ေကာင္းေသာ ေျပာင္းလဲျခင္း၏ တည္တံ႔နူိင္ေရး (ပဥၥမပုိင္း)။ ေရးသားသူ ေဒါက္တာ ေဒၚျမင္႔ျမင္႕ခင္

by Lu Maw on Wednesday, May 23, 2012 at 3:22am ·

တာတုိတာရွည္ အနာဂတ္ကုိ ေမွ်ာ္ၾကည္႕လုိက္လွ်င္ တုိင္းျပည္နဲ႕ နူိင္ငံသားေတြရဲ႕ဘ၀ကုိ ျမွင္႕တင္ျပီး အားလုံးကုိလည္း အက်ဳိးျပဳ၊ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ျမင္ကြင္းမွာလည္း ဂုဏ္ေဆာင္ေစမယ္႕ လုပ္နူိင္စရာ ရင္းနွီးျမွပ္နွံမႈေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီလုိ ရင္းႏွီးလုိက္လွ်င္ ဘယ္ေလာက္အက်ဳိးရွိတယ္ ဆုိတာကလည္း သမုိင္းေၾကာင္းသက္ေသခံေတြက အတည္ျပဳျပီးသားပါ။

ျမန္မာမွာေတာ႔ ပုိျပင္းျပင္းထန္ထန္ လုပ္ဖုိ႕လုိမယ္။ ကုိယ္႕တုိင္းျပည္ရဲ႕ လက္ရွိအေျခအေနနဲ႕ ကုိက္ညီတဲ႕ အၾကံအစည္ေတြ စီမံခ်က္ေတြ ေဖာ္ထုတ္ဖုိ႕ လုိလိမ္႕မယ္။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ထူးျခားခ်က္က ျပင္ပကမာၻမွာ ဒုံပ်ံတက္နႈန္းနဲ႕တက္ေနတဲ႕ အခါသမယမွာတုိင္းျပည္ကုိ ရာစုနွစ္ထက္၀က္ေလာက္ ပိတ္ထားတာဆုိေတာ႕ လုပ္စရာေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ား ၊ ဘယ္ေလာက္ခက္မယ္ဆုိတာ မေျပာပဲနဲ႕ သိနူိင္တယ္ထင္ပါတယ္တကယ္ေတာ႕ ကၽြန္မတုိ႕ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတုိင္က အိမ္နီးခ်င္းေတြကု္ိ အမီလုိက္ရုံမကေသးဘူး ပုိျပီး ေရွ႕လြန္တဲ႕ အေ၀းေရာက္ ပန္းတုိင္ ျဖစ္ရပါမယ္။ ဒါမွသာေတာ္ရုံက်မွာ ။ အျခားသူေတြကလည္း ျငိမ္ရပ္ေနတာ မဟုတ္ဘူး။

