိ႔လည္း တျဖည္းျဖည္းေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။

ထုိသုိ႔ေသာေက်ာင္းေနျခင္းသည္အီဂ်စ္ႏိိုင္ငံတြင္ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ၃၀၀၀ႏွင့္၅၀၀ႏွစ္မ်ားအၾကားမွစတင္ေပၚထြန္းေနခဲ့သည္။ေ၀ဒ၊ပုရာဏ၊အာယုေဗၺဒ၊ေယာဂ၊ေကာ္တီလ်ာ၏အာသာဆာဟထရာစသည္တုိ႔သည္အိႏၵိယအသိပညာစနစ္အတြက္မွတ္တုိင္အခ်ဳိ႔ပင္ျဖစ္သည္။ေရွးေဟာင္းအိႏၵိယႏုိင္ငံတြင္ဂု႐ုကူးလ္စနစ္အရ မိရုိး ဗလာပညာေရးေပၚေပါက္ခဲ့သည့္အေထာက္အထားမ်ားေတြ႔ရွိႏုိင္ပါသည္။ဂု႐ုကူးလ္စနစ္(Gurukulsystem)အရလူဆြယ္ေယာက်္ားေလးမ်ားသည္ ျဗဟၼခ်ာယာ (Brahmacharya) အရြယ္မွလြန္ေျမာက္လွ်င္ ဂု႐ု သုိ႔မဟုတ္ ဆရာသခင္ ၏အိမ္သုိ႔သြားေရာက္ေနထုိင္ကာ ပညာရွာမွီးရေလသည္။ ေရွးေခတ္ပညာေရး စနစ္သည္ပါရမီထူးသူမ်ားကုိေမြးထုတ္ေပးခဲ့ေသာ္လည္းသုေတသနနယ္ပယ္ၾကီးကက်ယ္၀န္းေနဆဲပင္ျဖစ္ျပီးေရွးယခင္ကထုိပညာေရးကုိတန္းတူညီမွ်သင္ယူခဲ့ၾကရျခင္းလည္းမဟုတ္ေပ။

ယေန႔ေခတ္တြင္ႏုိင္ငံအမ်ားစုရွိလူအားလုံးတုုိ႔အတြက္ပညာေရးအမ်ဳိးအစားအခ်ဳိ႔သည္မရွိမျဖစ္အေရးပါလာ ၾကသည္။လူဦးေရတုိးပြားလာျခင္းႏွင့္မသင္မေနရပညာေရးအားေကာင္းလာျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ယူနက္စကုိ(UNESCO) အဖြဲ႔ၾကီးက ေနာင္လာမည့္ႏွစ္၃၀အတြင္း ၾကိဳတင္ခန္႔မွန္းထားသည္ႏွင့္အညီ သမာ႐ုိးက် ပညာေရးကုိယခင္လူ႔သမုိင္းတေလ်ာက္ထက္ပုိ၍ရရွိလာေတာ့မည္ျဖစ္သည္။

ကမာၻ႔ပထမဆုံးတကၠသုိလ္မ်ား 

အီဂ်စ္ႏုိင္ငံ၊ကုိင္႐ိုၿမိဳ႔ရွိ အယ္လ္အက္ဇ္ဟာတကၠသုိလ္သည္ ကမာၻေပၚတြင္အေစာဆုံးတကၠသုိလ္ဟု ေယဘုယ်အားျဖင့္ယူဆထားၾကသည္။၄င္းကုိကုိင္္႐ုိၿမိဳ႔ေတာ္ႏွင့္အတူေအဒီ၉၆၉ခုႏွစ္တြင္တည္ေထာင္ခဲ့ သည္။ပထမဆုံးပုိ႔ခ်ခ်က္ကုိေအဒီ၉၇၅ခုႏွစ္တြင္စတင္ခဲ့သည္။သင္ယူမႈဌာနမ်ားစြာကဲ့သုိ႔ပင္အယ္အက္ဇ္ဟာ တကၠသုိလ္ကုိ၀တ္ျပဳကုိးကြယ္မႈႏွင့္ဘာသာေရးစာေပပုိ႔ခ်ရာေနရာတစ္ခုအျဖစ္ရည္ရြယ္ခဲ့သည္။

