06.12.2012 ေန႔ဖတ္ရန္သတင္းမ်ား

by Myanmar Journal on Wednesday, December 5, 2012 at 5:03pm ·

အဂတိ လိုက္စားမႈ ျမန္မာ တတိယ ခ်ိတ္

 Transparency International၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အတြက္ အဂတိ လိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး အဖြဲ႕ရဲ႕ စာရင္း ထြက္လာ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အတြက္ ကမၻာ ေပၚမွာ အဂတိ လိုက္စားမႈ အကင္းရွင္းဆုံး ႏိုင္ငံမ်ား စာရင္းကို အဂတိ လိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံ တကာ အဖြဲ႕ Transperancy International က ထုတ္ျပန္ လိုက္ရာမွာ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၇၄ ႏိုင္ငံ အနက္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံက နံပတ္ ၁၇၂ ခ်ိတ္တဲ့ အတြက္ အဆိုးဆုံး နံပတ္ ၃ ေနရာမွာ ရွိပါတယ္။ ဒီစာရင္းကို ေနာက္ကေန ေျပာင္းျပန္ ေရတြက္ရင္ ထိပ္ဆုံးမွာ ရွိေနတဲ့ ေျမာက္ကိုရီးယား၊ အာဖဂန္ နစၥတန္နဲ႔ ဆိုမာလီယာ ႏိုင္ငံတို႔က အဂတိ လိုက္စားမႈ အဆိုးဆုံး ႏိုင္ငံေတြအျဖစ္ ပူးတြဲ ပထမ ေနရာမွာ ရွိပါတယ္။

ဥေရာပ သမဂၢအဖြဲ႕ဝင္ ႏိုင္ငံေတြ ထဲမွာေတာ့ ဘ႑ာေရး အက်ပ္ အတည္း ရင္ဆိုင္ ေနရတဲ့ ဂရိ ႏိုင္ငံက အမွတ္ ၉၄ ေနရာမွာ ရွိေနၿပီး ျပည္သူ႕ ဝန္ေဆာင္မႈ က႑ ေတြမွာ အဂတိ လိုက္စားမႈ အရွိဆုံး ျဖစ္ေနတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ယူ႐ိုဇုံ ထဲက စီးပြားေရး ျပႆနာ ရင္ဆိုင္ ေနရတဲ့ ေပၚတူဂီ၊ အိုင္ယာလန္နဲ႔ အီတလီ ႏိုင္ငံတို႔လည္း အရင္ႏွစ္ေတြ ကထက္ အဆင့္ေတြ ေလ်ာ့က် သြားခဲ့ ပါတယ္။အဂတိ လိုက္စားမႈ အကင္းရွင္းဆုံး ႏိုင္ငံေတြ ထဲမွာေတာ့ ဒိန္းမတ္၊ ဖင္လန္ နဲ႔ နယူး ဇီလန္ ႏိုင္ငံ တို႔ က ပူးတြဲ ပထမ ေနရာကို ယူႏိုင္ခဲ့ ပါတယ္။ဆြီဒင္က ဒုတိယ ျဖစ္ၿပီး အာရွတိုက္က စင္ကာပူ ႏိုင္ငံက တတိယ ေနရာမွာ ရွိပါတယ္။အဆိုးဝါးဆုံး အဂတိ လိုက္စားမႈ ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံကို သုည မွတ္ေပးၿပီး အကင္းရွင္းဆုံး ႏိုင္ငံကို အမွတ္ ၁၀၀ ေပးတဲ့ စနစ္နဲ႔ အမွတ္ေပးၿပီး အခုလို စာရင္း ထုတ္ျပန္ ခဲ့တာပါ။ျမန္မာ ႏိုင္ငံက အမွတ္ ၁၀၀ မွာ ၁၅ မွတ္ ရရွိ တာေၾကာင့္ မႏွစ္က ရခဲ့တဲ့ ၁ ဒႆမ ၅ ထက္စာရင္ ဆယ္ဆ တက္လာတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။အဂတိ လိုက္စားမႈ အကင္းရွင္းဆုံး ထိပ္က ေျပးေနတဲ့ ဒိန္းမတ္၊ ဖင္လန္ နဲ႔ နယူး ဇီလန္ ႏိုင္ငံ တို႔ကေတာ့ အမွတ္ ၁၀၀ မွာ အမွတ္ ၉၀ ရပါတယ္။

