နီ ယိုိ ေ မ ာ္ ဒန္ အ ႏွ စ္ ခ်ဳ ပ္ # 1&2
|
8:10 AM |
No မွတ္ခ်က္ |
နီယိုေမာ္ဒန္နိဒါန္း
ၿမန္မာကဗ်ာသမိုင္းကို သမင္လည္ၿပန္လွည္.ၿကည္.ရင္ ခန္.မွန္းပ်မ္းမွ် အနွစ္နွစ္ဆယ္ေလာက္အၿကာမွာ တစ္ၿကိမ္နွဳန္းနဲ.ကဗ်ာယဥ္ေက်းမွဳေရွာ.ခ္ (သို.မဟုတ္) ကဗ်ာလမ္းေၿကာင္း အေၿပာင္းအလဲေတြ ၿဖစ္ေပၚေလ.၇ွိတာေတြ.၇ပါတယ္။ေခတ္စမ္းကဗ်ာေခတ္ (၁၉၃၄၀န္းက်င္)၊စာေပသစ္ေခတ္ (၁၉၅၀၀န္းက်င္) ၊ေတာ္လွန္ကဗ်ာနဲ. မိုးေ၀ကဗ်ာေခတ္ (၁၉၇၀ ၀န္းက်င္)၊ေခတ္ေပၚကဗ်ာေခတ္ (၁၉၉၀၀န္းက်င္)ေတြဟာ ၿမန္မာကဗ်ာ သမိုင္းမွာ သိသာထင္ရွားတဲ. ကဗ်ာယဥ္ေက်းမွဳ ရွာ.ခ္ေတြၿဖစ္ပြားခဲ.တဲ. နွစ္ကာလေတြပါပဲ။
၁၉၉၀ ၀န္းက်င္ကစၿပီး အရွိန္ၿမွင္.လွဳပ္ရွားသက္၀င္လာတဲ.ေခတ္ေပၚကဗ်ာဟာ ၿမန္မာကဗ်ာေလာကရဲ. ပင္မေရစီးၿဖစ္လာခဲ.ကာ ၂၀၀၅ ၀န္းက်င္အထိၿသဇာၿကီးမားသက္ေရာက္ေနဆဲ ၿဖစ္ပါတယ္။၂၀၀၅၀န္းက်င္မွာေတာ. ကဗ်ာ ဆရာေဇယ်ာလင္းမိတ္ဆက္တင္သြင္းတဲ. အေမရိကန္ဘာသာ စကားကဗ်ာ (L=A=N=G=U=A=G=E= POETRY) အယူအဆေတြထြက္ေပၚလာၿပီး ဆယ္စုနွစ္တစ္ခုနဲ. တစ္၀က္နီးပါးထီးနန္းစိုးစံေနတဲ.၊လမ္းေဟာင္းအတိုင္းမေၿပာင္းလဲ တေ၇ြ.ေ၇ြ.စီးဆင္းေနတဲ. ပင္မေ၇စီးေခတ္ေပၚကမ္းပါးကို တိုက္စားၿဖိဳခ်ပစ္လိုက္ပါတယ္။L.Pကဗ်ာလွဳပ္၇ွားမွဳေၿကာင္.ေခတ္ၿပိဳင္ ၿမန္မာကဗ်ာေလာကမွာ ပို.စ္ေမာ္ဒန္ကဗ်ာေဗဒ ၿသဇာယူခဲ.တဲ.ကဗ်ာဂိုဏ္းနဲ.နိုင္ငံရပ္ၿခားကဗ်ာေဗဒကို ဆန္.က်င္ၿငင္းဆန္ၿပီးကိုယ္.နည္းကိုယ္.ဟန္နဲ.အသစ္လုပ္မယ္. နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာဂိုဏ္းေတြကြဲၿပားထြက္ေပၚလာခဲ.ပါတယ္။
အဲဒီကာလေတြမွာ ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာယဥ္ေက်းမွဳအေဟာင္းနဲ. ဘာသာစကားကဗ်ာေဗဒယဥ္ေက်းမွဳအသစ္အၿကား အနုပညာနဲ. အယူအဆေရးရာ ဆန္.က်င္တိုက္ခိုက္မွဳ၊ထိေတြ.ပြတ္တိုက္မွဳ၊ေရာယွက္ေပါင္းစပ္မွဳ စတဲ. ယဥ္ေက်းမွဳေရွာ.ခ္ေတြၿဖစ္ပြားခဲ.ရာကၿမန္မာကဗ်ာေလာကမွာေနာက္ထပ္ ကဗ်ာယဥ္ေက်းမွဳအသစ္တစ္ခု ေပၚေပါက္ၿဖစ္ထြန္း လာခဲ.ပါတယ္။
အဲဒီ ၿမန္မာကဗ်ာယဥ္ေက်းမွဳအသစ္ကေတာ. နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာယဥ္ေက်းမွဳပဲၿဖစ္ပါတယ္။
နီယိုေမာ္ဒန္ဆိုတာ
နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာအယူအဆေတြဟာ ၂၀၀၇မတ္လ ၂၁ ရက္ေန. ကမာၻ.ကဗ်ာေန.မွာ ထုတ္ေ၀တဲ.”ၿမန္မာေခတ္ေပၚကဗ်ာသစ္ ေၿကညာစာတမ္း၂၀၀၇”မွာအစၿပဳသေႏၶတည္ခဲ.ပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္ဟာပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာအာရံုခံစားပံု၊အာရံုခံစားမွဳ၊ေရးဟန္၊နည္းစနစ္ေတြကိုခ်ဲ.ထြင္ေက်ာ္လြန္ဖို.ၿကိဳးစားရင္းေခတ္ၿပိဳင္ၿမန္မာကဗ်ာေလာကထဲက ပို.စ္ေမာ္ဒန္စာေပအယူတခ်ိဳ.နဲ.ကဗ်ာအနုပညာလက္ရာေတြကိုဆန္.က်င္ေ၀ဖန္ရင္းက အသစ္ၿဖစ္ေပၚလာတဲ. ကဗ်ာအယူအဆတစ္မ်ိဳးၿဖစ္ပါတယ္။
နီယိုေမာ္ဒန္ဟာ Neomodernism မဟုတ္ဘဲNew Poetic Concept တစ္မ်ိဳးသာၿဖစ္ပါတယ္၊
နီယိုေမာ္ဒန္အေၿကာင္းေၿပာရင္Neomodern ဆိုတဲ. ေ၀ါဟာရအသံုးအႏွဳန္းကိုစတင္ရွင္းလင္းရပါလိမ္.မယ္။နီယိုေမာ္ဒန္မွာNeo ေရွ.ဆက္စကားလံုးရဲ.အဓိပၸာယ္ကိုnew/in the later from ဆိုတဲ. အနက္ေတြနဲ.သံုးစြဲထားတာၿဖစ္ပါတယ္။LONGMANDictionary of Contemporary English မွာေတာ. Neo-//based on a style,set ofideas,or political system that existed in the past ;လို.အနက္ဖြင္.ေပးထားပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္မွာNeo ေရွ.ဆက္စကားလံုးကို new ဆိုတဲ.အဓိပၸာယ္နဲ. အဓိကသံုးစြဲတာၿဖစ္ေပမယ္. ဆက္စပ္ခ်ဲ.ထြင္အနက္ ဖြင္.ရင္not before /notused before/unfamiliar/recently changed/recently discovered အဓိပၸာယ္ေတြအထိက်ယ္ၿပန္သက္ေရာက္မွဳရွိပါတယ္။
နီယိုေမာ္ဒန္ဆိုတာပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာကိုupdate/vt /make more;bring up to dateၿဖစ္ေအာင္လုပ္လိုက္တဲ.ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားတစ္မ်ိဳးပါပဲ။
နီယိုေမာ္ဒန္ေနာက္ခံအယူအဆနဲ. သြင္ၿပင္လကၡဏာတခ်ိဳ.
ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာကို ေက်ာ္လြန္ဖို.ၿကိဳးစားေနတဲ. နီယိုေမာ္ဒန္မွာခိုင္မာေသခ်ာတဲ. ေနာက္ခံအယူအဆနဲ.သြင္ၿပင္လကၡဏာေတြရွိပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္ေနာက္ခံအယူအဆနဲ.သြင္ၿပင္လကၡဏာေတြကိုလိုရင္းအခ်က္အလက္အတိုင္း ေဖာ္ၿပရရင္-
၁။ေခတ္ကိုကိုယ္စားၿပဳၿခင္း၊ေခတ္ရဲ.ပံုရိပ္ထင္ဟပ္ၿခင္း
၂။ကဗ်ာဆရာရဲ.ခံစားမွဳ/ဘ၀အၿမင္ကို အေၿခခံၿခင္း
၃။ဘာသာစကားကိုမီဒီယမ္အၿဖစ္သာအသံုးၿပဳၿခင္း
၄။လူသားရဲ.ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးေပၚလြင္ၿခင္း၊လူရဲ. ပုဂၢလိကသေဘာကို ၿပန္လည္ေဖာ္ထုတ္ၿခင္း
၅။ေခတ္ၿပိဳင္ထဲကModern/Neomodern& PostmodernSensibility ေပၚလြင္ထင္ရွားၿခင္း
၆။လူအုပ္ၿကီးထဲေရာေႏွာေပ်ာက္ဆံုးေနတဲ.Identity ကို ရွာေဖြ တည္ေဆာက္ၿခင္း
၇။ေရးဟန္နွင္.တင္ၿပပံုေၿပာင္းလဲၿခင္း
၈။ရသအေၿပာင္းအလဲ
၉။အဇၥ်တၱခံစားမွဳပိုင္းစစိတ္ၿမႊာၿခင္း
၁၀။အေတြးအၿမင္မ်ားအခ်ိဳးပ်က္ၿခင္း
၁၁။အေၿကာင္းအရာမ်ားေရာေထြးထားၿခင္း
၁၂။အာရံုခံစားမွဳ ဗဟိုခ်က္ကင္းမဲ.ၿခင္း
၁၃။လူ/လူအမ်ားရဲ.အၿမင္နဲ.အာရံုခံစားမွဳမ်ား ေရာေထြးေနၿခင္း၊ေပါင္းစပ္ေရးဖြဲ.ၿခင္း
၁၄။နိမိတ္ပံု၊သေကၤတမ်ား ေလွ်ာ.ခ်ၿခင္း
၁၅။အရပ္သံုးဘာသာစကားမ်ားေရာေနွာသံုးစြဲၿခင္း
၁၆။ရိုးရွင္းလြယ္ကူေသာအဓိပၸာယ္၊အနက္ဖြင္.စနစ္မ်ားတည္ေဆာက္ၿခင္း
၁၇။ကဗ်ာအတြင္းသားအေပ်ာ.ထည္(Software)မ်ားေၿပာင္းလဲၿခင္း