  တုိင္းျပဳျပည္ျပဳ ေကာင္းေသာ ေျပာင္းလဲေရးမ်ား ေပါက္ေျမာက္ေအာင္ျမင္ေရးမွာ အထူး အေရးပါတာက လြတ္လပ္ခုိင္မာ ရဲရင္႔စြာ အတိမ္းအေစာင္းမခံဘဲ တာ၀န္ကုိ ထမ္းရြက္မယ္႕တရားေရးရာ မ႑ဳိင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ဒီမုိကေရစီတုိင္းျပည္တုိင္းရဲ႕ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္ခ်က္ တစ္ခုပါ။ လက္ရွိ ျမန္မာ႕အေျခကေတာ႕ ဒီမ႑ုိင္က အလြန္တရာ အားနည္းေနတာ အမွန္ပါ။ မ႑ဳိင္ အားလုံးထဲမွာ အားအနည္းဆုံး အေပ်ာ႕ညံဆုံး ျဖစ္ေနတယ္။ လြတ္လပ္ခုိင္မာျပီး ရဲရင္႕စြာ တာ၀န္ကုိ ေနာက္ မတြန္႕ဘဲ ထမ္းေဆာင္မယ္႕ တရားေရးရာ စနစ္ ျဖစ္ရပါမယ္။ ဒီစနစ္ကေတာ႕ သိၾကတဲ႕အတုိင္း ယုိယြင္းေနတာၾကာပါျပီ။ အျခား က႑ေတြလုိပဲ ျဖစ္ေနတာ။ စနစ္အတြင္းက လူအေပါင္းကုိျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖုိ႕ဆုိတာကလည္း အလြန္တရာ ၾကီးမားတဲ႕ စိန္ေခၚမႈၾကီးပဲ ။ ရင္ဆုိင္ဖုိ႕ရာ ၾကီးမားတဲ႕တြန္းအားနဲ႕ သတိလုိလိမ္႕မယ္ ။ တစ္နည္းအားျဖင္႔ဆုိလွ်င္ ဒီေပ်ာ႕ကြက္ဟာ အခု ၾကဳိးပမ္းေနတဲ႕ (စနစ္ေရာ လူပါ) ေျပာင္းလဲမႈၾကီး ေအာင္ျမင္မႈရဲ႕ ခလုတ္ ကန္သင္းလုိ ျဖစ္ေတာ႕မယ္။ ဖြဲ႕စည္းပုံ အျခခံ ဥပေဒ အရေရာ လက္ေတြ႕က်င္႕သုံးေနပုံမွာေရာ ဒီအားနည္းခ်က္က ျမန္ျမန္ အေျပာင္းအလဲ လုပ္သင္႕တဲ႕ အေျခအေနမွာ ရွိေနပါတယ္။ ဒီအခ်က္ဟာ အထက္က ေဖာ္ျပခဲ႕တဲ႕ က႑ၾကီးသုံးခုစလုံးနဲ႕ ဆက္ႏြယ္ေနတယ္ဆုိတာ လူတုိင္းရိပ္စားမိမွာပါ။ အထူးတလည္ ပတ္သတ္ရာပတ္သတ္ေၾကာင္းရွိတာမုိ႕ အႏၱရာယ္အရွိဆုံးကေတာ႕ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူကိစၥမွာ ျဖစ္မယ္။ လူဆုိရာမွာ အက်င္႕စရုိက္က သူ႕ဘ၀ပုံရိပ္ကုိ ပုံေဖာ္ဖန္တီးမႈအပုိင္းက မေသးဘူး ။ အက်င္႕ရဲ႕စုိးမုိးမႈက အလြန္ တန္ခုိးထက္ပါတယ္ ၊ အထူးသျဖင္႕ အက်င္႕ဆုိး ေငြေၾကး (သုိ႕) အျခားေသာ အက်ဳိးအျမတ္ေတြကုိ ေပးခဲ႕တဲ႕ ဓေလ႕ဆုိလွ်င္ ဘယ္ေဖ်ာက္ဖ်က္ခ်င္ပါ႔မလဲ။ ဒီအက်င္႕ဆုိးကုိ ေအာင္ျမင္စြာ သြတ္သြင္းေပးခဲ႕တဲ႕ အရင္႕အရင္ အစုိးရေတြရဲ႕ ပေယာဂေတြ အမ်ားၾကီး ပါပါတယ္။ ဒီေတာ႔ မွန္ကန္သန္႕ရွင္းတဲ႕ တရားေရးရာမ႑ဳိင္ ျဖစ္လာေအာင္ ျပတ္ျပတ္သားသား ၾကပ္မတ္ ျပဳျပင္ေပးရမယ္ ဆုိတာက အစုိးရသစ္ရဲ႕ ဗဟုိ အခ်က္အခ်ာက်တဲ႕ ဦးတည္ခ်က္တစ္ခု ျဖစ္လာရမယ္။

      အထက္က အဆုိျပဳခဲ႕တဲ႕ ရင္းႏွီးျမွပ္နွံမႈေတြ လုပ္စရာေတြက ဘာလဲလုိ႕ေမးလွ်င္ ထိပ္ဆုံးက ပါရမွာကေတာ႕ ပညာေရးမွာ ရင္းႏွီးျမွပ္နွံျခင္းပဲ ျဖစ္မယ္။

          ၁။ ေလာေလာဆယ္ ပညာေရး ေလာကရဲ႕ျမင္ကြင္းကုိ သုံးသပ္လုိက္လွ်င္ ထူးျခားတဲ႕ သာရည္ကေတာ႕ ျမန္မာေတြ စာေရးတတ္ ဖတ္တတ္သူနႈန္း အလြန္ေကာင္းတာကုိ ေထာက္ျပရလိမ္႕မယ္။ အင္မတန္မွ ထူးျခားတဲ႕ သာရည္ပါ။ တုိင္းျပည္ကုိ ေကာင္းက်ဳိးျပဳရာမွာ ဒီအရည္အေသြးက သူမတူေအာင္စြမ္းတယ္ဆုိတာကေတာ႕ အျခား စာတတ္ႏႈန္းနည္းတဲ႕ တုိင္းျပည္ေတြနဲ႕ ယွည္ၾကည္႕ေတာ႕မွ ထင္ရွား သိသာ ျဖစ္လာတယ္။