ကုလ အေရးေပၚ ကယ္ဆယ္ ၫွိႏႈိင္း ေရးမႉး ရခိုင္ ျပည္နယ္ သြား

ျမန္မာ ႏိုင္ငံက ဒုကၡသည္ ေတြရဲ႕ အေျခ အေန ေတြကို ကိုယ္တိုင္ သြားၾကည့္ခဲ့

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ၄ ရက္ၾကာ ခရီးစဥ္ အျဖစ္ ေရာက္ရွိ ေနတဲ့ ကုလ သမဂၢ လူသားခ်င္း စာနာ ေထာက္ထားမႈ ဆိုင္ရာ ဒုတိယ အေထြေထြ အတြင္း ေရးမႉးခ်ဳပ္ လည္း ျဖစ္၊ အေရးေပၚ ကယ္ဆယ္ ၫွိႏႈိင္း ေရးမႉးလည္း ျဖစ္တဲ့ ဗယ္လရီ ေအးမိုးစ္ Valerie Amos ဟာ ရခိုင္ ျပည္နယ္ စစ္ေတြ၊ ေျမပုံ၊ ေမာင္ေတာ ၿမိဳ႕နယ္ တို႔ အတြင္းမွာ ရွိတဲ့ ဒုကၡသည္ စခန္းေတြကို ဗုဒၶဟူးေန႔က သြားေရာက္ ခဲ့ၿပီး ရခိုင္ ဒုကၡသည္ ေတြနဲ႔ေရာ၊ မြတ္ဆလင္ ဒုကၡ သည္ေတြ နဲ႔ပါ ေတြ႕ဆုံခဲ့ ပါတယ္။

သူနဲ႔ အတူ ရခိုင္ ခရီးစဥ္မွာ လိုက္ပါသြားတဲ့ ရန္ကုန္ အေျခစိုက္ ကုလသမဂၢ လူသားခ်င္း စာနာမႈ ဆိုင္ရာ ၫွိႏႈိင္း ေရးမႉး မစၥတာ အာေရွာ့ နင္ဂရမ္ Ashok Ningham က အဲဒီ ဒုကၡသည္ စခန္းက အေျခ အေနေတြကို ဘီဘီစီကို ေျပာျပ ရာမွာ ဒုကၡသည္ စခန္းေတြဆီ အကူ အညီေတြ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ပို႔ေပး ႏိုင္ေနၿပီ လို႔ ဆိုပါတယ္။

အစိုးရ တာဝန္ရွိ ပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ဒုကၡသည္ စခန္းေတြဆီကို လူသားခ်င္း စာနာတဲ့ အေထာက္ အပံ့ေတြ ေပးပို႔ ရာမွာ ပထဝီ ေနရာ အေန အထား အရနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ပရဟိတ အဖြဲ႕ အစည္းေတြ အေပၚ ဒုကၡသည္ တခ်ိဳ႕ရဲ႕ အျမင္ သေဘာထား ေတြေၾကာင့္ အခက္ အခဲ တခ်ိဳ႕ ေတြ႕ရတယ္လို႔ မစၥတာ အာေရွာ့ နင္ဂရမ္က ေျပာပါတယ္။

ၾကာသပေတး ေန႔မွာေတာ့ ဗယ္လရီ ေအးမိုးစ္ ဟာ ကခ်င္ ေဒသက ဒုကၡသည္ စခန္းေတြကို သြားေရာက္ ေလ့လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

သူ႕ခရီးစဥ္ မၿပီးဆုံးခင္ ေသာၾကာေန႔ ဒီဇင္ဘာလ ၇ ရက္ေန႔ မွာေတာ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ဆူးေလ ဘုရား လမ္းမွာ ရွိတဲ့ UNICEF ကုလသမဂၢ ကေလး သူငယ္မ်ား ဆိုင္ရာ ရန္ပုံေငြ အဖြဲ႕ ႐ုံးခန္းမွာ သူ႕ရဲ႕ ျမန္မာ ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲ ျပဳလုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဖမ္းခံထားရသူေတြကို လႊတ္ဖို႔ လက္ပံေတာင္းမွာ ဆႏၵ ျပန္ျပ

လက္ပံေတာင္း အေရး ဆႏၵျပခဲ့လို႔ ဖမ္းဆီး ခံရသူေတြ ႐ုံးတင္ ခံရ

လက္ပံေတာင္း ေတာင္ ေၾကးနီ စီမံကိန္း ရပ္တန္႔ေရး ဆႏၵျပ ေတာင္းဆို ခဲ့ၾကလို႔ ဖမ္းဆီး ခံထားရသူ ေတြကို ျပန္လႊတ္ ေပးဖို႔ အပါအဝင္ ေတာင္းဆို ဆႏၵျပမႈေတြကို ေၾကးနီ စီမံကိန္း ဝန္းက်င္က ႐ြာသားေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾက ပါတယ္။

ဗုဒၶဟူးေန႔ ညေနပိုင္းက လက္ပံေတာင္း ေဒသမွာ ရွိတဲ့ တုံ႐ြာနဲ႔ ဆည္တည္း႐ြာက ေဒသခံ ၃၀၀ ေလာက္ဟာ သူတို႔ ႐ြာထိပ္ ေညာင္ပင္ႀကီးနဲ႔ ဆားလင္းႀကီး ကားလမ္း တေလၽွာက္ ေႂကြးေၾကာ္ သံေတြ ဟစ္ေအာ္ၿပီး လမ္းေလၽွာက္ ခ်ီတက္ ခဲ့ၾက တယ္လို႔ ဆႏၵျပပြဲမွာ ပါဝင္တဲ့ ျပည္သူ႕ အက်ိဳးေဆာင္ ကြန္ယက္က ကိုသားႀကီးက ေျပာပါတယ္။

