ရန္ကုန္ရဲ႕ ဒုကၡအိုး Traffice Jam ဘယ္လို ရွင္းၾကမလဲ …

Moe Hein

ရန္ကုန္ျမဳိ႕မွာ ကားေတြ ပိတ္ဆို႕ေနတဲ့ကိစၥ NLD ဘယ္လိုေျဖရွင္းမွာလဲဆိုျပီး ေဂ်ာက္ခ်တဲ့ အေနနဲ႕ ရဲမိုးက post တင္ျပီး ေမးဘူးသလို ေဒၚညိဳညိဳသင္းကလည္း DVB Debate မွာ ေမးခဲ့ဘူးတယ္။

ကားလမ္းေတြ ပိတ္ဆို႕မႈ မ်ားလာေတြဟာ ေန႕စဥ္ အလုပ္သြားတဲ့သူေတြကို အခ်ိန္ ၂ ဆ ပိုၾကာေစတယ္။ အရင္ ၁ နာရီ ေရာက္တဲ့ခရီး ၂ နာရီေက်ာ္သြားၾကရေတာ့တယ္။ ဒီၾကာခ်ိန္ဟာ ျမိဳ႕ထဲကို လမ္းေလွ်ာက္တာေတာင္ ပိုေစာေရာက္မယ့္ သေဘာျဖစ္ေနတယ္။ ကိုယ့္နားခ်ိန္ထဲက အခ်ိန္ေတြ အလကားေပးေနရတယ္။

ေန႕စဥ္ ပုံမွန္အလုပ္ဆင္းသူေတြသာ ဒုကၡေရာက္ၾကရတာ မဟုတ္ဘူး။
အမွာစာေတြ ကုန္စည္ပို႕ေဆာင္ႏိုင္တဲ့ အေရအတြက္ ေလ်ာ့က်လာတယ္။ အေရးၾကီးတဲ့ ေတြ႕ဆုံပြဲ၊ အေရာင္းအဝယ္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္တာေတြ၊ ပြဲစားဂြင္ေတြလည္း တစ္ေန႕ တစ္ၾကိမ္ ၂ ၾကိမ္ထက္ ပိုလုပ္ခြင့္မရၾကေတာ့ဘဲ ႏိုင္ငံ့ စီးပြားေရးပါ ေလ်ာ့က်လာတယ္။ အသိတစ္ေယာက္ကေျပာတယ္ လမ္းမေပၚမွာတင္ အသက္ေတြၾကီးကုန္ရတယ္ဆိုပဲ...။ လမ္းပိတ္ဆို႕မႈဟာ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံလိုသူေတြကို စိတ္ပ်က္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုလဲျဖစ္တယ္။
ဒါေၾကာင့္ လမ္းပိတ္ဆို႕မႈဟာ ေပါ့ေပါ့တန္တန္ထားလို႕ရတဲ့ကိစၥမဟုတ္ဘဲ အစိုးရသစ္အတြက္ အေရးတၾကီး ေျဖရွင္းရမယ့္ကိစၥသာ ျဖစ္တယ္။
ဘာေၾကာင့္ လမ္းေတြ ပိတ္လဲ…
----------------------------------
ယခင္ အစိုးရရဲ႕ ေရွ႕ၾကိဳျမင္တဲ့ဥာဏ္ နည္းပါးမႈေၾကာင့္ျဖစ္ရတယ္။
ကားေတြ သြင္းခြင့္ေပးျပီ ဆိုကတည္းက တတ္သိနားလည္တဲ့ ပညာရွင္ အုပ္စုကို တစ္ႏွစ္အတြင္း၊ ၂ ႏွစ္အတြင္း၊ ငါးႏွစ္အတြင္း ဘယ္လိုေတြျဖစ္လာႏိုင္လဲဆိုတာ ၾကိဳတင္ အစီရင္ခံစာ တင္သြင္းခို္္င္းရမယ္။ အဲဒီ အစီရင္ခံစာေပၚမႈတည္ျပီး လုပ္စရာရွိတာ ၾကိဳလုပ္ထားရမယ္။ ကားလမ္းေတြ တိုးခ်ဲ႕မယ္၊ ကုန္းေက်ာ္ တံတားေတြ ၾကိဳေဆာက္မယ္၊ ကားပတ္ကင္ေတြ ေဆာက္ထားမယ္။ ဒါေတြဟာ ကားေတြ ဂ်မ္းမျဖစ္ခင္ကတည္းက ၾကိဳစဥ္းစားျပီး လုပ္ထားရမယ့္ ကိစၥေတြျဖစ္တယ္။
