‎"လစ္ဘရယ္၀ါဒ (Liberalism) ႏွင့္ လစ္ဘရယ္သမုိင္းေၾကာင္း (အပုိင္း-၄)"

လင္း သက္

၁၈၈၀ ျပည္႔ႏွစ္လြန္မ်ားတြင္ အဂၤလိပ္လူမ်ဳိးေတြးေခၚပညာရွင္

ေသာမတ္စ္ေဟးလ္ဂရင္း (Thomas Hill Green)က ဂႏၳ၀င္

လစ္ဘရယ္၀ါဒီမ်ားယုံၾကည္ေသာ စီးပြားေရးတြင္ အစုိးရ 

ပါ၀င္ပတ္သက္မႈကုိ ကန္႔သတ္ေရးသေဘာတရားကုိ ျပန္

လည္ျပင္ဆင္ခဲ့သည္။ ေမာ္ဒန္လစ္ဘရယ္တုိ႔က စီးပြားေရး

က႑တြင္ အစုိးရ၀င္ေရာက္ေပးျခင္းျဖင့္ လူမႈေရးမွ်တမႈကုိ 

ေတာင္းဆုိသည္။ဤသုိ႔ အတုိင္းအဆမဲ့စီးပြားေရးတုိးတက္မႈ

ကုိ ကန္႔သတ္ျခင္းျဖင့္ လြတ္လပ္မႈကုိ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္

ရာေရာက္သည္ဟု ယုံၾကည္သည္။ ဆုိလုိသည္႔သေဘာမွာ 

လူ႔အဖဲြ႕အစည္း၏လြတ္လပ္မႈကို ထိခုိက္မည္ဆုိပါက လူနည္းစု

၏ စီးပြားေရးလြတ္လပ္မႈကို ေလွ်ာ့ရမည္ျဖစ္သည္။ ဤေနရာ

တြင္ ေမာ္ဒန္လစ္ဘရယ္တုိ႔အေနျဖင့္ ေစ်းကြက္ႏွင့္အစုိးရအၾကား 

မွ်ေျခကုိ မည္မွ်က်ယ္ျပန္႔ေအာင္ထားမည္ဆုိသည္႔အေပၚ မူတည္

၍ စီးပြားေရးလစ္ဘရယ္မ်ား (Economic Liberals)ႏွင့္ လူမူေရး

လစ္ဘရယ္မ်ား(Social Liberals)ဟူ၍ ကဲြျပားသြားျပန္ပါေသး

သည္။ စီးပြားေရးလစ္ဘရယ္ (Economic Liberal)အား ဂႏၳ၀င္

လစ္ဘရယ္(Classic Liberal)ႏွင့္ ထင္မွတ္မွားစရာရွိေသာ္လည္း၊

အမွန္တစ္ကယ္အားျဖင့္ တူညီမႈမရွိပါ။ ဂႏၳ၀င္လစ္ဘရယ္တုိ႔က 

လြတ္လပ္ေစ်းကြက္ကုိ ရည္ရြယ္ေသာ္လည္း ေစ်းကြက္မွရရွိေသာ 

အက်ဳိးအျမတ္ကုိ လူမႈေရးအလုိ႔ငွာ ၀င္ေငြျပန္လည္စီးဆင္းျခင္းႏွင့္

အစုိးရပါ၀င္ပတ္သက္ျခင္းတုိ႔အား အလ်င္းအလုိမရွိေပ။ စီးပြားေရး

လစ္ဘရယ္တုိ႔က ထုိသုိ႔၀င္ေငြျပန္လည္ျဖန္႔ျဖဴးျခင္းကုိ လက္ခံျပီး၊

ေစ်းကြက္ကုိ အစုိးရ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္မႈအားခ်ိန္ညွိသည္႔သေဘာ 

သာျဖစ္ပါသည္။ လူမႈေရးလစ္ဘရယ္တုိ႔မွာ အစုိးရက ေစ်းကြက္၏

ရလဒ္အား ထိန္းေက်ာင္းျပီး၊ လူထုသက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရးမ်ား ျပဳ