၁၈။ေပၚၿပဴလာၿဖစ္တဲ.အေရးအသား/ဟန္ပန္မ်ားကိုေရွာင္ၿကဥ္ၿခင္းတို.ပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။
(ရည္ညႊန္း။ ။ နီယိုေမာ္ဒန္ေနာက္ခံ အယူအဆနွင္.သြင္ၿပင္လကၡဏာအခ်ိဳ.၊ ႏြယ္နီမဂၢဇင္း)
နီယိုေမာ္ဒန္သြင္ၿပင္လကၡဏာမ်ား
နီယိုေမာ္ဒန္ဟာပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာကို ခ်ဲ.ထြင္ေက်ာ္လြန္ဖို.ၿကိဳးစားရာကအသစ္ၿဖစ္ေပၚတဲ.ကဗ်ာအယူအဆအသစ္တစ္မ်ိဳးလို.ဆိုရင္ ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာလကၡဏာေတြကိုဘယ္လိုဘယ္ပံု ဆန္.က်င္ခ်ဲ.ထြင္လာသလဲဆိုတာနွိဳင္းယဥ္စဥ္းစားသံုးသပ္ၿကည္.ဖို.လိုပါလိမ္.မယ္။ၿမန္မာကဗ်ာေလာကရဲ.ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာဟာ၁၉၆၉ သေၿပ၀ပ္ေရွာ.၊ဆရာၿမဇင္ရဲ.“ေခတ္ေပၚကဗ်ာေၿကညာစာတမ္း”ေခတ္ေပၚကဗ်ာေယဘုယ်လကၡဏာေတြအေပၚအေၿခခံတည္ေဆာက္ထားတဲ.ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားၿဖစ္ပါတယ္.ေခတ္ေပၚကဗ်ာရဲ. ေယဘုယ်လကၡဏာေတြက-
၁။ေထြၿပားတယ္၊ရိုးရိုးစင္းစင္းမဟုတ္
၂။သိပ္သည္းတယ္၊က်ဲတဲတဲမဟုတ္
၃။က်ယ္က်ယ္၀န္း၀န္းလႊမ္းၿခံဳတယ္၊မက်ဥ္းေၿမာင္း
၄။ရိပ္ကာ၀ဲကာေၿပာတယ္၊တိုက္ရိုက္ မေၿပာ
၅။ဧကန္သေဘာတရားမ်ားကိုေဆာင္တယ္၊ၿပဳအပ္တဲ.သေဘာတရားကိုမေဆာင္
၆။အကြက္သေဘာကိုေဆာင္တယ္၊မ်ဥ္းသေဘာကိုမေဆာင္စတဲ. သြင္ၿပင္လကၡဏာေတြၿဖစ္ပါတယ္။
ဆရာၿမဇင္ရဲ. ေခတ္ေပၚကဗ်ာေယဘုယ်လကၡဏာေတြအၿပင္ကဗ်ာေလ.လာသူတစ္ဦးေပါင္းစပ္တင္ၿပခဲ.တဲ.အတြင္းစိတ္ခံစားမွဳ (Inner Feeling)၊စကားေၿပာရစ္သမ္(Spoken Rhythm)၊လြတ္လပ္စြာေဖာ္ၿပခ်က္(Freedomof Expression)ဆိုတဲ. ေခတ္ေပၚကဗ်ာအဓိကလကၡဏာေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။
နီယိုေမာ္ဒန္မွာေတာ. ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚလကၡဏာေတြနဲ.ဆန္.က်င္ကြဲလြဲေနတဲ.လကၡဏာအသစ္ေတြကို ေတြ.ၿမင္လာရပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္ရဲ. သြင္ၿပင္လကၡဏာေတြက-
၁။အကြက္သေဘာမဟုတ္၊ခ်ည္မွ်င္ဆန္ေသာလိုင္း(FibrousLines) မ်ားၿဖင္. ဖြဲ.စည္းၿခင္း
၂။ခ်ည္မွ်င္ဆန္ေသာစာသားမ်ား(FibrousText)နွင္. အပိုင္းအစမ်ား(Fragments)ေရာစပ္ေရးဖြဲ.ၿခင္း
၃။ကဗ်ာဘာသာစကားေလွ်ာ.ခ်ၿပီးအရပ္သံုးစကားကို အေလးေပးေရးဖြဲ.ၿခင္း
၄။ၿပင္းထန္ေလးနက္ေသာအတြင္းစိတ္ခံစားမွဳ(InnerFeeling)မ်ားမဟုတ္၊ ယေန.ေခတ္နွင္.အညီ အေပၚယံဆန္ေသာလြတ္လပ္ေပါ.ပါးေသာအၿမင္မ်ားၿဖစ္ၿခင္း
၅။ရိပ္ကာ၀ဲကာမေၿပာ၊တိုက္ရိုက္ေၿပာၿခင္း
၆။က်စ္လစ္သိပ္သည္းမွဳမရွိ၊ေဖာင္းပြၿခင္း
၇။ေထြၿပားေ၀၀ါးမွဳမရွိ၊ရိုးစင္းၿကည္လင္ၿပတ္သားၿခင္း
၈။ပုဂၢလိကအာရံုခံစားမွဳ/အၿမင္နွင္. ေခတ္ၿပိဳင္ၿမင္ကြင္းကိုခ်တ္ဆက္ထားၿခင္း
၉။အၿခားသူ၏အၿမင္မ်ားေရာေနွာတင္ၿပၿခင္း
၁၀။အရပ္သံုးဘာသာစကားကိုပင္ကဗ်ာဘာသာစကားကဲ.သို.အနက္ခြန္အားမ်ိဳးရေအာင္သံုးစြဲၿခင္း
၁၁။ၿကည္လင္ရွင္းလင္းသည္.အဓိပၸာယ္ေဆာင္ေသာစာသားမ်ားကိုအသံုးၿပဳၿခင္း
၁၂။ေခတ္ၿပိဳင္လူ.အဖြဲ.အစည္း၏အားနည္းေသာစရိုက္လကၡဏာမ်ားကို ေ၀ဖန္ၿခင္း
၁၃။လူမွဳဆက္ဆံေရးပူေႏြးလာမွဳကိုသတိေပးၿခင္း
၁၄။ပုဂၢလိကခံစားမွဳနွင္. လူ.အဖြဲ.အစည္းအေပၚ အၿမင္ေရာစပ္ၿခင္း
၁၅။နီယိုနွင္.ပို.စ္ေမာ္ဒန္သြင္ၿပင္လကၡဏာ မ်ိဳးစပ္ထားၿခင္း
၁၆။(သဒၵါနည္းအရ)မ်ိဳးစံုပါ၀င္ေပါင္းစပ္ေနေသာဘာသာစကားကိုသံုးစြဲၿခင္း စတာေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္။
(ရည္ညႊန္း။ (၁)ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာ၊နီယိုေမာ္ဒန္ နွင္.ပို.စ္ေမာ္ဒန္ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာလမ္းၿမႊာမ်ား
(၂)နီယိုေမာ္ဒန္ = ပို.စ္ေမာ္ဒန္
နြယ္နီမဂႊဇင္း၊ အမွတ္ ( )၊ ၂၀၁၀
ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာရဲ. လကၡဏာေတြနဲ.နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာေတြကိုႏွဳိင္းယွဥ္ၿကည္.ရင္ဆန္.က်င္ကြဲလြဲမွဳေတြနဲ.ခ်ဲ.ထြင္ဆန္.ကားမွဳေတြကိုထင္ရွားၿမင္သာနိုင္ပါလိမ္.မယ္။
ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကေန နီယိုေမာ္ဒန္ဆီအေရြ.မွာေရးဟန္အေၿပာင္းအလဲ(Stylistic Transformation)ဟာအေရးၿကီးပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္ရဲ.Techniqueပိုင္းၿဖစ္တဲ.ေရးဟန္အေၿပာင္းအလဲမွာ-
(၁)စကားလံုးသံုးစြဲပံုအေၿပာင္းအလဲ
(၂)ပါဒ၊၀ါက်၊သဒၵါ၊အနက္အေၿပာင္းအလဲ
(၃)အသံနဲ.ေလယူေလသိမ္းအေၿပာင္းအလဲ
(၄)စီစဥ္တင္ၿပပံုအေၿပာင္းအလဲ
(၅)ဖြဲ.စည္းတည္ေဆာက္ပံုအေၿပာင္းအလဲ
(၆)အေၿကာင္းအရာအေၿပာင္းအလဲ
(၇)ကဗ်ာအၿမင္အေၿပာင္းအလဲ
(၈)အာရံုခံစားပံုအေၿပာင္းအလဲနဲ.
(၉)ရသအေၿပာင္းအလဲေတြပါ၀င္ပါတယ္။
နီယိုေမာ္ဒန္လမ္းသြယ္မ်ား
ဒီေန. ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာယဥ္ေက်းမွဳဟာ ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာၿပိဳကြဲမွဳနဲ.နီယိုေမာ္ဒန္၊ပို.စ္ေမာ္ဒန္ကဗ်ာအသစ္ၿဖစ္ထြန္းမွဳစပ္ၿကားကာလကိုၿဖတ္သန္းေနပါတယ္။ေခတ္ၿပိဳင္ၿမန္မာကဗ်ာ(ContemporaryMyanmarPoetry)ဆိုတဲ.စကားရပ္မွာ ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာ၊နီယိုေမာ္ဒန္၊ပို.စ္ေမာ္ဒန္၊ဘာသာစကားကဗ်ာ၊စမ္းသပ္ကဗ်ာ၊စကားေၿပကဗ်ာ၊ေကာလာ.ဂ်္ကဗ်ာနဲ.ကြန္ဆက္ခ်ဴရယ္ကဗ်ာ အမ်ိဳးအစားေတြပါ၀သ္ပါတယ္၊
ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာေတြမွာ အမ်ိဳးအစားတစ္ခုခ်င္းအလိုက္ကိုယ္ပိုင္အမွတ္လကၡဏာေတြနဲ.သီးၿခားၿဖစ္ေနတဲ.ကဗ်ာေတြရွိသလိုအမ်ိဳးအစားတစ္ခုနဲ.တစ္ခုနယ္ပယ္ခ်င္း၊လကၡဏာခ်င္းေရာေထြးေနတာမ်ိဳးလည္းရွိပါတယ္။ကာယကံရွင္ ကဗ်ာဆရာကပို.စ္ေမာ္ဒန္လို.ေၿပာေပမယ္.နီယိုေမာ္ဒန္ၿဖစ္ေနတဲ.ကဗ်ာေတြ၊နီယိုေမာ္ဒန္လို.ေၿပာေပမယ္.ပို.စ္ေမာ္ဒန္ၿဖစ္ေနတဲ.ကဗ်ာေတြ၊နီယိုနဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္လကၡဏာေရာေထြးေနတဲ.ကဗ်ာေတြ ဒီေန.ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာေလာကမွာအမ်ားအၿပားၿမင္ေတြ.ေနရပါတယ္။
