အေတြ႕အၾကံဳ ၊ က်ြမ္းက်င္မွဳ ၊ နွင့္ ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြး

Kyi Cin Thant

ကြ်န္မ အသက္ ၂၈ နွစ္အထိ ၿမန္မာၿပည္မွာ ေနခဲ့ပါတယ္။ သခ်ၤာနွင့္အဂၤလိပ္စာကို သူငယ္တန္းကတည္းက သင္ခဲ့ရၿပီး အဂၤလိပ္လိုေရးထားတဲ့ ၿပဌာန္းစာအုပ္မ်ားကို အသံုးၿပဳ၍ ရန္ကုန္စီးပြားေရးတကၠသိုလ္မွ စီးပြားေရးပညာမဟာဘြဲ႕ကို ၂၀၀၆ ခုနွစ္မွာ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလိပ္လိုေရးထားတဲ့ ဝတၳဳတခ်ဳိ႕ ဖတ္ဖူးခဲ့တဲ့၊ အဂၤလိပ္စကားေၿပာ ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားၾကည့္ဖူးခဲ့တဲ့က်ြန္မ ၂၈နွစ္အတြင္း နဳိင္ငံၿခားသားတေယာက္တေလနဲ႔မွ အဂၤလိပ္လိုစကားမေၿပာဖူးခဲ့ပါ။ အလြန္တရာ ၿပည့္စံုလွေသာ မိသားစုမွ ေမြးဖြားခဲ့ၿခင္းမဟုတ္ေသာ၊ အလြန္တရာဥာဏ္ရည္ၿမင့္မားသူတစ္ဦးလည္း မဟုတ္ေသာ ကြ်န္မကို ၿမန္မာၿပည္၏ သာမန္လူတန္းစား (Average population) ကို ကိုယ္စားၿပဳနိဳင္သူတစ္ဦးအၿဖစ္ ဦးစြာမွတ္ယူၿပီး ကြ်န္မဘဝ၏ပညာေရးနွင့္ဆက္ႏြယ္ေသာ အေတြ႕အၾကံဳအခ်ိဳ႕ကို မ်ွေဝလိုပါတယ္။
ပညာေရးအေၾကာင္းေၿပာမယ္ဆိုေတာ့ က်ြန္မ ဆရာ ဆရာမေတြအေၾကာင္းေၿပာရေတာ့မွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဤေနရာမွာ ကြ်န္မ ဆရာသမားမ်ားကို ေက်းဇူးကန္းေစာ္ကားလိုစိတ္မ်ား မရွိဘဲ (တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကိုမ်ွ တိုက္ခိုက္လိုၿခင္းမရွိပါ)၊ ကြ်န္မ ၾကီးၿပင္းသင္ယူခဲ့ရတဲ့ ပညာေရးစနစ္ၾကီးတစ္ခုေၾကာင္းကို ေဆြးေႏြးလိုရင္းက အဓိကၿဖစ္ေၾကာင္း ဦးစြာေၿပာၾကားလိုပါတယ္။

မူလတန္းနွင့္အလယ္တန္းမွာ သခၤ်ာ၊အဂၤလိပ္စာ မည့ံခဲ့ေသာကြ်န္မ (အမွတ္၁၀၀ေပးရင္ ၉၀ပတ္ဝန္းက်င္ရေလ့ရွိခဲ့ပါတယ္) အထက္တန္း (၉တန္း ၁၀တန္း) အေရာက္မွာ အဂၤလိပ္စာ၊ သခၤ်ာ အမွတ္ေတြ နည္း, နည္းလာခဲ့ပါတယ္။ အမွတ္နည္းသြားခဲ့ၿခင္းဟာ စိတ္ဝင္စားမွဳေလ်ာ႔နည္းလာခဲ့ၿခင္းေၾကာင့္ၿဖစ္ၿပီး စိတ္ဝင္စားမွဳ ဘာေၾကာင့္ေလ်ာ့နည္းခဲ့ရသလဲဆိုတာကိုေတာ့ ေနာင္၁၅နွစ္ခန္႔ၾကာေသာအခါက်မွ ကြ်န္မ နားလည္စၿပဳခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္မတို႔ အလယ္တန္း အထက္တန္း သခၤ်ာမ်ားကိုသင္ယူခဲ့စဥ္က အတန္းထဲတြင္ ဆရာမမ်ားက သီအိုရီ နွင့္ပံုေသနည္း မ်ားကို ရွင္းၿပၿပီး ေလ့က်င့္ခန္းပုစာၦမ်ားတြက္ခိုင္းခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘယ္ပုစာၦလာရင္ ဘယ္ေဖာ္ၿမဴလာနဲ႕တြက္ အေၿဖဘယ္လိုထြက္ဆိုတာကို ကြ်န္မသိၿပီးေနာက္မွာ ဘာေၾကာင့္ ဒီေဖာ္ၿမဴလာ ၿဖစ္ေပၚလာရသလဲ၊ ဘယ္ေနရာမွာ ဒီသခၤ်ာေတြကို သံုးမွာလဲ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေတြက ကြ်န္မေခါင္းထဲကို စီကာစဥ္ကာေရာက္ရွိလာၾကပါတယ္။ အေပါင္း အႏွဳတ္ အေၿမွာက္ အစား ေတြကို ေစ်းဝယ္ရာမွာသံုးနိဳင္တယ္၊ ၾတိဂံ စတုဂံေတြကို အိမ္ေဆာက္ရာမွာသံုးနိဳင္တယ္လို႕ အၾကမ္းဖ်ဥ္းပဲသိရာမွ အဆင့္ပိုၿမင့္တဲ့ သခၤ်ာေတြကို ဘယ္ေနရာမွာသံုးမလဲလို႔ သိခ်င္လာတဲ့အခါ ဆရာမတစ္ေယာက္ကို မဝ့ံမရဲနဲ႕ သြားေမးခဲ့ဖူးပါတယ္။ “သိပ္မေတြးနဲ႔ ေဂါက္သြားမယ္” ဆိုတဲ့အေၿဖကို ကြ်န္မရခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း အတန္းထဲမွာ အတန္းေဖာ္ေတြ သခၤ်ာတစ္ပုဒ္ အေၿဖထြက္ဖို႔ အၿပိဳင္အဆိုင္တြက္ေနတဲ့အခါတိုင္း ကြ်န္မကေတာ့ ဘာေၾကာင့္ငါတို႔ ဒါကိုလုပ္ေနၾကတာလဲ(why)၊ လက္ေတြ႕ဘဝထဲမွာ ဒါကို ဘယ္လိုသံုးမွာလဲ(application) ဆိုတာေတြကို ေတြးရင္း ကြ်န္မရဲ႕သခၤ်ာအတန္းေတြ ကုန္ဆံုးခဲ့သလို ကြ်န္မရဲ႕အမွတ္ေတြကလည္း ေအာက္ဖက္ကို ထိုးဆင္းေနခဲ့ပါတယ္။
ကြ်န္မတို႕ အဂၤလိပ္စာ သင္ယူခဲ့တဲ့ နည္းလမ္း မွန္ မမွန္ ဆိုတာကိုလည္း ၿမန္မာနိဳင္ငံရဲ႕အၿပင္ကို ထြက္ေတာ့မွပဲ ကြ်န္မသံုးသပ္နိဳင္ခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္မရရွိခဲ့တဲ့ အဂၤလိပ္စာသင္ၾကားေရးက သဒၵါ(grammar)ကို အထူးၿပဳပါတယ္။ ဝါက်တည္ေဆာက္မွဳကို တစ္နွစ္ပတ္လံုးကုန္ေအာင္သင္ေပမယ့္ တည္ေဆာက္တတ္တဲ့ဝါက်ေတြနဲ႔ ကိုယ္တင္ၿပေၿပာဆိုခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို သူမ်ားနားလည္ေအာင္ ေရးသားေၿပာဆိုတတ္ဖို႕သင္ၾကားမွဳအပိုင္းမွာ အေတာ္အားနည္းၾကတယ္လို႕ ကြ်န္မၿမင္ပါတယ္။ ၉တန္း ၁၀တန္းေလာက္မွာ ဝတၳဳေရးခ်င္စိတ္ေတြ ၿပင္းၿပခဲ့တဲ့ကြ်န္မဟာ အဂၤလိပ္စာ စာစီစာကံုးေတြကို