အရစၥတိုုတယ္ရဲ႕ ျဖားေယာင္းေသြးေဆာင္ျခင္း (၁)

ခရီး သည္'s photo.

အရစၥတုိုုတယ္ကိုုေတာ႔ ခရစ္ေတာ္မေပၚမွီ ႏွစ္ေပါင္းေလးရာနီးပါးက ဂရိ (Greece) ေတြးေခၚ ရွင္ျဖစ္ျပီး၊ ေခတ္သစ္ Philosophy နဲ႔ အျခားေသာ ပညာရပ္မ်ားစြာတိုု႔မွာ အလြမ္းမိုုးဆံုုး ပညာရွင္ဆိုုတာ အမ်ားစုုသိၾကတယ္။ သူ႔ရဲ႕ စာအုုပ္တစ္အုုပ္ျဖစ္တဲ႔ The Art of Rhetoric စာအုုပ္ထဲက သူသံုုးသပ္ျပထား တဲ႔ေသြးေဆာင္ဖ်ားေယာင္းနည္းေတြကိုု Critical Thinking ေထာင္႔ကေန ခ်ဥ္းကပ္ၾကည္႔ ခ်င္တယ္။


သူ႔ယူဆခ်က္အရေတာ႔ အေၾကာင္းအက်ိဳးတရား (Reason) ပါမွ စကားတစ္ခြန္းဟာ စံျပျဖစ္ႏိုုင္မယ္။ အေၾကာင္းအက်ိဳးတရားပါတဲ႔ စာကားမ်ိဳးကိုု ဂရိဘာသာစကားနဲ႔ Logos လိုု႔ေခၚတယ္။ လူေတြရဲ႕ ဆင္ျခင္ႏိုုင္စြမ္းကိုု လက္ခံေအာင္ ေျပာဆိုုတဲ႔အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္း အျဖစ္ Logos ကိုုသတ္မွတ္တယ္။

*1. Logos အျပင္ အျခားေသာ လူေတြကိုုသိမ္းသြင္းေျပာဆိုုႏိုုင္တဲ႔ နည္းလမ္းေတြျဖစ္တဲ႔
*2. Ethos တင္႔တယ္ေသာအမူအယာအားျဖင္႔ ေျပာဆိုုသိမ္းသြင္းျခင္း၊
*3. Pathos စိတ္ခံစားမႈကိုုႏုိးဆြ ေျပာဆိုုသိမ္းသြင္းျခင္းဆိုုတဲ႔ နည္းလမ္းႏွစ္မ်ိဳးကိုုပါ သံုုးသပ္ျပထားတယ္။

လက္ရိွေခတ္ ရုုပ္သံမီဒီယာ၊ သတင္းမီဒီယာ၊ စာေပမီဒီယာနဲ႔ ေၾကာ္ျငာေတြမွာ အထက္ေဖၚျပပါ စည္းရံုုးသိမ္းသြင္းနည္း သံုုးမ်ိဳးကိုုအဓိကသံုုးျပီး လူေတြရဲ႕ အယူအဆနဲ႔ အေတြးေခၚအျမင္ေတြကိုု စည္းရံုုးေျပာင္းလည္းဖိုု႔ၾကိဳးစားေနၾကတာကိုုေတြ႔ရမယ္။

*1. Logos အေၾကာင္းအက်ိဳးတရားျဖင္႔ စည္းရံုုးျခင္း
ဒီဖက္ေခတ္လူေတြကိုုစည္းရံုုးသိမ္းသြင္းတဲ႔အေရးသားမ်ားထဲမွာ ဒီအေရးသားဟာ အဆင္႔အရိွဆံုုး၊ လူေတြအၾကိဳက္ဆံုုးအေရးအသားပံုစံျဖစ္တယ္။ ကိုုယ္႔ကိုုယ္ကိုုယ္ ဆင္ျခင္တံု႔တရားရိွျပီး၊ ယုုတၱိက်နလွျပီလိုု႔ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာယူဆၾကတဲ႔ အတြက္ေၾကာင္႔ အေၾကာင္းအက်ိဳး ဆန္ဆန္ေရးသား၊ ေျပာဆိုုတာမ်ိဳးကိုု လူေတြၾကိဳက္ၾကတယ္။

Logos အေၾကာင္းအက်ိဳးတရားျပျပီး လူေတြကိုု သိမ္းသြင္းတဲ႔အေရးသားမ်ိဳးေတြမွာပါတဲ႔ အခ်က္လက္ေတြကိုတင္ျပတဲ႔အေရးအသားေတြဟာ စာဖတ္သူတစ္ေယာက္ကိုု၊ ဆင္ျခင္တံုတရားနဲ႔ ျပည္႔စံုေနသူျဖစ္လာေစသေယာင္ေယာင္ ေရးသားေျပာဆိုုတတ္ၾကတယ္။ ဆင္ျခင္တံုု႔တရားလက္ကိုုင္ထားသူတိုင္း သူတိုု႔စည္းရံုုးေျပာဆိုုသမွ် လက္ခံၾကတယ္ဆိုုတဲ႔ ပံုုစံမ်ိဳး ေရးသားေျပာဆိုုစည္းရံုုးတတ္ၾကတယ္။