၂၀၀၇၊၂၀၀၈၊၂၀၀၉သံုးနွစ္တာကာလအတြင္းမွာေခတ္ၿပိဳင္ၿမန္မာက်ွာယဥ္ေက်းမွဳကိုဆန္းသစ္ခ်ဲ.ထြင္လိုတဲ.၊လြတ္လပ္က်ယ္ၿပန္.တဲ.ကဗ်ာအၿမင္ရွိတဲ. က်ွာဆရာတစ္ခ်ိဳ.ဟာနီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြဆန္းသပ္ေရးသားလာခဲ.ၿကပါတယ္။လူအမ်ားနားလည္ေအာင္အၿကမ္းဖ်ဥ္းေၿပာရရင္ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚ ကဗ်ာလကၡဏာေတြကိုေက်ာ္လြန္လာၿပီး ဘာသာစကားကဗ်ာနဲ.ပို.စ္ေမာ္ဒန္ကဗ်ာနယ္ပယ္ကို မေရာက္တဲ.ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားေတြကိုနီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြလို. ၿခံဳငံုေခၚနိုင္ပါတယ္။ဒီေနရာမွာဘာသာစကားကဗ်ာနဲ.ပို.စ္ေမာ္ဒန္ကဗ်ာနယ္ပယ္ဆိုတာအဲဒီကဗ်ာေဗဒေတြနဲ.ဘာသာစကားအယူအဆ၊အနုပညာအယူအဆ၊ရသအယူအဆ၊သြင္ၿပင္လကၡဏာေတြၿသဇာသက္ေရာက္လႊမ္းၿခံဳမွဳရွိတဲ.နယ္နိမိတ္ကို ဆိုလိုပါတယ္။ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာကိုေက်ာ္လြန္လာတဲ.အၿပင္ဘာသာစကားကဗ်ာနဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္က်ွာေတြရဲ.အရိပ္ၿသဇာလႊမ္းမိုးမွဳကလြတ္ကင္းေနတယ္ဆိုရင္ နီယိုေမာ္ဒန္က်ွာလို.အၿကမ္းဖ်ဥ္းေၿပာနိုင္ပါတယ္။
ေခတ္ၿပိဳင္ၿမန္မာကဗ်ာဆရာအခ်ိဳ.ရဲ.နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြဟာနီယိုေမာ္ဒန္ေနာက္ခံအယူအဆနဲ. သြင္ၿပင္လကၡဏာေတြအနည္းနဲ.အမ်ားကိန္းေအာင္းေရာေႏွာပါ၀င္ေနတဲ. ကဗ်ာေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္။ၿပီးခဲ.တဲ.(၃)နွစ္ကာလအတြင္းနီယိုေမာ္ဒန္လမ္းေၿကာင္းဆီဦးတည္ေရြ.လ်ားလာတဲ. နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာမ်ိဳးကြဲေတြအမ်ားအၿပားအသစ္ေပၚေပါက္ၿဖစ္ထြန္းလာတာေတြ.ရပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာမ်ိဳးကြဲေတြကေတာ.-
(၁) ဆီမီနီယိုေမာ္ဒန္(Semi-Neomodern/Semineo)
(၂) နီယိုေမာ္ဒန္(Neomodern/Neo)
(၃) နီယိုေမာ္ဒန္မူကြဲ(AlternativeNeomodern/Alterneo)
(၄) စမ္းသပ္နီယိုေမာ္ဒန္(ExperimentalNeomodern/Experneo)
(၅) စကားေၿပနီယိုေမာ္ဒန္(ProseNeomodern/Prosneo)
(၆) ေကာလာ.ဂ်္နီယိုေမာ္ဒန္(CollageNeomodern/Collaneo)
(၇) ပို.စ္နီယိုေမာ္ဒန္(Post+Neomodern/Poneo)
(၈) ဟုိက္ဘရစ္ဒ္နီယုိေမာ္ဒန္ ( Hybrid Neomodern/ Hybrineo )
(၉) ကြန္ဆက္ျခဴရယ္ နီယုိေမာ္ဒန္ ( Conceptual Neomodern/ Concepneo )
ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္။
(ရည္ညႊန္း။ နီယိုေမာ္ဒန္ လမ္းသြယ္လမ္းၿမႊာမ်ား၊အလင္းတန္းဂ်ာနယ္၊၂၀၀၉)
အဲဒီနီယိုေမာ္ဒန္ ကဗ်ာမ်ိဳးကြဲေတြအားလံုးကို ေပါင္းစုၿပီးNeomodernsလို.ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲနိုင္ပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာအၿဖစ္ သတ္မွတ္ရာမွာ-
(၁)နီယိုေမာ္ဒန္ေနာက္ခံအယူအဆေတြနဲ. သြင္ၿပင္လကၡဏာတခ်ိဳ.ကို အေၿခၿပဳစဥ္းစားပါတယ္။
(၂)နီယိုေမာ္ဒန္သြင္ၿပင္လကၡဏာေတြနဲ. တိုက္ဆိုင္ ညွိနွိဳင္းပါတယ္။
(၃)နီယိုေမာ္ဒန္ရဲ.Techniqueပိုင္း၊ေရးဟန္အေၿပာင္းအလဲၿဖစ္/မၿဖစ္အကဲၿဖတ္ပါတယ္။
(၄)နီယိုေမာ္ဒန္မ်ိဳးကြဲၿဖစ္နိုင္ေခ် အလားအလာေတြကို မွန္းဆစဥ္းစားပါတယ္။
(၅)နီယိုေမာ္ဒန္ရဲ.POM ဘာသာစကားအယူအဆနဲ. တိုက္ဆိုင္ညီညြတ္မွဳရွိ/မရွိ စဥ္းစားပါတယ္။
(၆)နီယိုေမာ္ဒန္Idelogy & Concept ေတြနဲ. နီယိုေမာ္ဒန္အာရံုခံစားပံု/မွဳ ရမရဆိုတာကိုလည္းအခ်က္အလက္တစ္ခု အၿဖစ္ ထည္.သြင္းစဥ္းစားပါတယ္။
နီယိုေမာ္ဒန္# ပို.စ္ေမာ္ဒန္
ကၽြန္ေတာ္တို.ဆီမွာ တခ်ိဳ.ကဗ်ာဆရာေတြက နီယိုေမာ္ဒန္နဲ.ပို.စ္ေမာ္ဒန္ကိုကဗ်ာအမ်ိဳးအစားတစ္ခုတည္းလို. ယူဆၿပီးေရာေထြးနားလည္ထားၿကပါတယ္။
တကယ္တမ္းက Neo နဲ. Pomo ဟာ စကားလံုးေ၀ါဟာရအဓိပၸာယ္၊ဘာသာစကားနဲ. အနုပညာအယူအဆ၊ကဗ်ာေဗဒနဲ. ရသအၿမင္၊အနုပညာဖန္တီးမွဳ သေဘာထားေတြမွာလံုး၀ကြဲၿပားၿခားနားမွဳရွိပါတယ္။ဒီလိုကြဲၿပားၿခားနားမွဳရွိေနတဲ.အေၿကာင္းရင္ခံ/အယူအဆေတြအေပၚမူတည္ၿပီး Neo နဲ.Pomoကိုခြဲၿခားနားလည္နိုင္ပါတယ္။ကၽြန္ေတာ္.အေနနဲ.ေတာ. Neo နဲ. Pomo ကို Aesthetic &PoeticSensibility နဲ. ခံစားသိၿမင္ခြဲၿခားနားလည္နိုင္တယ္လို. ယူဆပါတယ္။Sensibility ဆိုရာမွာအာရံုခံစားမွဳ၊အာရံုခံစားပံု၊အာရံုခံစားနိုင္စြမ္းရည္ အေနအထား(၃)မ်ိဳးလံုးအက်ံဴး၀င္ပါတယ္။ဒါ.အၿပင္ေခတ္ၿပိဳင္လူမွဳအေၿကာင္းၿခင္းရာေတြပါမပါ၊ကဗ်ာဓာတ္ကိန္းမကိန္း ၊စာသားေတြဆီကတဆင္.ခံစားရရွိတဲ. ရသပံုစံစတဲ. အခ်က္အလက္ေတြအၿပင္ပုဂၢလိကတန္ဖိုးစံႏွဳန္းေတြနဲ.လည္း Neo နဲ. Pomo ကိုခြဲၿခားနားလည္နိုင္ပါတယ္။
Neo နဲ. Post ဟာ စကားလံုးေ၀ါဟာရ အဓိပၸာယ္ခ်င္းလည္းမတူညီပါဘူး။
Neo ဆိုတဲ.ေရွ.ဆက္စကားလံုးကို OXFORD Advanced English Dictionaryမွာ[neo//new,modern,in the later form]လို.အနက္ဖြင္.ေပးထားပါတယ္။
Post ေရွ.ဆက္စကားလံုးကိုေတာ.Post // later than or aftersomething;လို. LONGMAN Dictionary ofContemporary English မွာအနက္ဖြင္.ေပးထားပါတယ္။LONGMAN အဘိဓာန္ထဲမွာပဲPostmodernism//a styleofbuilding,painting,writing etc,developed inthe late thatcentury,that uses amixture of old and new styles as a reaction againstMODERNISM....