ဘယ္အထူးထုတ္ကိုမွအားမကိုးဘဲ ကိုယ့္အေတြးေတြကိုေရွ႕တန္းတင္ၿပီးေရးသားဖို႔ အလြန္တက္ၾကြခဲ့ပါတယ္။ ဆရာမကဖတ္ရွဳအမွတ္ေပးထားတဲ့ ကြ်န္မရဲ႕အိမ္စာစာစီစာကံုးစာရြက္ေလးကို ၿပန္ရခဲ့တဲ့ေန႔တေန႔ကို ကြ်န္မ မေမ့နိဳင္ခဲ့ပါ။ တတ္သမ်ွ အဂၤလိပ္သဒၵါေလးေတြနဲ႔ စီကံုးထားတဲ့ ကြ်န္မစာရြက္ကေလးဟာ မွင္နီေတြနဲ႔ရွဳပ္ရွက္ခက္ေနခဲ့ၿပီး ရတဲ့အမွတ္ကလည္းနည္းနည္းေလးမွ တကယ့္နည္းနည္းေလးပါ။ အတန္းေဖာ္သူငယ္ခ်င္းစာရြက္က အလြန္မွသပ္ရပ္လွပၿပီး သူက အမွတ္ၿပည့္နီးနီးရခဲ့ပါတယ္။ “နင္ဘယ္လိုေရးခဲ့သလဲ” လို႔ သူငယ္ခ်င္းကိုေမးၾကည့္ေတာ့ အထူးထုတ္ထဲကစာစီစာကံုးကို မွီၿငမ္းေရးသားခဲ့တယ္ လို႔ ရုိးသားစြာပင္ သူကရွင္းၿပခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕မွီၿငမ္းနိဳင္တဲ့ အရည္အခ်င္းကို အသိအမွတ္ၿပဳခဲ့သလို ကြ်န္မရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္အားထုတ္မွဳေလးကိုလည္း သူ႕ေလာက္နီးနီး အသိအမွတ္မၿပဳသင့္ပါသလားရွင္။ မွားေနတဲ့အေရးအသားေတြကို ေထာက္ၿပရင္း “သမီးမွာ ကိုယ္ပိုင္ေတြးနိဳင္တဲ့ အရည္အခ်င္းတစ္ခုရွိေနတယ္ ဆက္ၾကိဳးစားပါ ဆရာမ အကူအညီေပးေနမယ္” လို႔ ေၿပာတဲ့ဆရာမနဲ႕ေတြ႕ခဲ့မယ္ဆိုရင္ ကြ်န္မေလ်ွာက္လွမ္းခဲ့တဲ့ ပညာေရးခရီးဟာ အခုထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာ ေခ်ာေမြ႕ခဲ့မယ္ဆိုတာ ကြ်န္မ အေသအခ်ာေၿပာရဲပါတယ္။
သတၱေဗဒအဓိကနဲ႕ဘြဲ႕ရထားတဲ့ဆရာမရဲ႕အဂၤလိပ္စာအတန္း၊ သမိုင္းအဓိကနဲ႕ေက်ာင္းၿပီးထားတဲ့ဆရာမရဲ႕ ၿမန္မာစာအတန္း နွင့္ အလားတူစာသင္ခန္းမ်ားမွာ စိတ္ေတြကို အစိုးမရနိဳင္ခဲ့ဘဲ အေတြးမ်ားနဲ႕ေမ်ာလြင့္ေနခဲ့တဲ့ ကြ်န္မဟာ ၁၀တန္းစာေမးပြဲကို ဝိဇၹာဂုဏ္ထူး သိပံၸဂုဏ္ထူး ၂ခုနဲ႕ ေယာင္ေတာင္ေပါင္ေတာင္ ေအာင္လာခဲ့ပါတယ္။ အတန္းေဖာ္ သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္က ေဆးတကၠသိုလ္ေရာက္၊ ေနာက္တစ္ေယာက္က စက္မွဳတကၠသိုလ္ကို ေရာက္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္မွာ ကြ်န္မက စီးပြားေရးတကၠသိုလ္ကို မေရာက္ခ်င္ဘဲေရာက္ရွိသြားခဲ့ပါတယ္။ ၁၀တန္းအထိ အတန္းရဲ႕ထိပ္ဆံုးနားမွာ အၿမဲရွိခဲ့တဲ့အတြက္ ေဆးတကၠသိုလ္ကိုေရာက္နိဳင္တယ္လို႕ထင္ေၾကးရွိခဲ့ၾကတဲ့ ကြ်န္မ မိသားစုနွင့္ပတ္ဝန္းက်င္က ကြ်န္မကို အထင္ေသးသြားခဲ့ၾကပါၿပီ။ ေဆးတကၠသို္လ္နွင့္စက္မွဳတကၠသို္လ္ေတြကိုမွ မေရာက္ရင္ ဘာမွအသံုးမက်ေတာ့သလို အယူအဆရွိခဲ့တဲ့ ရွိေနဆဲၿဖစ္တဲ့ ကြ်န္မတ္ို႔ ၿမန္မာနိဳင္ငံၾကီးမွာ ကြ်န္မလမ္းေပ်ာက္ခဲ့ပါၿပီ။ စီးပြားေရးတကၠသိုလ္ ပထမနွစ္နွင့္ဒုတိယနွစ္မွာလည္း စာသင္ခ်ိန္ေတြကို အေတြးေတြနဲ႕သာ ကုန္ဆံုးခဲ့ၿပီး ကိုယ့္ကိုယ္ကိုလည္း မေက်မနပ္ေတြၿဖစ္ေနခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္မဘဝအေၿခအေနကို ဂရပ္မ်ဥ္းနဲ႕ၿပနိဳင္မယ္ဆိုရင္ အဲဒီအခ်ိန္အခါကို ေအာက္ကိုထိုးဆင္းေနတဲ့ မ်ဥ္းတစ္ေၾကာင္းနဲ႕ ဥပမာၿပလို႕ရနိဳင္မယ္ထင္ပါတယ္။
ေခ်ာက္ရဲ႕ေအာက္ဆံုးၾကမ္းၿပင္ကိုထိသြားၿပီးခ်ိန္မွာ ဆက္နိမ့္ဆင္းသြားစရာဘာမွမရွိေတာ့တဲ့အတြက္ အေပၚၿပန္တက္ဖို႔ၾကိဳးစားရန္ဆိုတဲ့ ေရြးခ်ယ္မွဳတစ္ခုသာ က်န္ေတာ့တဲ့အခ်ိန္ဟာ တတိယနွစ္ကိုစတက္တဲ့ေန႔ ၿဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဒုတိယနွစ္အမွတ္စာရင္းအရ ခြဲၿခားထားတဲ့ အထူးၿပဳတန္းမ်ားတက္ခြင့္စာရင္း ထြက္လာခဲ့တဲ့အခ်ိန္မွာ ဝါဏဇၹဂုဏ္ထူးတန္း၊ စာရင္းအင္းဂုဏ္ထူးတန္း၊ နွင့္ ေဘာဂေဗဒဂုဏ္ထူးတန္း ဆိုတဲ့ အၿမင့္ဆံုး၃တန္းကိုတက္ဖို႔ အမွတ္မမွီခဲ့တဲ့ကြ်န္မနာမည္ဟာ ဝါဏဇၹရုိးရုိးတန္းတက္ခြင့္ရသူမ်ားစာရင္းမွာ ပါလာခဲ့ပါတယ္။ ပထမဦးဆံုးသြားတက္မိတဲ့အတန္းက စာရင္းကိုင္ပညာ ဘာသာရပ္ပါ။ ကြ်န္မ အပ်င္းဆံုး ဘာသာရပ္ဆိုပါေတာ့။ ဆရာမတြက္ၿပေနတဲ့ ပုစာၦတစ္ပုဒ္ကို “Debit” “Credit” လို႔ တစ္တန္းလံုးက ေက်ာင္းသူေတြ တညီတညာတည္းေအာ္ေနၾကစဥ္ သူတို႔က ဒါေတြသိၿပီး ငါက ဘာေၾကာင့္မသိရတာပါလိမ့္ ဆိုတဲ့အေတြးေတြနဲ႔ အားငယ္စြာ အတန္းခ်ိန္ကိုကုန္ဆံုးခဲ့ပါတယ္။ (မွတ္ခ်က္ … ေက်ာင္း၃နွစ္ခြဲပိတ္ခ်ိန္အတြင္း ၿပင္ပ စာရင္းကိုင္သင္တန္းမ်ားတက္ထားခဲ့ၾကတာ ေနာက္မွသိရပါတယ္။) ထမင္းစားနားခ်ိန္ စားေသာက္ဆိုင္တန္းဘက္ေလ်ွာက္လာတဲ့အခါ အနိမ့္ဆံုးအတန္းလို႔ အမ်ားကဆိုတဲ့ ေဘာဂေဗဒ (Economics) အတန္းကိုေရာက္သြားတဲ့ သူငယ္ခ်င္း၂ေယာက္နဲ႔ သြားေတ႔ြပါတယ္။ ဝါဏဇၹ (Commerce)နဲ႔ စာရင္းအင္း (Statistics) က တၿခားသူငယ္ခ်င္းေတြပါေရာက္လာၿပီး စားေသာက္ဆိုင္မွာဝိုင္းဖဲြ႕ကာ ကိုယ့္ေမဂ်ာသူ႕ေမဂ်ာအေၾကာင္း ေၿပာၾကပါေလေတာ့တယ္။ အီကိုတန္းမွ သူငယ္ခ်င္းရဲ႕ ဦးေဆာင္ေၿပာၾကားမွဳေတြက ကြ်န္မရဲ႕ ထံုထိုင္းေနတဲ့စိတ္ေတြကို လွဳပ္ခါနွဳိးလိုက္ပါတယ္။ “ဆရာဦးခင္ေမာင္ညိဳ ေၿပာတာေတြ အရမ္းနားေထာင္ေကာင္းတယ္သိလား၊ နိဳင္ငံေရးေတြလည္းပါတယ္”။ “တကယ္လား ငါလာနားေထာင္ၾကည့္လို႔ရမလားဟင္” လို႔ ကြ်န္မကေမးေတာ့ သူ႔မ်က္လံုးေတြက အေရာင္ေတာက္သြားၿပီး “အိုး ၾကည္စင္ရယ္ ဘာလို႕မရရမွာလဲ” လို႔ သူက ဝမ္းသာအားရ ဖိတ္ေခၚခဲ့ပါတယ္။ အီကိုတန္းမွာ တစ္တန္းသြားနားေထာင္ၿပီးခ်ိန္မွာပဲ ေဘာဂေဗဒဆိုတဲ့ ဘာသာရပ္ထဲမွာ ကြ်န္မသိခ်င္တာေတြ အမ်ားၾကီးမွ အမ်ားၾကီးရွိေနပါလားဆိုတာ အံ့ၾသတၾကီးနဲ႔ သိလိုက္ရပါတယ္။ တိုင္းၿပည္ဝင္ေငြ၊ အလုပ္လက္မဲ့ အေၿခအေန၊ ေငြေၾကးေဖာင္းပြမွဳ၊ ၿပည္ပေငြေပးေငြယူရွင္းတမ္း၊ စီးပြားေရးမူဝါဒ။ အိုး … ကြ်န္မဖတ္ခဲ့တဲ့ စာေတြထဲက နားမလည္ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို အခုနားလည္ဖို႕ အခြင့္အေရးရေတာ့မွာေပါ့။ စိတ္တူကိုယ္တူ အခ်စ္ဆံုး သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္က သူလည္း အီကို ကို အလြန္ေၿပာင္းခ်င္ေၾကာင္း ရင္ဖြင့္လာပါတယ္။ ေအးဒါဆို ေနာက္ေန႕မနက္ နင္နဲ႔ငါ ရုံးခန္းေရွ႕မွာ ဆံုၾကမယ္ေနာ္၊ အတူတူေၿပာင္းၾကစို႔လို႕ သေဘာတူညီခဲ့ၾကပါတယ္။
အိမ္ေရာက္လို႔အေမ့ကို ေၿပာၿပတဲ့အခါ အေမက မ်က္စိမ်က္နွာပ်က္ပ်က္နဲ႔ မေၿပာင္းဖို႔တားပါတယ္။ “ဘြဲ႕ရၿပီးၿပီးခ်င္း အလုပ္ရမယ့္ေမဂ်ာကို ရရဲ႕သားနဲ႔ ဘာေၾကာင့္တၿခားဟာကို ယူခ်င္ရတာလဲ၊ အေမတစ္ေယာက္တည္း မုဆိုးမဘဝနဲ႕ရုန္းကန္ေနရတာ မစဥ္းစားဘူး၊ ကိုယ္စိတ္ခ်မ္းသာတာပဲ ကိုယ္လုပ္တတ္တာ ညည္းလည္းညည္းအေဖအတိုင္းပဲ” လို႔ အေမက ဆူပူခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္တေန႕မွာ အေမေၿပာသလိုအလြန္တရာေခါင္းမာလွတဲ့ကြ်န္မဟာ ခ်ိန္းဆိုထားတဲ့အတိုင္း ေက်ာင္းသားေရးရာဌာနေရွ႕မွာ သူငယ္ခ်င္းကိုေစာင့္ေနခဲ့ပါတယ္။ သူက ေရာက္မလာခဲ့ပါ။ အတန္းခ်ိန္အရမ္းနီးလာေတာ့ ကြ်န္မဖာသာ ဘာသာရပ္ေၿပာင္းေရႊ႕ၿခင္းစာေစာင္ကိုတင္ခဲ့ၿပီး အီကိုအတန္းထဲမွာ သြားထိုင္ေနခဲ့ပါတယ္။ သူနဲ႔ေတြ႕ၿဖစ္တဲ့အခါ သူက စိတ္မေကာင္းစြာရွင္းၿပခဲ့တာက “ေဆာရီးပါ ၾကည္စင္ရယ္ ငါ့အေဖက သေဘာမတူဘူး CPA ရေအာင္လုပ္ရမယ္လို႔ေၿပာတယ္ ငါမေၿပာင္းေတာ့ဘူးေနာ္” တဲ့။ သမီးအလိမၼာသူငယ္ခ်င္းနဲ႔မတူခဲ့တဲ့ ကြ်န္မကို ကြ်န္မအေမက စိတ္ဆိုးၿပီး ၃ရက္ေလာက္ စကားမေၿပာဘဲေနခဲ့ပါတယ္။ “အေမ့ရဲ႕ခံစားခ်က္ကို နားလည္ေပမယ့္ ကြ်န္မဘဝကလည္း ေသေရးရွင္ေရးတမ်ွအေရးၾကီးေနတဲ့ အေကြ႕တေကြ႕ၿဖစ္ခဲ့လို႕ပါ အေမရယ္” လို႔ စိတ္ထဲကေတာင္းပန္ေနခဲ့မိပါတယ္။ “လံုးဝမေၿပာင္းရဘူး” ဆိုတဲ့ တခ်က္လႊတ္အမိန္႕ေပးစနစ္ကို မသံုးခဲ့ဘဲ ၃ရက္ပဲ စိတ္ဆိုးခဲ့တဲ့အေမ့ကို အခုထိ ေက်းဇူးတင္ေနဆဲပါရွင္။
တတိယနွစ္မွစၿပီး မဟာဘြဲ႕ရသည္အထိ စီးပြားေရးတကၠသိုလ္အရိပ္မွာ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ ပညာသင္ယူခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္မရဲ႕ “Why do we learn this?” နဲ႕ “Where do we apply this?” ဆိုတဲ့ေမးခြန္းေတြကို ေၿပလည္ေအာင္ မရွင္းၿပနိဳင္ခဲ့တဲ့ ဆရာ ဆရာမ အခ်ိဳ႕နဲ႕ေတြ႕ဆံုသင္ယူခဲ့ရတာကလြဲလို႕ Economics ကို ခ်စ္မိသြားေအာင္ သင္ေပးနိဳင္ခဲ့တဲ့ ဆရာ ဆရာမ မ်ားကို အၿမဲအားက်ေလးစားေနခဲ့ပါတယ္။ ဒီစီးပြားေရးတကၠသိုလ္ၾကီးမွာပဲ ဆရာမလုပ္ရင္း ဘဝကို ၿမွဳပ္နွံေတာ့မယ္လို႔ စိတ္ဆံုးၿဖတ္ထားခဲ့ပါတယ္။ မဟာတန္းပထမနွစ္ကိုတက္ေနစဥ္အတြင္း ကြ်န္မဘဝရဲ႕ေနာက္ထပ္ အခ်ိဳးအေကြ႕တစ္ခုနွင့္ထပ္ၿပီး ဆံုေတြ႕ရၿပန္ပါတယ္။ အစိုးရဝန္ထမ္းမ်ားအၿဖစ္ ကြ်န္မတို႔မိဘမ်ား တာဝန္ထမ္းေဆာင္ရာ ေဒသမွာ ကြ်န္မနွင့္ အတူၾကီးၿပင္းခဲ့သူ (ယခုကြ်န္မခင္ပြန္း) က ကြ်န္မကို ခ်စ္ခြင့္ပန္ခဲ့ၿခင္း နွင့္ နိဳင္ငံၿခားတကၠသိုလ္တစ္ခုမွ စီးပြားေရးပါေမာကၡဆရာမၾကီးတစ္ေယာက္ရဲ႕ ေဟာေၿပာပြဲကိုတက္ေရာက္ခဲ့ၿခင္းတို႕မွ ကြ်န္မဆီကုိ မေၿဖနိဳင္တဲ့ေမးခြန္းအသစ္ေတြ ေရာက္ရွိလာခဲ့သလို ကြ်န္မေလ်ွာက္လွမ္းေနတဲ့ခရီးကို ၿပန္လည္သံုးသပ္ေစဖို႔ အေတြးသစ္ေတြကိုလည္း ၿဖစ္ေစခဲ့ပါတယ္။