       ဒီေကာင္းမႈ ကုသုိလ္အတြက္ေတာ႕ ပုဂံေခတ္ကစျပီး တည္ရွိခဲ႕တဲ႕ ဘုန္းေတာ္ၾကီးေက်ာင္း စာသင္ေက်ာင္းေတြကုိ ေက်းဇူးတင္ရလိမ္႕မယ္။ ဒါေပမယ္႕ ဒီအေျခခံကုိ အခြင္႕ေကာင္းယူျပီး တုိးခ်ဲ႕ အသုံးခ်၊ ျပီးေတာ႕ ပုိမုိက်ယ္ျပန္႕ျပီး လက္ေတြ႕မွာလည္း ဘ၀နဲ႕ ကုိက္ညီတဲ႕ တက္လမ္းရွိတဲ႕ ပညာေရး လမ္းေၾကာင္းမ်ားကုိ တီထြင္ ေဖၚထုတ္ လုပ္မေပးနူိင္ခဲ႕ဘူး။ သိၾကတဲ႕အတုိင္း အခုေခတ္ ျမန္မာမွာက စင္ျပဳိင္ ပညာေရးစနစ္ ၂ မ်ဳိး ရွိေနပါတယ္။ ၁။ ကေတာ႕ နူိင္ငံေတာ္အစုိးရရဲ႕ ပညာေရးစနစ္ ၊ ၂။ ကေတာ႕ေခတ္မီ သင္ၾကားေရးစနစ္ကုိသုံးျပီး က်က်နန နုိင္နုိင္နင္းနင္း ဆရာဦးေရမ်ားမ်ားနဲ႕ သင္ေနတဲ႕ ေက်ာင္းေတြပါ။ အဆင္႕ျမင္႕ပါတယ္။ အေရအေသြးကြာသလုိ ကုန္က်စရိတ္ကလည္း အလြန္ကြာပါတယ္။ တတ္နူိင္တဲ႕သူ နည္းပါတယ္။ထိပ္တန္း အလႊာ လက္တစ္ဆုပ္စာသာ တက္နူိင္တာ။ ဒီေတာ႕ ဆင္းရဲတဲ႕သူ သားသမီးေတြနဲ႕ အထက္လႊာက ကေလးေတြၾကား ကြာဟမႈဟာ နက္သတဲ႕နက္လာေတာ႕မယ္။  ဆင္းရဲခ်မ္းသာကြာဟမႈ ေခ်ာက္ကမ္းပါးၾကီးက ပုိက်ယ္လာမယ္။