၄င္းႏွင့္ေ၀းကြာေသာေမာ္္႐ုိကုိႏုိင္ငံ၊ဖက္ဇ္ၿမိဳ႔ရွိကြာရာ၀ီယင္ဗလီကုိလည္းကမာၻ႔အေစာဆုံးတကၠသုိလ္တစ္ခုအျဖစ္ယူဆၾကသည္။

ဥေရာပအေစာဆုံးတကၠသုိလ္ကုိအီတလီေျမာက္ပုိင္းၿမိဳ႔ေတာ္ဘုိေလာ့ဂ္နာ၌၁၀၈၈ခုႏွစ္ကတည္ေထာင္ခဲ့ သည္။

အေမရီကန္ျပည္ေထာင္စု၏အေစာဆုံးတကၠသုိလ္မွာအဂၤလိပ္ကုိလုိနီမ်ားမန္ဆာခ်ဴးဆက္ပင္လယ္ေကြ႔ ကုိလုိနီနယ္သုိ႔ေရာက္ရွိလာၿပီးမၾကာမီ၁၆၃၆ခုႏွစ္၌မနဆာခ်ဴးဆက္ျပည္နယ္၊ကင္းဘရစ္ခ်္၌ဖြင့္လွစ္ခဲ့ေသာဟားဗတ္တကၠသုိလ္ျဖစ္သည္။

အိႏၵိယႏုိင္ငံတြင္သည္ရွိေသာေရွးေဟာင္းတကၠသုိလ္ႏွစ္ခုျဖစ္သည့္နာလန္ဒါႏွင့္တကၠသီလာတုိ႔ကုိအယ္လ္အက္ဇ္ဟာတကၠသုိလ္ထက္ပင္ပုိ၍ေစာသည္ဟုယုံၾကည္ၾကေသာ္လည္းအေထာက္အထားမ်ားျပသႏုိင္ျခင္းမရွိေပ။

ပညာေရး၏လက္ေတြ႔က်မႈ

မည္သည့္ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံအတြက္မဆုိပညာေရးသည္တိုင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ရန္အေထာက္အပံ့ျပဳသည့္အမ်ဳိးသားလူသားအရင္းအျမစ္တည္ေထာင္ႏုိင္ေရးအတြက္လူထုကုိအမွန္တကယ္စြမ္းအားျမွင့္ေပးရန္လုိအပ္သည္။ ပညာေရးသည္ ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ ေခတ္ကာလလုိအပ္ခ်က္မ်ားေျပာင္းလဲသည္ႏွင့္အမွ် ဟန္ခ်က္ညီကာ လက္ေတြ႔က်ရန္ လုိအပ္သည္ဟုဆုိလုိျခင္းျဖစ္သည္။

ပညာေရးကုိႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစ၊မႀကိဳက္သည္ျဖစ္ေစအခ်ိန္ကာလမ်ားကကၽြႏု္ပ္တုိ႔အလုပ္လုပ္ေသာလမ္း ေၾကာင္းေပၚရွိေတာင္းဆုိခ်က္ႏွင့္ဖိအားအမ်ဳိးမ်ဳိးကိုသာမကကၽြႏု္ပ္တို႔လုိအပ္ေသာစြမ္းရည္မ်ားကုိလည္း ေျပာင္းလဲဖန္တီးေပးတတ္သည္။ေယဘုယ်အေျခခံပညာေရးသည္သူ႔အတိုင္းအတာေလ်ာက္အခ်ိန္ကာလ ေပၚမူတည္၍မွ်တစြာတည္တံ့လ်က္စံျပဳဖြယ္ရွိေနတတ္သည့္တုိင္အလုပ္အကုိင္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္စြမ္းရွိေစ သည့္ပညာေရးမွာမူေျပာင္းလဲသြားရသည္။