ထိုင္းနိဳင္ငံမွာအလုပ္လုပ္ေနတဲ့ သူ႕ကို လက္ထပ္လိုက္ရင္ သူ႕ေနာက္ကိုလိုက္ရေတာ့မယ္၊ စီးပြားေရးတကၠသိုလ္ၾကီးမွာ တေန႔ ဆရာမလုပ္မယ္ဆိုၿပီးေလ်ွာက္ေနတဲ့ လမ္းကိုရပ္တန္႔ပစ္လိုက္ရမယ္။
တဖက္ကလည္း နိဳင္ငံၿခားသူဆရာမၾကီးရဲ႕ေဟာေၿပာမွဳအၿပီး ေမးခြန္းေမးရန္ဖိတ္ေခၚခဲ့စဥ္ ပရိတ္သတ္ဆီက ဘာေမးခြန္းမွထြက္မလာခဲ့တဲ့အၿဖစ္ကို ထပ္ခါတလဲလဲၿပန္သတိရေနခဲ့မိတယ္။ သူေၿပာသမ်ွနားလည္ေပမယ့္ ေမးခြန္းၿပန္မထုတ္တတ္ခဲ့တဲ့ မဟာတန္းေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားထဲမွကြ်န္မဟာ “ငါ ဆရာမၿဖစ္လာတဲ့ တေန႕မွာ ဒီတရုတ္လူမ်ိဳးဆရာမၾကီးလို အဂၤလိပ္စကားကိုေရလည္ပတ္လည္ေၿပာနိဳင္ပါ့မလား၊ ဒီဆရာမၾကီးလို သုေတသနစာတမ္းေတြ ေရးနိဳင္ပါ့မလား” ဆိုတဲ့ေမးခြန္းမ်ားစြာနဲ႔ ကိုယ့္ေရာက္ေနတဲ့ေနရာနဲ႕ပတ္ဝန္းက်င္ကို အထပ္ထပ္အခါခါ သံုးသပ္ေနခဲ့မိပါတယ္။ က်ဴရွင္ျပမွမိသားစုစားဝတ္ေနေရးေျပလည္မွာျဖစ္လို႔ က်ဴရွင္ေနာက္ကို ေျပးလိုက္ေနရတဲ့ ဆရာမမ်ိဳးမျဖစ္ေအာင္ ကြၽန္မ ဘယ္အခ်ိန္ထိေတာင့္ခံထားႏုိင္မလဲ။ ဘာကိုဆံုးၿဖတ္ရမွန္းမသိၿဖစ္ေနခိုက္မွာ အနွစ္နွစ္အကာကာလက ေစာင့္ေမ်ွာ္ခဲ့ရတဲ့ ဆရာမၿဖစ္ဖို႔ စာေမးပြဲၾကီးက ေရာက္ရွိလာခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္မခ်စ္သူကို ကြ်န္မအိမ္မက္ေတြအေၾကာင္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေၿပာၿပခဲ့တဲ့အခါ ကြ်န္မၿဖစ္ခ်င္တာေတြအားလံုးၿဖစ္ရမယ္လို႔ကတိမေပးနိဳင္ေပမယ့္ ေရာက္ခ်င္တဲ့ေနရာကိုသြားဖို႔လမ္းကတစ္ခုတည္းရွိတာမဟုတ္ပါဘူး၊ အတတ္နိဳင္ဆံုးၾကိဳးစားၿပီးကူညီပါ့မယ္ လို႔ သူကဆိုခဲ့ပါတယ္။ လူေတြ႕စာေမးပြဲကိုသြားမေၿဖခဲ့ေတာ့ဘဲ မဟာတန္းစာေမးပြဲမ်ားအၿပီးမွာ သူ႕မ်က္နွာ တရြာထင္ၿပီး ကြ်န္မ ဘန္ေကာက္ကို လိုက္လာခဲ့ပါေတာ့တယ္။
ေဖာင္ဖ်က္ခဲ့တဲ့ ကြ်န္မကို ကြ်န္မအေမနွင့္တကြခ်စ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားက စိုးရိမ္ပူပန္ေနခဲ့ၾကေပမယ့္ ခံစားခ်က္ကို ေရွ႕တန္းတင္လြန္းလွတဲ့ကေလးသာသာကြ်န္မကို ပညာလွလွေပးဖို႕ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ၾကီးကေတာ့ ေလွာင္ရယ္တဲ့အၿပံဳးေလးနဲ႕ ေစာင့္ၾကိဳေနခဲ့ပါတယ္။ ေရာက္ၿပီးေနာက္တေန႔မွာပဲ ကြ်န္မအတြက္ဖိနပ္ဝယ္ဖို႔္ ကုန္တိုက္တစ္ခုကုိ သြားခဲ့ၾကပါတယ္။ ၿမန္မာၿပည္မွာကတည္းက ဖိနပ္နံပါတ္ၾကီးၾကီးနဲ႕မွေတာ္တဲ့ ကြ်န္မေၿခေထာက္ဟာ ထိုင္းအမ်ိဳးသမီးေလးေတြအတြက္ စံၿပဳထုတ္လုပ္ထားတဲ့ ဖိနပ္အမ်ားစုနဲ႔ ဘယ္လိုမွမေတာ္ခဲ့ပါဘူး။ ဖိနပ္ေတြကို စိတ္ရွည္ရွည္နဲ႕ တစ္ခုၿပီးတစ္ခုထုတ္စီးခြင့္ၿပဳခဲ့တဲ့ အေရာင္းစာေရးမေလးမ်က္နွာက အနည္းငယ္ညိဳလာခဲ့တဲ့အခ်ိန္မွာ ကြ်န္မလည္း ကိုယ့္ကို္ယ္ကို စိတ္သိပ္မရွည္ေတာ့ပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ သူက အဂၤလိပ္လို တစံုတရာကို ရွင္းၿပပါတယ္။ ကြ်န္မ ပါးစပ္မွ “ဒီဖိနပ္က ေသးေနတယ္” လို႔ ၿမန္မာလို လႊတ္ကနဲထြက္သြားပါတယ္။ ဗုေဒၶါ …. ကြ်န္မ အဂၤလိပ္လို ဘယ္လိုေၿပာ ရမယ္ဆိုတာသိေနရဲ႕သားနဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ၿမန္မာလိုေၿပာမိသြားတာလဲ။ အေရာင္းစာေရးမေလးက ကြ်န္မကို အထင္ေသးတဲ့မ်က္လံုးမ်ားနဲ႔ၾကည့္လိုက္ၿပီး ဒါအကုန္ပဲ လို႔ အဂၤလိပ္လို ေၿပာလိုက္ပါတယ္။ ဝါက်မမွန္တဲ့ ထိုင္းသံဝဲဝဲ သူ႕အဂၤလိပ္စာကို စိတ္ထဲက ၿပန္ၿပင္ေပးေနမိခဲ့တဲ့ ကြ်န္မပါးစပ္က “small” ဆိုတဲ့ အလြန္တရာ လြယ္ကူလွတဲ့စကားေလး တစ္လံုးေတာင္ ထြက္မလာခဲ့ပါဘူး။
သြားၿပီ။ “culture shock” လို႔ေခၚတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္အသစ္မွာရတဲ့ ၿပႆနာနဲ႔ ကြ်န္မ စေတြ႕ပါၿပီ။ အသက္ ၂၈နွစ္ေက်ာ္မွ နိဳင္ငံၿခားသားတစ္ေယာက္နဲ႕ အဂၤလိပ္စကား စ ေၿပာဖူးခဲ့တဲ့ကြ်န္မ စာေမးပြဲက်ပါၿပီ။ ထို႕ေနာက္ပိုင္းမွာလည္း ကြ်န္မခင္ပြန္းရုံးက ညစာစားပြဲေတြမွာ ဘာစကားမွထြက္မလာဘဲၿပံဳးၿပံဳးေလးနဲ႔ထိုင္ေနခဲ့တဲ့ကြ်န္မကို သူ႕လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြက ၾကိတ္ရယ္ၾကပါတယ္။ “ထြန္းထြန္းမိန္းမ ၿပံဳးတာအလြန္ေတာ္တယ္” လို႔ မေနနိဳင္တဲ့ တစ္ေယာက္က ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းေလးေလွာင္ေၿပာင္ခဲ့ပါတယ္။ “ၿမန္မာၿပည္မွာ ဘာေတြတတ္ခဲ့တတ္ခဲ့ နိဳင္ငံၿခား အေတြ႕အၾကံဳ (exposure) ရွိဖို႔လိုတယ္” ဆိုတဲ့ ကြ်န္မေလးစားခ်စ္ခင္ရတဲ့ဆရာမၾကီးတစ္ေယာက္ရဲ႕ စကားကို ၿပန္ၾကားေယာင္ေနခဲ့မိပါတယ္။