       ျမန္မာျပည္မွာက ၆၅-၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေသာ ျပည္သူေတြက ေတာေနလူထု ျဖစ္ပါတယ္။ သူတုိ႕ရဲ႕ပညာေရးေကာင္းမြန္ပါမွ တုိင္းျပည္ပညာေရးက ေကာင္းမွာ၊ အခုလုိ (knowledge-based society) ပညာ အေျခခံ လူးအဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ဖုိ႕ လုိတဲ႕အခါမွာ ပညာေရးမွာ  သူတုိ႕ကုိ ဦးစားမေပးထုိက္ဘူးလား။ လူငယ္ေတြ ပညာေရးရဲ႕ အဓိက ဦးတည္ခ်က္ဟာ ေနာင္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းအတြက္ ဘ၀ေရွ႕ေရးေကာင္းဖုိ႕အတြက္ဆုိလွ်င္ လုပ္ငန္းခြင္မွာ တကယ္ပဲ အသုံးက်တဲ႕ လက္ေတြ႕ဆန္တဲ႕ ပညာေရးမ်ဳိးေပးထုိက္ပါတယ္ ။ လူငယ္ေတြ ဘာကုိေရြးလုိ႕ ဘာေတြျဖစ္လာနူိင္တယ္ဆုိတာကုိလည္း အသိေပးထုိက္ပါတယ္ ။မ်က္ေမွာက္ကာလမွာက ကၽြန္မတုိ႕ တုိင္းျပည္ဟာ ျပင္ပတုိင္းျပည္ေတြအတြက္ ပညာေရးေစ်းကြက္ေကာင္းၾကီးျဖစ္ေနတယ္။ အိမ္နီးနားခ်င္းနဲ႕ အဂၤလန္ စတဲ႕ဖြံ႕ျဖဳိးျပီးနုိင္ငံေတြရွိ ေက်ာင္းေတြက သူတုိ႕ဆီ စာလာသင္ဖုိ႕ အေရးကုိ ေဟာေျပာပြဲေတြ ျပပြဲေတြ လုပ္ေနၾကတယ္။ ဘာဘြဲ႕ကုိရျပီး ဘာဆက္လုပ္နူိင္တယ္ ၊ ဘယ္လုိ တက္လမ္း ရွိတယ္၊ ဘယ္လုိ လူမ်ဳိးနဲ႕ အသင္႕ေတာ္ဆုံးျဖစ္တယ္ဆုိတဲ႕ သတင္းအေၾကာင္းအရာေတြကုိ ေျပာျပတယ္ အလြန္ေကာင္းတဲ႕ ၀န္ေဆာင္မႈလုိ႕ ဆုိရမွာပါ။ ဒီလုိ ပုံစံဆန္ဆန္ ေအာက္ေျခမွာလည္း လုပ္ေပးဖုိ႕ ေကာင္းပါတယ္။ ဥပမာ - ဆယ္တန္းမေအာင္တဲ႕သူေတြက ဘယ္သင္တန္းမ်ဳိးတက္နူိင္တယ္ ၊ ဘယ္လုိ အလားအလာ ရွိတယ္ ။ ဆယ္တန္းေအာင္တဲ႕သူေတြအတြက္က ဘယ္လုိအခြင္႕အေရးရွိတယ္၊ တက္လမ္းက ဘယ္လုိ ဆုိတာမ်ဳိး ေတြ႕ဆုံပြဲ ရွင္းလင္းပြဲေတြ လုပ္ေပးနူိင္တယ္၊ ေက်ာင္းဆရာေတြ မိဘဆရာအသင္းက ကမကထ လုပ္ျပီး ရပ္မိရပ္ဖ ေတြကအားေပးေထာက္ကူ လုပ္နူိင္ပါတယ္။ အခုေတာ႕ လူငယ္ေတြက သူတုိ႕နယ္မွာရွိတဲ႕ေက်ာင္း တစ္ေက်ာင္းကုိ တက္လုိက္တာပဲ ၊ ကုိယ္နဲ႕သင္႕ေတာ္တယ္ ၊ ကုိယ္႕စရုိက္နဲ႕ ကုိက္ညီတယ္၊ ေရွ႕အလားအလာ ဘယ္လုိရွိတယ္ဆုိတာ ထည္႕မတြက္ေတာ႕ဘူး ။ သူတုိ႕ အဆုံးအျဖတ္ေပးနူိင္ေအာင္ အကူအညီ ေပးထုိက္တယ္။ ဘာကုိပဲ ေရြးေရြး အနာဂတ္မွာ အဆင္႕ဆင္႕ တက္လမ္း ေလွကားထစ္ေတြကုိလည္း ဖြင္႕ေပးထားရမယ္။ သူတုိ႕ကုိလည္း ဒီအေၾကာင္းနဲ႕ ပတ္သတ္ျပီး လမ္းညႊန္မႈေပးနူိင္ရမယ္။

    ပညာေရးမွာ အေရးၾကီးတဲ႕ အခ်က္တစ္ခ်က္ တင္ျပပါရေစ။ ဒါကေတာ႕  အမ်ဳိးသမီးေတြ ပညာတတ္ဖုိ႕က တုိင္းျပည္နဲ႕ တုိင္းသူျပည္သားေတြ ေကာင္းက်ဳိးအတြက္ အလြန္ေလးနက္တဲ႕ အေကာင္းျပဳရလဒ္ ရနူိင္တယ္ဆုိတာပဲ။ ဦးစြာပထမ အမ်ဳိးသမီးေတြဟာ တုိင္းျပည္ လူဦးေရရဲ႕ တစ္၀က္ေက်ာ္ရွိတယ္။ အခုအခ်ိန္လုိ တစ္တုိင္းျပည္လုံး စနစ္သစ္နဲ႕ ထူေထာင္ေနစဥ္မွာ လူအရင္းအျမစ္ ၊ လူအင္အား ရသေလာက္ အိတ္သြန္ဖာေမွာက္ဆုိသလုိ အျပည္႕အ၀ လုိမွာပါ။ ဒီေတာ႕ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ အင္အား၊ လုပ္အားကုိ ထိထိေရာက္ေရာက္ သုံးရေတာ႕မယ္။ ဒါ႕အျပင္ ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးေတြဟာ အလြန္ထက္ျမက္ျပီး လုပ္ရည္ကုိင္ရည္ ေကာင္းတဲ႕ သူေတြပါ။