ကားေတြပိတ္မွ လမ္းေတြခ်ဲ႕၊ မျပီးခင္ ပုိပိတ္ဆုိ႕တယ္။ ကုန္းေက်ာ္တံတားေတြ ႏွစ္ေပါက္ေအာင္ ေဆာက္ေတာ့ ၃ လမ္းသြားေတြဟာ တစ္လမ္းပဲ သြားလို႕ရတဲ့အထိ ပိတ္ကုန္တယ္။ ကားပတ္ကင္လုပ္ဖို႕လိုေတာ့ အေဆာက္အဦးေတြမွာ ပါကင္မပါဘဲ အေတာ္မ်ားမ်ား ေဆာက္ျပီးကုန္ၾကျပီ။ ဒါေတြ ကားဂ်မ္းေတြ မျဖစ္ခင္က ၾကိဳတင္လုပ္ခဲ့ရင္ အေျခအေနဆိုးမွာမဟုတ္။ (ေဆာက္ေတာ့လဲ ကားပတ္ကင္ေဆာက္ဖို႕ မလိုတဲ့ ေတာင္ဥကၠလာလိုေနရာ သြားေဆာက္ေတာ့ ဘယ္သူမွ လာ ပတ္ကင္မထိုး၊ ပိုက္ဆံျဖဳန္းရုံ ဇီးသီးဗန္းေမွာက္႐ုံသက္သက္)
Traffic Jam မရွိတဲ့ ေအဆီယံႏိုင္ငံ
--------------------------------------
ေအဆီယံႏိုင္ငံေတြမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံေလာက္ မဆိုးေတာင္ Traffic Jam သူ႕အထြာနဲ႕ သူ ရွိၾကတယ္။ Traffic Jam မရွိသေလာက္ ရွားတဲ့ ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံေတာ့ ရွိတယ္။ စင္ကာပူႏိုင္ငံပါ။ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက Traffic Jam ေျဖရွင္းတဲ့အခါ စင္ကာပူကို စံနမူနာယူၾကတာမ်ားတယ္။
စင္ကာပူဟာ ရန္ကုန္နဲ႕ ယွဥ္ရင္ ျမိဳ႕ အက်ယ္အဝန္း မတိမ္းမယိမ္း၊ လူဦးေရ မတိမ္းမယိမ္းေပမယ့္ ကားအေရအတြက္ ကေတာ့ ၄ သိန္း ၃ ေသာင္းေက်ာ္ရွိတဲ့ ရန္ကုန္ထက္ ၂ ဆေလာက္ ပိုရွိပါတယ္။ ဒါေတာင္ ကားပိတ္ဆို႕မႈ မရွိဘူးဆိုေတာ့ ရန္ကုန္ျမိဳ႕လဲ ထိန္းလို႕ရႏိုင္ပါေသးတယ္။
Traffic Jam ဘယ္လို ထိန္းလဲ
---------------------------------
- လမ္းေတြ ေခ်ာေမြ႕လြန္းတယ္။ က်ပ္ျပားဝိုင္းေလာက္ အေပါက္ေတာင္မရွိေအာင္လမ္းေတြ ေကာင္းလွတယ္။
- ကား မွတ္ပုံတင္ေၾကးေတြ ေစ်းၾကီးထားတယ္။ ကား ၂ စီး ပိုင္ခ်င္ရင္ ေငြပိုကုန္က်ေလျဖစ္တယ္။
- မီးပြိဳင့္ေတြကို ကြန္ပ်ဴတာေတြကသာ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတယ္။
- ျမိဳ႕လယ္ေခါင္သြားတဲ့ လမ္းေတြဟာ ၅ လမ္းသြား၊ ၆ လမ္း သြား လမ္းအက်ယ္ၾကီးေတြသာျဖစ္တယ္။