ကြ်န္မရဲ႕ အူေၾကာင္ၾကားၿဖစ္ေနတဲ့အေၿခအေနကို သည္းမခံနိဳင္ေတာ့တဲ့ကြ်န္မခင္ပြန္းသည္က အဂၤလိပ္စကားေၿပာ သင္တန္းတစ္ခုမွာ လိုက္အပ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ေရးေၿဖဝင္ခြင့္ စာေမးပြဲ ေၿဖအၿပီးမွာ အဆင့္၁၅ဆင့္ရွိတဲ့အနက္ အဆင့္ ၁၁ ကေန စတက္ရမယ္လို႔အေၿဖထြက္ပါတယ္။ ရွက္လည္းရွက္ပါတယ္၊ မရွက္လည္းမရွက္ပါဘူး ဆိုသလိုပါပဲ ကြ်န္မရဲ႕အတန္းေဖာ္ေတြက ထိုင္း အထက္တန္းေက်ာင္းနဲ႔ တကၠသိုလ္ပထမနွစ္နဲ႔ဒုတိယနွစ္က ကေလးေတြပါ။ ကြ်န္မနဲ႔ရြယ္တူက ၃-၄ေယာက္ထဲပါ။ ပညာရွာပမာသူဖုန္းစား ဆိုတဲ့ စာဆိုကို စိတ္ထဲမွာထားၿပီး အဂၤလိပ္စကားေၿပာ ေလ့က်င့္မွဳကို စတင္ခဲ့ပါတယ္။ အဆင့္၁၅အၿပီးမွာ ကြ်န္မလူေရွ႕မွာ စကားေၿပာရဲလာခဲ့ပါတယ္။ “ခ်စ္ေလးဖာသာ ဘာေတြဘယ္ေလာက္တတ္တတ္ ကိုယ္သိတာေတြ သူမ်ားကိုမေၿပာၿပနိဳင္ရင္ အ, အနဲ႔ အတူတူပဲ၊ စကားေၿပာတဲ့အခါ လူေတြကို အထင္လည္းအရမ္းမၾကီးနဲ႕ အထင္လည္းအရမ္းမေသးနဲ႔၊ အဲ့ဒီလိုၿဖစ္ေနရင္ ဘာစကားမွထြက္မလာေတာ့ဘူုး” လို႔ ကြ်န္မကို သူက သင္ေပးခဲ့ပါတယ္။ IELTS စာေမးပြဲကို ေၿဖအၿပီးမွာ အဂၤလိပ္စကားေၿပာ ည့ံတယ္လို႔ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ထင္ခဲ့တဲ့ ကြ်န္မရဲ႕ Speaking အမွတ္က အၿခားReading, Writing, နဲ႔ Listening အမွတ္ေတြနဲ႔ အတူတူပဲရခဲ့ပါတယ္။ အူေၾကာင္ေၾကာင္ၿဖစ္ခဲ့ၿခင္းအတြက္ တံခါးပိတ္ထားခဲ့တဲ့ကြ်န္မတို႔နိဳင္ငံၾကီးကိုပဲအၿပစ္တင္ရမလား၊ လူေရွ႕ထြက္ၿပီး အဂၤလိပ္လို ရဲရဲဝ့ံဝံ့ေၿပာနိဳင္ဖို႔ အခြင့္အေရး မရနိဳင္ခဲ့တဲ့ ကိုယ့္ဘဝကိုပဲ အၿပစ္တင္ရမလား ကြ်န္မ မသိပါ။
၂၀၀၇ခုႏွစ္အတြင္း Assumption University (Abac)မွာ ကြ်န္မခင္ပြန္းသည္ ဆရာၿဖစ္လာခဲ့ၿပီးမၾကာခင္ ၿမန္မာဆရာမၾကီးတစ္ေယာက္နဲ႕ ကြ်န္မစကားေၿပာၿဖစ္တဲ့အခါ ဒီတကၠသိုလ္မွာပဲ ဆရာမအလုပ္ေလ်ွာက္ၾကည့္ဖို႔ သူကအၾကံေပးလာခဲ့ပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့စာရြက္စာတမ္းေတြကို ဆရာမၾကီးမိသားစု အကူအညီနဲ႕ သက္ဆိုင္ရာကို တင္ခဲ့ပါတယ္။ သရုပ္ၿပသင္ၾကားမွဳကို ေလ့က်င့္ထားပါဆိုတဲ့ ဆရာမၾကီး အၾကံေပးခ်က္အရ PowerPoint ေလးၿပင္လိုက္ ေလ့က်င့္လိုက္နဲ႔ ေစာင့္ေနခဲ့တာ ၁လနီးပါးအၾကာမွာ အားနာတဲ့မ်က္နွာနဲ႕ဆရာမၾကီးဟာ ကြ်န္မတို႔အိမ္ကေလးကို ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ ၿမန္မာၿပည္ကရခဲ့တဲ့ဘဲြ႕ေတြနဲ႔မို႔လို႔ ဒီေက်ာင္းကမစဥ္းစားပါလို႔ သက္ဆိုင္ရာက အေၾကာင္းၿပန္ခဲ့ပါတယ္တဲ့။ တၿခားအလုပ္ေတြေလ်ွာက္ၾကည့္ပါအံုးလို႔ အားေပးစကားေၿပာၿပီး ဆရာမၾကီး ၿပန္သြားခဲ့ပါတယ္။
ပထမဆံုးၿဖစ္ေပၚလာတဲ့ ဝမ္းနည္းမွဳက ကြ်န္မကိုယ္တိုင္အတြက္ပါ။ ကြ်န္မ ဒီဘြဲ႕၂ခုကို ၿပီးစလြယ္ရလာခဲ့တာ မဟုတ္ရပါဘူး၊ တကယ့္ကို စိတ္ေရာကုိယ္ပါ အခ်ိန္အၾကာၾကီးၿမွုဳပ္နွံၿပီးမွ ရခဲ့တာပါ။ ဒုတိယဝမ္းနည္းမွဳက ကြ်န္မခ်စ္တဲ့ စီးပြားေရးတကၠသိုလ္ၾကီးနဲ႔ ဆရာ ဆရာမေတြအတြက္ပါ။ တတိယဝမ္းနည္းမွဳကေတာ့ ကြ်န္မတို႔ၿမန္မာနိဳင္ငံၾကီးရဲ႕ ၿပည္သူၿပည္သားတစ္ေယာက္အေနနဲ႕ပါ။ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္းဘြဲ႕ရတဲ့ ၿမန္မာၿပည္ကပညာတတ္ေတြကို နိဳင္ငံတကာက အသိအမွတ္မၿပဳပါတဲ့၊ ၿမန္မာၿပည္မွာ နိဳင္ငံတကာ အသိအမွတ္ၿပဳၿခင္းခံရတဲ့ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းအေရအတြက္က သုည ၿဖစ္ပါတယ္တဲ့။
ဘဝရဲ႕အခက္အခဲေတြကို ဥခြံထဲက ေဖာက္ထြက္ခဲ့ရတဲ့ ၾကက္ကေလးငွက္ကေလးေတြရဲ႕ အၿဖစ္နဲ႔ နွိဳင္းစာမယ္ဆိုရင္ ကြ်န္မတို႔ၿမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားဟာ အားအင္ခ်ိနဲ႔တဲ့ ၾကက္ကေလးငွက္ကေလးမ်ားနဲ႔တူၿပီး၊ ဥခြံေတြကေတာ့ အၿခားလူမ်ိိဳးမ်ားေဖာက္ထြက္ခဲ့ရတဲ့ အခြံမ်ားထက္ အဆေပါင္းမ်ားစြာမာေက်ာထူထပ္ေနေလမလားလို႔ ကြ်န္မေတြးမိပါတယ္။
၂၀၀၉ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလမွာ ၁၀လပဲရွိေသးတဲ့သမီးေလးနွင္းနွင္းကို ကြ်န္မခင္ပြန္းနဲ႕ထားခဲ့ၿပီး ကြ်န္မတို႔ၿမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားမညံ့ၾကဘူးဆိုတာကို သက္ေသၿပဖိုု႔အတြက္ (အလြန္တရာေလၾကီးသူလို႔ ကြ်န္မကို ထင္နိဳင္ပါတယ္) ဂ်ပန္နိဳင္ငံ IUJ (International University of Japan) ကို ကြ်န္မထြက္ခြါလာခဲ့ပါတယ္။ ပထမဆံုးေၿဖရတဲ့ Midterm စာေမးပြဲက ေမးခြန္းအလြန္ခက္တယ္လို႔ နာမည္ၾကီးတဲ့ ဂ်ပန္ပါေမာကၡ ဆရာ မီရာမိုတိုရဲ႕ Microeconomics စာေမးပြဲပါ။ စာေမးပြဲအစ မိနစ္ ၂၀ အတြင္း ကြ်န္မ ဘာေၿဖရမွန္း ကို မသိခဲ့ပါ။ မလွမ္းမကမ္းက ဗီယက္နမ္မေလးက ဂဏန္းေပါင္းစက္ကို တေဒါက္ေဒါက္နွိပ္ရင္း အားတက္သေရာေၿဖေနခ်ိန္မွာ ကြ်န္မလက္မွာ ေခြ်းေစးေတြ ၿပန္ေနခဲ့ပါတယ္။