(Effectiveness and Efficiency)  ထိေရာက္မႈမွာ အမ်ဳိးသားေတြထက္သာတာေတြေတာင္ ရွိပါတယ္။ သူတုိ႕အင္အားကုိ အထင္မေသးပါနဲ႕ ၊ အလဟႆ မျဖစ္ပါေစနဲ႕၊ ျမန္မာ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕စြမ္းပကားကုိ သမုိင္း အစဥ္အလာအရ ပုဂံေခတ္ကစျပီး ျပသခဲ႕ျပီးသားပါ။ အရင္႕အရင္ အစုိးရေတြလက္ထက္က အမ်ဳိးသမီးေတြ ႏွိမ္ထားျခင္း ခံခဲ႕ရပါတယ္။ ေနရာေပးျခင္းမခံခဲ႕ရပါဘူး။ အထူးသျဖင္႕ အစုိးရ၀န္ထမ္း (ရာထူး) အပုိင္းမွာ ရာထူးတက္ဖုိ႕အေရးမွာေတာ႕ အမ်ဳိးသမီးေတြ ခြဲျခား ဆက္ဆံ ခံခဲ႕ရပါတယ္။ ရာထူး တက္ေတာ႕ တက္မယ္။ ဒါေပမယ္႕ ေအာက္အဆင္႕မွာပဲ၊ ခုိင္မာတဲ႕ ထုိးေဖာက္လုိ႕ မရတဲ႕ မ်က္နွာၾကက္-ေခါင္မုိးရွိေနလုိ႕ ၊ ဒါကုိ အမ်ဳိးသမီးေတြ ထုိးေဖာက္လုိ႕မရပါဘူး။

     ၂။ က်န္းမာေရးဟာ လူေတြအတြက္ အလြန္အေရးၾကီးတယ္ဆုိတာကေတာ႕ ဘယ္မွာေျပာစရာလုိလုိ႕လဲ ၊ အာေရာဂ်ံပရမံလာဘံ ဆုိတာ လူတုိင္းသိတာပဲလုိ႕ ထင္ၾကမွာပဲ။ ျဖစ္တက္တာက ထင္ရွာတဲ႕ ပုံမွန္ ျဖစ္သြားတဲ႕ အသိေတြဆုိ အေရးတယူ မလုပ္ၾကေတာ႕ဘူး ။ ပုံမွန္ မူမွန္ ျဖစ္လာေတာ႕ အသိစိတ္ကေန မသိစိတ္ထဲ သြတ္သြင္းလုိက္သလုိ ျဖစ္သြားတယ္ထင္ပါရဲ႕။

      ဒါေပမယ္႕ ျမန္မာရဲ႕မ်က္ေမွာက္အေျခအေနမွာေတာ႕ ေခတ္နဲ႕ အေရးၾကီးတဲ႕ စနစ္ေျပာင္းခ်ိန္ ျဖစ္ေနလုိ႕ က်န္းမာေရးက႑ဟာ ျပန္လည္သုံးသပ္ ေလ႕လာဖုိ႕ လုိလိမ္႕မယ္ ထင္ပါတယ္ ၊ ေကာင္းတာေတြထား ၊ ျပဳျပင္စရာေတြ ျပဳျပင္ ၊ အေလးထား ေငြအားစုိက္ရမယ္႕ ဦးစားေပး အစီအစဥ္ ျပန္လည္စဥ္းစား လုပ္သင္႕ပါတယ္။

       တစ္ျပည္လုံးရဲ႕ က်န္းမာေရးအဆင္႕ကုိ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ အေျခနဲ႕ ယွဥ္ရလွ်င္ေတာ႕ ေအာက္ဆုံးအုပ္စုမွာ ပါေနတာပဲ။ ၾကာလွပါျပီ ။တီဘီေရာဂါမွာ အျဖစ္အမ်ား အပူဇုံမွာ ပါတယ္၊ တီဘီေဆး ယဥ္ျပီး ေနတဲ႕ ေ၀ဒနာရွင္ေတြလည္း ေပါမ်ားတယ္ ၊ ငွက္ဖ်ား ျပႆနာကလည္း မသက္သာပါဘူး။