သူတို႔ ေတာင္းဆိုတဲ့ အခ်က္ သုံးခ်က္ကေတာ့ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီ စီမံကိန္းကို လုံးဝ ဖ်က္သိမ္းဖို႔၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵျပခဲ့သူေတြကို ဖမ္းဆီးထားရာကေန ျပန္လႊတ္ေပးၿပီး ေနာက္ထပ္ ဖမ္းဆီးမႈေတြကို ရပ္တန္႔ဖို႔နဲ႔ စုံစမ္း စစ္ေဆးေရး ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ျပည္သူေတြရဲ႕ အက်ိဳးကို ရည္႐ြယ္ၿပီး စစ္မွန္တဲ့ ရလဒ္ေပၚထြက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ စတာေတြ ျဖစ္တယ္ လို႔လည္း သူက ေျပာပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ သူကဆက္ၿပီး ေပၚထြက္လာတဲ့ ရလဒ္က လက္ခံ ႏိုင္ဖြယ္ ရွိမရွိ ေစာင့္ၾကည့္ ၾကမွာ ျဖစ္ၿပီး လက္ခံႏိုင္ဖြယ္ မရွိရင္ေတာ့ သူတို႔ အေနနဲ႔ ဆက္လက္ ဆႏၵျပ ေတာင္းဆို သြားမယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။

ခြင့္ျပဳခ်က္ ရယူျခင္း မရွိဘဲ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ဆႏၵျပမႈကို အာဏာပိုင္ေတြ ဘက္က တစုံတရာ ဟန္႔တား ေႏွာင့္ယွက္ အေရးယူတာ မရွိေပမဲ့ ေစာင့္ၾကည့္ တာေတာ့ ရွိခဲ့တယ္လို႔ ကိုသားႀကီးက ဆိုပါတယ္။

ကုလေအရးေပၚ ကူညီေရးမႉး ျမႏၼာျပည္ေလ့လာ

ပဋိပကၡ ျဖစ္ေနတဲ့ လူမ်ိဳးစု နယ္ေျမေတြ သြားမယ္

ကုလသမဂၢ လူမႈ ကူညီေရး ဒုတိယ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္နဲ႔ အေရးေပၚ ကယ္ဆယ္ ၫွိႏႈိင္းေရးမႉး Valerie Amos ျမန္မာႏိုင္ငံက လူမႈ ကယ္ဆယ္ေရး လိုအပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ အေျခအေနေတြကို ကိုယ္တိုင္ ေလ့လာ ႏိုင္ဖို႔ ၄ရက္ၾကာ ခရီးစဥ္ အျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ဒီဇင္ဘာလ ၃ ရက္ေန႔ ညက ေရာက္ရွိ လာပါတယ္။

သူ႕ခရီးစဥ္ အတြင္း သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အပါအဝင္ အစိုးရ ထိပ္တန္း တာဝန္ရွိ ပုဂၢိဳလ္ေတြနဲ႔ ေတြ႕ဆုံႏိုင္ဖို႔ ေမၽွာ္လင့္ ထားသလို အလႉရွင္ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ လူမႈ ကူညီေရး မိတ္ေဆြ အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔လည္း ေတြ႕ဆုံဖို႔ ရွိ ပါတယ္။

Valerie Amos ဟာ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ ရခိုင္နဲ႔ ကခ်င္ေဒသ ေတြကို သြားဖို႔ ရွိတယ္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ UNOCHA လူမႈ ကူဆယ္ေရး ၫွိႏႈိင္းေရး႐ုံး ျပန္ၾကားေရး တာဝန္ခံ Steward Davies က ဘီဘီစီကို ေျပာျပပါတယ္။

ဒီေဒသေတြကို သြားမယ့္ အေၾကာင္းရင္းက ေလာေလာဆယ္ ဒီေဒသ ႏွစ္ခုလုံးရဲ႕ လူမႈ ကယ္ဆယ္ေရး အေျခအေနေတြ အေတာ္ ဆိုးဝါးေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

ရခိုင္ ပဋိပကၡ ေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္ စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရသူ ဒုကၡသည္ စုစုေပါင္း ၁၁၅,ဝဝဝ ေလာက္ ရွိေနသလို ကခ်င္ေဒသနဲ႔ ရွမ္းျပည္ ေျမာက္ပိုင္း မွာလည္း တိုက္ပြဲေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္ စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရသူ ဒုကၡသည္ ၇၅,ဝဝဝ ေလာက္ ရွိေနပါတယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ Valerie Amos အဲဒီေနရာေတြကို ကိုယ္တိုင္သြားၿပီး အဲဒီမွာ လူမႈ ကူညီေရး ေတြ ေဆာင္႐ြက္ေနတဲ့ မိတ္ဖက္ အဖြဲ႕အစည္း ေတြနဲ႔ေရာ၊ ဒုကၡသည္ ေတြနဲ႔ပါ ကိုယ္တိုင္ေတြ႕ဆုံၿပီး လိုအပ္ခ်က္ေတြကို အေကာင္းဆုံး ျဖည့္ဆည္း ေပးႏိုင္ေအာင္ ေလ့လာ အကဲခတ္ဖို႔ စီစဥ္ထားတယ္လို႔ Steward Davies က ေျပာပါတယ္။

UNOCHA အဖြဲ႕ႀကီးက ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ပိုင္း ရခိုင္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြ ေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးခဲ့ရ သူေတြအတြက္ အကူအညီေငြ ေဒၚလာ ၅သန္း ၃သိန္းကို ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏိုဝင္ဘာ ၂၇ရက္ေန႔ကပဲ ေပးအပ္ခဲ့တာပါ။