လုပ္ျခင္းကို ႏွစ္သက္ၾကသည္။ ဥပမာအားျဖင့္- ခ်မ္းသာၾကြယ္၀

သည္႔လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအား အခြန္ပိုမုိစည္းၾကပ္ကာ၊ ဆင္းရဲသူ

အလုပ္သမားလူတန္းစားတုိ႔အား အခြန္ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးျခင္းျဖင့္

လူမႈေရးမွ်တမႈ၊ လူတန္းစားကြာဟမႈကုိ ေလွ်ာ့ခ်ရာေရာက္သည္႔

အျပင္၊ ထုိအခြန္ေငြမ်ားအား လူမႈဖူလုံေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ၀င္ေငြ

 ျပန္လည္ျဖန္႔ျဖဴးႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။ ယင္းကုိ ၀င္ေငြအရအခြန္ခဲြေ၀

စည္းၾကပ္ျခင္း(Redistributive Taxation)ဟု ေခၚသည္။ ဂႏၳ၀င္

လစ္ဘရယ္တုိ႔က ဆုိရွယ္လစ္ဘရယ္ကုိ လစ္ဘရယ္၀ါဒအျဖစ္ 

အသိအမွတ္မျပဳၾက။ တစ္ပါးသူ၏ အားထုတ္မႈျဖင့္ရရွိလာေသာ

အက်ဳိးအျမတ္အေပၚ အစုိးရက အခြန္ စည္းၾကပ္ေကာက္ခံကာ

ခဲြေ၀ေပးျခင္းသည္ တရားမွ်တမႈမရွိဟု ယူဆၾကသည္။ 

ဆုိရွယ္လစ္ဘရယ္၀ါဒ (Social Liberalism)ကုိ စတင္သယ္ေဆာင္

လာသူမွာ ေမာ္ဒန္လစ္ဘရယ္မ်ား (Modern Liberal)မ်ား ျဖစ္သည္။

ဆုိရွယ္လစ္ဘရယ္၏ အျခားအမည္ကဲြမ်ားမွာ လစ္ဘရယ္၀ါဒသစ္ 

(New Liberalism)၊ ထုိ႔ေနာက္တြင္ Radical Liberalism ဟူ၍လည္း 

ေခၚၾကပါေသးသည္။ သုိ႔ရာတြင္ အမ်ားအားျဖင့္လစ္ဘရယ္၀ါဒ 

(Liberalism)ဟုသာ သုံးႏႈန္းေလ့ရွိပါသည္။ ယေန႔သုံးႏႈန္းေနေသာ 

လစ္ဘရယ္၀ါဒ (Liberalism)ဆုိသည္မွာ ေမာ္ဒန္လစ္ဘရယ္၀ါဒ 

(Modern Liberalism)ကုိ ရည္ညႊန္းျခင္းသာျဖစ္ပါသည္။ ဂႏၳ၀င္

လစ္ဘရယ္၀ါဒ (Classic Liberalism)ႏွင့္ မသက္ဆုိင္ပါ။

လစ္ဘရယ္တုိ႔ယုံၾကည္ေသာ ပုဂၢလိကလူသားျဖစ္တည္မႈ 

(Individualism)ကုိ ဖြင့္ဆုိရာတြင္ မရွင္းမလင္းရွိလွသည္။"ပုဂၢလိက 

လူသားသည္ အျခားတစ္ေယာက္အတြက္ ရည္မွန္းခ်က္မဟုတ္၊ 

မိမိအတြက္သာျဖစ္သည္" ဟူေသာ အီမန္နယူ၀ယ္ကန္႔ 

((Immanuel Kant, 1724-1804)၏ အဆုိမွာ ထင္ရွားသည္။ 

လူသားတစ္ဦးအေနျဖင့္ ေမြးရာပါသဘာ၀အခြင့္အေရး

(Natural Right)အရ ကုိယ္ပုိင္ဆုံးျဖတ္ခြင့္ႏွင့္ ျပ႒ာန္းပုိင္ခြင့္ကုိ

အလုိလုိရျပီးျဖစ္၍ ထုိအခြင့္အေရးအသုံးျပဳမႈကုိ မည္သူတစ္ဦး

တစ္ေယာက္ကမွ် တားျမစ္ပုိင္ခြင့္မရွိ ဟု ဂႏၳ၀င္လစ္ဘရယ္တုိ႔က

မွတ္ယူထားၾကသည္။ လူသည္ စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္ႏုိင္သည္႔ သတၱ၀ါ