Postmodern//1.relating to or influenced by Postmodernism;2.used to described styles,attitudes etc..,thatare typical of thesocil life that is found in many western countries now,in which television,video,the buying of goods and services etc are very important;ဆိုၿပီး အဓိပၸာယ္အက်ဥ္း ဖြင္.ဆိုေပးထားပါတယ္။
OXFORD& LONGMAN အဘိဓာန္နွစ္ခုလံုးမွာ Neomodern စကားလံုးအဓိပၸာယ္ဖြင္.ဆုိခ်က္မပါ၀င္တဲ.အတြက္ စကားလံုးေ၀ါဟာရအဓိပၸာယ္အရ Neo နဲ.Pomo ကိုအတိအက်နွိဳင္းယဥ္ၿပဖို.မၿဖစ္နိုင္ပါဘူး။Neo နဲ. Postေရွ.ဆက္စကားလံုးေတြရဲ. အနက္အဓိပၸာယ္ကြဲၿပားၿခားနားမွဳနဲ. Pomo အဓိပၸာယ္ဖြင္.ဆိုခ်က္ေတြကိုဆက္စပ္ခ်ဲ.ထြင္စဥ္းစားၿကည္.ရင္စကားလံုးေ၀ါဟာရအဓိပၸာယ္အရ Neo နဲ. Pomo ၿကားကကြဲၿပားၿခားနားမွဳကိုနားလည္သိၿမင္နိုင္မယ္လို. ယူဆပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို.ေၿပာဆိုသံုးစြဲေနတဲ. Neomodernေ၀ါဟာရထဲက modern စကားလံုးဟာ အေနာက္တိုင္းလူ.အဖြဲ.အစည္းထဲက Modern/Modernism ကိုရည္ညႊန္းေၿပာဆိုတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး။Neomodern ေ၀ါဟာရထဲက modern ဟာ ကၽြန္ေတာ္တို.ဆီမွာ၁၉၉၀ ၀န္းက်င္ေနာက္ပိုင္း ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာ(သို.)ေမာ္ဒန္ကဗ်ာလို.ေခၚေ၀ၚၿကတဲ.ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားကိုသာ သီးၿခားရည္ညႊန္းပါတယ္။အဲဒီေတာ.Neomodern ဆိုတာ ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာရဲ. အာရံုခံစားပံု၊အာရံုခံစားမွဳ၊ေရးဟန္နည္းစနစ္ေတြကိုခ်ဲ.ထြင္ေက်ာ္လြန္ဖို.ၿကိဳးစားတဲ. ၊အသစ္ၿဖစ္ေအာင္ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲဖို.ၿကိဳးစားထားတဲ.ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားလို.ပဲ အဓိပၸာယ္ထြက္ပါတယ္။
တၿပိဳင္တည္းမွာပဲနီယိုေမာ္ဒန္ဟာ ေခတ္ၿပိဳင္ၿမန္မာကဗ်ာေလာကထဲက ပို.စ္ေမာ္ဒန္စာေပ အယူအဆတခ်ိဳ.နဲ. ကဗ်ာအနုပညာလက္ရာေတြကိုဆန္.က်င္ေ၀ဖန္ရင္းက အသစ္ၿဖစ္ေပၚလာတဲ.ကဗ်ာအယူအဆတစ္မ်ိဳးၿဖစ္ေနၿပန္ပါတယ္။
Neomodern ဟာAnti-Postmodern Poetryအမ်ိဳးအစားၿဖစ္ပါတယ္။Anti-ေရွ.ဆက္စကားလံုးကိုopposed to /angainst / instead of ဆိုတဲ.အနက္ အဓိပၸာယ္နဲ. သံုးစြဲတာၿဖစ္ပါတယ္။ကၽြန္ေတာ္တို.ေခတ္ၿပိဳင္ၿမန္မာကဗ်ာနယ္ပယ္အတြင္းမွာနီယိုေမာ္ဒန္ဟာ ပို.စ္ေမာ္ဒန္စာေပအယူအဆ/ကဗ်ာအနုပညာလက္ရာေတြနဲ. ဘယ္လိုဆန္.က်င္ကြဲလြဲမွဳရွိေနပါသလဲ။နီယိုေမာ္ဒန္ဟာ-
၁။ေခတ္ၿပိဳင္လူမွဳအေၿကာင္းၿခင္းရာ(Social Issues)ေတြကို မ်က္ကြယ္ၿပဳၿခင္းကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
၂။သက္ရွိလူသားရဲ.အာရံုခံစားမွဳနဲ. အသိအၿမင္ထက္ သက္မဲ.ဘာသာစကားသေကၤတအေဆာက္အအံုကို ေရွ.တန္းတင္ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ေနၿခင္းကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၃။စာသားေတြကေပးတဲ. ဆိုလိုရင္း/အနက္အဓိပၸာယ္ေတြ ဖရိုဖရဲၿဖစ္သြားတဲ.အထိ ခ်ိဳးဖ်က္/ရပ္ဆိုင္း/ဟန္.တားတဲ. Language Game ၿပဳလုပ္ၿခင္းကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
၄။စာသားအေဆာက္အအံုတစ္ခုလံုးလႊမ္းၿခံဳၿကည္.ရင္ ဆိုလိုရင္းမေပၚဘဲအေၿကာင္းအရာ/အဓိပၸာယ္ရွဳပ္ေထြးေနၿခင္းကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
၅။ကဗ်ာဖန္တီးၿခင္းအယူအဆကိုလက္ခံၿပီး ကဗ်ာၿပဳလုပ္ၿခင္း အယူအဆကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
၆။ပံုသဏ²ာန္ပိုင္းဆိုင္ရာေပါက္ကြဲမွဳအစြန္းေရာက္ၿခင္း၊ပံုသဏ²ာန္ကို အဓိကထားလြန္းၿခင္းကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၇။စာသားအေဆာက္အအံုမွန္သမွ် ကဗ်ာၿဖစ္တယ္ဆိုတဲ.အယူအဆကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၈။ပဋိကဗ်ာအယူအဆ(Anti-Poetry Concept)ကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။ကဗ်ာဓာတ္(Sense of Poetry)ကိုၿငင္းဆန္ၿခင္းကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
၉။အာရံုခံစားမွဳအနက္/အဓိပၸာယ္ေတြကိုအဓိကမထားဘဲ စာသားအဓိကထားၿခင္းကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၀။အနုပညာရွင္က“ဒါ အနုပညာၿဖစ္တယ္”လို.ေၿပာရင္ အဲဒီလက္ရာဟာအနုပညာပဲဆိုတဲ.အာဏာရွင္ဆန္တဲ.အယူအၿမင္ကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၁။စာေရးသူကဗ်ာဆရာကအနုပညာလက္ရာ/ကဗ်ာပါလို.ေၿပာတိုင္းမ်က္လံုးစံုမွိတ္လက္မခံပါဘူး။စာသားအေဆာက္အအံုတိုင္းကိုသံသယစိတ္နဲ.စစ္ေဆးပါတယ္။အနုပညာေၿမာက္မေၿမာက္၊ကဗ်ာၿဖစ္မၿဖစ္ကို ကိုယ္.အၿကိဳက္ ၊အသိနဲ.ဆံုးၿဖတ္ပါတယ္။အနုပညာလက္ရာတစ္ရပ္ကို ခ်ဥ္းကပ္ခံစားရာမွာ ကိုယ္ပိုင္ရသဆိုင္ရာဆံုးၿဖတ္ခ်က္(Self-Aesthetic Determination)ၿပဳလုပ္ၿခင္းကို အေလးထားပါတယ္။
၁၂။အနုပညာလက္ရာအဆင္.အတန္းခြဲၿခားၿခင္းကို လက္ခံၿပီး ပို.စ္ေမာ္ဒန္ေတြရဲ.အနုပညာလက္ရာအဆင္.အတန္းခြဲၿခားမွဳမရွိတဲ. အယူအဆကိုၿငင္းဆန္ပါတယ္။
၁၃။အဓိပၸာယ္မရွိေသာစာသားမ်ား(Non-senseText)သံုးစြဲၿခင္းကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၄။ေခတ္ၿပိဳင္လူ.အဖြဲ.အစည္းထဲကယဥ္ေက်းမွဳ၊ လူမွဳေရးနဲ.ဆိုင္တဲ.ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာၿဖစ္စဥ္ေတြကိုသာေ၀ဖန္ေလွာင္ေၿပာင္သေရာ္ၿပီး ကဗ်ာအနုပညာအေပၚေလွာင္ေၿပာင္သေရာ္ၿခင္းကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၅။အရာရာကိုရသပစၥည္းၿပဳလုပ္နိုင္တယ္ဆိုတဲ.အားနည္းခ်က္ရွိတဲ. အယူအဆကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၆။လူသားအေနအထားကိုစာေပဆိုင္ရာ သေဘာတရားရင္းၿမစ္အားၿဖင္.ေဖာ္ၿပမွဳအေပၚသာအေၿခၿပဳေတြးေတားမွဳၿပဳၿခင္းကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၇။စာေရးသူေရးသားတည္ေဆာက္လိုက္တဲ. ဘာသာစကားရဲ.အေပၚယံအလႊာစကားလံုး၊သေကၤတ၊အမွတ္အသား၊အညႊန္းၿပဳေတြနဲ. သူတို.ကို အဓိပၸာယ္အနက္ဖြင္.ဆိုရာကရရွိလာတဲ. အညႊန္းခံ၊ အဓိပၸာယ္၊အနက္သေဘာေတြထဲမွာပဲ အာရံုစူးစိုက္နစ္၀င္ေနၿပီး ဘာသာစကားကိုၿဖစ္ေပၚေစတဲ. စာေရးသူရဲ.လိုအင္ဆႏၵ၊အာရံုခံစားမွဳ၊အာရံုအေတြ.အၿကံဳ၊ရည္ရြယ္ခ်က္၊အဇၩတၲခံစားမွဳ၊စိတ္ကူးစိတ္သန္း၊ဘ၀အၿမင္၊အာရံုသိမွဳေတြကိုအေလးအနက္မၿပဳတဲ.စာဖတ္ၿခင္းၿဖစ္စဥ္သေဘာထားကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၈။အနုပညာလက္ရာတစ္ရပ္ဖန္တီးၿပဳလုပ္ရာမွာ ခံစားခ်က္ကိုထုတ္ေဖာ္ၿပၿခင္း (Expression of Emotion)၊စ်ာန္၀င္စားမွဳ(Inspiration)အနုပညာပါရမီ (Artistic Genius)၊တီထြင္စိတ္ကူးဥာဏ္ (Creative Imagination)၊ပင္ကိုစြမ္းရည္(Orginality)၊ေလာကအၿမင္(Philosophyof Artist)၊ထိုးထြင္းသိၿမင္မွဳ(Intution)၊ရသခံစားနိုင္စြမ္းရည္(Asethetic Sensibility)အစရွိတဲ. အနုပညာအေတြ.အၿကံဳ(Art Experience)ေတြဟာအေရးမပါဘူးဆိုတဲ. အယူအဆကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၉။CreationNeoaesthetic (ရသအသစ္ဖန္တီးၿခင္း)နဲ.Aesthetic-shift (ရသအေၿပာင္းအလဲ)ကိုလက္ခံေပမယ္. Anti-aesthetic (ပဋိရသ)အယူအဆ၊အနုပညာမပါတဲ. အနုပညာအယူအဆေတြကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