Mathematics for Economics အတန္းထဲမွာ အဆင့္ၿမင့္သခ်ၤာနဲ႔ ေဘာဂေဗဒ ဘယ္လိုေပါင္းထုပ္ၾကသလဲဆိုတဲ့ ကြ်န္မ နားမလည္နိဳင္ခဲ့တဲ့ why နဲ႕ application ကိစၥေတြကို ဆရာကရွင္းၿပခဲ့စဥ္မွာ ကြ်န္မက အသဲအသန္လိုက္မွတ္ေနေပမယ့္ ေဘးခုံမွာထိုင္ေနခဲ့တဲ့ ကြ်န္မထက္၈နွစ္ေလာက္ငယ္တဲ့ အိႏၵိယမွေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္က စာအုပ္ထဲမွာ ဘာမွလိုက္မေရးဘဲ ဆရာေက်ာက္သင္ပုန္းေပၚမွာ တြက္ၿပေနတဲ့ပုစာၦကို ပါးစပ္နဲ႔ လိုက္တြက္ၿပီးအေၿဖထြက္နွင့္ေနပါၿပီ။ Midterm သခၤ်ာစာေမးပြဲမွာ ၁၀၀ ဖိုးထဲက ၈၀ ရေအာင္ ကြ်န္မအၾကိတ္အနယ္ေၿဖခဲ့ရေပမယ့္ စာေမးပြဲခန္းကအထြက္မွာ ဒီစာေမးပြဲကအလြန္ပ်င္းစရာေကာင္းတယ္ ဒီ့ထက္စိန္ေခၚမွဳေတြပါတဲ့ေမးခြန္းမ်ိဳးထုတ္ပါလုိ႕ ပါေမာကၡကို သြားေၿပာမယ္ဆိုတဲ့ အမွတ္ၿပည့္ရခဲ့တဲ့ ဗီယက္နမ္မေလးရဲ႕စကားကို တဆင့္ၾကားသိခဲ့ရပါတယ္။ Economics ရဲ႕ အေၿခခံသေဘာတရားေတြကို စိတ္ဝင္စားမွဳနဲ႕အမ်ွနားလည္ခဲ့ေပမယ့္ ကြ်န္မနားလည္ေတြ႕ရွိထားတဲ့ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုကို အဆင့္ၿမင့္သခၤ်ာကိုသံုးၿပီးသက္ေသၿပဳရွင္းၿပနိဳင္ဖို႔က ကြ်န္မအတြက္ အခက္ခဲဆံုးအဆင့္ၿဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ကြ်န္မစိတ္ေတြကို ဆြဲကိုင္လွဳပ္ခဲ့တဲ့ အၿဖစ္တစ္ခုရွိခဲ့ပါေသးတယ္။ ေက်ာင္းသားမ်ားအေပၚ ေစတနာလည္းမထား အလုပ္မွာလည္း ဘာအားစိုက္ထုတ္မွဳမွမရွိခဲ့တဲ့ ဆရာမတခ်ိဳ႕ရဲ႕လုပ္ရပ္ေၾကာင့္ နိဳင္ငံၿခားေက်ာင္းေလ်ွာက္ေလတိုင္း မလွမပၿဖစ္ေနခဲ့တဲ့ ၿမန္မာၿပည္မွအမွတ္စာရင္းကိုရရွိထားသူ၊ ေၿပာေရးဆိုခြင့္ဘာမွမရွိခဲ့သူ ကြ်န္မဟာ သင္ၾကားသူဆရာနဲ႔ဘာသာရပ္အေပၚအကဲၿဖတ္အမွတ္ေပးၿခင္း (Instructor and Course Evaluation) စနစ္ကို ပထမဦးဆံုးအၾကိမ္က်င့္သံုးခြင့္ရရွိခဲ့တဲ့ IUJမွာ “သင့္ဆရာက သင္တို႔အားေမးခြန္းေမးရန္ အခြင့္အေရးေပးပါသလား၊ သူဟာ ဒီဘာသာရပ္ကိုသင္ဖို႕ လိုအပ္တဲ့ဗဟုသုတမ်ားနဲ႔ ၿပည့္စံုသူၿဖစ္တယ္လို႕ သင္ သေဘာတူပါသလား၊ သူ႕အား သင့္အေနနွင့္ ဘယ္လိုအၾကံမ်ားေပးလိုပါသလဲ” စတဲ့ ေမးခြန္းမ်ားကို ေၿဖခဲ့ရစဥ္ ရွင္းၿပၿခင္းငွာမတတ္သာတဲ့ ခံစားခ်က္မ်ားနဲ႔ ရင္ဘတ္ထဲမွာ လွိဳင္းထေနခဲ့ပါတယ္။
ပထမဆံုးterm ရဲ႕ final စာေမးပြဲမ်ားအၿပီးမွာ ကြ်န္မတို႕ပထမနွစ္ေတြကို ဒုတိယနွစ္ေက်ာင္းသားမ်ားမွ ၾကိဳဆိုပြဲလုပ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ မီးပြင့္မတတ္သံုးခဲ့ရတဲ့ကြ်န္မေခါင္းကိုထူဖို႕ ဘာအင္အားမွ မက်န္ေတာ့တဲ့အတြက္ အခန္းမီးကုိ ပိတ္ၿပီး အိပ္ရာထဲမွာလွဲေလွာင္းေနခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္တေန႕မနက္မွာ သူငယ္ခ်င္းမ်ားက နွင္းထဲမွာ ဓာတ္ပံုရုိက္ဖို႔ လာေခၚတဲ့အတြက္လိုက္သြားခဲ့ၿပီး အခန္းၿပန္အေရာက္၊ ကြန္ၿပဴတာထဲမွ ကိုယ္ပံုကို ကိုယ္ၿမင္လိုက္ရတဲ့အခါ ထိတ္လန္႕သြားခဲ့ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့၄လ IUJ ေရာက္ခါစက ရုိက္ထားခဲ့တဲ့ပံုထဲကနဲ႕မတူ အသက္၁၀နွစ္ေလာက္ၾကီးတဲ့ လူစိမ္းတစ္ေယာက္ကို ေတြ႕လိုက္ရလုိ႕ပါပဲ။
စာၾကည့္တာမ်ားလာတိုင္း ခဏရပ္ၿပီး ကြ်န္မအခန္းစာၾကည့္စားပြဲကေန နွင္းေတြက်ထားတဲ့ ေတာင္တန္းၾကီးကို တခါတရံ ကြ်န္မေငးေမာမိတတ္ပါတယ္။ လွမ္းၿမင္ေနရတဲ့ ကားရပ္နားဝန္းဆီကို နိဳင္ငံၿခားသားေက်ာင္းသားမ်ား ကားလာယူၿပီး ဟိုဟိုဒီဒီ သြားၾကတာကို ရာသီဥတုေကာင္းတဲ့ေန႕တိုင္းလိုလို ကြ်န္မၿမင္ခဲ့ရပါတယ္။ သူတို႔ စာေတြၿပီးသြားၾကခ်ိန္မွာ ကြ်န္မ ဘာေၾကာင့္ မၿပီးေသးတာလဲ၊ ကြ်န္မ စာၾကည့္ခ်ိန္ရဲ႕ တဝက္ေလာက္ပဲ ရွိမယ့္ သူတို႔စာၾကည့္ခ်ိန္ေတြနဲ႕ ကြ်န္မ လိုက္လို႕မမွီေအာင္ သူတို႔ ဘယ္လိုမ်ားစာေတြၾကည့္လိုက္ၾကသလဲ။ ကြ်န္မေရွ႕မွာ အင္ဒိုနီးရွားက စာအေတာ္ဆံုး ေက်ာင္းသား၂ေယာက္၊ အိႏၵိယက တစ္ေယာက္၊ ဗီယက္နမ္က တစ္ေယာက္၊ ကေမာၻဒီးယားက တစ္ေယာက္၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ၂ေယာက္၊ နဲ႔ နီေပါက တစ္ေယာက္ရွိေနခဲ့ပါတယ္ (နိဳင္ငံအားလံုးနီးနီး ဆိုပါေတာ့)။