         ေအ႔ဒ္စ္ဆုိ ေကာင္းမလာေသးပါဘူး။ ပုိေတာင္ ဆုိးလာတယ္ ထင္ရပါတယ္။ ကမာၻမွာ အဆုိးဆုံး စာရင္းထဲမွာ ပါေနတာ။ဆင္းရဲတဲ႕တုိင္းျပည္ေတြမွာ ဒီလုိျဖစ္ေနတာပဲလုိ႕ဆုိလွ်င္ ေမးစရာက ကၽြန္မတုိ႕ကဘာျဖစ္လုိ႕ ေအာက္ဆုံးမွာ ျဖစ္ေနရတာလဲ ။ တကယ္ေတာ႕ ကၽြန္မတုိ႕တုိင္းျပည္က မဆင္းရဲသင္႕ပဲဆင္းရဲရတဲ႕ တုိင္းျပည္။ ကမာၻအျမင္မွာေတာ႕ က်န္းမာေရးမွာ ခၽြတ္ျခဳံက်ေနတဲ႕တုိင္းျပည္ျဖစ္ေနတယ္။

         က်န္းမာေရးဆုိရာမွာ ေနမေကာင္းလုိ႕ ေဆးကုတဲ႕ အပုိင္းကုိပဲ လူေတြက သတိမူမိတာ ။ တစ္ျပည္လုံးနဲ႕ နူိင္ငံသားအားလုံးကုိ အက်ုဳိးျပဳတဲ႕ အေရးပါတဲ႕ အျခားက႑ေတြ ရ်ိပါေသးတယ္။ ဒါေတြကေတာ႕ -

     (Pro motive)  က်န္းမာမႈကုိ အားေပးေထာက္ကူျပဳ ၊လူေတြ ပုိျပီး က်န္းမာေရး အဆင္႕ျမင္႕လာေအာင္ လုပ္ေပးတဲ႕အစီအစဥ္နဲ႕ လုပ္ငန္းမ်ား။

     (Preventive) ကာကြယ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား။

     (Curative) ကုသေရး

     (Rehabilitation) ျပန္လည္ျပဳစု ပ်ဳိးေထာင္ေပးေရး တုိ႕ ျဖစ္ပါတယ္။

     Pro motive

ပထမအစီအစဥ္က သဘာ၀လည္းက် အဓိပၸာယ္လည္း ရွိတယ္ ဆုိတာေတာ႕ လူတုိင္းလက္ခံမယ္ ထင္ပါတယ္။ အခု အျဖစ္မ်ား အေသမ်ားတဲ႕ ေရာဂါေတြဟာ အသက္ငယ္စဥ္မွာ ျပဳမႈ က်င္႕ၾကံခဲ႕တာေတြရဲ႕ ဆုိးက်ဳိးရလဒ္ေတြရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္ရပ္ေတြေၾကာင္႕ ျဖစ္ရတာပါ။ ေကာင္းေသာ က်န္းမာေရးအမူအက်င္႕ အစားအေသာက္တုိ႕ကုိ လူေတြလုိက္နာေအာင္ သတင္းျဖန္႕ အားေပးေထာက္ကူ လုပ္ဖုိ႕ပါ။ ေကာင္းေသာ က်န္းမာေရး ထူေထာင္ေပးျခင္ျဖစ္တယ္။ အခုစတင္ေဆာင္ရြက္ေနျပီလုိ႕ ထင္ရေပမယ္႕ ပုိျပီး အရွိန္အ၀ါျပင္းျပင္းနဲ႕ ပုိျပီးက်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႔ လုပ္ရမွာပါ ဦးစား အဆင္႕အျမင္႕ဆုံးေပးရမွာပါ။ လုိက္နာရမယ္႕ အဓိက အေၾကာင္းေတြ ကေတာ႕ က်န္းမာေရးအားေပးတဲ႕ အစားအစာကုိစား၊ အထူးအႏၱရာယ္ရွိတဲ႕ အစားအစာေတြကုိ ေရွာင္၊ ကုိယ္လက္လႈပ္ရွားမႈနဲ႕ ေလ႕က်င္႕ခန္းကုိ မွန္မွန္လုပ္ေပး၊ ျပီးေတာ႕ ယခု ကမာ႕ၻဂလုိဘယ္ေလာကက ဖန္တီးေပးလုိက္တဲ႕ ဖိအားအဖုံဖုံကုိ ေရွာင္ရွားေပး၊ သုိ႕မဟုတ္ ေလ်ာ႕နည္းေအာင္ လုပ္ေပးျခင္းတုိ႕ ျဖစ္တယ္။ ေဆးလိပ္နဲ႕ အရက္ကုိ ေရွာင္ျခင္းတုိ႕ကလည္း ဒီအေၾကာင္းအရင္းထဲမွာ အေရးၾကီးတဲ႕အပုိင္းက ပါပါတယ္။ အစုိးရနဲ႕ က်န္းမာေရးဌာနရဲ႕ တာ၀န္သတ္သတ္ေတာ႕ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီေရွာင္ရန္ ေဆာင္ရန္ သတင္းကုိလူထုထဲမွာျဖန္႕ေပးျပီး လူအမ်ားကအျခားသူေတြကုိ တစ္ဆင္႕ တုိက္တြန္းအားေပးလုပ္နူိင္ပါတယ္။ အသင္းအဖြဲ႕ စတာေတြနဲ႕ အျခား ပရဟိတလုပ္ငန္းလုပ္ေနၾကသူေတြအားလုံး ပါ၀င္ လႈပ္ရွားနူိင္ပါတယ္။ လူတုိင္း လူတုိင္းရဲ႕ တာ၀န္လုိ႕ သေဘာထားရမွာပါ။