နီယိုေမာ္ဒန္ဟာ အထက္ပါအေၿကာင္းအရာ၊ပံုသဏ²ာန္ ၊ဘာသာစကားအၿမင္ ၊ကဗ်ာအၿမင္၊ရသအၿမင္၊အနုပညာအေပၚသေဘာထားကိစၥေတြမွာ ပို.စ္ေမာ္ဒန္နဲ. ဆန္.က်င္ကြဲလြဲမွဳရွိပါတယ္။ဒါေပမဲ.နီယိုေမာ္ဒန္ဟာအတတ္ပညာ၊နည္းစနစ္နဲ. လကၡဏာပိုင္းမွာပို.စ္ေမာ္ဒန္နဲ.ဆင္တူယိုးမွား၊ေရာေႏွာမွဳတခ်ိဳ.ေတာ.ရွိေနပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္အေနနဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္နည္းစနစ္တခ်ိဳ.ကိုလိုအပ္ရင္လိုအပ္သလို ယူငင္သံုးစြဲမယ္လို. “ၿမန္မာေခတ္ေပၚကဗ်ာေၿကညာစာတမ္းသစ္ ၂၀၀၇”မွာတရား၀င္ေၿပာခဲ.ဖူးပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္၇ဲ. ခ်ည္မွ်င္ဆန္ေသာလိုင္းမ်ား(FibrousLines)နဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္ရဲ. အပိုင္းအစမ်ား(Fragments)ေပါင္းစပ္ေရးဖြဲ.ၿခင္းဟာ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာမွာ အေရးၿကီးတဲ.လကၡဏာတစ္ရပ္ၿဖစ္လာပါတယ္။တခ်ိဳ.နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာ၊ အထူးသၿဖင္. Post+ Neomodern(Poneo)ကဗ်ာေတြမွာနီယိုနဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္ နည္းစနစ္ေရာစပ္မွဳဟာ ၇၀း၃၀ အခ်ိဳးေလာက္ရွိပါတယ္။
ဒီလိုနည္းစနစ္ေရာေထြးမွဳရွိေပမယ္.နီယိုနဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္ကို Sensibility နဲ.ခြဲၿခားနားလည္နိုင္ပါတယ္။နီ.ယိုနဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္ဟာ Sensibility ခ်င္းမတူပါဘူး။
နီယိုနဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္ဟာ Sensibility ခ်င္းမတူရံုသာမကဘာသာစကားအယူအဆမွာ ဆန္.က်င္ဘက္ ပဋိပကၡအသြင္ေဆာင္တဲ.အထိသိသိသာသာကြဲၿပားၿခားနားေနပါတယ္။
# 3 တြ င္ ဆ က္ လ က္ ဖ တ္ ရႈ ပါ ရ န္
ေ အ ာ င္ ရ င္ ၿငိ မ္ း
မွတ္ခ်က္။ နီယုိေမာ္ဒန္ ကဗ်ာမ်ဳိးကြဲမ်ား အေၾကာင္းကုိပါ သိလိုပါက www.neomodernmyanmarpoetry.blogspot.com ပါ ကဗ်ာေဆာင္းပါး/ ခ်ဥ္းကပ္ေဆာင္းပါးမ်ား တြဲဖတ္ရန္ လိုအပ္ပါလိမ့္မည္။
ၿမန္မာကဗ်ာသမိုင္းကို သမင္လည္ၿပန္လွည္.ၿကည္.ရင္ ခန္.မွန္းပ်မ္းမွ် အနွစ္နွစ္ဆယ္ေလာက္အၿကာမွာ တစ္ၿကိမ္နွဳန္းနဲ.ကဗ်ာယဥ္ေက်းမွဳေရွာ.ခ္ (သို.မဟုတ္) ကဗ်ာလမ္းေၿကာင္း အေၿပာင္းအလဲေတြ ၿဖစ္ေပၚေလ.၇ွိတာေတြ.၇ပါတယ္။ေခတ္စမ္းကဗ်ာေခတ္ (၁၉၃၄၀န္းက်င္)၊စာေပသစ္ေခတ္ (၁၉၅၀၀န္းက်င္) ၊ေတာ္လွန္ကဗ်ာနဲ. မိုးေ၀ကဗ်ာေခတ္ (၁၉၇၀ ၀န္းက်င္)၊ေခတ္ေပၚကဗ်ာေခတ္ (၁၉၉၀၀န္းက်င္)ေတြဟာ ၿမန္မာကဗ်ာ သမိုင္းမွာ သိသာထင္ရွားတဲ. ကဗ်ာယဥ္ေက်းမွဳ ရွာ.ခ္ေတြၿဖစ္ပြားခဲ.တဲ. နွစ္ကာလေတြပါပဲ။
၁၉၉၀ ၀န္းက်င္ကစၿပီး အရွိန္ၿမွင္.လွဳပ္ရွားသက္၀င္လာတဲ.ေခတ္ေပၚကဗ်ာဟာ ၿမန္မာကဗ်ာေလာကရဲ. ပင္မေရစီးၿဖစ္လာခဲ.ကာ ၂၀၀၅ ၀န္းက်င္အထိၿသဇာၿကီးမားသက္ေရာက္ေနဆဲ ၿဖစ္ပါတယ္။၂၀၀၅၀န္းက်င္မွာေတာ. ကဗ်ာ ဆရာေဇယ်ာလင္းမိတ္ဆက္တင္သြင္းတဲ. အေမရိကန္ဘာသာ စကားကဗ်ာ (L=A=N=G=U=A=G=E= POETRY) အယူအဆေတြထြက္ေပၚလာၿပီး ဆယ္စုနွစ္တစ္ခုနဲ. တစ္၀က္နီးပါးထီးနန္းစိုးစံေနတဲ.၊လမ္းေဟာင္းအတိုင္းမေၿပာင္းလဲ တေ၇ြ.ေ၇ြ.စီးဆင္းေနတဲ. ပင္မေ၇စီးေခတ္ေပၚကမ္းပါးကို တိုက္စားၿဖိဳခ်ပစ္လိုက္ပါတယ္။L.Pကဗ်ာလွဳပ္၇ွားမွဳေၿကာင္.ေခတ္ၿပိဳင္ ၿမန္မာကဗ်ာေလာကမွာ ပို.စ္ေမာ္ဒန္ကဗ်ာေဗဒ ၿသဇာယူခဲ.တဲ.ကဗ်ာဂိုဏ္းနဲ.နိုင္ငံရပ္ၿခားကဗ်ာေဗဒကို ဆန္.က်င္ၿငင္းဆန္ၿပီးကိုယ္.နည္းကိုယ္.ဟန္နဲ.အသစ္လုပ္မယ္. နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာဂိုဏ္းေတြကြဲၿပားထြက္ေပၚလာခဲ.ပါတယ္။
အဲဒီကာလေတြမွာ ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာယဥ္ေက်းမွဳအေဟာင္းနဲ. ဘာသာစကားကဗ်ာေဗဒယဥ္ေက်းမွဳအသစ္အၿကား အနုပညာနဲ. အယူအဆေရးရာ ဆန္.က်င္တိုက္ခိုက္မွဳ၊ထိေတြ.ပြတ္တိုက္မွဳ၊ေရာယွက္ေပါင္းစပ္မွဳ စတဲ. ယဥ္ေက်းမွဳေရွာ.ခ္ေတြၿဖစ္ပြားခဲ.ရာကၿမန္မာကဗ်ာေလာကမွာေနာက္ထပ္ ကဗ်ာယဥ္ေက်းမွဳအသစ္တစ္ခု ေပၚေပါက္ၿဖစ္ထြန္း လာခဲ.ပါတယ္။
အဲဒီ ၿမန္မာကဗ်ာယဥ္ေက်းမွဳအသစ္ကေတာ. နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာယဥ္ေက်းမွဳပဲၿဖစ္ပါတယ္။
နီယိုေမာ္ဒန္ဆိုတာ
နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာအယူအဆေတြဟာ ၂၀၀၇မတ္လ ၂၁ ရက္ေန. ကမာၻ.ကဗ်ာေန.မွာ ထုတ္ေ၀တဲ.”ၿမန္မာေခတ္ေပၚကဗ်ာသစ္ ေၿကညာစာတမ္း၂၀၀၇”မွာအစၿပဳသေႏၶတည္ခဲ.ပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္ဟာပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာအာရံုခံစားပံု၊အာရံုခံစားမွဳ၊ေရးဟန္၊နည္းစနစ္ေတြကိုခ်ဲ.ထြင္ေက်ာ္လြန္ဖို.ၿကိဳးစားရင္းေခတ္ၿပိဳင္ၿမန္မာကဗ်ာေလာကထဲက ပို.စ္ေမာ္ဒန္စာေပအယူတခ်ိဳ.နဲ.ကဗ်ာအနုပညာလက္ရာေတြကိုဆန္.က်င္ေ၀ဖန္ရင္းက အသစ္ၿဖစ္ေပၚလာတဲ. ကဗ်ာအယူအဆတစ္မ်ိဳးၿဖစ္ပါတယ္။
နီယိုေမာ္ဒန္ဟာ Neomodernism မဟုတ္ဘဲNew Poetic Concept တစ္မ်ိဳးသာၿဖစ္ပါတယ္၊
နီယိုေမာ္ဒန္အေၿကာင္းေၿပာရင္Neomodern ဆိုတဲ. ေ၀ါဟာရအသံုးအႏွဳန္းကိုစတင္ရွင္းလင္းရပါလိမ္.မယ္။နီယိုေမာ္ဒန္မွာNeo ေရွ.ဆက္စကားလံုးရဲ.အဓိပၸာယ္ကိုnew/in the later from ဆိုတဲ. အနက္ေတြနဲ.သံုးစြဲထားတာၿဖစ္ပါတယ္။LONGMANDictionary of Contemporary English မွာေတာ. Neo-//based on a style,set ofideas,or political system that existed in the past ;လို.အနက္ဖြင္.ေပးထားပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္မွာNeo ေရွ.ဆက္စကားလံုးကို new ဆိုတဲ.အဓိပၸာယ္နဲ. အဓိကသံုးစြဲတာၿဖစ္ေပမယ္. ဆက္စပ္ခ်ဲ.ထြင္အနက္ ဖြင္.ရင္not before /notused before/unfamiliar/recently changed/recently discovered အဓိပၸာယ္ေတြအထိက်ယ္ၿပန္သက္ေရာက္မွဳရွိပါတယ္။
နီယိုေမာ္ဒန္ဆိုတာပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာကိုupdate/vt /make more;bring up to dateၿဖစ္ေအာင္လုပ္လိုက္တဲ.ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားတစ္မ်ိဳးပါပဲ။
နီယိုေမာ္ဒန္ေနာက္ခံအယူအဆနဲ. သြင္ၿပင္လကၡဏာတခ်ိဳ.
ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာကို ေက်ာ္လြန္ဖို.ၿကိဳးစားေနတဲ. နီယိုေမာ္ဒန္မွာခိုင္မာေသခ်ာတဲ. ေနာက္ခံအယူအဆနဲ.သြင္ၿပင္လကၡဏာေတြရွိပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္ေနာက္ခံအယူအဆနဲ.သြင္ၿပင္လကၡဏာေတြကိုလိုရင္းအခ်က္အလက္အတိုင္း ေဖာ္ၿပရရင္-
၁။ေခတ္ကိုကိုယ္စားၿပဳၿခင္း၊ေခတ္ရဲ.ပံုရိပ္ထင္ဟပ္ၿခင္း
၂။ကဗ်ာဆရာရဲ.ခံစားမွဳ/ဘ၀အၿမင္ကို အေၿခခံၿခင္း
၃။ဘာသာစကားကိုမီဒီယမ္အၿဖစ္သာအသံုးၿပဳၿခင္း
၄။လူသားရဲ.ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးေပၚလြင္ၿခင္း၊လူရဲ. ပုဂၢလိကသေဘာကို ၿပန္လည္ေဖာ္ထုတ္ၿခင္း