မူလ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဇူလိုင္ လ ပဋိပကၡေတြ အရ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးသူ ၈ဝ,ဝဝဝ အတြက္ အကူအညီ ေဒၚလာ ၃၂ သန္း လိုအပ္မယ္လို႔ ခန္႔မွန္း ထားေပမယ့္ ေအာက္တိုဘာ လက ထပ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ ထြက္ေျပးသူ ေနာက္ထပ္ ၃၆,ဝဝဝ ေလာက္ ထပ္တိုးလာလို႔ လိုအပ္တဲ့ အကူအညီေငြ ပမာဏကို ၆၇ သန္း အထိ တိုးျမႇင့္ ခန္႔မွန္းခဲ့ရပါတယ္။

Valerie Amos ဟာ သူ႕ခရီးစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လာမယ့္ ေသာၾကာေန႔မွာ သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲလုပ္ဖို႔ ရွိပါတယ္။

ၿဗိတိသၽွ နန္းဆက္ခံခြင့္ ဥပေဒသစ္ထြက္မယ္

ၿဗိတိသၽွ ဒုတိယ နန္းလ်ာ ေမာင္ႏွံ ရင္ေသြးရ

ဝီလ်ံ မင္းသား ရဲ႕ ၾကင္ယာေတာ္ ကိန္းဘရစ္ ၿမိဳ႕စားကေတာ္ ကက္သရင္း ကိုယ္ဝန္ ရွိေနၿပီ လို႔ ေၾကညာၿပီး ေနာက္တရက္မွာပဲ ၿဗိတိသၽွ ထီးနန္း ဆက္ခံခြင့္မွာ အမ်ိဳးသမီး ေတြကို ခြဲျခား ႏွိမ့္ခ်ထားမႈကို ပယ္ဖ်က္တဲ့ ဥပေဒ သစ္တရပ္ ထြက္လာဖို႔ နီးစပ္လာၿပီလို႔ သိရပါတယ္။

အလဇၨဘက္ ဘုရင္မကို ႏိုင္ငံ့ ဥေသၽွာင္ တင္ေျမႇာက္ ထားတဲ့ ၿဗိတိသၽွ ဓနသဟာယ အဖြဲ႕ဝင္ ၁၅ ႏိုင္ငံ စလုံးနဲ႔ သေဘာ တူညီမႈ ရၿပီး ျဖစ္လို႔ ဥပေဒ တရပ္ ပါလီမန္ကို အျမန္ဆုံး တင္သြင္းမယ္လို႔ ၿဗိတိသၽွ အစိုးရက ေျပာၾကား ပါတယ္။

ဥပေဒ သစ္အရ ဝီလ်ံနဲ႔ ကိတ္ တို႔ရဲ႕ ပထမဆုံး ရင္ေသြးဟာ မိန္းကေလး ျဖစ္ေစကာမူ ထီးနန္း ဆက္ခံခြင့္ရ နန္းလ်ာ စာရင္းမွာ ပါလာေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဥပေဒ သစ္အရ ေနာက္ထပ္ သားေတာ္ေတြ ထြန္းကား ခဲ့ရင္ေတာင္ ဒီသမီးေတာ္က ထီးနန္း ဆက္ခံခြင့္ တတိယ ေနရာမွာပဲ ဆက္ရွိ ေနမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကက္သလစ္ ဘာသာဝင္နဲ႔ လက္ထပ္သူကို ထီးနန္းဆက္ခံ ခြင့္ မျပဳတဲ့ အခ်က္ကိုလဲ ပယ္ဖ်က္ေတာ့မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကအိုင္ေအ စခန္းကို အစိုးရရဟတ္ယာဥ္ တိုက္ခိုက္ခဲ့

ပန္ဝါ ေဒသမွာ ရွိတဲ့ ေကအိုင္ေအ စခန္းကို အဂၤါေန႔ ညေနမွာ ျမန္မာ အစိုးရ တပ္ဘက္က ရဟတ္ယာဥ္ ေပၚကေန ဒုံးက်ည္နဲ႔ပစ္ခတ္ ခဲ့တယ္လို႔ ေကအိုင္ေအက ေျပာပါတယ္။

ျမန္မာ အစိုးရ ဘက္က သုံးတဲ့ လက္နက္ ေတြဟာ ေဝဟင္က ေျမျပင္ပစ္ ဒုံးက်ည္ေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ ေကအိုင္အို ဘက္က ေျပာဆိုေနၿပီး ႏွစ္ဘက္ စခန္းေတြ နီးကပ္ေန တာေၾကာင့္ မွားယြင္း ပစ္ခတ္ မိတာလည္း ရွိတယ္လို႔ ေကအိုင္ေအ ေျပာခြင့္ ရသူ ဦးလနန္က ေျပာပါတယ္။

ပထမ အႀကိမ္ လာေရာက္ ပစ္ခတ္ တုန္းကေတာ့ အစိုးရ စစ္စခန္းကို မွားယြင္းၿပီး ပစ္ခတ္ မိလို႔ ဒဏ္ရာ ရတာေတြ ရွိခဲ့ေပမယ့္ ေကအိုင္ေအ ဘက္မွာေတာ့ ထိခိုက္မႈ မရွိဘူးလို႔ ဦးလနန္က ေျပာပါတယ္။