ျဖစ္သည္႔အေလ်ာက္ မိမိ၏လြတ္လပ္ပုိင္ခြင့္ႏွင့္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္တုိ႔က

ုိ မည္သူကမွ ထိန္းကြပ္လႊမ္းမုိးစရာမလုိ၊ မိမိကုိယ္က်င့္တရား

ႏႈန္းစံျဖင့္သာ ထိန္းေက်ာင္းသြားရန္လုိသည္ဟု ဆုိသည္။ 

ဤေနရာတြင္ လစ္ဘရယ္တုိ႔အေပၚ၌ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး ဒႆန

ပညာရွင္ ဂၽြန္ေလာ့ခ္ (John Locke, 1632-1704)၏ အေတြး

အေခၚမွာ မ်ားစြာလႊမ္းမုိးမႈရွိေနသည္။ အဓိကအားျဖင့္ ဂၽြန္

ေလာ့ခ္၏ (Treatises of Government-1690)က်မ္းသည္

လစ္ဘရယ္၀ါဒ (Liberalism)တုိးတက္မႈအတြက္မ်ားစြာ 

အေရးပါခဲ့သည္။ ဂၽြန္ေလာ့ခ္သည္ ဘုရားသခင္၏ တန္ခုိး

အာဏာ အယူအဆ (Divine Right Theory)ကုိ ဆန္႔က်င္၍

အာဏာသည္ ျပည္သူလူထု၏လက္ထဲတြင္သာရွိေၾကာင္း 

ေထာက္ျပခဲ့သည္။ သူသည္အစုိးရႏွင့္ျပည္သူတုိ႔အၾကား 

ထားရွိေသာ သေဘာတူနားလည္မႈ (၀ါ) လူမႈေရးပဋိညာဥ္ 

(Social contract)သေဘာတရားကုိ ထုတ္ေဖၚခဲ့၏။ အစုိးရ

မ်ားသည္ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ သေဘာတူညီမႈျဖင့္သာ တရား၀င္

ျဖစ္ႏုိင္ျပီး၊ ႏုိင္ငံသားမ်ား၏ သဘာ၀အခြင့္အေရး (Natural 

Right)ကုိ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ပါက၊ သုိ႔တည္းမဟုတ္ အစုိးရႏွင့္ 

ႏုိင္ငံသားမ်ားအၾကားထားရွိေသာ Social Contract ကုိ 

ခ်ဳိးေဖါက္ပါက အုပ္ခ်ဳပ္သူအစုိးရအားအစိုးရအား ေတာ္လွန္ခြင့္

(Right of Revolution) ရွိေၾကာင္း ဆုိသည္။ တစ္ခုေျပာစရာရွိ

သည္မွာ ပုဂၢလိကလူသား (The Individual)ကုိ ဂႏၳ၀င္လစ္

ဘရယ္ေရာ၊ ေမာ္ဒန္လစ္ဘရယ္ကပါ ယုံၾကည္သက္၀င္ေသာ္

လည္း၊ ဂႏၳ၀င္လစ္ဘရယ္တုိ႔က ပုိမုိအာရုံစုိက္လြန္းသည္ကုိ 

ေတြ႔ရသည္။ ၄င္းတုိ႔က စီးပြားေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ေစ်းကြက္ကုိ