၅။ေခတ္ၿပိဳင္ထဲကModern/Neomodern& PostmodernSensibility ေပၚလြင္ထင္ရွားၿခင္း
၆။လူအုပ္ၿကီးထဲေရာေႏွာေပ်ာက္ဆံုးေနတဲ.Identity ကို ရွာေဖြ တည္ေဆာက္ၿခင္း
၇။ေရးဟန္နွင္.တင္ၿပပံုေၿပာင္းလဲၿခင္း
၈။ရသအေၿပာင္းအလဲ
၉။အဇၥ်တၱခံစားမွဳပိုင္းစစိတ္ၿမႊာၿခင္း
၁၀။အေတြးအၿမင္မ်ားအခ်ိဳးပ်က္ၿခင္း
၁၁။အေၿကာင္းအရာမ်ားေရာေထြးထားၿခင္း
၁၂။အာရံုခံစားမွဳ ဗဟိုခ်က္ကင္းမဲ.ၿခင္း
၁၃။လူ/လူအမ်ားရဲ.အၿမင္နဲ.အာရံုခံစားမွဳမ်ား ေရာေထြးေနၿခင္း၊ေပါင္းစပ္ေရးဖြဲ.ၿခင္း
၁၄။နိမိတ္ပံု၊သေကၤတမ်ား ေလွ်ာ.ခ်ၿခင္း
၁၅။အရပ္သံုးဘာသာစကားမ်ားေရာေနွာသံုးစြဲၿခင္း
၁၆။ရိုးရွင္းလြယ္ကူေသာအဓိပၸာယ္၊အနက္ဖြင္.စနစ္မ်ားတည္ေဆာက္ၿခင္း
၁၇။ကဗ်ာအတြင္းသားအေပ်ာ.ထည္(Software)မ်ားေၿပာင္းလဲၿခင္း
၁၈။ေပၚၿပဴလာၿဖစ္တဲ.အေရးအသား/ဟန္ပန္မ်ားကိုေရွာင္ၿကဥ္ၿခင္းတို.ပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။
(ရည္ညႊန္း။ ။ နီယိုေမာ္ဒန္ေနာက္ခံ အယူအဆနွင္.သြင္ၿပင္လကၡဏာအခ်ိဳ.၊ ႏြယ္နီမဂၢဇင္း)
နီယိုေမာ္ဒန္သြင္ၿပင္လကၡဏာမ်ား
နီယိုေမာ္ဒန္ဟာပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာကို ခ်ဲ.ထြင္ေက်ာ္လြန္ဖို.ၿကိဳးစားရာကအသစ္ၿဖစ္ေပၚတဲ.ကဗ်ာအယူအဆအသစ္တစ္မ်ိဳးလို.ဆိုရင္ ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာလကၡဏာေတြကိုဘယ္လိုဘယ္ပံု ဆန္.က်င္ခ်ဲ.ထြင္လာသလဲဆိုတာနွိဳင္းယဥ္စဥ္းစားသံုးသပ္ၿကည္.ဖို.လိုပါလိမ္.မယ္။ၿမန္မာကဗ်ာေလာကရဲ.ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာဟာ၁၉၆၉ သေၿပ၀ပ္ေရွာ.၊ဆရာၿမဇင္ရဲ.“ေခတ္ေပၚကဗ်ာေၿကညာစာတမ္း”ေခတ္ေပၚကဗ်ာေယဘုယ်လကၡဏာေတြအေပၚအေၿခခံတည္ေဆာက္ထားတဲ.ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားၿဖစ္ပါတယ္.ေခတ္ေပၚကဗ်ာရဲ. ေယဘုယ်လကၡဏာေတြက-
၁။ေထြၿပားတယ္၊ရိုးရိုးစင္းစင္းမဟုတ္
၂။သိပ္သည္းတယ္၊က်ဲတဲတဲမဟုတ္
၃။က်ယ္က်ယ္၀န္း၀န္းလႊမ္းၿခံဳတယ္၊မက်ဥ္းေၿမာင္း
၄။ရိပ္ကာ၀ဲကာေၿပာတယ္၊တိုက္ရိုက္ မေၿပာ
၅။ဧကန္သေဘာတရားမ်ားကိုေဆာင္တယ္၊ၿပဳအပ္တဲ.သေဘာတရားကိုမေဆာင္
၆။အကြက္သေဘာကိုေဆာင္တယ္၊မ်ဥ္းသေဘာကိုမေဆာင္စတဲ. သြင္ၿပင္လကၡဏာေတြၿဖစ္ပါတယ္။
ဆရာၿမဇင္ရဲ. ေခတ္ေပၚကဗ်ာေယဘုယ်လကၡဏာေတြအၿပင္ကဗ်ာေလ.လာသူတစ္ဦးေပါင္းစပ္တင္ၿပခဲ.တဲ.အတြင္းစိတ္ခံစားမွဳ (Inner Feeling)၊စကားေၿပာရစ္သမ္(Spoken Rhythm)၊လြတ္လပ္စြာေဖာ္ၿပခ်က္(Freedomof Expression)ဆိုတဲ. ေခတ္ေပၚကဗ်ာအဓိကလကၡဏာေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။
နီယိုေမာ္ဒန္မွာေတာ. ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚလကၡဏာေတြနဲ.ဆန္.က်င္ကြဲလြဲေနတဲ.လကၡဏာအသစ္ေတြကို ေတြ.ၿမင္လာရပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္ရဲ. သြင္ၿပင္လကၡဏာေတြက-
၁။အကြက္သေဘာမဟုတ္၊ခ်ည္မွ်င္ဆန္ေသာလိုင္း(FibrousLines) မ်ားၿဖင္. ဖြဲ.စည္းၿခင္း
၂။ခ်ည္မွ်င္ဆန္ေသာစာသားမ်ား(FibrousText)နွင္. အပိုင္းအစမ်ား(Fragments)ေရာစပ္ေရးဖြဲ.ၿခင္း
၃။ကဗ်ာဘာသာစကားေလွ်ာ.ခ်ၿပီးအရပ္သံုးစကားကို အေလးေပးေရးဖြဲ.ၿခင္း
၄။ၿပင္းထန္ေလးနက္ေသာအတြင္းစိတ္ခံစားမွဳ(InnerFeeling)မ်ားမဟုတ္၊ ယေန.ေခတ္နွင္.အညီ အေပၚယံဆန္ေသာလြတ္လပ္ေပါ.ပါးေသာအၿမင္မ်ားၿဖစ္ၿခင္း
၅။ရိပ္ကာ၀ဲကာမေၿပာ၊တိုက္ရိုက္ေၿပာၿခင္း
၆။က်စ္လစ္သိပ္သည္းမွဳမရွိ၊ေဖာင္းပြၿခင္း
၇။ေထြၿပားေ၀၀ါးမွဳမရွိ၊ရိုးစင္းၿကည္လင္ၿပတ္သားၿခင္း
၈။ပုဂၢလိကအာရံုခံစားမွဳ/အၿမင္နွင္. ေခတ္ၿပိဳင္ၿမင္ကြင္းကိုခ်တ္ဆက္ထားၿခင္း
၉။အၿခားသူ၏အၿမင္မ်ားေရာေနွာတင္ၿပၿခင္း
၁၀။အရပ္သံုးဘာသာစကားကိုပင္ကဗ်ာဘာသာစကားကဲ.သို.အနက္ခြန္အားမ်ိဳးရေအာင္သံုးစြဲၿခင္း
၁၁။ၿကည္လင္ရွင္းလင္းသည္.အဓိပၸာယ္ေဆာင္ေသာစာသားမ်ားကိုအသံုးၿပဳၿခင္း
၁၂။ေခတ္ၿပိဳင္လူ.အဖြဲ.အစည္း၏အားနည္းေသာစရိုက္လကၡဏာမ်ားကို ေ၀ဖန္ၿခင္း
၁၃။လူမွဳဆက္ဆံေရးပူေႏြးလာမွဳကိုသတိေပးၿခင္း
၁၄။ပုဂၢလိကခံစားမွဳနွင္. လူ.အဖြဲ.အစည္းအေပၚ အၿမင္ေရာစပ္ၿခင္း
၁၅။နီယိုနွင္.ပို.စ္ေမာ္ဒန္သြင္ၿပင္လကၡဏာ မ်ိဳးစပ္ထားၿခင္း
၁၆။(သဒၵါနည္းအရ)မ်ိဳးစံုပါ၀င္ေပါင္းစပ္ေနေသာဘာသာစကားကိုသံုးစြဲၿခင္း စတာေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္။
(ရည္ညႊန္း။ (၁)ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာ၊နီယိုေမာ္ဒန္ နွင္.ပို.စ္ေမာ္ဒန္ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာလမ္းၿမႊာမ်ား
(၂)နီယိုေမာ္ဒန္ = ပို.စ္ေမာ္ဒန္
နြယ္နီမဂႊဇင္း၊ အမွတ္ ( )၊ ၂၀၁၀
ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာရဲ. လကၡဏာေတြနဲ.နီယိုေမာ္ဒန္လကၡဏာေတြကိုႏွဳိင္းယွဥ္ၿကည္.ရင္ဆန္.က်င္ကြဲလြဲမွဳေတြနဲ.ခ်ဲ.ထြင္ဆန္.ကားမွဳေတြကိုထင္ရွားၿမင္သာနိုင္ပါလိမ္.မယ္။
ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကေန နီယိုေမာ္ဒန္ဆီအေရြ.မွာေရးဟန္အေၿပာင္းအလဲ(Stylistic Transformation)ဟာအေရးၿကီးပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္ရဲ.Techniqueပိုင္းၿဖစ္တဲ.ေရးဟန္အေၿပာင္းအလဲမွာ-
(၁)စကားလံုးသံုးစြဲပံုအေၿပာင္းအလဲ
(၂)ပါဒ၊၀ါက်၊သဒၵါ၊အနက္အေၿပာင္းအလဲ
(၃)အသံနဲ.ေလယူေလသိမ္းအေၿပာင္းအလဲ
(၄)စီစဥ္တင္ၿပပံုအေၿပာင္းအလဲ
(၅)ဖြဲ.စည္းတည္ေဆာက္ပံုအေၿပာင္းအလဲ
(၆)အေၿကာင္းအရာအေၿပာင္းအလဲ
(၇)ကဗ်ာအၿမင္အေၿပာင္းအလဲ
(၈)အာရံုခံစားပံုအေၿပာင္းအလဲနဲ.
(၉)ရသအေၿပာင္းအလဲေတြပါ၀င္ပါတယ္။
နီယိုေမာ္ဒန္လမ္းသြယ္မ်ား
ဒီေန. ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာယဥ္ေက်းမွဳဟာ ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာၿပိဳကြဲမွဳနဲ.နီယိုေမာ္ဒန္၊ပို.စ္ေမာ္ဒန္ကဗ်ာအသစ္ၿဖစ္ထြန္းမွဳစပ္ၿကားကာလကိုၿဖတ္သန္းေနပါတယ္။ေခတ္ၿပိဳင္ၿမန္မာကဗ်ာ(ContemporaryMyanmarPoetry)ဆိုတဲ.စကားရပ္မွာ ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာ၊နီယိုေမာ္ဒန္၊ပို.စ္ေမာ္ဒန္၊ဘာသာစကားကဗ်ာ၊စမ္းသပ္ကဗ်ာ၊စကားေၿပကဗ်ာ၊ေကာလာ.ဂ်္ကဗ်ာနဲ.ကြန္ဆက္ခ်ဴရယ္ကဗ်ာ အမ်ိဳးအစားေတြပါ၀သ္ပါတယ္၊
ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာေတြမွာ အမ်ိဳးအစားတစ္ခုခ်င္းအလိုက္ကိုယ္ပိုင္အမွတ္လကၡဏာေတြနဲ.သီးၿခားၿဖစ္ေနတဲ.ကဗ်ာေတြရွိသလိုအမ်ိဳးအစားတစ္ခုနဲ.တစ္ခုနယ္ပယ္ခ်င္း၊လကၡဏာခ်င္းေရာေထြးေနတာမ်ိဳးလည္းရွိပါတယ္။ကာယကံရွင္ ကဗ်ာဆရာကပို.စ္ေမာ္ဒန္လို.ေၿပာေပမယ္.နီယိုေမာ္ဒန္ၿဖစ္ေနတဲ.ကဗ်ာေတြ၊နီယိုေမာ္ဒန္လို.ေၿပာေပမယ္.ပို.စ္ေမာ္ဒန္ၿဖစ္ေနတဲ.ကဗ်ာေတြ၊နီယိုနဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္လကၡဏာေရာေထြးေနတဲ.ကဗ်ာေတြ ဒီေန.ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာေလာကမွာအမ်ားအၿပားၿမင္ေတြ.ေနရပါတယ္။