ဒီပစ္ခတ္ ခဲ့မႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထိခိုက္ ပ်က္စီးမႈ ေတြကို သီးျခား အတည္ျပဳလို႔ ေတာ့မရေသး ပါဘူး။

တခါ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏိုဝင္ဘာလ ၃၀ ရက္ ေန႔တုန္းက ေ႐ႊလီမွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ေကအိုင္ေအနဲ႔ အစိုးရတို႔ ႏိုင္ငံေရး အရ ေဆြးေႏြးမယ္ ဆိုတာကို သေဘာတူညီ ခဲ့ၾကေပမယ့္ ေနာက္ထပ္ ေဆြးေႏြးဖို႔ ကေတာ့ ဘယ္ေတာ့ေလာက္ ျဖစ္ႏိုင္မယ္ ဆိုတာကို မေျပာႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္း ကိုလည္း ဦးလနန္က ေျပာၾကားသြား ခဲ့ပါတယ္။

ဖိလစ္ပိုင္မွာ တိုင္ဖုန္းေၾကာင့္ လူႏွစ္ရာေက်ာ္ေသဆုံး

မုန္တိုင္းဒဏ္ႀကိဳတင္ ကာကြယ္မႈေတြေၾကာင့္ လူ႕အသက္ အေတာ္မ်ားမ်ားကို ကယ္လိုက္ႏိုင္ခဲ့

ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံမွာ ဘိုဖါ တိုင္ဖြန္းမုန္တိုင္း ေၾကာင့္ ေသဆုံးသူေပါင္း ေလာေလာဆယ္ ႏွစ္ရာ ေက်ာ္သြားပါၿပီ။

ႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္း မင္ဒါနာအိုကၽြန္းစုအေရွ႕ပိုင္းမွာရွိတဲ့ Compostela ခ်ိဳင့္ဝွမ္း ေဒသ တခုထဲမွာတင္ မုန္တိုင္းဒဏ္ေၾကာင့္ ေသဆုံးသူေပါင္း ၁၅၀ေက်ာ္ ရွိတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

အဲဒီေဒသက ေတာင္ၾကား ခ်ိဳင့္ဝွမ္းထဲမွာ ရွိတဲ့ ႐ြာတခုမွာ ေတာင္ေပၚကေန လွိမ့္စီးလာတဲ့ ျမစ္ေရ၊႐ႊံ႕ႏြံေတြဟာ မုန္တိုင္းသင့္ ဒုကၡသည္ေတြ ခိုလႈံေနတဲ့ စာသင္ေက်ာင္းတခုနဲ႔ ႐ြာအေဆာင္ ခန္းမ တခုထဲ အလုံးအရင္းနဲ႔ ဖုံးလႊမ္းသြား တဲ့အတြက္ အနည္းဆုံး လူ၄၃ဦး ေသဆုံးခဲ့ရၿပီး လူအေတာ္မ်ားမ်ား ေပ်ာက္ဆုံး ဒါဏ္ရာ ရခဲ့ၾကရာမွာ အဲဒီထဲမွာ ဒုကၡသည္ေတြကို လာေရာက္ကူညီေနတဲ့ စစ္သားေတြလည္း ပါတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

အခု ဘိုဖါ တိုင္ဖြန္း မုန္တိုင္း တိုက္ခဲ့တဲ့ လမ္းေၾကာင္း တေလၽွာက္မွာပဲ မႏွစ္တုန္းကလည္း ဝါရွီလို႔ အမည္ေပးထားတဲ့ မုန္တိုင္းတခု တိုက္ခတ္ခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီတုန္းက ဝါရွီ မုန္တိုင္းေၾကာင့္ လူေထာင္နဲ႔ ခ်ီ ေသဆုံးခဲ့ရပါတယ္။

အခုတိုက္ခတ္ခဲ့တဲ့ ဘိုဖါ မုန္တိုင္းဟာ ဝါရွီမုန္တိုင္းထက္ အမ်ားႀကီး အားျပင္းတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

ဒါေပမယ့္လည္း ဒီတေခါက္မွာေတာ့ အဲဒီတုန္းကထက္ ႀကိဳတင္ ျပင္ဆင္မႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။

မုန္တိုင္းမလာခင္ ႀကိဳတင္ၿပီး ဖုန္းmessage ေတြ၊ သတင္းမီဒီယာေတြကေန တဆင့္ ႀကိဳတင္ သတိေပးတာမ်ိဳးေတြ လုပ္ခဲ့သလို အစိုးရကလည္း အထူး အင္တာနက္ website တခု ဖြင့္ၿပီး မုန္တိုင္းအေၾကာင္း အသိေပးတာမ်ိဳး၊ ပန္ၾကားခ်က္ေတြ ထုတ္ျပန္တာမ်ိဳးေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ မုန္တိုင္းဒဏ္အႏၲရာယ္ အမ်ားဆုံး ရွိႏိုင္မယ့္ ေနရာေတြကလူေတြကို ေဘးကင္းရာေနရာေတြဆီ စစ္သားေတြက သြားေရာက္ပို႔ေဆာင္ေပးတာမ်ိဳးေတြ လုပ္ခဲ့တာ ေတြ႕ရပါတယ္။