    Preventive

ကာကြယ္ျခင္းဟာ ကုသျခင္းထက္ ေကာင္းတယ္ဆုိတာ လူတုိင္းသိေနတဲ႕စကားပါ။ ဒါေပမယ္႕ သာမန္ဆုိရုိးစကားတစ္ခုပဲလုိ႕ သတ္မွတ္ထားလုိက္ျပီး အခ်ဳိ႕ကေတာ႕ မသိစိတ္ထဲထုိးသြင္းထားပုံ ရပါတယ္။တကယ္လုပ္တဲ႕ အလုပ္ဘ၀ တကယ္ လႈပ္ရွားတဲ႕အဆင္႕ကုိေရာက္မသြားတက္ဘူး။ ဒါကုိအေလး မေပးခ်င္ဘူး ၊ ေနာင္ခါလာ ေနာင္ခါေစ်းလုိ႕ သေဘာထားတဲ႕သူေတြ မ်ားတယ္။ ျမန္မာမွာ ကာကြယ္ေရးကုိ အတန္အသင္႕လုပ္ေနေပမယ္႕ မလုံေလာက္ေသးပါဘူး။

တုိင္းျပည္မွာ ကာကြယ္လုိ႕ ရေပမယ္႕ ထိထိေရာက္ေရာက္မကာကြယ္နူိင္ေသးတဲ႕ အၾကီးစားေရာဂါေတြ  လူထုက်န္းမာေရး ျပႆနာေတြ ရွိေနပါတယ္။ ကမာၻ႕က်န္းမာေရးအဖြဲ႕စတဲ႕ ျပင္ပ အကူအညီ ေတြလည္း ရလာျပီမုိ႕ တုိးတက္လာစရာ အေၾကာင္းရွိေပမယ္႕ လူအမ်ားရဲ႕ အကူအညီေတာ႕ လုိပါေသးတယ္။ အားလုံးက ၀ုိင္း၀န္း ၾကဳိးပမ္းရမယ္႕ ထိပ္သီး က်န္းမာေရးျပႆနာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေထာက္ျပနူိင္တဲ႕ ဥပမာ အခ်ဳိ႕ကေတာ႕ အိပ္ဒ္စ္ ေရာဂါ၊ တီဘီတုိ႕  ျဖစ္မယ္။ ကာကြယ္ေဆးထုိးဖုိ႕ အေရးကေတာ႕ ေတာ္ေတာ္ ၾကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိေပမယ္႕ပုိမုိ တုိးခ်ဲ႕ျပီး တုိင္းလုံးျပည္႕ လုပ္နူိင္တဲ႕အထိ လုပ္စရာ လက္က်န္ေတြ ရွိပါတယ္။