ဥပမာ။ ။ အားေဆးေၾကာ္ျငာမ်ား။ တစ္ေန႔တာလုုပ္ငန္းေတြဟာ လူေတြကိုုကိုုယ္ေရာစိတ္ပါ၊ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္၊ အားအင္ကုုန္ခမ္းေစေၾကာင္း၊ ကုုန္ခမ္းသြားတဲ႔ခြန္အားမ်ားကိုု ျပန္လည္ျဖည္႔တင္းဖိုု႔လိုုအပ္ေၾကာင္း၊ ထိုုသိုု႔ျဖည္႔တင္းရာမွာလည္း မည္သည္႔အားေဆးကေတာ႔ျဖင္႔မည္မွ်ေကာင္းပါေၾကာင္း စသည္ျဖင္႔ အက်ိဳးအေၾကာင္းတရားဆန္ဆန္ သိမ္းသြင္းတဲ႔ စကားလံုုးေတြ ျမိဳင္ျမိဳင္ဆိုုင္ဆိုုင္နဲ႔ ေၾကာ္ျငာမွာျဖစ္တယ္။ တစ္ကယ္တမ္းေတာ႔ ခြန္အားဆိုုတာ၊ လုုပ္ႏိုုင္စြမ္းတစ္မ်ိဳးပဲ၊ သိုုေလာင္ထားတဲ႔ တန္ခိုုးအစြမ္းမဟုုတ္ဘူး၊ သိုုေလာင္ထားလိုု႔မရသလိုု၊ ကုုန္သြားတာလည္းမရိွဘူး။ အားအင္သံုုးျပီးတစ္ခုုခုုလုုပ္လိုုက္လိုု႔၊ ပင္ပန္းသြားရင္ လံုုေလာက္ေအာင္ အနားျပန္ယူရင္ လုုပ္ႏိုုင္စြမ္းေတြျပန္တက္လာတာပါပဲ။ လူအေတာ္မ်ားမ်ားကေတာ႔ ေၾကာ္ျငာပါအခ်က္လက္ေတြကိုု အလြယ္တစ္ကူပဲ လက္ခံၾကတာပါပဲ။ ကိုုယ္ကိုုယ္တိုုင္ က်န္းမာေရးအသိပညာေပးစာအုုပ္ေတြ ရွာဖတ္၊ ပညာရွင္ဆရာ၀န္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးၾကည္႔ရင္ ကိုုယ္႔ရဲ႕ ကိုုယ္ခံအားနဲ႔ဆိုင္တဲ႔ အသိပညာေတြ ရႏိုုင္တယ္ဆိုုေပမယ္႔ အားမထုုတ္လိုုၾကဘူး။

ဆင္ျခင္ႏိုုင္စြမ္းနဲ႔ ေ၀ဖန္ပိုုင္းျခားႏိုုင္စြမ္းဆိုုတာ စနစ္တက်ေလ႔လာသင္ယူ ေလ႔က်င္႔မူမရိွဘဲ ေမြးရာပါအလိုုလုိရရိွလာတဲ႔ တန္ခိုုးအစြမ္းသတၱိမဟုုတ္ဘူး။ ကိုုယ္႔မွာဆင္ျခင္ႏိုုင္စြမ္း မည္မွ်မည္ေရြ႕ ရိွမွန္းလည္းမသိ၊ ရိွစုုမဲ႔စုုအေတြးေခၚေလာက္နဲ႔ ငါ႔ဟဲ႔မဟာလူသားလုုပ္ခ်င္ေနတဲ႔လူေတြကေတာ႔ အသင္႔စား၊ အသင္႔သံုုးပစၥည္းေတြနဲ႔ ရွင္သန္ေနၾကတဲ႔ ေခတ္ၾကီးမွာ အသင္႔ေတြးေခၚႏိုုင္ေအာင္ျပ႒ာန္းထားတဲ႔ လွည္႔ဖ်ားလိုုတဲ႔ လူမူေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရနဲ႔ ၀ါဒယုုတၱိ(Instant Logic) ေတြရဲ႕ သားေကာင္ေတြလွလွၾကီးျဖစ္ေနၾကတာပဲ။


Ethos နဲ႔ Pthos ေနာက္ထပ္ Status ေတြမွာခြဲတင္ထားေပးမယ္။

AMM
(Greenhill)