- ပိတ္ဆို႕မႈမ်ားတဲ့ congested area ေတြျဖတ္တာနဲ႕ ပိုက္ဆံေကာက္တဲ့ စနစ္သုံးထားတယ္။ ပိုက္ဆံမေပးခ်င္တဲ့သူ ေရွာင္ေမာင္းပါ။
- rush hour ေတြမွာ လမ္းပိတ္ဆို႕ႏိုင္တဲ့ ေနရာေတြမွာ မေကြ႕ရ တားျမစ္ခ်က္ေတြထားတယ္။ ပတ္ေမာင္းေပါ့။
- ကားပတ္ကင္ေတြ ေနရာတိုင္းမွာ လုံလုံေလာက္ေလာက္ရွိတယ္။
ေနာက္ အကုန္အက်မ်ားတဲ့ ေျမေအာက္ရထားတို႕၊ ၂ ထပ္လမ္းတို႕လဲရွိတာေပါ့။ ဘတ္ဂ်တ္မ်ားတဲ့ ကိစၥေတြ ခန ထားလိုက္ပါဦး။ ေလာေလာဆယ္ တတ္ႏိုင္တာကိုပဲ စဥ္းစားၾကည့္ရေအာင္။
စလုံးမွာ ျမိဳ႕ထဲ အဝင္လမ္းေတြက ၅ လမ္း ၆ လမ္းသြားေတြသာ ျပဳလုပ္ထားတယ္။
၆ လမ္းသြားမွာ ဘတ္စ္ကား တလမ္း အက်ယ္ၾကီးေပးထားေတာ့ မီးပြိဳင့္သိပ္ေစာင့္စရာ မလိုဘဲ ဘတ္စ္ကားနဲ႕ သြားတာ ကိုယ္ပိုင္ကားထက္ေတာင္ ျမန္တယ္။
ျမိဳ႕အဝင္မွာ 3 lane ေလာက္သာ ရွိတဲ့ ရန္ကုန္က BRT ဘတ္စကားစဥ္းစားတယ္ဆိုတာ စိတ္ကူးယဥ္လို႕ပဲ ရမယ္။
ရန္ကုန္ဟာလည္း လူဦးေရ ၅ သန္းေက်ာ္ရွိတဲ့ ျမိဳ႕ျဖစ္လို႕ ျမိဳ႕လယ္အဝင္လမ္းေတြ ၅ လမ္း ၆ လမ္းသြားေတြ ျဖစ္သင့္တယ္။
ျမိဳ႕လယ္ကို အဝင္၊ အထြက္ လမ္းေတြကို တလမ္းသြားေတြ ေျပာင္းလိုက္ရင္ အေတာ္အဆင္ေျပသြားႏိုင္တယ္။ သိမ္ျဖဴလမ္းကို အဝင္လမ္း တလမ္းေမာင္းဆို ၆ လမ္းသြားရျပီ။ ပန္းဆိုးတန္းလမ္းကို အထြက္လမ္းလုပ္။ ဆူးေလလမ္းကို အဝင္လမ္း၊ ေရႊတိဂုံဘုရားလမ္းကို အထြက္လမ္း၊ လမ္းမေတာ္ အဝင္၊ ဘုန္းၾကီးလမ္း အထြက္ လုပ္သြားရင္ ျမိဳ႕ဝင္ျမိဳ႕ထြက္လမ္း အက်ယ္ၾကီးေတြ ရႏိုင္ျပီ။ ဒါဆို BRT အတြက္ ဘတ္စ္ကား တစ္လမ္း သီးသန္႕ေပးလို႕ ရျပီ။ (ပုံ - ၁ ႐ႈ)
ကားလမ္းပိတ္ဆို႕မႈေတြလဲ ေတာ္ေတာ္ၾကီးသက္သာသြားမယ္။
ျမစ္ ေခ်ာင္း တစ္ဖက္ကမ္းကျမိဳ႕ေတြကိုလဲ တံတား လုံေလာက္ေအာင္ေဆာက္ျပီး အဝင္တံတား သတ္သတ္ အထြက္တံတားသတ္သတ္ တလမ္းေမာင္းလုပ္ေပးရမယ္။ (ဥပမာ ေျမာက္ဒဂုံ၊ လိႈင္သာယာ)
မဂၤလာေစ်း၊ ယုဇန ပလာဇာလို ကားပိတ္လြန္းတဲ့ ေနရာေတြမွာ တစ္လမ္းေမာင္းသာ လုပ္ေပးရမယ္။
တစ္လမ္းေမာင္းဟာ ကားပိတ္ဆုိ႕မႈ မ်ားတဲ့ေနရာေတြအတြက္ သင့္ေတာ္တဲ့ေျဖရွင္းနည္းပဲ။ အားသာခ်က္ေတြက...