သူတို႕ကိုလိုက္လို႔မမွီရၿခင္း အဓိကအေၾကာင္းအရင္းက အေတြ႕အၾကံဳ (Exposure)နဲ႔ ကြ်မ္းက်င္မွဳ (Skills) ေတြ ကြာၿခားၿခင္းေၾကာင့္ဆိုတာကို တၿဖည္းၿဖည္းနဲ႕ကြ်န္မနားလည္လာခဲ့ပါတယ္။ ညံ့ဖ်င္းတဲ့ပညာေရးစနစ္ေအာက္မွာ ကြ်န္မတို႔ဟာ skills ေတြ အလြန္နည္းပါးခဲ့ပါၿပီ။ အဂၤလိပ္စာ သခၤ်ာ ကြ်မ္းက်င္မွဳ၊ ေမးခြန္းထုတ္တတ္မွဳ၊ ေဆြးေႏြးၿငင္းခံုတတ္မွဳ၊ ဆက္စပ္ေတြးေခၚနိဳင္မွဳ၊ အိုး …….. အမ်ားၾကီးမွ အမ်ားၾကီး ၿပတ္က်န္ခဲ့ပါၿပီ။ ၿမန္မာၿပည္ရဲ႕ ပညာေရးကို နိဳင္ငံတကာကအသိအမွတ္မၿပဳဘူးဆိုတာကို ကြ်န္မ လက္မခံခ်င္ဘဲလက္ခံရေတာ့မယ္။ ေနာက္ခံပညာေရးစနစ္သာ တူခဲ့ရင္ ကြ်န္မ သူတို႔နဲ႕ အၿပိဳင္ရင္ေဘာင္မတန္းနိဳင္ဘူးလို႔ ဘယ္သူေၿပာနိဳင္မလဲေနာ္။ အခုေတာ့ ယုန္နဲ႕လိပ္ အေၿပးၿပိဳင္သလို ၿဖစ္ေနခဲ့ၿပီ။ ဘယ္လိုပဲၿဖစ္ၿဖစ္ ကြ်န္မကို နိဳင္ငံတကာပညာေရးစနစ္နဲ႕ ထိေတြ႕ခြင့္ရေစခဲ့တဲ့ ကြ်န္မကို အသိအမွတ္ၿပဳခဲ့သူ၊ အကူအညီေပးခဲ့သူ၊ ႏွင့္ လ်စ္လ်ဴရွဳ႕ခဲ့သူ အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
ဂ်ပန္မွ ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္မွဳဆိုင္ရာမဟာဘြဲ႕ကိုရရွိခဲ့အၿပီး ဘန္ေကာက္ၿပန္အေရာက္မွာ Abac မွာပဲ ဆရာမအလုပ္ေလ်ွာက္လႊာကို တင္ခဲ့ရပါတယ္။ ကိုယ္ကို အသိအမွတ္မၿပဳခဲ့တဲ့လူေတြဆီကို ကြ်န္မ ၿပန္မသြားခ်င္ခဲ့တာ အမွန္ပါ။ မ်က္နွာအမူအရာႏွင့္တမ်ိဳး စကားမ်ားႏွင့္တဖံု ၿမန္မာလူမ်ိဳးၿဖစ္သည့္အတြက္ အထင္ေသးေၾကာင္း ၿပသေၿပာဆိုတတ္တဲ့ လူမ်ားက ဒီလို International ပတ္ဝန္းက်င္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းၾကီးတစ္ခုမွာလည္း ဒုနဲ႕ေဒးပါပဲ။ သို႔ေပမယ့္ ဆရာေတာ္ဦးေဇာတိက ေရးတဲ့ “ဘဝဆိုတဲ့ေက်ာင္း” စာအုပ္ေသးေသးေလးထဲက မေမ့နိဳင္စရာ လိုက္နာစရာ ဘဝအတြက္ခံယူခ်က္ကေလးတစ္ခုကို သတိရေနမိခဲ့တယ္။ “ဘဝဆိုတဲ့ေက်ာင္းမွာ သင္ခန္းစာတစ္ခုကို မေက်ညက္ခဲ့ရင္ ေနာက္ထပ္ အဲ့ဒီသင္ခန္းစာကိုပဲထပ္ခါတလဲလဲၿပန္ေတြ႕ရလိမ့္မယ္၊ အဲ့ဒီေနရာကို ေအာင္ၿမင္စြာ ၿဖတ္ေက်ာ္ၿပီးခဲ့ၿပီဆိုရင္ေတာ့ စာေမးပြဲထပ္ေၿဖစရာမလိုေတာ့ဘူး” တဲ့ေလ။ ကြ်န္မတို႔မည့ံေၾကာင္း သူတို႔ကိုသက္ေသၿပရအံုးမယ္ (ၾကီးက်ယ္ၿပန္ၿပီ)။ Exposure နဲ႕ Skills အသင့္အတင့္ရွိခဲ့ၿပီၿဖစ္ေပမယ့္ တင္းၿပည့္က်ပ္ၿပည့္ တိန္တိန္ၿမည္အရည္အခ်င္းေတြနဲ႔ မဟုတ္ေသးတဲ့ကြ်န္မအတြက္ ဒီတကၠသိုလ္ၾကီးမွာ ဆရာမအၿဖစ္ရပ္တည္နိဳင္ဖို႔က ကြ်န္မဘဝမွာ ဘယ္သူကမွမတိုက္ခိုင္းခဲ့တဲ့ ေနာက္ထပ္တိုက္ပြဲတစ္ခုေပါ့။
ပထမဦးဆံုးစာသင္ႏွစ္ဟာ ကြ်န္မဘဝရဲ႕ အခက္ခဲဆံုးအခ်ိန္ေတြထဲက တစ္ခုလို႔ဆိုရင္ မမွားပါဘူး။ ေက်ာင္းသားေတြေရွ႕ရပ္ၿပီး ၁နာရီခြဲစာ Lecture ကို အမွားမယြင္းမရွိ အဂၤလိပ္လိုေၿပာတတ္ဖို႔က ကြ်န္မအတြက္ ပထမဦးဆံုးေသာ အတားအဆီးၾကီးၿဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အဂၤလိပ္စကားေၿပာတိုင္းၿပည္မ်ားမွလာေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားေရွ႕မွာ ကြ်န္မလ်ွာကလည္း ခဏခဏ ခလုတ္တိုက္ခဲ့ပါတယ္။ သူတို႕ဖာသာ တိုးတိုးစကားေၿပာၿပီးရယ္တာေတြ႕ရင္ ကြ်န္မကို ရယ္တာမ်ားလားလို႔ ေတြးၿပီး အိပ္မေပ်ာ္ၿဖစ္ၿပန္ပါေလေရာ။ စာသင္ခ်ိန္မ်ားကို ေလ့က်င့္ေရးကြင္းမ်ားအၿဖစ္မွတ္ယူၿပီး (သင့္မသင့္ ကြ်န္မ မသိပါ) ေနာက္အတန္းမွာ ငါ ဒီထက္ေကာင္းေအာင္ ေၿပာနိဳင္လာမယ္၊ ေနာက္ စာသင္ႏွစ္ဝက္မွာ၊ ေနာက္ႏွစ္မွာ ငါ ဒီထက္ အမ်ားၾကီးတိုးတက္လာမယ္လုိ႕ ကိုယ့္ကိုယ္ကို အားတင္းရင္းၿဖတ္ေက်ာ္ခဲ့ရပါတယ္။ ကြ်န္မက လူေရွ႕ထြက္စကားေၿပာၿခင္း အရည္အခ်င္း (Public Speaking Skill) ကို ေသြးေနစဥ္မွာ ကြ်န္မနဲ႕အတူ အလုပ္ဝင္တဲ့ ကြ်န္မထက္ အသက္၁၀ႏွစ္ ငယ္တဲ့ထိုင္းဆရာမေလးက မ်က္ႏွာေလးခ်ီၿပီး ေက်ာင္းသားေတြကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ရမလဲ ဆိုတဲ့ skill ကို စတင္ေလ့က်င့္နိဳင္ခဲ့ပါၿပီ။ ကြ်န္မ ေက်ာင္းသားေတြေရွ႕မွာ စကားေၿပာ အိုေက လာတဲ့အခ်ိန္ ေက်ာင္းသားေတြကိုဘယ္လုိကိုင္တြယ္ရမလဲဆိုတဲ့ကိစၥနဲ႕ လံုးခ်ာလည္လိုက္ေနစဥ္မွာ သူက ပါရဂူသင္တန္းတက္ရန္ လိုအပ္တဲ့စာေမးပြဲမ်ားကို ေၿဖဆိုၿပီးၿဖစ္ႏွင့္ပါၿပီ။ ပံုပ်က္စၿပဳလာတဲ့ကြ်န္မကိုယ္ခႏၶာကို ၿပဳၿပင္ထိန္းသိမ္းရန္ အလြန္ေက်ာ့ရွင္းလွတဲ့ သူက လမ္းညႊန္ၿပသခဲ့ပါတယ္။ အတန္းထဲက top ေနရာေတြကို ယူထားနိဳင္ခဲ့တဲ့အၿပင္ အားကစား၊ဂီတ စတဲ့ Extra Curriculum Activities ေတြကိုပါလုပ္ၿပနိဳင္ခဲ့တဲ့ IUJ က အတန္းေဖာ္ေတြကို အားက်ခဲ့ရတဲ့ကြ်န္မ အလုပ္လုပ္ရင္း ဘဝအေၿခအေနကိုပါ ဟန္ခ်က္ညီေအာင္ ထိန္းထားနိဳင္တဲ့ ထိုင္းဆရာမ ငယ္ငယ္ေလးကို ပါးစပ္အေဟာင္းသားနဲ႕ အေလးၿပဳခဲ့ရပါတယ္။