၂၀၀၇၊၂၀၀၈၊၂၀၀၉သံုးနွစ္တာကာလအတြင္းမွာေခတ္ၿပိဳင္ၿမန္မာက်ွာယဥ္ေက်းမွဳကိုဆန္းသစ္ခ်ဲ.ထြင္လိုတဲ.၊လြတ္လပ္က်ယ္ၿပန္.တဲ.ကဗ်ာအၿမင္ရွိတဲ. က်ွာဆရာတစ္ခ်ိဳ.ဟာနီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြဆန္းသပ္ေရးသားလာခဲ.ၿကပါတယ္။လူအမ်ားနားလည္ေအာင္အၿကမ္းဖ်ဥ္းေၿပာရရင္ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚ ကဗ်ာလကၡဏာေတြကိုေက်ာ္လြန္လာၿပီး ဘာသာစကားကဗ်ာနဲ.ပို.စ္ေမာ္ဒန္ကဗ်ာနယ္ပယ္ကို မေရာက္တဲ.ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားေတြကိုနီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြလို. ၿခံဳငံုေခၚနိုင္ပါတယ္။ဒီေနရာမွာဘာသာစကားကဗ်ာနဲ.ပို.စ္ေမာ္ဒန္ကဗ်ာနယ္ပယ္ဆိုတာအဲဒီကဗ်ာေဗဒေတြနဲ.ဘာသာစကားအယူအဆ၊အနုပညာအယူအဆ၊ရသအယူအဆ၊သြင္ၿပင္လကၡဏာေတြၿသဇာသက္ေရာက္လႊမ္းၿခံဳမွဳရွိတဲ.နယ္နိမိတ္ကို ဆိုလိုပါတယ္။ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာကိုေက်ာ္လြန္လာတဲ.အၿပင္ဘာသာစကားကဗ်ာနဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္က်ွာေတြရဲ.အရိပ္ၿသဇာလႊမ္းမိုးမွဳကလြတ္ကင္းေနတယ္ဆိုရင္ နီယိုေမာ္ဒန္က်ွာလို.အၿကမ္းဖ်ဥ္းေၿပာနိုင္ပါတယ္။
ေခတ္ၿပိဳင္ၿမန္မာကဗ်ာဆရာအခ်ိဳ.ရဲ.နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာေတြဟာနီယိုေမာ္ဒန္ေနာက္ခံအယူအဆနဲ. သြင္ၿပင္လကၡဏာေတြအနည္းနဲ.အမ်ားကိန္းေအာင္းေရာေႏွာပါ၀င္ေနတဲ. ကဗ်ာေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္။ၿပီးခဲ.တဲ.(၃)နွစ္ကာလအတြင္းနီယိုေမာ္ဒန္လမ္းေၿကာင္းဆီဦးတည္ေရြ.လ်ားလာတဲ. နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာမ်ိဳးကြဲေတြအမ်ားအၿပားအသစ္ေပၚေပါက္ၿဖစ္ထြန္းလာတာေတြ.ရပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာမ်ိဳးကြဲေတြကေတာ.-
(၁) ဆီမီနီယိုေမာ္ဒန္(Semi-Neomodern/Semineo)
(၂) နီယိုေမာ္ဒန္(Neomodern/Neo)
(၃) နီယိုေမာ္ဒန္မူကြဲ(AlternativeNeomodern/Alterneo)
(၄) စမ္းသပ္နီယိုေမာ္ဒန္(ExperimentalNeomodern/Experneo)
(၅) စကားေၿပနီယိုေမာ္ဒန္(ProseNeomodern/Prosneo)
(၆) ေကာလာ.ဂ်္နီယိုေမာ္ဒန္(CollageNeomodern/Collaneo)
(၇) ပို.စ္နီယိုေမာ္ဒန္(Post+Neomodern/Poneo)
(၈) ဟုိက္ဘရစ္ဒ္နီယုိေမာ္ဒန္ ( Hybrid Neomodern/ Hybrineo )
(၉) ကြန္ဆက္ျခဴရယ္ နီယုိေမာ္ဒန္ ( Conceptual Neomodern/ Concepneo )
ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္။
(ရည္ညႊန္း။ နီယိုေမာ္ဒန္ လမ္းသြယ္လမ္းၿမႊာမ်ား၊အလင္းတန္းဂ်ာနယ္၊၂၀၀၉)
အဲဒီနီယိုေမာ္ဒန္ ကဗ်ာမ်ိဳးကြဲေတြအားလံုးကို ေပါင္းစုၿပီးNeomodernsလို.ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲနိုင္ပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာအၿဖစ္ သတ္မွတ္ရာမွာ-
(၁)နီယိုေမာ္ဒန္ေနာက္ခံအယူအဆေတြနဲ. သြင္ၿပင္လကၡဏာတခ်ိဳ.ကို အေၿခၿပဳစဥ္းစားပါတယ္။
(၂)နီယိုေမာ္ဒန္သြင္ၿပင္လကၡဏာေတြနဲ. တိုက္ဆိုင္ ညွိနွိဳင္းပါတယ္။
(၃)နီယိုေမာ္ဒန္ရဲ.Techniqueပိုင္း၊ေရးဟန္အေၿပာင္းအလဲၿဖစ္/မၿဖစ္အကဲၿဖတ္ပါတယ္။
(၄)နီယိုေမာ္ဒန္မ်ိဳးကြဲၿဖစ္နိုင္ေခ် အလားအလာေတြကို မွန္းဆစဥ္းစားပါတယ္။
(၅)နီယိုေမာ္ဒန္ရဲ.POM ဘာသာစကားအယူအဆနဲ. တိုက္ဆိုင္ညီညြတ္မွဳရွိ/မရွိ စဥ္းစားပါတယ္။
(၆)နီယိုေမာ္ဒန္Idelogy & Concept ေတြနဲ. နီယိုေမာ္ဒန္အာရံုခံစားပံု/မွဳ ရမရဆိုတာကိုလည္းအခ်က္အလက္တစ္ခု အၿဖစ္ ထည္.သြင္းစဥ္းစားပါတယ္။
နီယိုေမာ္ဒန္# ပို.စ္ေမာ္ဒန္
ကၽြန္ေတာ္တို.ဆီမွာ တခ်ိဳ.ကဗ်ာဆရာေတြက နီယိုေမာ္ဒန္နဲ.ပို.စ္ေမာ္ဒန္ကိုကဗ်ာအမ်ိဳးအစားတစ္ခုတည္းလို. ယူဆၿပီးေရာေထြးနားလည္ထားၿကပါတယ္။
တကယ္တမ္းက Neo နဲ. Pomo ဟာ စကားလံုးေ၀ါဟာရအဓိပၸာယ္၊ဘာသာစကားနဲ. အနုပညာအယူအဆ၊ကဗ်ာေဗဒနဲ. ရသအၿမင္၊အနုပညာဖန္တီးမွဳ သေဘာထားေတြမွာလံုး၀ကြဲၿပားၿခားနားမွဳရွိပါတယ္။ဒီလိုကြဲၿပားၿခားနားမွဳရွိေနတဲ.အေၿကာင္းရင္ခံ/အယူအဆေတြအေပၚမူတည္ၿပီး Neo နဲ.Pomoကိုခြဲၿခားနားလည္နိုင္ပါတယ္။ကၽြန္ေတာ္.အေနနဲ.ေတာ. Neo နဲ. Pomo ကို Aesthetic &PoeticSensibility နဲ. ခံစားသိၿမင္ခြဲၿခားနားလည္နိုင္တယ္လို. ယူဆပါတယ္။Sensibility ဆိုရာမွာအာရံုခံစားမွဳ၊အာရံုခံစားပံု၊အာရံုခံစားနိုင္စြမ္းရည္ အေနအထား(၃)မ်ိဳးလံုးအက်ံဴး၀င္ပါတယ္။ဒါ.အၿပင္ေခတ္ၿပိဳင္လူမွဳအေၿကာင္းၿခင္းရာေတြပါမပါ၊ကဗ်ာဓာတ္ကိန္းမကိန္း ၊စာသားေတြဆီကတဆင္.ခံစားရရွိတဲ. ရသပံုစံစတဲ. အခ်က္အလက္ေတြအၿပင္ပုဂၢလိကတန္ဖိုးစံႏွဳန္းေတြနဲ.လည္း Neo နဲ. Pomo ကိုခြဲၿခားနားလည္နိုင္ပါတယ္။
Neo နဲ. Post ဟာ စကားလံုးေ၀ါဟာရ အဓိပၸာယ္ခ်င္းလည္းမတူညီပါဘူး။
Neo ဆိုတဲ.ေရွ.ဆက္စကားလံုးကို OXFORD Advanced English Dictionaryမွာ[neo//new,modern,in the later form]လို.အနက္ဖြင္.ေပးထားပါတယ္။
Post ေရွ.ဆက္စကားလံုးကိုေတာ.Post // later than or aftersomething;လို. LONGMAN Dictionary ofContemporary English မွာအနက္ဖြင္.ေပးထားပါတယ္။LONGMAN အဘိဓာန္ထဲမွာပဲPostmodernism//a styleofbuilding,painting,writing etc,developed inthe late thatcentury,that uses amixture of old and new styles as a reaction againstMODERNISM....
Postmodern//1.relating to or influenced by Postmodernism;2.used to described styles,attitudes etc..,thatare typical of thesocil life that is found in many western countries now,in which television,video,the buying of goods and services etc are very important;ဆိုၿပီး အဓိပၸာယ္အက်ဥ္း ဖြင္.ဆိုေပးထားပါတယ္။
OXFORD& LONGMAN အဘိဓာန္နွစ္ခုလံုးမွာ Neomodern စကားလံုးအဓိပၸာယ္ဖြင္.ဆုိခ်က္မပါ၀င္တဲ.အတြက္ စကားလံုးေ၀ါဟာရအဓိပၸာယ္အရ Neo နဲ.Pomo ကိုအတိအက်နွိဳင္းယဥ္ၿပဖို.မၿဖစ္နိုင္ပါဘူး။Neo နဲ. Postေရွ.ဆက္စကားလံုးေတြရဲ. အနက္အဓိပၸာယ္ကြဲၿပားၿခားနားမွဳနဲ. Pomo အဓိပၸာယ္ဖြင္.ဆိုခ်က္ေတြကိုဆက္စပ္ခ်ဲ.ထြင္စဥ္းစားၿကည္.ရင္စကားလံုးေ၀ါဟာရအဓိပၸာယ္အရ Neo နဲ. Pomo ၿကားကကြဲၿပားၿခားနားမွဳကိုနားလည္သိၿမင္နိုင္မယ္လို. ယူဆပါတယ္။
ကၽြန္ေတာ္တို.ေၿပာဆိုသံုးစြဲေနတဲ. Neomodernေ၀ါဟာရထဲက modern စကားလံုးဟာ အေနာက္တိုင္းလူ.အဖြဲ.အစည္းထဲက Modern/Modernism ကိုရည္ညႊန္းေၿပာဆိုတာမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး။Neomodern ေ၀ါဟာရထဲက modern ဟာ ကၽြန္ေတာ္တို.ဆီမွာ၁၉၉၀ ၀န္းက်င္ေနာက္ပိုင္း ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာ(သို.)ေမာ္ဒန္ကဗ်ာလို.ေခၚေ၀ၚၿကတဲ.ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားကိုသာ သီးၿခားရည္ညႊန္းပါတယ္။အဲဒီေတာ.Neomodern ဆိုတာ ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာရဲ. အာရံုခံစားပံု၊အာရံုခံစားမွဳ၊ေရးဟန္နည္းစနစ္ေတြကိုခ်ဲ.ထြင္ေက်ာ္လြန္ဖို.ၿကိဳးစားတဲ. ၊အသစ္ၿဖစ္ေအာင္ၿပဳၿပင္ေၿပာင္းလဲဖို.ၿကိဳးစားထားတဲ.ကဗ်ာအမ်ိဳးအစားလို.ပဲ အဓိပၸာယ္ထြက္ပါတယ္။
တၿပိဳင္တည္းမွာပဲနီယိုေမာ္ဒန္ဟာ ေခတ္ၿပိဳင္ၿမန္မာကဗ်ာေလာကထဲက ပို.စ္ေမာ္ဒန္စာေပ အယူအဆတခ်ိဳ.နဲ. ကဗ်ာအနုပညာလက္ရာေတြကိုဆန္.က်င္ေ၀ဖန္ရင္းက အသစ္ၿဖစ္ေပၚလာတဲ.ကဗ်ာအယူအဆတစ္မ်ိဳးၿဖစ္ေနၿပန္ပါတယ္။