တခါ အဲဒီတုန္းက ဝါရွီ ျမစ္ေရလၽွံမႈဟာ အခုတခါထက္ အတိုင္းအတာ ပမာဏအရ အမ်ားႀကီး ပိုမ်ားခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္ၿပီး ဘိုဖါ မုန္တိုင္းဟာ မုန္တိုင္းဒဏ္ ခံႏိုင္ရည္နည္းတဲ့ ဧရိယာေတြဆီ မေရာက္ခင္ အားေပ်ာ့သြားတာလည္း တေၾကာင္း ပါပါလိမ့္မယ္။

ဒီတေခါက္မွာေတာ့ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ ကာကြယ္မႈေတြေၾကာင့္ လူ႕အသက္ အေတာ္ မ်ားမ်ားကို ကယ္ဆယ္လိုက္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ သုံးသပ္ေနၾကပါတယ္။

အဂတိလုိက္စားမႈ ျမန္မာႏိုင္ငံအေျခအေနဆိုးရြား

ကမၻာအ၀ွမ္း အဂတိလိုက္စားမႈအေျခအေနေတြကို စစ္တမ္းယူေဖာ္ထုတ္ေနတဲ့ Transparency International အဖဲြ႔ႀကီးရဲ႕ ႏွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာထဲမွာ အဂတိလိုက္စားမႈ အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ေအာက္ဆံုးအဆင့္မွာပဲ ရိွေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ မွာ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ တက္လာတဲ့ အစိုးရအေနနဲ႔ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈေတြကို တိုက္ဖ်က္သြားမယ္လို႔ ေျပာထားေပမယ့္ လက္ေတြ႔ေအာင္ျမင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ အခက္အခဲေတြ ရင္ဆိုင္ေနရတယ္လို႔လည္း ေလ့လာသူေတြက ဆိုပါတယ္။ ကိုသားညြန္႔ဦးက စံုစမ္းေမးျမန္းထားပါတယ္။

Transparency International အဖဲြ႔ထုတ္ျပန္တဲ့ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြင္း ကမၻာအႏွံ႔ အဂတိလိုက္စားမႈ အေျခအေန အစီရင္ခံစာထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အမွတ္ ၁၅ မွတ္ေပးထားပါတယ္။ ႏိုင္ငံအလိုက္ တြက္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အေျခအေနအဆိုးဆံုးႏိုင္ငံ ေအာက္ဆံုးကaရတြက္ရင္ ၅ ႏိုင္ငံေျမာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ အစိုးရသစ္တက္လာၿပီးေနာက္ အဂတိ လိုက္စားမႈေတြကို တိုက္ဖ်က္သြားမယ္လို႔ သမၼတဦးသိန္းစိန္က ကတိေပးခဲ့ေပမယ့္ လက္ေတြ႔လုပ္ဖို႔ ရာမွာ အခက္အခဲေတြ ရိွေနတယ္လို႔ ေလ့လာသူေတြက သံုးသပ္ပါတယ္။ တည္ဆဲဥပေဒအတိုင္း လက္ေတြ႔ ဘယ္လို အေကာင္အထည္ေဖာ္မလဲဆိုတဲ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ကိစၥရပ္လည္း ျဖစ္တယ္ လို႔ ျမန္မာစီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္လည္းျဖစ္၊ စီးပြားေရးပညာရပ္ဆိုင္ရာ ကြ်မ္းက်င္သူလည္းျဖစ္တဲ့ ဦးမင္းခင္က ေျပာပါတယ္။

“အဂတိလုိက္စားမႈ တုိက္ဖ်က္မယ္ဆိုတဲ့ သူ႔ဆႏၵေပါ့ေနာ္-Political will-ေပါ့- ႏိုင္ငံေရးအရ လုပ္ခ်င္ တဲ့ ဆႏၵကို ယံုၾကည္ပါတယ္။ ႀကိဳးစားအားထုတ္ေနတယ္လို႔လည္း ေျပာလုိ႔ရတယ္။ သို႔ေသာ္ ျဖစ္ေျမာက္မႈက ေတာ္ေတာ္ေလး အားနည္းေသးတယ္။ လက္ေတြ႔ ေတြ႔လာရ တာက ေအာက္ေျခ တခ်ဳိ႕ေနရာေလးေတြမွာပဲ ထိေရာက္မႈရွိတာ ေတြ႔ရတယ္။ ေနာက္တခုက ဒီ လႊတ္ေတာ္ဘက္က ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္မွ အစုိးရဘက္နဲ႔စာရင္ အဂတိလုိက္စားမႈကို ပိုၿပီးေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္ - ကိုင္တြယ္ႏိုင္တယ္ ဆိုတာထက္ ေဖာ္ထုတ္႐ံုေပါ့ေလ- အစေလးေတြ ေဖာ္ ထုတ္႐ံုေလာက္ပဲ လုပ္ႏိုင္ေသးတယ္။ ဆိုေတာ့ ဒါကလည္း တရားဥပေဒစုိးမိုးေရးနဲ႔လည္း သြားတဲြေနတာကိုး။ တဲြေနေတာ့ အခုထိေတာ့ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကိုင္တြယ္ႏုိင္ဖို႔ ကို ေျပာမယ္ဆိုရင္ လိုေတာ့ လုိေသးတယ္လို႔ ေျပာရမယ္ဗ်။”

အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တဦးျဖစ္သူ ေဒါက္တာျမတ္ဉာဏစိုးကလည္း အစိုးရအေနနဲ႔ အဂတိလိုက္စားမႈေတြ တိုက္ဖ်က္သြားမယ္ဆိုေပမယ့္ တဘက္မွာ အေရးယူမႈေတြ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မေတြ႔ရဘူးလို႔ ေျပာပါတယ္။

“အရင့္အရင္ ေခတ္ေတြတုန္းကထက္စာရင္ေတာ့ အရင္ေခတ္နဲ႔ ျပန္ႏိႈင္းၾကည့္လုိက္ရင္ေတာ့ ေလ်ာ့ က်သြားဖြယ္ရာရွိတယ္လို႔ေတာ့ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။ အခုဆို တုိင္ၾကားဖို႔ ဖုန္းနံပါတ္ေတြ၊ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီးဌာနေပါ့ေနာ္။ အထူးစံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ဦးစီးဌာနကေနၿပီးေတာ့ ဆက္သြယ္တုိင္ၾကားဖို႔ ဖုန္းနံပါတ္ေတြကို ေန႔စဥ္ထုတ္ သတင္းစာေတြထဲမွာ ထည့္သြင္းၿပီးေတာ့ ေဖာ္ျပထားတာ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တို႔ တခ်က္ ျပန္ၾကည့္ရမွာက ဒီလုိတုိင္ၾကားတဲ့ျဖစ္စဥ္ေတြ ဘယ္ႏွစ္ခု ရွိခဲ့ၿပီလဲ၊ ရွိခဲ့ၿပီးတဲ့ျဖစ္စဥ္ေတြေပၚမွာေရာ ဘယ္လို အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရွိေနၿပီလဲ၊ လာဘ္ေပး လာဘ္ယူမႈအေပၚမွာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ သက္ဆုိင္ရာ အဖဲြ႔အစည္းေတြ၊ ဝန္ထမ္းေတြကို ဘယ္လိုေတြ အေရးယူၿပီးၿပီလဲ ဆိုတာကိုေတာ့ ထုတ္ျပန္တဲ့အပိုင္းက သိပ္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိေသးဘူးလို႔ ျမင္ရပါတယ္ခင္ဗ်။”

တကယ္ေတာ့ အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးဟာ လက္ရိွ သြားေနတဲ့ ျမန္မာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အတြက္ပါ အေရးႀကီးတယ္လို႔ အစိုးရဘက္ေရာ၊ လႊတ္ေတာ္ေရာ၊ ျမန္မာ့အေရးေလ့လာသူေတြကပါ ယူဆထားၾကတာပါ။ ဒါေၾကာင့္လည္း အဂတိလိုက္စားမႈ အေျခအေနဟာ အေျပာင္းအလဲအတြက္ကို စိန္ေခၚခ်က္တရပ္လိုျဖစ္ေနတယ္လို႔ ဦးမင္းခင္က ေျပာပါတယ္။

“ဆက္ဆံေရးဘက္မွာ ေျပာင္းလဲတာေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ေတြ႔တယ္။ ----သြားတယ္ ဆိုတာ မ်ဳိးထက္ ေစာင့္ၾကည့္တယ္ ဆိုတာမ်ဳိးေပါ့။ အဲဒါမ်ဳိး ပိုၿပီး ေျပာရမယ္ထင္တယ္။ တရားဥပေဒက လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တဲ့ အေရးယူမႈ မရွိရင္ေတာ့ နည္းနည္းေလး ေျပာင္းသြားတဲ့ဟာေတာင္ မွ ျပန္ၿပီးေတာ့ နဂိုရ္ပံုစံ ျပန္ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္။ ဒါက အေျပာင္းအလဲအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈတစ္ခုပဲ။”

လႊတ္ေတာ္ပိုင္းကလည္း အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းေနေပမယ့္ အေရး ယူမႈေတြကို လက္ေတြ႔ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းက ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရိွေသးဘူးလို႔လည္း အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ေဒါက္တာျမတ္ဉာဏစိုးက ေ၀ဖန္ပါတယ္။