ထိုင္းလူမ်ိဳးေတြဟာ ၿမန္မာလူမ်ိဳးေတြေလာက္ ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြး (Intelligence) မၿမင့္မားဘူးလို႔ ၿမန္မာအမ်ားစုက ေၿပာၾကပါတယ္။ ကြ်န္မ အနည္းငယ္မ်ွသာ လက္ခံလိုပါတယ္။ ကြ်န္မ ေလ့လာဖတ္ရွဳ႕မွဳအရ Intelligence ဆိုတာ ေမြးရာပါက ၅၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းပဲပါလာတာလို႔ သိပံၸပညာရွင္အမ်ားစုက ဆိုပါတယ္။ က်န္တဲ့ ၅၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းကို လူတစ္ဦးေမြးဖြားၾကီးၿပင္းရာ ပတ္ဝန္းက်င္က ၿပဳၿပင္လိုက္ပါတယ္တဲ့။ ဟုတ္ပါတယ္။ ကြ်န္မနဲ႕ ေမြးရာပါ Intelligence အဆင့္ တူညီတယ္လို႔ဆိုနိဳင္တဲ့ နိဳင္ငံၿခားသား (အာရွနိဳင္ငံသားပဲဆိုၾကပါစို႕) တစ္ေယာက္နဲ႕ စာၿပိဳင္ရင္ ကြ်န္မရွဳံးပါတယ္၊ ရွဳံးခဲ့ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ သူက ကြ်န္မထက္ Exposure နဲ႕ Skills ေတြ အမ်ားၾကီးသာေနလို႔ပါ။ ကြ်န္မလက္ရွိသင္ၾကားေနတဲ့ ရုိးရုိးအီကိုတန္းရဲ႕ သင္ရုိးညႊန္းတမ္း၊ သင္ၾကားမွဳစနစ္နွင့္ အေထာက္အကူၿပဳပစၥည္းမ်ားက ကြ်န္မရခဲ့တဲ့ ၿမန္မာၿပည္က မဟာဘြဲ႕ရဲ႕သင္ရုိးညႊန္းတမ္း၊ သင္ၾကားမွဳစနစ္နွင့္ အေထာက္အကူၿပဳပစၥည္းမ်ားထက္ သာတယ္လို႕(ကြ်န္မ မ်က္စိကို မွိတ္ၿပီး) ေၿပာပါရေစ။ ဒီလို ကြ်န္မတို႔နိဳင္ငံက “ေတာ္” ဆိုတဲ့ လူတစ္ေယာက္ဟာ အၿခားအာရွနိဳင္ငံမ်ားမွ “သင့္” ဆိုေသာ လူတစ္ေယာက္နဲ႕ သူတင္ကိုယ္တင္ၿဖစ္ဖို႕ လ်ွာတစ္ေတာင္ေလာက္ထြက္ေအာင္ ေၿပးလိုက္ေနရၿပီး ကြ်န္မတို႔ နိဳင္ငံက “သင့္” ဆိုေသာလူေတြဟာ သူမ်ားနိဳင္ငံေတြမွာ “ညံ့” ဆိုေသာလူေတြလုပ္တဲ့ အလုပ္ေတြကို ေအာက္က်ခံၿပီး သြားလုပ္ေနရတာေတြကို သံုးသပ္မိမယ္ဆိုရင္ ကြ်န္မတို႕ၿမန္မာၿပည္ရဲ႕ေရွ႕အနာဂတ္ကို ေတြးၾကည့္နိဳင္ၾကပါၿပီ။
တိုင္းၿပည္မ်ား ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ၾကသလဲဆိုတဲ့ International Development ဘာသာရပ္နဲ႕ မဟာဘြဲ႕ရထားတဲ့ကြ်န္မ၊ တိုင္းၿပည္မ်ား၏ေရရွည္စီးပြားေရးတိုးတက္မွဳ (Long-Run Economic Growth) တနည္းအားၿဖင့္ ေရရွည္လူမွဳဘဝေကာင္းမြန္မွဳ ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ကို ေက်ာင္းသားေတြကိုရွင္းၿပတိုင္း ပညာေရးဟာ Long-Run Economic Growth အတြက္ အေရးအပါဆံုး နံပါတ္တစ္လို႔ သူတို႔ေခါင္းထဲကို စြဲေနေအာင္ ဥပမာေလးေတြေပးၿပီး ရွင္းၿပနိဳင္ခဲ့တဲ့ ကြ်န္မ၊ ၿမန္မာၿပည္ရဲ႕ ပညာေရးၾကီး နလန္မထူနိဳင္ေလာက္ေအာင္ နိမ့္က်ၿပီး စာသင္ခြင့္မရတဲ့ကေလးေတြအေၾကာင္းၾကားရတိုင္း ရင္ထဲမွာဆို႔နင့္ေနမိတာ အၾကိမ္ၾကိမ္ပါ။ ၿမန္မာလူၾကီးတစ္ေယာက္က ေၿပာဖူးတယ္ “ညည္းတို႔တေတြ ဒီတိုင္းၿပည္မွာလူၿဖစ္လာတာ ညည္းတို႔ကိုက ကံမေကာင္းလုိ႔ေပါ့ေအ၊ ညည္းတို႔ ကုသို္လ္ေတြ အရမ္းေကာင္းၾကရင္ ဒီ႔ထက္ေကာင္းတဲ့တိုင္းၿပည္ေတြမွာ လူၿဖစ္ၾကမွာေပါ့” တဲ့။ ဟုတ္ပါတယ္၊ ကြ်န္မတို႔ အတိတ္ကံေတြ မေကာင္းခဲ့ၾကလို႔ ဒီတိုင္းၿပည္မွာလူလာၿဖစ္ၾကတယ္၊ အခက္အခဲေတြ ဖိႏွိပ္မွဳေတြ ခြဲၿခားဆက္ဆံခံရမွဳေတြေအာက္ကေန ပင္ပင္ပန္းပန္းထိုးထြက္ၾကရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြ်န္မတို႔မ်ိဳးဆက္ ကေလးငယ္ေလးေတြကို “ကဲ ကံမေကာင္းလို႔ ဒီနိဳင္ငံမွာ လူၿဖစ္ၾကတယ္၊ သည္းခံၿပီးေနၾကေလေရာ့” လို႔ ကြ်န္မတို႔ ေၿပာသင့္ပါသလား၊ ေၿပာရက္ပါသလား။
ကြ်န္မ မေၿပာရက္ပါ။ ထိပ္ပိုင္းဆိုင္ရာေၿပာင္းလဲမွဳေတြကို ေစာင့္ေမ်ွာ္ရင္းမွပင္ ကိုယ္ေရာက္ေနတဲ့ေနရာေလးကေန ကိုယ္တတ္နိဳင္သေလာက္အင္အားေလးေတြနဲ႕ ဒီပညာေရးစနစ္ၾကီးကို ေၿပာင္းလဲပစ္ၾကပါစို႕လား။ ႏွမ္းေစ့ကေလးေတြအားလံုးေပါင္းမိသြားတဲ့တခ်ိန္မွာ ကြ်န္မတို႕နိဳင္ငံၾကီးကို အမ်ားနည္းတူ အရွိန္ၿပည့္ေမာင္းနွင္နိဳင္ဖို႕ အဓိကစြမ္းအင္ၿဖစ္တဲ့ ၾကည္စင္ရွင္းသန္႔္လွတဲ့ဆီေကာင္းေကာင္းေလးေတြ အေၿမာက္အၿမားထြက္ရွိလာနိဳင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ေမ်ွာ္လင့္လ်ွက္ …………………..