ပညာေရးသည္အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းဆုိင္ရာရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားအတြက္ျဖစ္ရန္လုိအပ္သည္၊ ျဖစ္သင့္သည္ ဆုိေသာသေဘာသက္ေရာက္ပါသည္။ေက်ာင္းသားမ်ားသည္အထက္တန္းေအာင္ၿပီးလက္ေတြ႔တြင္ဘာ ဆက္လုပ္ရမွန္းမသိေသာအျဖစ္မ်ိဳးႀကံဳ ေတြ႔ရတတ္ၾကသည္။

ယင္းအျဖစ္မ်ိဳးသည္အေျခအေနအရပ္ရပ္ေပၚတြင္မူတည္ေသာ္လည္းပညာေရးသာအနည္းငယ္ပုိ၍လက္ေတြ႔က်လွ်င္သဘာ၀အေလ်ာက္အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းဆန္လွ်င္ယင္းေ၀၀ါးမႈမ်ားက္ုိေရွာင္ရွားႏုိင္ကာ၄င္းတုိ႔၏အနာဂတ္လမ္းေၾကာင္းမ်ားအတြက္လမ္းျပေပးႏုိင္မည္သာျဖစ္သည္။

ပညာေရးအလုပ္အကုိင္အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားႏွင့္သင္တန္းမ်ား

အလုပ္အကုိင္ဆိုင္ရာအေကာင္းဆုံးအေၾကာင္းအခ်က္ကုိေရြးခ်ယ္ျခင္းသည္ဘ၀တာဆုံးျဖတ္ခ်က္တခုအ တြက္အက်ိဳးရွိႏုိင္သည္သာမကစီးပြားေ၇းႏွင့္လူမႈေရးဆုိင္ရာတည္ၿငိမ္မႈအတြက္လည္းအေရးႀကီးပါသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္အလုပ္အကုိင္ေရြးခ်ယ္မႈေကာင္းလွ်င္ေနထုိင္မႈအဆင့္ျမင့္မားေစရန္အေထာက္အကူျပဳ သည္။စကၤာပူတြင္အင္ဂ်င္နီယာ၊လူထုဆက္သြယ္ေရး၊ေလေၾကာင္းပ်ံသန္းမႈ၊ေလတပ္၊ေဆးပညာ၊ေၾကာ္ ျငာ၊အတတ္ပညာ၊ရုပ္ရွင္ရုိက္ကူးျခင္း၊ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ႏိုင္ငံျခားဘာသာစကား၊ဓာတ္ပံုပညာ၊ဟုိတယ္လုပ္ ငန္း၊အိႏၵိယစသစ္တပ္ႏွင့္ေရတပ္၊တယ္လီဖုန္းဆက္သြယ္ေရး၊စာနယ္ဇင္းပညာ၊စည္ပင္သာယာေရး၊အာမခံလုပ္ငန္း၊ဘဏ္လုပ္ငန္း၊ႏုိ႔ထြက္ပစၥည္းနည္းပညာ၊ေဆး၀ါးကၽြမ္းက်င္မႈ၊BPO’S,KPO’S၊ ဗီဒီယုိႏွင့္ ေရဒီယိိုစီစဥ္ တင္ဆက္မႈ၊တိရစာၧန္ေဆးကုသိပၸံပညာ၊ဥပေဒ၊ဂီတ၊စုိက္ပ်ိဳးေရး၊ုသိပၸံပညာ၊စာရင္းအင္းပညာစေသာအသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းဆုိင္ရာကဏၰအသီးသီးအတြက္သင္တန္းမ်ဳိးစုံပုိ႔ခ်ေပးပါသည္။

ေနာင္မၾကာမီလာမည္႔ရက္မ်ားအတြင္းလုပ္ငန္းကဏၰအမ်ိဳးမ်ိဳးေပၚတြင္အေျချပဳ၍အလုပ္အကုိင္အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားကုိအေသးစိတ္ရွာေဖြကာအလုပ္အကုိင္အတြက္သင္တန္းမ်ားေရြးခ်ယ္ရာတြင္ႀကံဳေတြ႔ရတတ္သည့္ျပသနာမ်ားကုိေျဖရွင္းႏုိင္ရန္အတြက္ေဆာင္းပါးမ်ားေရးသားေဖာ္ျပေပးပါဦးမည္။