   Curative

ဒီအပုိင္းရဲ႕ အားနည္းခ်က္ ကေတာ႕ တုိင္းျပည္မွာ သိပၸံနဲ႕ နည္းပညာ နိမ္႕က်ေနျခင္းပဲ ျဖစ္တယ္။ တုိင္းျပည္ကုိ ဒီေလာက္ ၾကာၾကာ ပိတ္လုိက္ျပီးတဲ႕ေနာက္ေတာ႕ ဒီလုိပဲ ျဖစ္ေတာ႕မွာပဲ။ အခုေခတ္ ကုသေရး မွာက အထူးကု တစ္ဦးတစ္ေယာက္ တည္းနဲ႕ ျပီးတာ မဟုတ္ေတာ႕ဘူး။ သူ႕ကုသေရး အလုပ္ကုိ ေကာင္းမြန္ပီျပင္ျပီး အဆင္႕ျမင္႕ကုသမႈေတြ အမ်ားၾကီးလုိပါတယ္။ စစ္နည္းမ်ဳိးစုံက တစ္ဌာန တစ္ေနရာနဲ႕ မျပီးပါဘူး။ ဓာတ္ခြဲခန္း၊ ဓာတ္မွန္ စမ္းသပ္တာမ်ဳိးအျပင္ အင္မတန္မွ နက္နဲခက္ခဲျပီး သိမ္ေမြ႕ ထူးျခားတဲ႕ ေနာက္ဆုံးေပၚ သိပၸံနဲ႕ နည္းပညာေတြကုိလည္း သုံးဖုိ႕လုိပါတယ္။ ဒါေတြက ဒီမွာ မရနူိင္ဘူး။ ဒီလုိ ေထာက္ကူ မႈရဖုိ႕ ဆုိတာက သိပၸံနဲ႕နည္းပညာ အေျခခံ အေဆာက္အအုံ (infrastructure) ဖြဲ႕စည္းျပီး ရွိရပါမယ္။ ဒီအတြက္ဆုိလွ်င္ ေငြေၾကး၊ ပစၥည္း ၊ ကၽြမ္းက်င္မႈ ၊ လူအရင္းအျမစ္ အဖြဲ႕လုိက္ လုိပါမယ္။ ဒီလုိ အေျခအေနမ်ဳိးကုိ ေဆာက္တည္မေပး နူိင္လွ်င္ေတာ႕ လူနာေတြဟာ တစ္ဆိတ္ရွိ ျပႆနာ ၾကီးၾကီးငယ္ငယ္ စင္ကာပူတုိ႕ ဘန္ေကာက္တုိ႕ သြားေနရဦးမွာပဲ။ ေနာင္ မၾကာခင္ ျပည္ပ အေထာက္အကူ ရနူိင္မယ္ဆုိလၽွင္ေတာ႕ တုိးတက္လာနူိင္ေျခရွိပါတယ္ ။ ေထာက္ပံံ႕တာကုိ ေတာင္းဆုိရာမွာ ဒီလုိ တည္ေဆာက္မႈမ်ဳိးကုိ ဦးစားေပးစဥ္းစားထုိက္တယ္ ထင္ပါတယ္။ ဆရာ၀န္နဲ႕ အျခားသတ္ဆုိင္ရာ ၀န္ထမ္းမ်ား ေလ႕က်င္႕ေပးေရးကုိေတာ႕ ေစာေစာပဲ စရမွာပါ။

      (ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)။

( ျပည္သူ႕ေခတ္ဂ်ာနယ္ ၂၄၊ ေမ ၊ ၂၀၁၂ ၾကာသပေတးေန႔ ၊ အတြဲ ၂ ၊ အမွတ္ ၉၅ )

ပထမပုိင္း ------  https://www.facebook.com/note.php?note_id=395482573796687

ဒုတိယပုိင္း -----  https://www.facebook.com/note.php?note_id=435073383170939

တတိယပုိင္း.......https://www.facebook.com/note.php?note_id=447308051947472

စတုတၳပုိင္း.........https://www.facebook.com/notes/lu-maw/%E1%80%B1%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%B8%E1%80%B1%E1%80%9E%E1%80%AC-%E1%80%B1%E1%80%BB%E1%80%95%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%B8%E1%80%9C%E1%80%B2%E1%80%BB%E1%80%81%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%B8-%E1%80%90%E1%80%8A%E1%80%B9%E1%80%90%E1%80%B6%E1%82%94%E1%80%94%E1%80%B0%E1%80%AD%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%B1%E1%80%9B%E1%80%B8-%E1%80%85%E1%80%90%E1%80%AF%E1%80%90%E1%81%B3%E1%80%95%E1%80%AF%E1%80%AD%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%B8-%E1%80%B1%E1%80%9B%E1%80%B8%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%9E%E1%80%B0-%E1%80%B1%E1%80%92%E1%80%AB%E1%80%80%E1%80%B9%E1%80%90%E1%80%AC-%E1%80%B1%E1%80%92%E1%81%9A%E1%80%BB%E1%80%99%E1%80%84%E1%80%B9%E1%82%94%E1%80%BB%E1%80%99%E1%80%84/452001438144800