၁။ ယာဥ္ေက်ာပိတ္ဆို႕မႈ ေလ်ာ့က် သြားမယ္။
၂။ slow နဲ႕ သြားတဲ့ အခ်ိန္ေလ်ာ့လို႕ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ နည္းသြားတယ္။
၃။ ကားဂ်မ္းအရမ္းျဖစ္ေစတဲ့ ခြေက်ာ္ေကြ႕ဝင္ရတဲ့အျဖစ္ ပေပ်ာက္သြား၊ (လမ္းမၾကီးေပၚသို႕ ေမ်ာဝင္သြား႐ုံသာ)
၄။ လမ္းမေဘး ယာဥ္ရပ္လာႏိုင္တယ္။
၅။ ဘတ္စကား သြားရန္ တလမ္းသတ္သတ္ေပးႏိုင္တယ္။ BRT စနစ္အတြက္ အဆင္ေျပတယ္။
၆။ လမ္းကူးသူေတြဟာ ဘယ္ျပန္ ညာျပန္ ၾကည့္ရန္မလိုေတာ့ ကူးရပိုလြယ္လာျပီး မေတာ္တဆမႈမ်ားေလ်ာ့နည္းေစမယ္။ (လူကူး မ်ဥ္းက်ားေတာ့ လူကူးမ်ားတဲ့ေနရာေတြ လုပ္ေပးရမယ္)
အားနဲခ်က္တစ္ခုကေတာ့ ပတ္သြားရတဲ့ အတြက္ ဆီပိုကုန္မယ္။
ဒီလို တစ္လမ္းေမာင္းေတြ လုပ္ေပးလိုက္ေပမယ့္ ကားဂ်မ္းျဖစ္ေနေသးရင္ ကုန္းေက်ာ္တံတား ေဆာက္သင့္ သလား စဥ္းစားရေတာ့မယ္။ စလုံးမွာ ၂ ထပ္လမ္း အရွည္ၾကီး ေဆာက္တုန္းကေတာင္ ကားဂ်မ္းေတြ မျဖစ္ဘဲ ေဆာက္သြားႏိုင္တာေတြ႕ရတယ္။ ညဘက္မွာလုပ္ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံေတြက စက္႐ုံေတြမွာ ၾကိဳလုပ္ထားျပီး စေန၊ တနဂၤေႏြ ၂ ရက္ထဲနဲ႕ အျပီးျဖတ္တာေတြ႕ဖူးတယ္။
ကုန္းေက်ာ္တံတားေဆာက္ရင္ နည္းပညာေကာင္းတဲ့ ႏိုင္ငံျခား ကုမၸဏီေတြ အျပတ္ေပးရင္ ကားပိတ္ဆို႕မႈနည္းျပီး အခ်ိန္တိုတြင္း ျပီးေစတယ္။ ျမန္မာကုမၸဏီေတြ ေနာက္ဆုံးေပၚ နည္းပညာရျပီဆိုမွ ကိုယ္တိုင္ဝင္လုပ္ေစခ်င္တယ္။
ကုန္းေက်ာ္တံတားေတြ ေဆာက္ေပမယ့္ အဆင္မေျပေသးတဲ့ ျပည္လမ္း၊ ဟံသာဝတီအဝိုင္းကို rush hour မွာ အဝိုင္းပတ္ကားေတြကို မျဖတ္ေစဘဲ ျပည္လမ္းအတိုင္း ဒဲ့သြားမယ့္ ကားေတြကိုသာ ေပးျဖတ္ရင္ ပိတ္ဆို႕မႈရွင္းသြားမယ္။ (ပုံ - ၂ ရႈ )
တကယ္လိုအပ္တဲ့ ျမိဳ႕လည္ေကာင္ လမ္းေဒါင့္ေတြမွာ ၅ ထပ္ေလာက္ျမင့္တဲ့ ကားပတ္ေတြ ေဆာက္ေပးရမယ္။ ပါကင္ထိုးခ ထိုက္တန္ေအာင္ေကာက္ရမယ္။ မိုးေမွ်ာ္တိုက္ေတြ ေဆာက္ရင္လည္း ကားပတ္ခ္ ၄ လႊာေလာက္ ထည့္ေဆာက္ၾကရမယ္။
မီးပြိဳင့္ စနစ္ကို ကားအနဲအမ်ားေပၚမူတည္ျပီး နီ၊ စိမ္းတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာ စနစ္တတ္ရမယ္။ စည္းကမ္းေဖာက္တဲ့ကား ဗီဒီယို ကင္မရာနဲ႕ ဖမ္းမယ္။ (မႏၱေလးမွာ စေနျပီ) ကားလမ္းေတြကို အျမဲေခ်ာေမြ႕ေနေအာင္ အေပါက္ငယ္ေလးေပါက္တာနဲ႕ ျပင္တဲ့ အက်င့္လုပ္မယ္။
လူဦးေရ ဒီထက္ ထပ္တိုးလာဦးမွာျဖစ္လို႕ ေရွ႕ေရးအတြက္ ၂ ထပ္လမ္းတို႕၊ မိုးပ်ံရထားတို႕ စဥ္းစားထားရမွာ ျဖစ္တယ္။
credit – Shwe Moe Hein
ပုံ (၃ နဲ႕ ၄) ERP (electronic road pricing) Grid
ပုံ (၅) စလုံးရွိ အခ်ဳိ႕ လမ္းေထာင့္မ်ားမွ car park