Neomodern ဟာAnti-Postmodern Poetryအမ်ိဳးအစားၿဖစ္ပါတယ္။Anti-ေရွ.ဆက္စကားလံုးကိုopposed to /angainst / instead of ဆိုတဲ.အနက္ အဓိပၸာယ္နဲ. သံုးစြဲတာၿဖစ္ပါတယ္။ကၽြန္ေတာ္တို.ေခတ္ၿပိဳင္ၿမန္မာကဗ်ာနယ္ပယ္အတြင္းမွာနီယိုေမာ္ဒန္ဟာ ပို.စ္ေမာ္ဒန္စာေပအယူအဆ/ကဗ်ာအနုပညာလက္ရာေတြနဲ. ဘယ္လိုဆန္.က်င္ကြဲလြဲမွဳရွိေနပါသလဲ။နီယိုေမာ္ဒန္ဟာ-
၁။ေခတ္ၿပိဳင္လူမွဳအေၿကာင္းၿခင္းရာ(Social Issues)ေတြကို မ်က္ကြယ္ၿပဳၿခင္းကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
၂။သက္ရွိလူသားရဲ.အာရံုခံစားမွဳနဲ. အသိအၿမင္ထက္ သက္မဲ.ဘာသာစကားသေကၤတအေဆာက္အအံုကို ေရွ.တန္းတင္ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ေနၿခင္းကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၃။စာသားေတြကေပးတဲ. ဆိုလိုရင္း/အနက္အဓိပၸာယ္ေတြ ဖရိုဖရဲၿဖစ္သြားတဲ.အထိ ခ်ိဳးဖ်က္/ရပ္ဆိုင္း/ဟန္.တားတဲ. Language Game ၿပဳလုပ္ၿခင္းကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
၄။စာသားအေဆာက္အအံုတစ္ခုလံုးလႊမ္းၿခံဳၿကည္.ရင္ ဆိုလိုရင္းမေပၚဘဲအေၿကာင္းအရာ/အဓိပၸာယ္ရွဳပ္ေထြးေနၿခင္းကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
၅။ကဗ်ာဖန္တီးၿခင္းအယူအဆကိုလက္ခံၿပီး ကဗ်ာၿပဳလုပ္ၿခင္း အယူအဆကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
၆။ပံုသဏ²ာန္ပိုင္းဆိုင္ရာေပါက္ကြဲမွဳအစြန္းေရာက္ၿခင္း၊ပံုသဏ²ာန္ကို အဓိကထားလြန္းၿခင္းကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၇။စာသားအေဆာက္အအံုမွန္သမွ် ကဗ်ာၿဖစ္တယ္ဆိုတဲ.အယူအဆကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၈။ပဋိကဗ်ာအယူအဆ(Anti-Poetry Concept)ကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။ကဗ်ာဓာတ္(Sense of Poetry)ကိုၿငင္းဆန္ၿခင္းကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
၉။အာရံုခံစားမွဳအနက္/အဓိပၸာယ္ေတြကိုအဓိကမထားဘဲ စာသားအဓိကထားၿခင္းကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၀။အနုပညာရွင္က“ဒါ အနုပညာၿဖစ္တယ္”လို.ေၿပာရင္ အဲဒီလက္ရာဟာအနုပညာပဲဆိုတဲ.အာဏာရွင္ဆန္တဲ.အယူအၿမင္ကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၁။စာေရးသူကဗ်ာဆရာကအနုပညာလက္ရာ/ကဗ်ာပါလို.ေၿပာတိုင္းမ်က္လံုးစံုမွိတ္လက္မခံပါဘူး။စာသားအေဆာက္အအံုတိုင္းကိုသံသယစိတ္နဲ.စစ္ေဆးပါတယ္။အနုပညာေၿမာက္မေၿမာက္၊ကဗ်ာၿဖစ္မၿဖစ္ကို ကိုယ္.အၿကိဳက္ ၊အသိနဲ.ဆံုးၿဖတ္ပါတယ္။အနုပညာလက္ရာတစ္ရပ္ကို ခ်ဥ္းကပ္ခံစားရာမွာ ကိုယ္ပိုင္ရသဆိုင္ရာဆံုးၿဖတ္ခ်က္(Self-Aesthetic Determination)ၿပဳလုပ္ၿခင္းကို အေလးထားပါတယ္။
၁၂။အနုပညာလက္ရာအဆင္.အတန္းခြဲၿခားၿခင္းကို လက္ခံၿပီး ပို.စ္ေမာ္ဒန္ေတြရဲ.အနုပညာလက္ရာအဆင္.အတန္းခြဲၿခားမွဳမရွိတဲ. အယူအဆကိုၿငင္းဆန္ပါတယ္။
၁၃။အဓိပၸာယ္မရွိေသာစာသားမ်ား(Non-senseText)သံုးစြဲၿခင္းကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၄။ေခတ္ၿပိဳင္လူ.အဖြဲ.အစည္းထဲကယဥ္ေက်းမွဳ၊ လူမွဳေရးနဲ.ဆိုင္တဲ.ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာၿဖစ္စဥ္ေတြကိုသာေ၀ဖန္ေလွာင္ေၿပာင္သေရာ္ၿပီး ကဗ်ာအနုပညာအေပၚေလွာင္ေၿပာင္သေရာ္ၿခင္းကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၅။အရာရာကိုရသပစၥည္းၿပဳလုပ္နိုင္တယ္ဆိုတဲ.အားနည္းခ်က္ရွိတဲ. အယူအဆကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၆။လူသားအေနအထားကိုစာေပဆိုင္ရာ သေဘာတရားရင္းၿမစ္အားၿဖင္.ေဖာ္ၿပမွဳအေပၚသာအေၿခၿပဳေတြးေတားမွဳၿပဳၿခင္းကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၇။စာေရးသူေရးသားတည္ေဆာက္လိုက္တဲ. ဘာသာစကားရဲ.အေပၚယံအလႊာစကားလံုး၊သေကၤတ၊အမွတ္အသား၊အညႊန္းၿပဳေတြနဲ. သူတို.ကို အဓိပၸာယ္အနက္ဖြင္.ဆိုရာကရရွိလာတဲ. အညႊန္းခံ၊ အဓိပၸာယ္၊အနက္သေဘာေတြထဲမွာပဲ အာရံုစူးစိုက္နစ္၀င္ေနၿပီး ဘာသာစကားကိုၿဖစ္ေပၚေစတဲ. စာေရးသူရဲ.လိုအင္ဆႏၵ၊အာရံုခံစားမွဳ၊အာရံုအေတြ.အၿကံဳ၊ရည္ရြယ္ခ်က္၊အဇၩတၲခံစားမွဳ၊စိတ္ကူးစိတ္သန္း၊ဘ၀အၿမင္၊အာရံုသိမွဳေတြကိုအေလးအနက္မၿပဳတဲ.စာဖတ္ၿခင္းၿဖစ္စဥ္သေဘာထားကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၈။အနုပညာလက္ရာတစ္ရပ္ဖန္တီးၿပဳလုပ္ရာမွာ ခံစားခ်က္ကိုထုတ္ေဖာ္ၿပၿခင္း (Expression of Emotion)၊စ်ာန္၀င္စားမွဳ(Inspiration)အနုပညာပါရမီ (Artistic Genius)၊တီထြင္စိတ္ကူးဥာဏ္ (Creative Imagination)၊ပင္ကိုစြမ္းရည္(Orginality)၊ေလာကအၿမင္(Philosophyof Artist)၊ထိုးထြင္းသိၿမင္မွဳ(Intution)၊ရသခံစားနိုင္စြမ္းရည္(Asethetic Sensibility)အစရွိတဲ. အနုပညာအေတြ.အၿကံဳ(Art Experience)ေတြဟာအေရးမပါဘူးဆိုတဲ. အယူအဆကို ဆန္.က်င္ပါတယ္။
၁၉။CreationNeoaesthetic (ရသအသစ္ဖန္တီးၿခင္း)နဲ.Aesthetic-shift (ရသအေၿပာင္းအလဲ)ကိုလက္ခံေပမယ္. Anti-aesthetic (ပဋိရသ)အယူအဆ၊အနုပညာမပါတဲ. အနုပညာအယူအဆေတြကိုဆန္.က်င္ပါတယ္။
နီယိုေမာ္ဒန္ဟာ အထက္ပါအေၿကာင္းအရာ၊ပံုသဏ²ာန္ ၊ဘာသာစကားအၿမင္ ၊ကဗ်ာအၿမင္၊ရသအၿမင္၊အနုပညာအေပၚသေဘာထားကိစၥေတြမွာ ပို.စ္ေမာ္ဒန္နဲ. ဆန္.က်င္ကြဲလြဲမွဳရွိပါတယ္။ဒါေပမဲ.နီယိုေမာ္ဒန္ဟာအတတ္ပညာ၊နည္းစနစ္နဲ. လကၡဏာပိုင္းမွာပို.စ္ေမာ္ဒန္နဲ.ဆင္တူယိုးမွား၊ေရာေႏွာမွဳတခ်ိဳ.ေတာ.ရွိေနပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္အေနနဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္နည္းစနစ္တခ်ိဳ.ကိုလိုအပ္ရင္လိုအပ္သလို ယူငင္သံုးစြဲမယ္လို. “ၿမန္မာေခတ္ေပၚကဗ်ာေၿကညာစာတမ္းသစ္ ၂၀၀၇”မွာတရား၀င္ေၿပာခဲ.ဖူးပါတယ္။နီယိုေမာ္ဒန္၇ဲ. ခ်ည္မွ်င္ဆန္ေသာလိုင္းမ်ား(FibrousLines)နဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္ရဲ. အပိုင္းအစမ်ား(Fragments)ေပါင္းစပ္ေရးဖြဲ.ၿခင္းဟာ နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာမွာ အေရးၿကီးတဲ.လကၡဏာတစ္ရပ္ၿဖစ္လာပါတယ္။တခ်ိဳ.နီယိုေမာ္ဒန္ကဗ်ာ၊ အထူးသၿဖင္. Post+ Neomodern(Poneo)ကဗ်ာေတြမွာနီယိုနဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္ နည္းစနစ္ေရာစပ္မွဳဟာ ၇၀း၃၀ အခ်ိဳးေလာက္ရွိပါတယ္။
ဒီလိုနည္းစနစ္ေရာေထြးမွဳရွိေပမယ္.နီယိုနဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္ကို Sensibility နဲ.ခြဲၿခားနားလည္နိုင္ပါတယ္။နီ.ယိုနဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္ဟာ Sensibility ခ်င္းမတူပါဘူး။
နီယိုနဲ. ပို.စ္ေမာ္ဒန္ဟာ Sensibility ခ်င္းမတူရံုသာမကဘာသာစကားအယူအဆမွာ ဆန္.က်င္ဘက္ ပဋိပကၡအသြင္ေဆာင္တဲ.အထိသိသိသာသာကြဲၿပားၿခားနားေနပါတယ္။
# 3 တြ င္ ဆ က္ လ က္ ဖ တ္ ရႈ ပါ ရ န္
ေ အ ာ င္ ရ င္ ၿငိ မ္ း
မွတ္ခ်က္။ နီယုိေမာ္ဒန္ ကဗ်ာမ်ဳိးကြဲမ်ား အေၾကာင္းကုိပါ သိလိုပါက www.neomodernmyanmarpoetry.blogspot.com ပါ ကဗ်ာေဆာင္းပါး/ ခ်ဥ္းကပ္ေဆာင္းပါးမ်ား တြဲဖတ္ရန္ လိုအပ္ပါလိမ့္မည္။
0 comments:
Post a Comment