“လႊတ္ေတာ္ေတြမွာ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးဥပေဒေတြကို ေရးဆဲြေနပါတယ္။ ေနာက္ ဆံုးအဆင့္ကို ေရာက္ေနပါၿပီ။ ဒီဥပေဒ ထြက္လာတဲ့အခါက်ေတာ့မွ အတည္ျပဳခ်က္က်တယ္။ ဘယ္လို အေရးယူေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတာက ရွိလာမွာပါ။ အခု က်ေနာ္တုိ႔ဆီမွာက ရွိေနတဲ့ ဥပေဒဟာ အဂတိလိုက္စားမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးဥပေဒကေတာ့ ရွိပါတယ္။ ၁၉၅၀ ေက်ာ္- ၅၆ ေလာက္ တုန္းက ျပဌာန္းထားတာပါ။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါေတြကို လိုတာေတြကို ျဖည့္စြက္ၿပီးေတာ့ ဥပေဒ အသစ္ ေရးဆဲြေနပါတယ္။ ေနာက္တခ်က္အေနနဲ႔ကေတာ့ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈ ျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေမးခြန္းေတြ ေမးျမန္းတာရွိပါတယ္။ အဲဒါကို ဘယ္လို အေရးယူေဆာင္ရြက္ထားမႈ ရွိမရွိဆိုတာကို ေမးပါတယ္။ ေမးတဲ့အခါက်ေတာ့လည္း ျပည္ေထာင္စုအစိုးရဘက္ကေတာ့ သိပ္ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေတာ့ ေျဖၾကားႏုိင္ျခင္း မရွိပါဘူးခင္ဗ်။”

အခုလိုမ်ဳိး လႊတ္ေတာ္ပိုင္းက ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ဥပေဒၾကမ္းဟာ အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္အတြက္ အေရးႀကီးၿပီးေတာ့ ဒီအေပၚမွာ သူတို႔အေနနဲ႔ ေစာင့္ၾကည့္ ေမွ်ာ္လင့္ထားတယ္ လို႔ Transparency International အဖဲြ႔ရဲ႕ အာရွေရးရာ ညႊန္ၾကားေရးမႉး Samantha Grant က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။ “အခုလုပ္ေနတဲ့ အဂတိလိုက္စားမႈတို္က္ဖ်က္ေရး ဥပေဒမႈၾကမ္းဟာ ကမၻာအႏွံ႔ တိုင္းျပည္ေတြ မွာ ေဆာင္ရြက္သလိုပဲ ႏိုင္ငံတကာစံႏႈန္းျဖစ္ဖို႔ က်မတို႔ ေမွ်ာ္လင့္တႀကီး ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ လြတ္လပ္ၿပီးေတာ့ စနစ္တက်ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ထားတဲ့ ကြ်မ္းက်င္သူေတြပါ၀င္တဲ့ အဂတိလိုက္စားမႈတို္ကဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္မ်ိဳး ဖဲြ႔တာ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒါဟာ အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ ဖ်က္ေရးအတြက္ အေရးႀကီးဆံုးနဲ႔ ပထမဆံုးအဆင့္ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။”

အခုလို အဂတိလိုက္စားမႈေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးတင္မက စီးပြားဖ႔ံြၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔နဲ႔ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ကုန္ သြယ္ေရးလုပ္ငန္းေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ထိစပ္လုပ္ကိုင္လာႏိုင္ဖို႔အတြက္ပါ ထိခိုက္မႈ ရိွတယ္လို႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။

တျခားတဖက္မွာလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ေျပာင္းလဲတယ္ဆိုေပမယ့္ ပံုစံသစ္ကို ယဥ္ေဟာင္းနဲ႔ သြားရသလိုျဖစ္တယ္လို႔ ဦးမင္းခင္က ေ၀ဖန္ပါတယ္။ အခုလို အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္မႈအေပၚမွာ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က အေရးယူ တုန္႔ျပန္ဖို႔လည္း သူတို႔အေနနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္လို႔ Transparency International အဖဲြ႔ရဲ႕အာရွေရးရာ ညႊန္ၾကားေရးမႉး Samantha Grant က ေျပာပါတယ္။ “ ဒီ အစီရင္ခံဟာ အဂတိလိုက္စားမႈျပႆနာရိွေနတယ္။ တခုခု အေရးယူ တုံ႔ျပန္ကိုင္တြယ္ရမယ္ ဆိုတာကို မီးေမာင္းထိုးျပတာပါ။ ျမန္မာအိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြ ဥပမာ မေလးရွား၊ အင္ဒိုနီးရွား အစိုးရတို႔ အေနနဲ႔ က်မတို႔ ရဲ႕ ဒီႏွစ္စဥ္ အစီရင္ခံစာကို သံုးၿပီးေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရး အစီအစဥ္ေတြကို ဆန္းစစ္ေဆာင္ရြက္ပါတယ္။” အခု Transparency အစီရင္ခံစာထဲ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေအာက္မွာေတာ့ ဆူဒန္ႏိုင္ငံ၊ အာဖဂနစၥတန္၊ ေျမာက္ကိုရီယားနဲ႔ ဆိုမားလီယားႏိုင္ငံေတြပဲ ရိွပါတယ္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ပတ္၀န္းက်င္ႏိုင္ငံေတြထဲမွာဆုိရင္ အဂတိလိုက္စားမႈအေျခအေန ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အဆိုးဆံုးလို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ အစီရင္ခံစာအတုိင္းဆိုရင္ ဒိန္းမတ္၊ ဖင္လန္၊ နယူးဇီလန္ႏုိင္ငံတို႔ကေတာ့ အမွတ္ ၉၀ နဲ႔ အဂတိ လိုက္စားမႈအနည္းဆံုး အေပၚဆံုးအဆင့္ ႏိုင္ငံေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ အမွတ္အားျဖင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကေတာ့ အမွတ္ ၇၃၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက အမွတ္ ၃၉ တို႔ ရရိွထားၾကပါတယ္။