လြတ္လပ္ခြင့္ေပးေစလုိျပီး၊ အခြန္ေကာက္ခံမႈကို ဆန္႔က်င္ျငင္း

ပယ္ၾက သည္။ မည္သည္႔ လူမႈဖူလုံေရးျပဳလုပ္ျခင္းကုိမွလည္း

ႏွစ္သက္ျခင္း မရွိၾကေပ။ အစုိးရ၏ အခန္းက႑ကုိ လုံး၀ေလွ်ာ့

ခ်ျခင္းကုိ ဂႏၳလစ္ဘရယ္တုိ႔က လုိလားႏွစ္ျခဳိက္ၾကသည္။ ထုိသုိ႔ 

တစ္သီးပုဂၢလခ်င္းအေပၚ ထိန္းခ်ဳပ္မႈမွန္သမွ် ျငင္းပယ္ျပီး၊ မိမိ

ဆႏၵအတုိင္း လြတ္လပ္ခြင့္ဆုိသည္မွာ အပ်က္သေဘာေဆာင္

ေသာ လြတ္လပ္ခြင့္ (Negative Liberty)ပင္ျဖစ္ေၾကာင္း Irish 

Berlin ကေ၀ဖန္ေထာက္ျပခဲ့သည္။ ၄င္းထုတ္ေ၀ခဲ့ေသာ (Two 

Concepts of Liberty, 1975)စာအုပ္မွာ ေက်ာ္ၾကား၏။ 

လစ္ဘရယ္မ်ားအတြင္း လြတ္လပ္မႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ အယူ

အဆကဲြလဲြလာၾကျပီး တစ္ခ်ဳိ႕ေသာ ဂႏၳ၀င္လစ္ဘရယ္သမား

မ်ားမွာ လြတ္လပ္မႈအခြင့္အေရး ကိုသာ အသာငမ္းငမ္းေတာင္း

ဆုိရင္းျဖင့္ အစြန္းေရာက္မွန္းမသိေရာက္လာကာ လြတ္လပ္မႈ 

သက္သက္၀ါဒီ (Libertarian)မ်ား ျဖစ္သြားၾကေတာ့သည္။ 

ထုိ၀ါဒီမ်ား က်င့္သုံးေသာ၀ါဒကုိ လြတ္လပ္မႈသက္သက္၀ါဒ 

(Libertarianism)ဟု ေခၚတြင္သည္။ အထိန္းအကြက္မဲ့ေသာ

လြတ္လပ္မႈဆုိသည္မွာ ရမ္းကားမႈ(Licence)သာ ျဖစ္ေၾကာင္း 

လစ္ဘရယ္မ်ားက လက္ခံထားၾကပါသည္။

အပုိင္း (၅)အား ဆက္လက္ေဖၚျပပါဦးမည္-

(လင္းသက္)

ရည္ညႊန္းကုိးကား- 

၁။ ကမၻာ့သမုိင္း (ပထမပုိင္း)

၂။ ကမၻာ့သမုိင္း၏ မွတ္တုိင္မ်ား (ဒုတိယပုိင္း)

၃။ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေရး အေတြးအေခၚမ်ားသမုိင္း (ဒုတိယတဲြ)

၄။ ကမၻာ့သမုိင္းအေျချပ

၅။ ကမၻာ့ႏုိင္ငံမ်ား၏ အေျခခံဥပေဒ

၆။ ႏုိင္ငံေရးသေဘာတရားမ်ား (၆) - ခင္မမမ်ဳိး

၇။ Political Ideologies: an introduction – Andrew Heywood

၈။ ဒီမုိကေရစီဘာသာရပ္ (အခန္း-၄၊ အခန္း-၈)

၉။ ဒီမုိကေရစီေလာ့လာေရးစာစဥ္ (အခန္း-၄၊ အပုိင္း-၂) – ABSDF

၁၀။ လစ္ဘရယ္ဒီမုိကေရစီမိတ္ဆက္ (Ecovision)- ေက်ာ္သူဟန္၊ ဧမင္းယဥ္

၁၁။ ဆုိရွယ္လစ္ဘရယ္၀ါဒသင္တန္းပုိ႔ခ်ခ်က္ - NDF

၁၂။ The End of History- 1983 – Francis Fukuyama

၁၃။ Liberalism From Wikipedia, the free encyclopedia

၁၄။ http://www.britannica.com/EBchecked/topic/339173/liberalism

၁၅။Classical liberalism From Wikipedia, the free 

encyclopedia 

၁၆။ Fundamentals of Political Economy by P.Nikitin